موزه های اردن

موزه‌هاي اردن

اردن تاريخي طولاني دارد و نقش مهمي ‌در تمدن  و تاريخ بازي کرده است، از اين رو داراي موزه‌هاي تاريخي بسياري است.

افزون بر آن اردن داراي موزه‌هاي گياه شناسي، حيوان شناسي، فرهنگي، نظامي، سياسي، علمي، اقتصادي، صنعتي، هنري، طبيعي و باستان شناسي نيز مي‌باشد. (69)

اولين موزه در شهر جرش در سال 1923 افتتاح شد. در دهه شصت، سه موزه باستان شناسي دردانشگاه‌هاي اردن تاسيس شد و موزه‌هاي ديگري نيز در اربد، ام قيس، بيت رأس، تل العشاير، الحصن، قلعة الربض، جرش و امّ جمال تاسيس شد. در دهه هفتاد نيز بالغ بر ده موزه در زمينه‌هاي باستان شناسي، نظامي، مردمي ‌و هنرهاي زيبا و در دهه هشتاد قريب 11 موزه مختلف تاسيس شد. (68)

در سال 1994 همايش اهتمام به موزه‌ها در امان تحت نظارت سازمان يونسکو برگزار شد که اغلب کشور‌هاي عربي در آن شرکت کردند. (70)

مهم‌ترين موزه‌هاي اردن به شرحي است که مي‌آيد:

1- موزه اردن (متحف الاردن)

موزه ملي اردن آثار تاريخي و آثار باستاني، حيات سياسي و اجتماعي و فرهنگي اردن از عصر سنگ تا عصر کنوني را دربر دارد. مساحت آن 10 هزار متر مربع است و در مرکز امان واقع شده است. اين موزه فرصتي را براي پژوهشگران فراهم مي‌آورد تا به پژوهش و تحقيق در زمينه تاريخ  اردن و ميراث آن بپردازند.

اين موزه از طريق توافقات صورت گرفته با برخي از موزه‌هاي جهاني ارتباط دارد.

2- موزه کودکان (متحف الاطفال)

اين موزه با تلاش ملکه اردن خانم رانيا العبدالله در سال 2007 افتتاح شد که مکاني براي فعاليت، تحرک و ماجراجويي کودکان است و به کودکان فرصت تجربه، ابتکار و تعامل درست با محيط زيست را مي‌دهد. ورودي اين موزه براي تمامي‌کودکان از کليه نقاط کشور رايگان ‌و جز سه شنبه‌ها در کليه ايام هفته باز ‌است.

3- موزه آثار باستاني (متحف الآثار)

اين موزه همزمان با تأسيس دانشگاه اردن در سال 1962 در اين دانشگاه تأسيس شد که آثار باستاني و تمدني از عصر سنگ تا پايان دوره‌هاي اسلامي‌ را به نمايش مي‌گذارد.

آثار اين موزه از دو منبع اصلي شامل اداره آثار باستاني عمومي و حفاري‌هاي صورت گرفته در جرش، پترا، تل السلامــة، تل المزار، رجم الکرسي، تل سيران، تل ابونصير، تل ابوالصوان و تل السخنــة تأمين مي‌شود.

4- موزه سکه شناسي بانک ملي اردن (متحف البنک الاهلي الاردني للنميات)

اين موزه در سال 1999تاسيس شد و شامل 40 هزار سکه است که دنايف القسوس (دبير موزه) آنها را در طي 30 سال جمع آورده است. سکه‌ها دوره‌هاي زماني بيش از 2500 سال را پوشش مي‌دهند که قديمي‌ترين آنها متعلق به 600 سال قبل از ميلاد مسيح است.

بر ديوارهاي موزه عکس‌هايي از سکه‌ها به همراه شرح مختصري از آنها به دو زبان عربي و انگليسي ارائه شده است.

5- موزه تاريخ طبيعي اردن، دانشگاه يرموک (متحف التاريخ الطبيعي الاردني)

اين موزه در سال 1981 در دانشگاه یرموک تاسيس شد که با توجه به تنوع جانداران حيواني، گياهي و زمين‌شناسي ‌موجود، از مهم ترين مراکز تحقيق و پژوهش در زمينه علوم طبيعي و محيط زيستي به شمار مي‌رود. اين موزه به سه بخش حيوانات، گياهان و بخش زمين شناسي تقسيم مي‌شود که در هر بخش نمونه‌هاي بسياري گردآوري شده است.

هم چنين اين موزه خدمات آموزشي و فرهنگي متنوعي ارائه مي‌دهد.

6- لاستوريا (متحف الحکايــة التراثي)

اين موزه که در شهر مادبا قرار دارد، در سال 2013 به دست شاهزاده سميه بنت الحسن افتتاح شد. هدف اين موزه ايجاد همبستگي ميان اديان است که با ارائه آثار و مجسمه‌ها، داستان هاي پيامبران را روايت مي‌کند. مانند: زندگي موسي(ع) و مسيح (ع) و يحيي(ع) و... .

7- موزه تاريخي سلط، خانه ابوجابر (متحف السلط التاريخي، بيت ابوجابر)

شهر سلط به سبب ساختمانهايي که از سنگ زرد ساخته شده و در دامنه تپه‌ها با هماهنگي و انسجام پراکنده‌اند، به شهر منحصر به فردي تبديل شده است. تاريخ عظيم اين ساختمان‌ها به عصر طلايي شهر(1881 - 1918) برمي‌گردد.

سلط يکي از معدود شهرهاي اردن است که در آن خانه‌ها، مساجد و کليساهاي بسياري با قدمت بيش از يکصد سال و معماري بي نظير وجود دارد. خانه‌هاي تاريخي اين شهر بيش از هزار باب است که با سنگ‌هاي زرد ساخته شده‌اند. اين تعداد در هيچ شهر ديگري در اردن يافت نمي‌شود.

خانه ابوجابر يکي از همين خانه‌هاي تاريخيست که در دل اين شهر قديمي‌واقع شده و تاريخچه آن به اوايل قرن‌‌19 برمي‌گردد.

8- موزه آثار باستاني کرک (متحف آثار الکرک)

موزه کرک ابتدا در سال 1981 در داخل قلعه کرک ساخته و سپس نوسازي شد و در آن ‌تابلوها و اطلاعات تاريخي، باستان شناسي و جغرافيايي جهت افزايش آگاهي بيننده افزوده و در سال 2004 به طور رسمي‌ افتتاح شد.

9- موزه دارالسرايا (متحف دارالسرايا)

بناي اين موزه قلعه‌ايست که عثماني‌ها آن را در اواسط قرن 19 در سمت جنوبي تل اربد ساختند و پس از سال1886 به مقر حاکم عثماني السرايا تبديل شد. اداره آثار باستاني عمومي‌در سال 1994اين قلعه را به موزه تبديل نمود.

10- موزه مؤسسه راه‌آهن حجاز-اردن (متحف موسســة الخط الحديدي الحجازي الاردني)

اين موسسه براساس قانون شماره 23 سال 1953 جهت اداره خطوط راه آهن و سرمايه گذاري در آنها تاسيس شده که موزه اي را در زمينه حمل و نقل ريلي راه اندازي نمود. (71)

افزون بر اين‌ها موزة سلطنتي اتومبيل، موزة باستان شناسي آكابا، موزة پيامبر (ص)، موزة مدال شناسي بانك مركزي اردن و موزه آداب و رسوم مشهور اردن از جمله موزه‌هاي ديدني اردن مي‌باشد.

گفتني است که مطابق آمار يونسکو بين سالهاي 88 تا 94 ميلادي تعداد موزه‌هاي اردن 18 موزه و شمار بازديدکنندگان سالانه به ازاي هر 100 نفر 11 نفر برآورد شده است. (72)

هم چنين نرخ بازديد کنندگان طي سالهاي 2017 تا 2019 به اين شرح است:

ميانگين بينندگان موزه ها و آثار باستاني (2017 - 2019)

مکان	2017	2018	2019
موزه باستان شناسی اردن	202.000	265.455	339.050
موزه فولکلور	215.550	268.050	291.500
موزه مادبا	11.450	12.950	17.752
سایت غسل تعمید	104.435	143.011	183.481
کلیسا و نقشه	220.967	316.033	467.000
محوطه های باستانی جراش	254.818	333.658	475.526
موزه و ارگ کرک	16.257	27.950	48.938
سایت های باستان شناسی در پترا	620.367	828.952	1.135.300
محوطه های باستانی در ام قیس	157.633	146.656	78.518
محوطه های باستانی در عجلون	201.634	250517	213.822
محوطه های باستانی در رام	177.569	243.447	364.230
کوه نبو	191.036	480.565	669.581
سایر محوطه های باستان شناسی	302.444	514.776	267.338
مجموع	2.676.178	3.832.020	4.552.036

آخرين آمار اداره آمار اردن به تفصيل تعداد بازديدکنندگان را طي سال هاي 2017 تا 2019 نشان مي دهد. (73) که حاکي از نرخ رشد قابل توجه بازديد کنندگان است.