موزه های اردن: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۰ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۰۷:۰۸

اردن تاریخی طولانی دارد و نقش مهمی ‌در تمدن و تاریخ بازی کرده است، از این رو دارای موزه‌های تاریخی بسیاری است. افزون بر آن اردن دارای موزه‌های گیاه شناسی، حیوان شناسی، فرهنگی، نظامی، سیاسی، علمی، اقتصادی، صنعتی، هنری، طبیعی و باستان شناسی نیز می‌باشد^[۱]. اولین موزه در شهر جرش در سال 1923 افتتاح شد. در دهه شصت، سه موزه باستان شناسی دردانشگاه‌های اردن تاسیس شد و موزه‌های دیگری نیز در اربد، ام قیس، بیت رأس، تل العشایر، الحصن، قلعة الربض، جرش و امّ جمال تاسیس شد^[۲]. در دهه هفتاد نیز بالغ بر ده موزه در زمینه‌های باستان شناسی، نظامی، مردمی ‌و هنرهای زیبا و در دهه هشتاد قریب 11 موزه مختلف تاسیس شد. در سال 1994 همایش اهتمام به موزه‌ها در امان تحت نظارت سازمان یونسکو برگزار شد که اغلب کشور‌های عربی در آن شرکت کردند^[۳]. مهم‌ترین موزه‌های اردن به شرحی است که می‌آید:

موزه اردن (متحف الاردن)

موزه ملی اردن آثار تاریخی و آثار باستانی، حیات سیاسی و اجتماعی و فرهنگی اردن از عصر سنگ تا عصر کنونی را دربر‌دارد. مساحت آن 10 هزار متر مربع است و در مرکز امان واقع شده است. این موزه فرصتی را برای پژوهشگران فراهم می‌آورد تا به پژوهش و تحقیق در زمینه تاریخ اردن و میراث آن بپردازند. این موزه از طریق توافقات صورت گرفته با برخی از موزه‌های جهانی ارتباط دارد.

موزه کودکان (متحف الاطفال)

این موزه با تلاش ملکه اردن خانم رانیا العبدالله در سال 2007 افتتاح شد که مکانی برای فعالیت، تحرک و ماجراجویی کودکان است و به کودکان فرصت تجربه، ابتکار و تعامل درست با محیط زیست را می‌دهد. ورودی این موزه برای تمامی‌ کودکان از کلیه نقاط کشور رایگان ‌و جز سه شنبه‌ها در کلیه ایام هفته باز ‌است.

موزه آثار باستانی (متحف الآثار)

این موزه همزمان با تأسیس دانشگاه اردن در سال 1962 در این دانشگاه تأسیس شد که آثار باستانی و تمدنی از عصر سنگ تا پایان دوره‌های اسلامی‌ را به نمایش می‌گذارد. آثار این موزه از دو منبع اصلی شامل اداره آثار باستانی عمومی و حفاری‌های صورت گرفته در جرش، پترا، تل السلامــة، تل المزار، رجم الکرسی، تل سیران، تل ابونصیر، تل ابوالصوان و تل السخنــة تأمین می‌شود.

موزه سکه شناسی بانک ملی اردن (متحف البنک الاهلی الاردنی للنمیات)

این موزه در سال 1999 تاسیس شد و شامل 40 هزار سکه است که دنایف القسوس(دبیر موزه) آن‌ها را در طی 30 سال جمع آورده است. سکه‌ها دوره‌های زمانی بیش از 2500 سال را پوشش می‌دهند که قدیمی‌ترین آن‌ها متعلق به 600 سال قبل از میلاد مسیح است. بر دیوارهای موزه عکس‌هایی از سکه‌ها به همراه شرح مختصری از آن‌ها به دو زبان عربی و انگلیسی ارائه شده است.

موزه تاریخ طبیعی اردن، دانشگاه یرموک (متحف التاریخ الطبیعی الاردنی)

این موزه در سال 1981 در دانشگاه یرموک تاسیس شد که با توجه به تنوع جانداران حیوانی، گیاهی و زمین‌شناسی ‌موجود، از مهم ترین مراکز تحقیق و پژوهش در زمینه علوم طبیعی و محیط زیستی به شمار می‌رود. این موزه به سه بخش حیوانات، گیاهان و بخش زمین شناسی تقسیم می‌شود که در هر بخش نمونه‌های بسیاری گردآوری شده است. هم چنین این موزه خدمات آموزشی و فرهنگی متنوعی ارائه می‌دهد.

لاستوریا (متحف الحکایــة التراثی)

این موزه که در شهر مادبا قرار دارد، در سال 2013 به دست شاهزاده سمیه بنت الحسن افتتاح شد. هدف این موزه ایجاد همبستگی میان ادیان است که با ارائه آثار و مجسمه‌ها، داستان‌های پیامبران را روایت می‌کند. مانند: زندگی موسی(ع) و مسیح (ع) و یحیی(ع) و... .

موزه تاریخی سلط، خانه ابوجابر (متحف السلط التاریخی، بیت ابوجابر)

شهر سلط به سبب ساختمان‌هایی که از سنگ زرد ساخته شده و در دامنه تپه‌ها با هماهنگی و انسجام پراکنده‌اند، به شهر منحصر به فردی تبدیل شده است. تاریخ عظیم این ساختمان‌ها به عصر طلایی شهر( 1881 تا 1918 ) برمی‌گردد. سلط یکی از معدود شهرهای اردن است که در آن خانه‌ها، مساجد و کلیساهای بسیاری با قدمت بیش از یکصد سال و معماری بی‌نظیر وجود دارد. خانه‌های تاریخی این شهر بیش از هزار باب است که با سنگ‌های زرد ساخته شده‌اند. این تعداد در هیچ شهر دیگری در اردن یافت نمی‌شود. خانه ابوجابر یکی از همین خانه‌های تاریخیست که در دل این شهر قدیمی‌ واقع شده و تاریخچه آن به اوایل قرن 19 برمی‌گردد.

موزه آثار باستانی کرک (متحف آثار الکرک)

موزه کرک ابتدا در سال 1981 در داخل قلعه کرک ساخته و سپس نوسازی شد و در آن ‌تابلوها و اطلاعات تاریخی، باستان‌شناسی و جغرافیایی جهت افزایش آگاهی بیننده افزوده و در سال 2004 به طور رسمی‌ افتتاح شد.

موزه دارالسرایا (متحف دارالسرایا)

بنای این موزه قلعه‌ایست که عثمانی‌ها آن را در اواسط قرن 19 در سمت جنوبی تل اربد ساختند و پس از سال 1886 به مقر حاکم عثمانی السرایا تبدیل شد. اداره آثار باستانی عمومی‌ در سال 1994 این قلعه را به موزه تبدیل نمود.

موزه مؤسسه راه‌آهن حجاز - اردن (متحف موسســة الخط الحدیدی الحجازی الاردنی)

این موسسه براساس قانون شماره 23 سال 1953 جهت اداره خطوط راه آهن و سرمایه گذاری در آن‌ها تاسیس شده که موزه ای را در زمینه حمل و نقل ریلی راه اندازی نمود^[۴]. افزون بر این‌ها موزه‌ی سلطنتی اتومبیل، موزه‌ی باستان‌شناسی آکابا، موزه‌ی پیامبر (ص)، موزه‌ی مدال شناسی بانک مرکزی اردن و موزه آداب و رسوم مشهور اردن از جمله موزه‌های دیدنی اردن می‌باشد. گفتنی است که مطابق آمار یونسکو بین سال‌های 88 تا 94 میلادی تعداد موزه‌های اردن 18 موزه و شمار بازدیدکنندگان سالانه به ازای هر 100 نفر 11 نفر برآورد شده است^[۵]. هم چنین نرخ بازدید کنندگان طی سال‌های 2017 تا 2019 به این شرح است:

میانگین بینندگان موزه‌ها و آثار باستانی ( 2017 تا 2019)

مکان	2017	2018	2019
موزه باستان شناسی اردن	202.000	265.455	339.050
موزه فولکلور	215.550	268.050	291.500
موزه مادبا	11.450	12.950	17.752
سایت غسل تعمید	104.435	143.011	183.481
کلیسا و نقشه	220.967	316.033	467.000
محوطه های باستانی جراش	254.818	333.658	475.526
موزه و ارگ کرک	16.257	27.950	48.938
سایت های باستان شناسی در پترا	620.367	828.952	1.135.300
محوطه های باستانی در ام قیس	157.633	146.656	78.518
محوطه های باستانی در عجلون	201.634	250517	213.822
محوطه های باستانی در رام	177.569	243.447	364.230
کوه نبو	191.036	480.565	669.581
سایر محوطه های باستان شناسی	302.444	514.776	267.338
مجموع	2.676.178	3.832.020	4.552.036

آخرین آمار اداره آمار اردن به تفصیل تعداد بازدیدکنندگان را طی سال های 2017 تا 2019 نشان می‌دهد^[۶]. که حاکی از نرخ رشد قابل توجه بازدید‌کنندگان است^[۷].

نیز نگاه کنید به

موزه‌های روسیه؛ موزه‌های کانادا؛ موزه های لبنان؛ موزه های مصر؛ موزه‌های تونس؛ موزه های چین؛ موزه های سنگال؛ موزه‌های‌ کوبا؛ موزه‌های فرانسه؛ موزه های ساحل عاج؛ موزه‌های زیمبابوه؛ موزه‌های تایلند؛ موزه‌های اتیوپی؛ موزه‌های سیرالئون؛ موزه‌های قطر؛ موزه های مالی

کتابشناسی

↑ العمد، الدكتور‌هانی(1965 - 1995م)، الموسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لكتابــة تاریخ الأردن، ص. 77
↑ العمد، الدكتور‌هانی(1965 - 1995م)، الموسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لكتابــة تاریخ الأردن، ص. 73
↑ العمد، الدكتور‌هانی(1965 - 1995م)، الموسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لكتابــة تاریخ الأردن، ص. 78
↑ برگرفته از وزارة الثقافیه فی المملكــة الاردنیــة الهاشمیــة http://culture.gov.jo/new
↑ فرهنگ، خلاقیت و بازار: گزارش جهانی فرهنگ 1378/ 1998/ نویسنده گروه نویسندگان؛ ترجمه گروه مترجمان. - تهران: كمیسیون ملی یونسكو در ایران،مركز انتشارات، 1379.
↑ Year Book 2013, Department of statistics, p. 22
↑ لایقی، غلامرضا (1402). جامعه و فرهنگ اردن. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی(در دست انتشار)

[1] العمد، الدكتور‌هانی(1965 - 1995م)، الموسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لكتابــة تاریخ الأردن، ص. 77

[2] العمد، الدكتور‌هانی(1965 - 1995م)، الموسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لكتابــة تاریخ الأردن، ص. 73

[3] العمد، الدكتور‌هانی(1965 - 1995م)، الموسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لكتابــة تاریخ الأردن، ص. 78

[4] برگرفته از وزارة الثقافیه فی المملكــة الاردنیــة الهاشمیــة http://culture.gov.jo/new

[5] فرهنگ، خلاقیت و بازار: گزارش جهانی فرهنگ 1378/ 1998/ نویسنده گروه نویسندگان؛ ترجمه گروه مترجمان. - تهران: كمیسیون ملی یونسكو در ایران،مركز انتشارات، 1379.

[6] Year Book 2013, Department of statistics, p. 22

[7] لایقی، غلامرضا (1402). جامعه و فرهنگ اردن. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی(در دست انتشار)

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-'''موزه‌هاي [[اردن]]'''
+[[اردن]] تاریخی طولانی دارد و نقش مهمی ‌در تمدن و تاریخ بازی کرده است، از این رو دارای موزه‌های تاریخی بسیاری است. افزون بر آن اردن دارای موزه‌های گیاه شناسی، حیوان شناسی، فرهنگی، نظامی، سیاسی، علمی، اقتصادی، صنعتی، هنری، طبیعی و باستان شناسی نیز می‌باشد<ref>العمد، الدكتور‌هانی(1965 - 1995م)، الموسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لكتابــة تاریخ الأردن، ص. 77</ref>. اولین موزه در شهر جرش در سال 1923 افتتاح شد. در دهه شصت، سه موزه باستان شناسی دردانشگاه‌های اردن تاسیس شد و موزه‌های دیگری نیز در اربد، ام قیس، بیت رأس، تل العشایر، الحصن، قلعة الربض، جرش و امّ جمال تاسیس شد<ref>العمد، الدكتور‌هانی(1965 - 1995م)، الموسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لكتابــة تاریخ الأردن، ص. 73</ref>. در دهه هفتاد نیز بالغ بر ده موزه در زمینه‌های باستان شناسی، نظامی، مردمی ‌و هنرهای زیبا و در دهه هشتاد قریب 11 موزه مختلف تاسیس شد. در سال 1994 همایش اهتمام به موزه‌ها در امان تحت نظارت سازمان [https://www.unesco.org/en یونسکو] برگزار شد که اغلب کشور‌های عربی در آن شرکت کردند<ref>العمد، الدكتور‌هانی(1965 - 1995م)، الموسسات الثقافیه فی الأردن، منشورات اللجنــة العلیا لكتابــة تاریخ الأردن، ص. 78</ref>. مهم‌ترین موزه‌های [[اردن]] به شرحی است که می‌آید:
-اردن تاريخي طولاني دارد و نقش مهمي ‌در تمدن  و تاريخ بازي کرده است، از اين رو داراي موزه‌هاي تاريخي بسياري است.
+=== موزه [[اردن]] (متحف الاردن) ===
+موزه ملی [[اردن]] آثار تاریخی و آثار باستانی، حیات سیاسی و اجتماعی و فرهنگی [[اردن]] از عصر سنگ تا عصر کنونی را دربر‌دارد. مساحت آن 10 هزار متر مربع است و در مرکز امان واقع شده است. این موزه فرصتی را برای پژوهشگران فراهم می‌آورد تا به پژوهش و تحقیق در زمینه [[تاریخ اردن]] و میراث آن بپردازند. این موزه از طریق توافقات صورت گرفته با برخی از موزه‌های جهانی ارتباط دارد.
-افزون بر آن اردن داراي موزه‌هاي گياه شناسي، حيوان شناسي، فرهنگي، نظامي، سياسي، علمي، اقتصادي، صنعتي، هنري، طبيعي و باستان شناسي نيز مي‌باشد. (69)
+=== موزه کودکان (متحف الاطفال) ===
+این موزه با تلاش ملکه [[اردن]] خانم [[رانيا العبدالله|رانیا العبدالله]] در سال 2007 افتتاح شد که مکانی برای فعالیت، تحرک و ماجراجویی کودکان است و به کودکان فرصت تجربه، ابتکار و تعامل درست با محیط زیست را می‌دهد. ورودی این موزه برای تمامی‌ کودکان از کلیه نقاط کشور رایگان ‌و جز سه شنبه‌ها در کلیه ایام هفته باز ‌است.
-اولين موزه در شهر جرش در سال 1923 افتتاح شد. در دهه شصت، سه موزه باستان شناسي دردانشگاه‌هاي اردن تاسيس شد و موزه‌هاي ديگري نيز در اربد، ام قيس، بيت رأس، تل العشاير، الحصن، قلعة الربض، جرش و امّ جمال تاسيس شد. در دهه هفتاد نيز بالغ بر ده موزه در زمينه‌هاي باستان شناسي، نظامي، مردمي ‌و هنرهاي زيبا و در دهه هشتاد قريب 11 موزه مختلف تاسيس شد. (68)
+=== موزه آثار باستانی (متحف الآثار) ===
+این موزه همزمان با تأسیس دانشگاه [[اردن]] در سال 1962 در این دانشگاه تأسیس شد که آثار باستانی و تمدنی از عصر سنگ تا پایان دوره‌های اسلامی‌ را به نمایش می‌گذارد. آثار این موزه از دو منبع اصلی شامل اداره آثار باستانی عمومی و حفاری‌های صورت گرفته در جرش، پترا، تل السلامــة، تل المزار، رجم الکرسی، تل سیران، تل ابونصیر، تل ابوالصوان و تل السخنــة تأمین می‌شود.
-در سال 1994 همايش اهتمام به موزه‌ها در امان تحت نظارت سازمان يونسکو برگزار شد که اغلب کشور‌هاي عربي در آن شرکت کردند. (70)
+=== موزه سکه شناسی بانک ملی [[اردن]] (متحف البنک الاهلی الاردنی للنمیات) ===
+این موزه در سال 1999 تاسیس شد و شامل 40 هزار سکه است که دنایف القسوس(دبیر موزه) آن‌ها را در طی 30 سال جمع آورده است. سکه‌ها دوره‌های زمانی بیش از 2500 سال را پوشش می‌دهند که قدیمی‌ترین آن‌ها متعلق به 600 سال قبل از میلاد مسیح است. بر دیوارهای موزه عکس‌هایی از سکه‌ها به همراه شرح مختصری از آن‌ها به دو زبان عربی و انگلیسی ارائه شده است.
-مهم‌ترين موزه‌هاي اردن به شرحي است که مي‌آيد:
+=== موزه تاریخ طبیعی [[اردن]]، دانشگاه یرموک (متحف التاریخ الطبیعی الاردنی) ===
+این موزه در سال 1981 در دانشگاه یرموک تاسیس شد که با توجه به تنوع جانداران حیوانی، گیاهی و زمین‌شناسی ‌موجود، از مهم ترین مراکز تحقیق و پژوهش در زمینه علوم طبیعی و محیط زیستی به شمار می‌رود. این موزه به سه بخش حیوانات، گیاهان و بخش زمین شناسی تقسیم می‌شود که در هر بخش نمونه‌های بسیاری گردآوری شده است. هم چنین این موزه خدمات آموزشی و فرهنگی متنوعی ارائه می‌دهد.
-- موزه اردن (متحف الاردن)
+=== لاستوریا (متحف الحکایــة التراثی) ===
+این موزه که در [[شهر مادبا]] قرار دارد، در سال 2013 به دست شاهزاده سمیه بنت الحسن افتتاح شد. هدف این موزه ایجاد همبستگی میان ادیان است که با ارائه آثار و مجسمه‌ها، داستان‌های پیامبران را روایت می‌کند. مانند: زندگی موسی(ع) و مسیح (ع) و یحیی(ع) و... .
-موزه ملي اردن آثار تاريخي و آثار باستاني، حيات سياسي و اجتماعي و فرهنگي اردن از عصر سنگ تا عصر کنوني را دربر دارد. مساحت آن 10 هزار متر مربع است و در مرکز امان واقع شده است. اين موزه فرصتي را براي پژوهشگران فراهم مي‌آورد تا به پژوهش و تحقيق در زمينه تاريخ  اردن و ميراث آن بپردازند.
+=== موزه تاریخی سلط، خانه ابوجابر (متحف السلط التاریخی، بیت ابوجابر) ===
+شهر سلط به سبب ساختمان‌هایی که از سنگ زرد ساخته شده و در دامنه تپه‌ها با هماهنگی و انسجام پراکنده‌اند، به شهر منحصر به فردی تبدیل شده است. تاریخ عظیم این ساختمان‌ها به عصر طلایی شهر( 1881 تا 1918 ) برمی‌گردد. سلط یکی از معدود شهرهای [[اردن]] است که در آن خانه‌ها، مساجد و کلیساهای بسیاری با قدمت بیش از یکصد سال و معماری بی‌نظیر وجود دارد. خانه‌های تاریخی این شهر بیش از هزار باب است که با سنگ‌های زرد ساخته شده‌اند. این تعداد در هیچ شهر دیگری در [[اردن]] یافت نمی‌شود. خانه ابوجابر یکی از همین خانه‌های تاریخیست که در دل این شهر قدیمی‌ واقع شده و تاریخچه آن به اوایل قرن 19 برمی‌گردد.
-اين موزه از طريق توافقات صورت گرفته با برخي از موزه‌هاي جهاني ارتباط دارد.
+=== موزه آثار باستانی کرک (متحف آثار الکرک) ===
+موزه کرک ابتدا در سال 1981 در داخل قلعه کرک ساخته و سپس نوسازی شد و در آن ‌تابلوها و اطلاعات تاریخی، باستان‌شناسی و جغرافیایی جهت افزایش آگاهی بیننده افزوده و در سال 2004 به طور رسمی‌ افتتاح شد.
-- موزه کودکان (متحف الاطفال)
+=== موزه دارالسرایا (متحف دارالسرایا) ===
+بنای این موزه قلعه‌ایست که عثمانی‌ها آن را در اواسط قرن 19 در سمت جنوبی تل اربد ساختند و پس از سال 1886 به مقر حاکم عثمانی السرایا تبدیل شد. اداره آثار باستانی عمومی‌ در سال 1994 این قلعه را به موزه تبدیل نمود.
-اين موزه با تلاش ملکه اردن خانم [[رانيا العبدالله]] در سال 2007 افتتاح شد که مکاني براي فعاليت، تحرک و ماجراجويي کودکان است و به کودکان فرصت تجربه، ابتکار و تعامل درست با محيط زيست را مي‌دهد. ورودي اين موزه براي تمامي‌کودکان از کليه نقاط کشور رايگان ‌و جز سه شنبه‌ها در کليه ايام هفته باز ‌است.
+=== موزه مؤسسه راه‌آهن حجاز - [[اردن]] (متحف موسســة الخط الحدیدی الحجازی الاردنی) ===
+این موسسه براساس قانون شماره 23 سال 1953 جهت اداره خطوط راه آهن و سرمایه گذاری در آن‌ها تاسیس شده که موزه ای را در زمینه حمل و نقل ریلی راه اندازی نمود<ref>برگرفته از وزارة الثقافیه فی المملكــة الاردنیــة الهاشمیــة http://culture.gov.jo/new</ref>. افزون بر این‌ها موزه‌ی سلطنتی اتومبیل، موزه‌ی باستان‌شناسی آکابا، موزه‌ی پیامبر (ص)، موزه‌ی مدال شناسی بانک مرکزی [[اردن]] و موزه آداب و رسوم مشهور [[اردن]] از جمله موزه‌های دیدنی [[اردن]] می‌باشد. گفتنی است که مطابق آمار [https://www.unesco.org/en یونسکو] بین سال‌های 88 تا 94 میلادی تعداد موزه‌های [[اردن]] 18 موزه و شمار بازدیدکنندگان سالانه به ازای هر 100 نفر 11 نفر برآورد شده است<ref>فرهنگ، خلاقیت و بازار: گزارش جهانی فرهنگ 1378/ 1998/ نویسنده گروه نویسندگان؛ ترجمه گروه مترجمان. - تهران: كمیسیون ملی یونسكو در ایران،مركز انتشارات، 1379.</ref>. هم چنین نرخ بازدید کنندگان طی سال‌های 2017 تا 2019 به این شرح است:
-- موزه آثار باستاني (متحف الآثار)
+میانگین بینندگان موزه‌ها و آثار باستانی ( 2017 تا 2019)
-اين موزه همزمان با تأسيس دانشگاه اردن در سال 1962 در اين دانشگاه تأسيس شد که آثار باستاني و تمدني از عصر سنگ تا پايان دوره‌هاي اسلامي‌ را به نمايش مي‌گذارد.
-آثار اين موزه از دو منبع اصلي شامل اداره آثار باستاني عمومي و حفاري‌هاي صورت گرفته در جرش، پترا، تل السلامــة، تل المزار، رجم الکرسي، تل سيران، تل ابونصير، تل ابوالصوان و تل السخنــة تأمين مي‌شود.
-- موزه سکه شناسي بانک ملي اردن (متحف البنک الاهلي الاردني للنميات)
-اين موزه در سال 1999تاسيس شد و شامل 40 هزار سکه است که دنايف القسوس (دبير موزه) آنها را در طي 30 سال جمع آورده است. سکه‌ها دوره‌هاي زماني بيش از 2500 سال را پوشش مي‌دهند که قديمي‌ترين آنها متعلق به 600 سال قبل از ميلاد مسيح است.
-بر ديوارهاي موزه عکس‌هايي از سکه‌ها به همراه شرح مختصري از آنها به دو زبان عربي و انگليسي ارائه شده است.
-- موزه تاريخ طبيعي اردن، دانشگاه يرموک (متحف التاريخ الطبيعي الاردني)
-اين موزه در سال 1981 در دانشگاه یرموک تاسيس شد که با توجه به تنوع جانداران حيواني، گياهي و زمين‌شناسي ‌موجود، از مهم ترين مراکز تحقيق و پژوهش در زمينه علوم طبيعي و محيط زيستي به شمار مي‌رود. اين موزه به سه بخش حيوانات، گياهان و بخش زمين شناسي تقسيم مي‌شود که در هر بخش نمونه‌هاي بسياري گردآوري شده است.
-هم چنين اين موزه خدمات آموزشي و فرهنگي متنوعي ارائه مي‌دهد.
-- لاستوريا (متحف الحکايــة التراثي)
-اين موزه که در [[شهر مادبا]] قرار دارد، در سال 2013 به دست شاهزاده سميه بنت الحسن افتتاح شد. هدف اين موزه ايجاد همبستگي ميان اديان است که با ارائه آثار و مجسمه‌ها، داستان هاي پيامبران را روايت مي‌کند. مانند: زندگي موسي(ع) و مسيح (ع) و يحيي(ع) و... .
-- موزه تاريخي سلط، خانه ابوجابر (متحف السلط التاريخي، بيت ابوجابر)
-شهر سلط به سبب ساختمانهايي که از سنگ زرد ساخته شده و در دامنه تپه‌ها با هماهنگي و انسجام پراکنده‌اند، به شهر منحصر به فردي تبديل شده است. تاريخ عظيم اين ساختمان‌ها به عصر طلايي شهر(1881 - 1918) برمي‌گردد.
-سلط يکي از معدود شهرهاي اردن است که در آن خانه‌ها، مساجد و کليساهاي بسياري با قدمت بيش از يکصد سال و معماري بي نظير وجود دارد. خانه‌هاي تاريخي اين شهر بيش از هزار باب است که با سنگ‌هاي زرد ساخته شده‌اند. اين تعداد در هيچ شهر ديگري در اردن يافت نمي‌شود.
-خانه ابوجابر يکي از همين خانه‌هاي تاريخيست که در دل اين شهر قديمي‌واقع شده و تاريخچه آن به اوايل قرن‌‌19 برمي‌گردد.
-- موزه آثار باستاني کرک (متحف آثار الکرک)
-موزه کرک ابتدا در سال 1981 در داخل قلعه کرک ساخته و سپس نوسازي شد و در آن ‌تابلوها و اطلاعات تاريخي، باستان شناسي و جغرافيايي جهت افزايش آگاهي بيننده افزوده و در سال 2004 به طور رسمي‌ افتتاح شد.
-- موزه دارالسرايا (متحف دارالسرايا)
-بناي اين موزه قلعه‌ايست که عثماني‌ها آن را در اواسط قرن 19 در سمت جنوبي تل اربد ساختند و پس از سال1886 به مقر حاکم عثماني السرايا تبديل شد. اداره آثار باستاني عمومي‌در سال 1994اين قلعه را به موزه تبديل نمود.
-- موزه مؤسسه راه‌آهن حجاز-اردن (متحف موسســة الخط الحديدي الحجازي الاردني)
-اين موسسه براساس قانون شماره 23 سال 1953 جهت اداره خطوط راه آهن و سرمايه گذاري در آنها تاسيس شده که موزه اي را در زمينه حمل و نقل ريلي راه اندازي نمود. (71)
-افزون بر اين‌ها موزة سلطنتي اتومبيل، موزة باستان شناسي آكابا، موزة پيامبر (ص)، موزة مدال شناسي بانك مركزي اردن و موزه آداب و رسوم مشهور اردن از جمله موزه‌هاي ديدني اردن مي‌باشد.
-گفتني است که مطابق آمار يونسکو بين سالهاي 88 تا 94 ميلادي تعداد موزه‌هاي اردن 18 موزه و شمار بازديدکنندگان سالانه به ازاي هر 100 نفر 11 نفر برآورد شده است. (72)
-هم چنين نرخ بازديد کنندگان طي سالهاي 2017 تا 2019 به اين شرح است:
-ميانگين بينندگان موزه ها و آثار باستاني (2017 - 2019)
 {| class="wikitable"
 |مکان
@@ خط ۱۵۰: / خط ۱۰۹: @@
 |}
+آخرین آمار اداره آمار [[اردن]] به تفصیل تعداد بازدیدکنندگان را طی سال های 2017 تا 2019 نشان می‌دهد<ref>Year Book 2013, Department of statistics, p. 22</ref>. که حاکی از نرخ رشد قابل توجه بازدید‌کنندگان است<ref>لایقی، غلامرضا (1402). جامعه و فرهنگ [[اردن]]. تهران: [https://www.icro.ir/ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی](در دست انتشار)</ref>.
+== نیز نگاه کنید به ==
+[[موزه‌های روسیه]]؛ [[موزه‌های کانادا]]؛ [[موزه های لبنان]]؛ [[موزه های مصر]]؛ [[موزه‌های تونس]]؛ [[موزه های چین]]؛ [[موزه های سنگال]]؛ [[موزه‌های کوبا|موزه‌های‌ کوبا]]؛ [[موزه‌های فرانسه]]؛ [[موزه های ساحل عاج]]؛ [[موزه‌های زیمبابوه]]؛ [[موزه‌های تایلند]]؛ [[موزه‌های اتیوپی]]؛ [[موزه‌های سیرالئون]]؛ [[موزه‌های قطر]]؛ [[موزه های مالی]]
-آخرين آمار اداره آمار اردن به تفصيل تعداد بازديدکنندگان را طي سال هاي 2017 تا 2019 نشان مي دهد. (73) که حاکي از نرخ رشد قابل توجه بازديد کنندگان است.
+== کتابشناسی ==