نمایش مبدأ برای روابط فرانسه و ایران بعد از انقلاب اسلامی

'''روابط فیما بین بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران'''

ورود امام خمینی در سال ۱۹۷۸ به فرانسه در کنار همراهی افکار عمومی فرانسویان با انقلاب، نوید فصل جدیدی را در روابط دو کشور داد و در سال ۱۹۷۹ اولین سفیر جمهوری اسلامی ایران شمس الدین امیر علایی به فرانسه اعزام شد. اما فرانسه اولین اعتراض های خود را در مورد جلوگیری از اعدام سران رژیم سابق مطرح نمود. با پناهندگی شاهپور بختیار به فرانسه ایران خواستار استرداد وی گشت. رفتار دولت فرانسه به مرور زمان دستخوش تغییرات گردید و کم کم جو تبلیغاتی داخلی فرانسه علیه انقلاب اسلامی شکل گرفت. به دنبال عزل بنی صدر از ریاست جمهوری و پناهنده شدن وی و رجوی رهبر سازمان مجاهدین خلق در فرانسه ، روابط دو کشور تیره گردید.در این هنگام فرانسه به صورت یکی از مراکز مهم ضد انقلاب درآمده بود. این تیرگی روابط با روی کار آمدن سوسیالیست ها بیشتر شد. با جنگ ایران و عراق، فرانسه به صورت یکی از مهم ترین صادرکنندگان اسلحه به عراق درآمده بود. در مدتی که تهاجم عراق در خاک ایران ادامه داشت، فرانسه با اعلام اینکه درگیری بین دو کشور مساله ای دوجانبه است و می بایست از طریق سیاسی با کمک شورای امنیت حل شود، تظاهر به بی طرفی می نمود و حمایت خود را از عراق علنی نمی ساخت ولیبه قراردادهای خود با عراق در زمینه تسلیحات عمل می کرد.اما پس از مقاومت دلیرانه و برتری آشکار ایران نسبت به عراق ، میتران رئیس جمهور وقت فرانسه اعلام نمود که سیاست کشورش ایجاد موازنه بین دنیای عرب و فارس است و تاکید نمود که حاضر به مغلوب شدن عراق در مقابل ایران نیست. با تصویب قطعنامه 598 شورای امنیت بارزترین نوع همکاری میان سیاست فرانسه و دوایر قدرت برای کنترل جنگ و ایفای نقش موازه دهندگی از جانب آنان مشاهده شد.

بعد از روی کار آمدن ژاک شیراک به عنوان نخست وزیر در فرانسه ، وی در اولین سخنرانی خود در مجمع ملی فرانسه از ایران به عنوان یک کشور بزرگ یاد کرد و اظهار امیدواری نمود تا بتواند با ایران وارد مذاکره شود. ایران در این زمان برای عادی سازی روابط خود با فرانسه سه شرط قاتئل شد: 1- خودداری فرانسه از حمایت از مخالفان ایرانو بیرون راندن رجوی از خاک فرانسه؛ 2- رفع اختلافات مالی؛ 3- محدود نمودن کمک های نظامی به عراق.

در سال 1983 یک هیئت پارلمانی از فرانسه برای عادی سازی روابط به ایران آمد. با مساعی دولت ایران ، بهبود نسبی در روابط دو کشور حاصل شد. پس از شش دوره مذاکرات فشرده و متناوب در پاریس و تهران در نوامبر 1986 توافقاتی جهت حل و فصل اختلافات مالی دو کشور برداشته شد. با ادامه مذاکرات سیاسی مقامات دو کشور، مسلمانان [[لبنان]] که چند تن از اتباع فرانسه را به گروگان گرفته بودند، آزاد نمودند.

در سپتامبر 1986 با انفجار یک بمب در پاریس ، فرانسه وحید گرجی دیپلمات ایرانی را متهم نمود و به رغم اعلام عدم دخالت ایران در این بمب گذاری، سفارت ایران در پاریس از سوی پلیس فرانسه محاصره شد. پس از قطع روابط دو کشور و در نتیجه مذاکرات و مبادله گرجی و توری(کنسول فرانسه در ایران) بن بست روابط دو کشور بعد از گذشت قریب به 10 ماه خاتمه یافت و راه برای حل اختلافات و اعاده مناسبات تا حدودی هموار گردید. با توافق نمایندگان دو کشور در ماه مه 1988 در ژنو، سفرای دو کشور در تیر 1367 استوارنامه های خود را تسلیم روسای جمهور دو کشور نمودند.

در شهریور 1368 با اعزام یک هیئت سیاسی اقتصادی از سوی ایران به فرانسه و دیدار با نخست وزیر و وزیر امورخارجه فرانسه، گام های اولیه برای همکاری های اقتصادی و بازرگانی و رفع موانع موجود بین دو کشور برداشته شد که در این میان می توان به رفع تحریم خرید نفت، مبادله نفت در قبال دریافت مواد غذایی، مشارکت فرانسه در نمایشگاه بین المللی تهران، تعیین رایزن بازرگانی، برقراری مجدد پروازهای ایر فرانس و تصمیم به بازگشایی دفاتر خبرگزاری های فرانس پرس و ایرنا در تهران و پاریس اشاره نمود.

سرانجام در مهر 1368 با دیدار وزرای خارجه دو کشور و به دنبال آن تبادل هیئت های اقتصادی- پارلمانی – فرهنگی و سیاسی میان دو کشور ، گسترش روابط فیمابین شتاب بیشتری به خود گرفت و دستاورد این دیدارها، انعقاد یک توافقنامه همکاری میان شرکت ایران خودرو و شرکت پژو ، و نیز یک توافقنامه همکاری های علمی و پژوهشی میان وزارت نفت و موسسه نفت  فرانسه و خرید 8 فروند هواپیمای مسافربری ایرباس بود.

با مطرح شدن قضیه سلمان رشدی روابط تهران و پاریس دچار رکود شد و فرانسه به تبعیت از اتحادیه اروپا ، سفیر خود را به کشورش فرا خواند. با بازگشت سفیر فرانسه در خرداد 1370 به تهران و متعاقبا یک ماه پس از آن سفیر ایران به پاریس، روابط دو کشور گام تازه ای برداشت.

روابط حمهوری اسلامی ایران و فرانسه از اوایل سال 1377 وارد مرحله جدیدی شد و وزیر امور خارجه وقت فرانسه در راس یک هیاتت سیاسی، پارلمانی و اقتصادی به طور رسمی از تهران دیدارکرد. وزیر امور خارجه ایران نیز در بهمن ماه 1377 از پاریس دیدار نمود.سفر آقای خاتمی رئیس جمهور وقت در راس یک هیات بلند پایه سیاسی- اقتصادی بر گسترش و تعمیق روابط فیمابین و همکاری های منطقه ای و بین المللی تاکید نمود.

بعد از روی کار آمدن رئیس جمهور احمدی نژاد، بروز مشکلاتی در ارتباط با موضوع مذاکرات هسته ای و موضع گیری هماهنگ غرب علیه کشورمان از یک سو و مخالفت فرانسه با اتخاذ موضع ضد اسرائیلی از طرف ایران به نوبه خود موجب رکود نسبی در توسعه همکاری های دو کشور در ابتدای کار دولت نهم بود. در دوره ریاست جمهوری سارکوزی، روابط فرانسه با ایران به پائین‌ترین سطح خود نزول کرد که می‌توان برای آن دلایل متعددی را بر شمرد که از آن میان نزدیکی سارکوزی به سیاست [[آمریکا]] و لابی‌صهیونیستی فرانسه و حمایت بی‌قید و شرط او از اسرائیل، نقشی بسیار تعیین کننده داشت؛ به گونه‌ای که این عامل در مواضع فرانسه در خصوص برنامه هسته‌ای ایران نیز بسیار تأثیرگذار بود و باعث شد سارکوزی در مواقعی حتی در این خصوص موضعی سخت‌تر از آمریکا در قبال ایران اتخاذ کند. این نکته قابل ذکر است که یهودیان فعال در جناح راست فرانسه که سارکوزی بیش از سایر رؤسای جمهور گلیست به آنها نزدیک بود، یهودیان بلوک شرق می‌باشند که مواضعشان کاملاً صهیونیستی است، در حالی که یهودیان حزب سوسیالیست، به شمال آفریقا تعلق دارند که هرچند از اسرائیل حمایت می‌کنند، اما صهیونیست‌های دو آتشه نیستند. به هر حال، عامل اسرائیل همواره در روابط دو جانبه میان ایران و فرانسه تأثیرگذار بوده است و در دوره سارکوزی، دامنه تأثیر‌گذاری آن بیشتر بوده است.[14]