نمایش مبدأ برای زبان و ادبیات فرانسه

به دلیل زیر، اجازهٔ ویرایش این صفحه ندارید:
عملی که درخواست کرده‌اید منحصر به کاربران این گروه است: کاربران.
می‌توانید مبدأ این صفحه را ببینید و رونوشت بردارید:
'''زبان و ادبیات [[فرانسه]]'''

'''1-9 معرفی زبان و خط رسمی و زبان های رایج'''

در اواخر قرن دوم قبل از میلاد پس از آن که رومیان بر کشور [[اسپانیا]] دست یافتند بر قسمت جنوبی سرزمین گٌل که امروز به نام پرووانس[1]  خوانده می شود حمله برده و بخش بزرگی از سرزمین گٌل را به تصرف خویش درآوردند، اما نتوانستند بر سراسر این خطه دست یابند. جنگ بین رومیان و اهالی گٌل قریب شصت سال ادامه یافت تا این که در سال 58 ق.م ژول سزار(سردار معروف رومی101-44 ق.م) قیصر معروف روم به تسخیر تمام سرزمین گٌل مصمم شد و سرانجام پس از پنج اردوکشی و هفت سال جنگ در سال 51 ق.م. مقاومت اهالی گٌل را بکلی درهم شکست و سرزمین گٌل را ضمیمه ممالک روم کرد. از این تاریخ به بعد رومیان حاکم مطلق و صاحب اختیار کامل کشور گٌل شدند و این استیلا بیش از پانصد سال دوام یافت. از همان نخستین روزهای تسلط رومیان، زبان و فرهنگ لاتینی در جنوب کشور گٌل شکوفا شد و تا [[شهر لیون]] اشاعه یافت. بتدریج اهالی گٌل آداب و زبان فاتحان را اختیار کردند و وضع کشور گٌل و اهالی آن بکلی تغییر کرد و اندک اندک ملت گٌل در وجود رومیان مستهلک شد. سازمان مستحکمی که رومیان در این مستعمره به وجود آوردند، مدارسی که تاسیس کردند، اعطای امتیازات به کسانی که به زبان رومی تکلم می کردند و نیز الزام و ضرورتی که مردم شکست خورده گٌل به هنگام تنظیم اوراق و اسناد عمومی و رسمی در استعمال این زبان داشتند، سبب شد که از همان دقایق نخست زبان فاتحان در سرزمین گٌل اشاعه یابد. همچنین موجب گردید که خصایص روحی و تمدن رومیان در قلب اهالی گٌل نفوذ کند. پس از فتوحات ژول سزار، در حدود سال 30 ق.م.، پس از آن که سلطنت و حکومت به دست اگوست امپراتور معروف روم افتاد و پیروزی و سلطه رومیان در گٌل به حد کمال رسید،آیین مسیحیت نیز از طریق کلیسای لیون به اهالی گٌل تحمیل شد و اندک اندک اکثر ساکنان شهرها و روستاهای کشور گٌل دین عیسوی را پذیرفتند و این مساله موجب شد زبان لاتین- که زبان کلیسا و روحانیون و مذهب مسیح بود- در سراسر سرزمین گٌل نفوذ و رواج بیشتری یابد.

زبان لاتین در گٌل به دو شکل اشاعه یافت: یکی "لاتین کلاسیک" که در ادارات و سازمان های دولتی و کلیسا و جوامع رسمی و امور بازرگانی رواج یافت- و این همان زبانی بود که سیسرون(خطیب معروف رومی ، 106-43 ق.م.) و سزار بدان تکلم می کردند- و دیگری زبان"لاتین عامیانه" که در میان طبقات متوسط و عامی گٌل و سربازان رومی در محاورات عادی به کار می رفت و این زبان اخیر- که زبان توده ملت بود- خیلی سریع تر و عمیق تر در کشور گٌل بسط یافت.

زبان "لاتین کلاسیک" زبان طبقه ممتاز جامعه بود. افرادی که به طبقه اشراف کشور تعلق داشتند زبان مذکور را در مدارس فرا می گرفتند، اما این زبان برای آنان یک زبان مصنوعی و بی روح بود و به همین دلیل از حدود آموزشگاه ها و سازمان های اداری و رسمی کشور نیز فراتر نرفت و عملا در کلیساها باقی ماند. لیکن زبان دیگر، یعنی "لاتین عامیانه" – که سربازان روم و توده ملت بدان تکلم می کردند- به سرعت در سرزمین گٌل توسعه یافت و در همه جا ریشه دوانید. در این "زبان عامیانه" ، اهالی گٌل بر حسب عادت محلی خود به هنگام تلفظ کلمات لاتینی برخی از اجزا یا حروف غیر مصوت را ساقط و در ساختمان جملات و ترکیبات نیز تصرفاتی می نمودند و با این عمل بسیاری از الفاظ و کلمات رومی را تحریف می کردند.بدین طریق نه فقط زبان رومی جایگزین زبان اولیه مردم گل شد بلکه زبان مذکور از شکل اصلی و نخستین خود نیز خارج گردید و صورت و حالتی دیگر یافت. در این میان، تعداد بی شماری از لغات و الفاظ یونانی و زبان های دیگر از قبیل سلتی و ژرمنی و ایبری در آن داخل گشت و زبان لاتینی چهره نوینی به خود گرفت، به عبارت دیگر از خلط و امتزاج زبان رومی با لغات و لهجه های مختلف، زبان جدیدی پدید آمد که در واقع آمیخته ای از عناصر و لغات گوناگون بود که به زبان رمان  شهرت یافت. طولی نکشید که زبان "رٌمان"[2] نیز به دو شاخه مهم تقسیم گردید: یکی زبان "اٌک" که در جنوب گٌل بدان تکلم می کردند و دیگری زبان "ٌیل"که در شمال بدان سخن می گفتند. در قرن هشتم میلادی، یعنی در دوران حکومت سلاطین سلسله کارولنژین زبان لاتین- که در نزد توده مردم زبانی مرده و متروک و نامتداول به شمار می آمد- منحصرا به کلیسا و مطالعات ادبا و کشیشان اختصاص یافت و زبان علم و سیاست و دین و شعر و ادب شد وبکلی از زبان "رٌمان" جدا گردید. هر یک از دو زبان " اٌک"[3]  و "اٌیل"[4]  نیز به نوبه خود به عللی- که یکی از آنها ایجاد حکومت های ملوک الطوایفی و تجزیه و تفکیک خاک فرانسه بود- به چند زبان محلی تقسیم شدند؛ مثلا از زبان " اٌک" سه زبان محلی پروونسال، لانگدوسین[5] و لیموزن[6]  و از زبان "اٌیل" که تحول بیشتری پذیرفته بود زبان های محلی پیکارد[7]،والون[8]، بورگینیون[9]، نورماند،لورن[10]،پواتون[11] و مخصوصا زبان محلی ایل دو فرانس یا فرانسین[12]منشعب گشت و تا اواخر قرن دوازدهم نیز آثار متعددی به زبان های محلی مذکور نوشته شد؛ ولی از قرن سیزدهم به بعد عموم زبان های مزبور، اعتبار و اهمیت خود را از دست دادند و به لهجه محلی (پاتوا)  تنزل یافتند و از میان آنها زبان فرانسین به سبب موقعیت سیاسی خاص خود بر دیگر زبان ها رجحان و برتری یافت و زبان واحد به سبب موقعیت سیاسی خاص خود بر دیگر زبان ها رجحان و برتری یافت و زبان واحد فرانسویان گردید و به عنوان زبان رسمی و دربار فرانسه برگزیده شد و آنچنان اعتباری یافت که مارکوپولو جهانگرد ایتالیایی سفرنامه خود را در باب جغرافیا و عجایب [[چین]] و ترکستان و مغولستان به زبان فرانسه نگاشت و فلورانتن برونتو لاتینی سیاستمدار و محقق فلورانسی معاصر دانته نیز کتاب مشهور خویش گنجینه علوم و فنون  را به زبان فرانسه نوشت،زیرا می گفت: "زبان فرانسه زبانی خوش و دلکش و متداول در میان همه مردم است".[13]

زبان فرانسه یكی از بزرگ ترین زبان های دنیاست كه در مقام زبان جامعه بین المللی و دیپلماسی تنها با انگلیسی مقابل مقایسه است. زبان فرانسه دركشورفرانسه تكلم می شود و علاوه بر آن،در كشورهای بلژیك ، سوییس و كانادا یكی از زبانهای رسمی است ؛ در لوكزامبورگ ، سنت پیر و میكلان (در نزدیكی ساحل نیوفاندلند) گوادلوپ و مارتینیك ( در دریای كارائیب )، گینه فرانسه ( در آمریكای جنوبی ) ، یونیون ( در اقیانوس هند ) و در كالدونیای نو و تاهیتی ( در جنوب اقیانوس آرام ) زبان رسمی به شمار می رود. از این گذشته ، در تعدادی از كشورها فرانسوی ، زبان دوم غیر رسمی است كه از آن جمله اند : مراكش، [[تونس]] ، الجزایر، لبنان، سوریه، لائوس ، كامبوج و ویتنام . در مجموع زبان فرانسوی، زبان مادری حدود 75 میلیون نفر است و در همین حال میلیونها نفر با آن آشنایی دارند وكم وبیش به عنوان زبان دوم از آن استفاده می كنند. 

الفبای فرانسوی همانند الفبای زبان انگلیسی است ، اگر چه حرف w تنها در واژه های بیگانه ظاهر می شود . تكیه های سنگین (è) و سبك(é)  خمان (ô) در كلماتی مانند père پدر ، été تابستان ، élève دانش آموز و âme روح كاربرد دارند و سدیل ( ç) زیر حرف c ، قبل از حروف a  ، o یا  uمی چسبد و در نتیجه به جای « ك » صدای « س» می دهد، مثل leçon درس .

املای كلمات فرانسوی عموماً با گفتار چهار یا پنج قرن قبل مطابقت دارد واز این رو راهنمای خوبی برای دستیابی به تلفظ امروزی كلمات نیست. حروف ناملفوظ به ویژه در پایان كلمات بسیار است ( كلمه hommes  را um و كلمه aiment  را em تلفظ می كنند). ولی هر گاه یك همخوان پایانی كه معمولاً ناملفوظ است قبل از كلمه آغاز شده با واكه آمده باشد به تلفظ درمی آید. در جریان این فرایند كه پیوند نامیده می شود همخوان مورد نظر به صورت بخشی از هجای اول كلمه بعدی در می آید به گونه ای كه جمله  il   est  assis (او نشسته است)  e-le-ta- si  تلفظ می شود . اگر چه قوانینی كم و بیش ثابت بر تلفظ فرانسوی حاكم است ، صداهای واقعی زبان برای انگلیسی زبانها بسیار دشواراست تا آنجا كه می توان گفت « لهجه فرانسوی » خوب چیزی است كه به سادگی حاصل نمی شود.

انگلیسی و فرانسوی به عنوان دو زبان عمده جهان غرب طبیعتاً واژه های فراوانی را با هم دادوستد كرده اند. از جمله داده های اخیر فرانسوی به انگلیسی – كه تلفظ فرانسوی آنها تا حد امكان حفظ شده – می توان از كلمات و عبارات زیر یاد كرد :

Hors d’œuvre , à la carte , table , d’hôte , en route , en masse , rendezvous , cart blanche, savoir – faire , faux pas , fait accompli , par excellelence , bon vivani , joie de vivre , raison d’être , coup d’état , nouveau riche , esprit de corps , laissez faire ,  chargé d’affaires ,pièce de  résistance , R.S.V.P.

اما در سالهای اخیرمسیر حركت عمدتاً جهت معكوس یافته است. زبان فرانسه بر خلاف میل طرفداران زبان پاك – آكادمی فرانسه كه جای خود دارد – از انواع و اقسام واژه های انگلیسی لبریز شده تا بدانجا كه زبان موجود را جارگون فرانگلیسی ( فرانگله franglais ) نامیده اند كه تركیبی از فرانسوی francais و انگلیسی    anglais  است. به عنوان مشتی نمونه خروار می توان از كلمات و اصلاحات زیر نام برد : 

le hamburger , le drugstore, le week– end , le strip – tease , le pull- over , le tee – shirt , le chewing gum , les blue – jeans , le snack – bar , la cover- girl

آكادمی فرانسه بسیاری از این كلمات را رسماً رد كرده است و با این حال در اینجا نیز نوعی مصالحه مصداق یافته است. آكادمی به تازگی استفاده از كلمات pijpeline  le  و le bulldozer  را در زبان فرانسه پذیرفته است با قید این شرط مؤكد كه باید PEEP – LEEN و   bool – do- ZAIR تلفظ شوند.[14]

'''2-9- ادبیات فرانسه تا قرون وسطی'''

«هر زبان نماینده روحیات ملتی است که بدان سخن می گوید و مکنونات ضمیر خود را به وسیله آن فاش می سازد. کلام را با فکر رابطه ی مستقیم و نزدیک است و بر حسب تسلط و اقتدار گوینده، این دو کم و بیش با یکدیگر منطبق می شوند. به این ترتیب لطف یا انسجام کلام زیر و بم فکر و احساسات را بیان می کند. از طرف دیگر ظرافت طبع و بلندی پایه ی فکر هر قوم در ادبیات و آثار هنری آن قوم متجلی می گردد. پس دلبستگی بادبیات جهانی و مطالعه آن بر صاحبدلی واجبست»  (واندری یس)

تاریخ ادبیات فرانسه از قرن دهم میلادی آغاز می گردد. پیش از آن وحدت ملی و نژادی فرانسه در حال تحول و زبان فرانسه نیز در دوره کودکی بوده است. این نکته هنوز به تحقق نپیوسته که نژاد ملت فرانسه بیشتر از چه عناصری تشکیل یافته است. همین قدر مسلم است که سکنه ی اولیه این کشور از اقوام «سلت» بوده اند و سپس رومیها آن را فتح کرده ، سازمان امپراتوری را در فرانسه برقرار نمودند. پس از آنها هم قبایل ژرمن که فرانسویان آنها را «بربر» می خوانند برای این ناحیه مانند دیگر کشورهای امپراتوری رم هجوم آور شدند.تنها در قرن نهم میلادی پادشاه نیرومندی بنام «شارلمانی» وحدت سازمانی به این کشور داد و در این قرن است که کشور فرانسه به معنی واقعی بوجود آمد.

فرهنگ فرانسوی به مرور زمان از عوامل گوناگون تشکیل یافته و در حقیقت معجونی است از:

1- آثار تفکر جوانمردی و پهلوانی که همواره جوانان و سلحشوران فرانسوی را به مبارزه با ظلم و بیدادگری، حمایت از ضعفا و طرفداری حق و عدالت بدون بیم از خطر یا امید به سودی برمی انگیخته است.

2- عقل سلیم هشیار و شوخ که از هرگونه هیجانهای افراطی و زیاده روی اجتناب ورزیده.

3- ایمان به آئین مسیحیت

بدین مناسبت فرهنگ قرون وسطی  دارای سه جنبه پهلوانی – روحانی – توده است. 

زبان فرانسه از لاتین مشتق است که در نیم قرن پیش از میلاد به وسیله رومیها (فتح گل توسط ژول سزار) وارد این کشور شده و به آسانی و تندی جانشین زبان بومی گردید. علت اساسی این پیشرفت سریع این بود که فاتحین رومی آنرا در سازمان جدید کشور گل به طور رسمی و اداری و تجاری و ریشه های تحمیل نمودند. بدین جهت زبان لاتین از همان دقایق اولیه چنان ریشه های نیرومند دوانید که زبان ها ی طوایف مهاجم ش[[مالی]] نه تنها به انهدام آن قادر نیامدند بلکه خود آن عشائر و قبایل وحشی که در آن سرزمین رحل اقامت افکندند آن را چون زبان رسمی خویش پذیرفتند. لیکن باید در نظر گرفت که زبان ارتش روم زبان نویسندگان کلاسیک لاتین قدیم نبوده بلکه زبان توده ملت یعنی لاتین عامیانه بود.پس از مدت کوتاهی اهالی گل بر حسب عادت و قریحه محلی جزء صدادار کلمه را تلفظ نموده و اجزای بیصدا را به تلفظ نمی آوردند. بدین ترتیب زبان اولیه قیافه نوینی به خود گرفته و به زبان «رومن» معروف گشت. نخستین آثار ادبی زبان رومن، لوکانتیلن دوسنت اولالی[15](قرن دهم) و سیرت سنت  الکسی[16](قرن یازدهم) می باشند.

بزودی دو جریان اصلی در زبان رومن به ظهور پیوست: (لانگ دک)در جنوب فرانسه و (لانگ دویل)در شمال[17].لانگ دک پس از دوره بسیار درخشانی به درجه  لهجه محلی سقوط یافت و لانگ دویل زبان رسمی کشور فرانسه شناخته شد.

'''ادبیات قرون وسطی (از قرن یازدهم تا پایان قرن پانزدهم)'''

قرون وسطی دوره ایمان آتشین به آئین مسیحیت است که در زمینه معماری با کلیساهای عظیم، در زمینه سلحشوری و پهلوانی به نیروی ایمان، پادشاهان و توده ها برای بدست آوردن سرزمین مقدس بر ضد مسلمین ( جنگهای صلیبی)، در زمینه روحانیت اشعار و مراثی لاتینی جلوه گری می کند. به طور کلی بنیاد تمدن مغرب زمین بر روی این روح ایمان به آئین و آداب مسیحیت استوار گردیده است و لیکن در این دوره زبان فرانسه هنوز فقیر بوده و از عهده ادای افکار و بیان هیجان های درونی ارواح بزرگ بر نمی آمد.

قرون وسطی به دو دوره تقسیم می شود: از آغاز قرن یازدهم تا پایان قرن سیزدهم فرانسه به منزله نیروی جاندار و عظیمی است که در راه ایمان کمر خدمت بسته و جانفشانی می کند. هیجانات، التهابات درونی و زندگانی روحی وی به صورت آثار هنری و معماری رومن وگوتیک و همچنین به وسیله ادبیاتی ظریف و موزون بیان می شود.لیکن در طی قرون چهاردهم و پانزدهم دچار جنگ های خانمان سوزی می شود که یکباره ایمان اولیه را معدوم می سازد. در این دوره ادبیات نیز به استثنای چند نمونه درخشان مغشوش و ناچیز است. روی هم رفته ادبیات قرون وسطی، ادبیات ملی یعنی نماینده افکار و احساسات مختلف اجتماع می باشد در این اجتماع سه دسته بزرگ: روحانیان – اشراف – توده را باید در نظر گرفت.

1- روحانیان مهمترین این سه دسته می باشند زیرا فرهنگ و ادبیات فرانسه را از آسیب قبایل وحشی محفوظ داشته و همواره ازضعیف بر ضد هوسرانی های قوی حمایت نموده اند. آن دو طبقه دیگر نیز به ماموریت الهی روحانیان ایمان و اعتقاد کامل داشتند. بعلاوه روحانیان وسائل موثری مانند کلیساها، زیارتگاه ها، صومعه ها و دارالعلم هایی  برای راهنمائی و هدایت طبقات دیگر ایجاد کرده بودند. ضمناً تشکیلات جهاد برضد کفار به دست روحانیان انجام گرفت. بالاخره نفوذ سیاسی این طبقه موجب تعدیل تمنیات طبقه اشراف و خود سری های سلاطین می گشت.

2- طبقه اشراف صاحب ملک و آب و قصر های مستحکم بود و بجز جنگ و سلحشوری کار دیگری نداشت. البته به مرور زمان خشونت و سبعیت اولیه این طبقه به ظرافت طبع و جوانمردی مبدل گشت به نحوی که قصرها و بارگاه نجبا ، بتدریج جایگاه مظاهر هنری و ادبی گردید. زندگانی پهلوانی این طبقه سرچشمه ادبیات مفصلی است که انواع مختلف آن عبارتند از حماسه، رمان و تاریخ.

3- توده: توده ملت در قرون وسطی فقط از رعایا و زارعین و برزگرانی که پای بند زمین بودند تشکیل نگردیده بود بلکه بزودی پیشه وران و بازرگانان از طریق مجاهدت برای خود زندگانی مستقلی ترتیب داده و طبقه ثروتمندی را تشکیل دادند که از هر جهت با سوادتر و با فرهنگ تر از طبقه اشراف گشت – از طرف دیگر استقلال«کمون ها» سبب اعطای حقوق قانونی به توده ملت گردید و به موجب آن پادشاه موظف بود توده را از تعدیات و اجحافات اشراف حمایت کند. بنابر این توده ملت نیز به نوبه خود صاحب روح و فکر و ادبیات گشت. این ادبیات دارای جنبه های «کومیک»( شوخی و مطایبه) و "ساتیریک" (طنز گزنده)[18]می باشد که اغلب اوقات از حدود نزاکت و ظرافت خارج می شود.

'''ادبیات پهلوانی'''

'''1- حماسه سرائی:''' حماسه، داستان منظومی است از وقایع تاریخی که از طریق افسانه رنگ ایده‌ال به خود گرفته باشد. چنین داستانی در طی قرن دهم در ادبیات فرانسه پدیدار گشت و دودمان‌های بزرگ سلحشور و مکان های مقدس سرچشمه‌های حقیقی این‌گونه داستان‌ها می‌باشند. حماسه‌های فرانسوی در پیرامون سه پهلوان نامور مجتمع می‌شود: 1- شارلمانی  2- گیوم دُرانژ[19] 3- دن دومایانس[20].  بنابراین سه نوع «ژست»[21]به‌ظهور پیوست:

1- ژست پادشاه که از اعمال محیرالعقول و فتوحات شارلمانی و سردارانش حکایت می‌کند. 

2- ژست گارن دومون گلان[22]  که از فتوحات دو کارن- آیمری دو ناربن[23] و گیوم دورانژ سخن می‌راند .

3- ژست دون دومایانس که از جنگ‌های ملوک الطوایفی سخن می‌راند.

حماسه‌های اولیه جنبه مذهبی دارند ولی به‌زودی جنبه پهلوانی و سلحشوری جانشین جنبه مذهبی گردید و در قرن دوازدهم هم به منتهی درجه کمال رسید. از این تاریخ به واسطه عدم اعتقاد به‌اعمال و سجایای پهلوانی حماسه رو به انحطاط گذاشت. بالاخره در قرن پانزدهم حماسه به نثر نگاشته شد و در مجموعه‌های «کتابخانه آبی» محو و ناپدید گشت.

'''2- رمان''': رمان هم مایه سرگرمی اشراف و سلحشوران بود. ظاهر رمان به حماسه شباهت داشت ولی در معنی با آن یکسان نبود. زیرا موضوع حماسه وقایع حقیقی تاریخی کشور بود و حال آنکه رمان زائیده تخیل و تصور است. رمان‌های قرون وسطی به‌سه دسته تقسیم می‌شوند: رمان‌های قدیمی -  رمان‌های برتن -  و رمان‌های پهلوانی.

رمان‌های قدیم: عمده‌ترین رمان‌های قدیمی عبارتند از رمان تروا - رمان آنه آس[24] و رمان اسکندر. همه  این آثار دارای خصوصیات مشابه و مشترکی می‌باشند. نویسنده موضوع داستان ‌را از سرچشمه‌های مظنون تاریخی اقتباس نموده و آن را به‌اراده خود بسط می‌دهد. 

'''رمان‌های برتن'''[25]: رمان‌های برتن به‌ نوبه خود ادعای توصیف حقایق تاریخی را دارند ولیکن این موضوع درباره آنها صدق نمی‌کند زیرا مانند رمان‌های قدیم افسانه‌‌های خیالی را به‌عنوان حقایق تاریخی جلوه‌گر می‌سازند. اغلب آنها در اطراف افسانه «آرتوس» یا «آرتور» پادشاه خیالی بریتانیای کبیر دور می‌زنند. از لحاظ صوری رمان‌های بر تن چهره‌های گوناگون به‌خود گرفت در آغاز به‌صورت منظومه‌های توصیفی کوتاه بنام «له» مانند «له دوماری دو فرانس»[26] و سپس به‌شکل منظومه‌های مفصل مانند رمان‌های کرتی ین جلوه‌گر شد. این رمان‌ها عبارتند از رمان «تریستان و ایزو» - «پرسووال» و «شوالیه شیر گیر». 

'''رمان‌های پهلوانی :''' این رمان‌ها که معمولا داستان عشقی را در خلال اعمال محیر العقول پهلوانی توصیف می‌نماید در قرون 12 و  13 خیلی متداول گشت. مشهورترین آنها عبارتند از رمان «فلوار و بلانش فلور»[27]، «گیوم» و «آئلیس» و «اوکاسن و نیکولت» که به‌نظم و نثر نگاشته شده و لطیف‌ترین نمونه این رمان‌ها محسوب می‌شود.

'''3- تغزل:''' تغزل به ‌آثار موزونی اطلاق می‌شود که برای سرائیدن و بیان احساسات درونی به‌کار می‌رود. این شیوه در طی قرون وسطی در شمال و جنوب فرانسه نضج گرفت. سرایندگان جنوب متعدد و ظریف طبع بودند و «تروبا دور»[28] نام داشتند و سرایندگان شمال «تروور»[29] نامیده می‌شدند. انواع شعری‌که سرایندگان مزبور احساسات و دردهای درونی خود را به ‌وسیله آنها بیان می‌کردند عبارت بود از شانسون دوتوال، لاپاستورل، لوروندو،  لابالت. اغلب سرایندگان این اشعار از طبقه اشراف بودند.

'''4- تاریخ :''' اشراف و نجبای قرون وسطی خاصه بعد از جنگ‌های صلیبی آرزو داشتند که خاطره اعمال سلحشوری آنان بوسیله تاریخ ضبط شود. تا آن‌زمان تاریخ مختصراً به‌زبان لاتین نوشته می‌شد و مختص روحانیان بود و حماسه برای توده ملت کار تاریخ را می‌کرد ولی زمان آن رسیده بود که تاریخ نگاری به ‌صورتی روشن و محقق در آید. مورخان سه گانه (ویل لهاردوئن ، ژوئن ویل و فروآسار)[30] مبتکرین فن تاریخ نویسی محسوب می‌شوند.

'''ادبیات توده'''

روح توده مکنونات خود را در ضمن آثار متعدد و متنوعی ابراز داشته است که گاهی آن را «بورژواز» می‌نامند و این صفت برای مشخص نمودن جنبه معقولانه و مبتذل آنهاست. گاهی نیز صفت «گولواز» به آنها اطلاق می‌شود و این از لحاظ روح بذله گوئی و سبکسری نسبت به مبانی اخلاقی و مقدسات مذهبی می‌باشد. آثار ادبیات توده را می‌توان به‌سه دسته تقسیم نمود: هجا ، فابل ، رومان دورنات یا قصه حیوانات.

'''1- هجا یا هجو گفتن:''' هجا در طی قرون وسطی جنبه عمومی دارد و روح هجائی تقریباً در تمامی آثار حتی گاهی به‌طور غیرمترقبه نفوذ کرده است. مشهورترین هجونویسان روتبوف[31] نام دارد که قلندری بدبخت و عیاش بود در اواخر عمر با ایمان گشت و آثار مبنی بر زهد و تقوی از خود باقی گذاشت. 

'''2- فابل (قصص و حکایات):''' استعداد و قریحه توده در فابل به ‌طرز شایانی جلوه‌گر شد. فابل ها منظومه‌های مضحک و خنده آوری‌ هستند که به دست روحانیون اخراج شده، برای تفریح و خوش‌ آیند توده به‌رشته تحریر در آمده است. منظومه‌های مزبور در عین حال مولد شادی و خنده طبیعی بوده و نسبت به ضعفا و خاضعین نیشدار می‌باشد. بسیاری از آنها از جاده نزاکت خارج شده اند.

'''3- رمان دور نارت یا قصه‌ حیوانات :''' مجموعه هجائیه‌ای‌ست از داستان حیوانات که مبارزه روباه را با گرگ توصیف می‌نماید. یعنی در حقیقت مبارزه حیله و تدبیر را با زور مجسم می‌سازد. البته کلیه حیوانات در این داستان شرکت دارند و به‌طور کلی رمان دورنارت تقلید مسخره‌آمیزی از حماسه است. در طی قرن سیزدهم جنبه هجائی این داستان‌ها تقویت شد و در قرن چهاردهم یک نوع «سمبولیسم» در آن وارد گشت به‌طوری‌که روباه، مظهر شیطان قلمداد شده که همه مردمان باید بر ضد وی جهاد نمایند. 

'''ادبیات کلیسا'''

'''روحانیت و علوم:''' در قرون وسطی کلیسا پناه گاه علم و معرفت محسوب می‌شود و  کشیش مترادف با لفظ عالم است. به‌این مناسبت نفوذ کلیسا در بسیاری از آثار ادبی که به‌دست روحانیون نگاشته شده مشاهده می‌شود. این نفوذ مخصوصاً در وعظ و خطابه، ادبیات آموزشی و در تئاتر بارز و آشکار گردید.

'''1- وعظ و خطابه:''' وعظ و خطابه در اوایل قرون وسطی به‌زبان لاتین ادا می‌شد. سپس به‌زبان عامیانه انجام گرفت و به‌طور قطع خطبائی‌ که توده‌های بزرگ را به‌جهاد وادار نمودند دارای فصاحت و بلاغت سحر انگیزی بوده‌اند. 

'''2- ادبیات آموزشی:''' کشیشان که مظهر علم و معرفت بودند برای هدایت و تعلیم توده به‌ کارهای  مختلفی دست زدند مانند رساله حیوانات- رساله اخلاقی- علم الاشیا و دائره المعارف- روش آموزشی کشیش‌ها بسیار سخت و غیر قابل هضم بوده و به‌ضرب سمبولیسم و اشارات انجام می‌گردید. جمادات و حیوانات به‌منزله مظاهر اصول اخلاقی و ترییتی می‌باشند.

'''3- نمایش:''' روحانیون و کلیسا تئاتر« پائی ین»[32] یعنی تئاتر روم و یونان قدیم را به عنوان مکتب منافی اخلاق محکوم کرده و تئاتر مذهبی را برای تعلیم و تربیت توده جایگزین آن قرار داده بودند. بدین‌طریق نمایش از آئین و تشریفات مذهبی مستقل گشته و به‌صورت درام لیتورژیک و درام پیامبران در آمد. این درام‌ها مخصوصا در شب اعیاد بزرگ مذهبی نمایش داده می‌شد. بزودی صحنه درام نیز از آستان قدس به‌جلوی خان کلیسا و سپس به‌میدان عمومی مهاجرت نمود و تئاتر به‌صورت نمایش‌های عمومی در آمد. 

درام‌های قرن سیزدهم و چهاردهم به‌نام «میراکل»[33] معروفند و عموماً درام‌های کوتاه و پاكیزه می‌باشند که معجزات و کرامات حضرت مریم یا اولیای دیگر را نمایش می‌دهند. درام مذهبی در قرن پانزدهم «میستر»[34] نامیده می‌شود و به وسیله آن تاریخ مذاهب بشر از روز خلقت و از روی کتاب مقدس و نیز سنن و روایات و افسانه‌های ملی نمایش داده می‌شود. این طرز نمایش تا سال 1548 متداول بود و از آن تاریخ به‌موجب حکم «پارلمان» منسوخ و متروک گشت.

'''تئاتر کومیک :''' تئاتر کومیک از توده‌ ملت سرچشمه گرفته است منشاء حقیقی آن به کلیسا یعنی به‌دسته‌هایی مربوط می‌ شوند که کشیش‌های درجه پایین در بعضی از ایام سال در «ساکریستی»  راه می‌انداختند. در طی قرن سیزدهم دو پی یس کومیک نگاشته شده است. در قرن پانزدهم تئاتر کومیک توسعه یافت و به‌صورت‌های سه گانه ذیل در آمد: «فارس»[35] که منظور نهائی آن تنها خنده بی‌ظرافت می‌باشد. «مورالیته»[36]  که در ضمن خنده پندی می‌آموزد و «سوتی »[37] که منظور سیاسی دارد. در این زمینه شاهکاری به عنوان «پاتلن»[38]  از قرون وسطی به‌یادگار مانده که نگارنده آن ناشناس است.

=== قرون چهاردهم و پانزدهم و پایان قرون  وسطی ===
این دو قرن از لحاظ ادبی بسیار فقیر بوده و عصر کج سلیقگی محسوب می‌شود. در طی این دویست سال جنگ‌های سخت و قحطی در سراسر فرانسه فرانسه حکمفرما گشت و ایمان مسیحیت و مبانی اخلاقی سست گردید. تنها یک مورخ نامی و یک شاعر نابغه در این عهد پیدا شد که «کو‌مین»[39] و «ویون»[40] نام دارند.

شعر و شاعری در این عهد جنبه فضل فروشی داشته و بسیار ناچیز است. فرانسوا ویون (1485- 1431) یگانه شاعر بزرگ اواخر قرون وسطی محسوب می‌شود این شاعر ولگرد و اوباش زندگانی پرتشویش و پر آشویی داشته است. به‌همین مناسبت در بیان احساسات و شکنجه‌های درونی خویش لحنی شاعرانه و فصاحتی سحر‌انگیز نصیب وی گشت.آثار وی عبارتند از«لوپتی تستامان» که در اواخر جوانی نگاشته و «لوگران تستامان» که در سال‌های اخیر عمر خود به رشته تحریر درآورده است. 

ویل لون استثنائی بیش نیست ادبیات این عهد بسیار فقیر و ناچیز است. قرون وسطائی که عظمت خود را به‌وسیله ایمان، عمل و هنر نشان داده بود، در اواخر قرن پانزدهم به انحطاط پیوست ولی بزودی نشانه‌های ادبیات جدیدی در شرف ظهور بود. اکتشافات بزرگ مانند چاپ و غیره جنبش جدیدی برپا کرد و آثار روم و یونان قدیم را در دسترس اهل مطالعه قرار داد. فرانسه از دیدن و شناختن فرهنگ ایتالیا خیره شد و اولین اشعه رنسانس در افق پدیدار گشت.

'''3-9-[[ادبیات فرانسه در قرن شانزدهم]]'''

دوره ای كه بی كم و كاست با قرن 16 منطبق می شود و از آغاز جنگ های ایتالیا در 1494، تا پایان جنگ های داخلی فرانسه در سال 1598، دوره رنسانس یعنی دوره تجدید حیات می خوانند.[41]در نیمه دوم قرن شانزدهم میلادی مدنیت قرون وسطی از هم فرو پاشید و از لحاظ اجتماعی و سیاسی و دینی در معرض تغییرات و تبدلات عدیده واقع شد. بورژواها به خاطر رونق بازار تجارت و صنعت، توانگر و بانفوذ شدند تا بدان حد که کارگزاران دولت در بسیاری از موارد از میان آنان انتخاب می شدند.وقایع گوناگون و مهم دیگری از قبیل اختراعات جدید و اکتشافات تازه دریایی و نیز جنگ های معروف به جنگ های ایتالیا همه دست به دست هم دادند و شرایط و نظامات زندگی و اوضاع اجتماعی فرانسه را بکلی دگرگون ساختند. علاوه برآن در آغاز قرن شانزدهم پس از ظهور لوتر و کالون و اصلاح مذهب، آبای کلیسا اعتبار و قدرت سابق خویش را از دست دادند، عقیده مردم نسبت به تعالیم کشیشان کاستی یافت و از آن پس مسیحیت به مشتی آداب و تشریفات مذهبی محدود شد. از سوی دیگر در آثار ادبی علاقه و توجه به اندیشه های بزرگ و پرمایه از میان رفت و ادبیات دچار یک نوع خشکی و جمود شد و بتدریج راه زوال در پیش گرفت. اما طولی نکشید که افکار و اذهان مردم برانگیخته و بیدار شد. ترقیات و اکتشافات جدید موجب شد که فرضیه های علمی قدیم و عقاید کهن بکلی واژگون شود، به افکار فرانسویان جنبش و جهش تازه ای ببخشد و به آنان بفهماند که تلاش و فعالیت بشر باید بدون هیچگونه مانعی گسترش یابد. از این پس افکار نوین به مردم آموخت که آدمی ضمن بهره مندی از زندگی در دنیایی آکنده از سرور، در خلق آثار نفیس هنری و ادبی نیز بکوشد. بنابراین، نه فقط در صد برآمدند که به مظاهر دنیوی توجه کنند بلکه در آثار نفیس ادبی نویسندگان و شعرای دوران باستان نیز تفحص نمایند و آنچه زیباست در آن بیابند. از این رو آثار ادبی و هنری روم و یونان قدیم در نظر آنان قدر و منزلتی عظیم یافت و سرچشمه الهام و اقتباس گشت. در نتیجه تحولی سریع در ذوق سرایندگان و نویسندگان و تغییرات شگرفی در قالب ها و فنون ادبی و نیز رونق شگفت آوری در هنر پدید آمد . این تحول و شكفتگی که در عالم ادب و هنر به ظهور رسید به نام رنسانس خوانده می شود. 

در قرن شانزدهم، همزمان با پیدایش رنسانس، نهضت دیگری به منصه ظهور رسید که وحدت مسیحیت را از میان برد و در مقابل آئین کاتولیک، مذهب تازه ای به نام پروتستانیزم به وجود آورد. این جنبش دینی مهم رفرم یا اصلاح مذهب نام داشت. این نهضت نیز در افکار و جامعه آن روز فرانسه تاثیرات مهمی برجای گذاشت. بدین معنا که سبب شد زبان و خط لاتین که تا آن هنگام زبان و خط رایج دینی و رسمی کشور بود از ادبیات فرانسه طرد شد و حتی کتب دینی نیز از آن پس به زبان ملی تحریر و انشا گردد. در نتیجه برای عموم فرانسویان این امکان فراهم آمد که از آن هنگام به بعد بتوانند تورات و انجیل را به زبان ملی و مادری خود بخوانند و مندرجات آن را به سهولت درک کنند.                                                                                                                                                                                                                                                                         

در قرن شانزدهم دو نویسنده مبتکر و بلند مرتبه در فرانسه، یکی رابله[42] در نیمه اول و دیگری مونتنی[43] در نیمه دوم قرن ظهور کردند که بر ادبیات فرانسه و مغرب زمین به طور مستقیم و غیر مستقیم تاثیرات شگرفی گذاشتند.      

جنبش فکری و هنری بزرگی که در نیمه اول قرن شانزدهم به دنبال دو نهضت بزرگ اومانیسم و رنسانس در کشور فرانسه پدید آمد در ادب این کشور وقتی محسوس و نمودار گشت به طوری که در سال 1532 کتاب پانتاگروئل و در سال 1535 سرگذشت گارگانتوا به قلم فرانسوا رابله نویسنده مشهور فرانسوی انتشار یافت. این داستان سرای نامی یکی از اطبای مشهور زمان خود و در عین حال مردی با ذوق و بیداردل و نویسنده ای توانا و نکته یاب بود. وی ذهنی بلند و مزاجی لطیف و قریحه ای روشن داشت و بدین سبب نوشته ها و آثارش از ظریف ترین قطعات انتقادی و مطایبه آمیز ادبیات فرانسه به شمار می آید.

رابله در این دو کتاب به شیوه ای مطایبه آمیز معارف اسکولاستیک و مجعولات کشیشان و رفتار نابهنجار طبقه اشراف را به باد مذمت و انتقاد گرفت و فرهنگ فاسد عصر خویش را با شوخ طبعی خاص در لباس حکایاتی غریب و خارق العاده توصیف کرد . کتاب های وی که در واقع واکنشی علیه زراندوزان و زاهدان ریاکار زمان او بود در نزد عامه با حسن قبول مواجه گشت ولی از طرف اولیای سوربون و استادان حکمت الهی مورد سوئ ظن قرار گرفت و محکوم شد. بر اثر این واقعه رابله ناگزیر از شهر لیون به پوآتو گریخت و در آن شهر مدتی در خانه دوست خود در اختفا به سر برد. 

آثار رابله داستان هایی نیستند که از مشتی خیالات خوش و واهی ترکیب یافته باشند بلکه تار و پودی استوار و منطقی دارند و در هر فصل و هر باب از آنها نکته های عمیق و عبرت آموز فراوان وجود دارد که همه خواندنی و درخور تحقیق و تعمق و مطالعه مکرر است. با آنکه رابله در آثار خود واژه های کهن و دشوار بسیار به کار برده معذلک سخنش رسا و شیوا و اسلوب بیان او بسیار نرم و دلکش است. گذشته از این، عبارات او اغلب سرشار از کنایات و استعارات متنوع و دلپذیر و مطایبه آمیز است. در طنز نظیر ندارد و از این حیث به درجه و مرتبه ای است که بعد از او کمتر کسی جز مولیر توانسته همتراز وی قرار گیرد. رابله در قصه پردازی نیز چیره دست و استاد است بدان حد که قبل از او هیچ نویسنده ای بدان پایه و درجه از مهارت نبوده است.

میشل دو مونتنی یکی از نویسندگان بلند پایه و مشهور قرن شانزدهم فرانسه و از نوادر علم و ادب این کشور است. وی در سال 1533 میلادی در خانواده ای ثروتمند و متمکن پا به عرصه وجود نهاد. پدرش تعلیم و تربیت او را از همان آغاز دوران کودکی بر عهده مربی و استادی آلمانی سپرد که هیچ فرانسه نمی دانست و ناگزیر برای سخن گفتن با شاگرد خود می بایستی اززبان لاتینی استفاده کند. بدین طریق مونتنی زبان مذکور را مانند زبان ملی و مادری خویش در خانه فرا گرفت. مونتنی ضمن مطالعه آثار فلاسفه و اندیشه وران جهان و غور و تامل در آرا و عقاید متقدمان و شرح موضو عات و درک شبهات متاخران و سیر در تفکر آنان در دوران های مختلف،و مداقه در اختلاف آداب و رسوم ملل ، نتیجه مطالعات خود را در اثری گرانبها به نام " تتبعات"فراهم ساخت که نه تنها بر افکار فرانسویان، بلکه بر ادبیات تمام کشورهای اروپایی تاثیر بخشید. مونتنی چاپ اول این کتاب را در سال 1850 در دو مجلد منتشر ساخت و بتدریج تا پایان عمر خویش فصول تازه ای بر آن افزود و سرانجام چاپ کامل کتاب خود را در سه مجلد در سال 1588 میلادی به طبع رسانید.

کتاب تتبعات او اثری است ممتاز و بدیع در موضوعاعات و مسائل مختلف فلسفی، اجتماعی، تاریخی و سرشار از نکته های عالی اخلاقی، تربیتی و انسانی. کتاب تتبعات اندک زمانی پس از انتشار ، مقبول طبع مردم صاحب نظر واقع گردید و شهرتی عظیم کسب کردو در ادبیات قرن هفدهم و حتی قرون بعد ، تاثیر فراوان بخشید، بدین معنی که بسیاری از نویسندگان و مصنفان قرن مذکور به پیروی از روش مونتنی، در آثار خود به تجزیه و تحلیل انسان و طبیعت بشری به سبک مونتنی پرداختند.علاوه بر این، آرمان انسانگرایی مونتنی و آداب و رسوم مقبول او در جامعه قرن هفدهم قبول عام یافت و مرسوم و معمول گشت. آزادی فکر و عقیده و تسامح مذهبی یکی از میراث های معنوی و گرانبهایی است که نویسندگان و فلاسفه قرن هجدهم و اصحاب دایره المعارف از مونتنی به یادگار گرفتند.[44]

'''4-9-ادبیات فرانسه قرن هفدهم'''

قرن هفدهم فرانسه که غالبا آن را " قرن بزرگ" نامیده اند در واقع عظمت خود را مدیون دو چیز است: کثرت نویسندگان و تنوع آثار آنان و دیگری حمایت حکومت از نویسندگان و هنرمندان. لویی چهاردهم بخشنده ترین ادب پرور سراسر [[تاریخ فرانسه]] شناخته شده است. هنوز دو سال از آغاز فرمانروایی اش نگذشته بود که دستور داد تا فهرست هایی از نویسندگان و دانشمندان و عالمان تهیدست تهیه كنند و طبق آن چهل و پنج نفر فرانسوی و پانزده نفر از بزرگان علم و ادب كشورهای بیگانه به دریافت مقرری شاهانه مفتخر شدند.

لویی نه تنها به مردان علم ادب كمك های مالی رساند، بلكه ایشان را در پناه حمایت و احترام خود گرفت، مقام اجتماعی شان را بالا برد و دربار خود را به وجودشان مزین ساخت. در برابر دسیسه‌ها و كینه توزی های اشراف و روحانیان از مولیر حمایت كرد و بلندپروازی های شاعرانه راسین، مورد تشویق او قرار گرفت. شخصا پشتیبانی از آكادمی فرانسه را بر عهده گرفت، آن را به مقام یكی از سازمان های مهم دولتی رساند، بودجه ای هنگفت برای نگاهداری اش اختصاص داد و محل آن را در كاخ لوور قرار داد.  این اقدام عمده  بنیان دقت، ظرافت، پاكی، و صراحت زبان فرانسه را مستحكم ساخت و زبان فرانسه با روانی انعطاف پذیر گفت و شنود مولیر، فصاحت پر طنین شعر كورنی، و نغزگویی خوشاهنگ راسین و نمایشنامه نویسی و شعر کورنی به دوره كمال خود رسید.

مولیر[45](1673-1622):  دوران فعالیت ادبی و نمایشی مولیر هر چند کوتاه ، اما بسیار پر ثمر بود مولیر در آثار خود به کمک مایه های کمدی و طنز ی پخته به عادات زشت مردم زمان خود، مدهای رایج و هوس بازی ها و وسوسه های روح انسان به طور کلی حمله می کند . آثار وی به منزله اسناد کاریکاتور مانندی است که اخلاقیات جامعه دهه شصت قرن هفدهم را تصویر می کند. در این آثار همه طبقات حضور دارند: آدم های راحت طلب و منزوی( در مردم گریز)، آدم های عیاش هرزه طبقات ممتاز( در دون ژوآن)، طبقه ای از اشراف رو به افول و نابودی که چشم به عنایت طبقه جدید بورژوا دوخته اند( در اشراف زاده نجیب)، آدم های دسیسه باز و طماع( در تارتوف، زاهد ریاکار و خسیس)، بعضی چهره های روستایی نازه به دوران رسیده( در ژرژ داندن)؛ اما در مجموع می توان گفت آثار مولیر آئیینه تمام نمای طبقه بورژواست: بازرگانان، اطبا، وکلای مدافع.[46]

راسین[47] (1699-1639): زندگی راسین تا حدودی شبیه به زندگی پر مرارت و سخت پاسكال بود. او همچون پاسكال خود را بر سر دوراهی ایمان و زندگی اشرافی می دید.[48] در آندروماك، راسین به كمال قدرت داستان پردازی و شیوه شعرسرایی خود رسید.  با این حال نمایشنامه مزبور بیشتر رعب انگیز است تا رقت آور و پایان آن به همان گونه فاجعه اجتناب ناپذیری منجر می شود كه از تراژدی های اشیل و سوفوكلس انتظار می رود. تار و پود داستان از رشته‌های عشق به وجود آمده است.  این بزرگ ترین تراژدی راسین و شایسته برابری با آثار شكسپیر و ائوریپیدس است. داستان با استحكام طرح ریزی شده است; تا اعماق روح قهرمانان مورد بررسی قرار گرفته است و عواطف آدمی در اوج پیچیدگی و شدتی كه دارند به وصف در آمده اند; جملگی با چنان اشعار موزون و بلندپایه ای كه كشور فرانسه پس از رونسار مانند آن را به خود ندیده بود. در اندك مدتی آندروماك به مقام شاهكاری بزرگ رسید و شهرت راسین را به عنوان جانشین كورنی[49]، و حتی شاعری بالا دست وی، تثبیت كرد. 

راسین، كه مقتدای شعرای كلاسیك فرانسه بود، در وصف هیجانات عشق لطیف بر شعرای رمانتیك نیز پیشی گرفت. كشور فرانسه راسین را در مقام بزرگترین سرایندگان خود قرار می دهد و آثار او و كورنی را عالی ترین نمونه تكامل نمایشنامه كلاسیك در عصر جدید می شمارد.  وی از آمیختن ماجراهای فرعی و امتزاج تراژدی با كمدی اجتناب ورزید، عوام الناس را بكلی از تراژدی های خود بیرون راند، و عموما شاهزادگان و شاهزاده خانم ها و پادشاهان و ملكه‌ها را قهرمانان نمایشنامه‌های خود قرار داد. مجموعه كلماتش ، پاك و منقح بود.

در واقع كورنی و راسین به ترتیب مظهر یا معرف دو جنبه مردی و زنی در عالم شعر آن قرن بزرگ به شمار می آیند اولی شرف مردانه را و دومی شور دلدادگی زنانه را با بیانی موثر تجلیل می كنند. برای پی بردن به وسعت و اهمیت تراژدی كلاسیك در فرانسه، باید كورنی و راسین را باهم در نظر آورد.

لافونتن [50]( 1695-1621): در آن دوران كه بازار دشمنی های ادبی گرم بود و سبك ها با یكدیگر در پیكار بودند، به میان آوردن ذكری از دوستی معروف و نیمه افسانه ای میان بوالو، مولیر، راسین و لافونتن یا انجمن دوستان چهارگانه مایه خشنودی خاطر می شود. لافونتن بزرگ آن جمع بود. او نیز چون دیگر دوستانش در خانواده ای از طبقه متوسط به دنیا آمده بود و نخستین مجلد قصه‌های منظوم را به چاپ رساند (1664)،که مجموعه ای بود از حكایت های كوچك به نظم كه چون اشعار بوكاتچو آمیخته به هزل و هرزگی فراوان بودند، لیكن با چنان سادگی مجذوب كننده ای به بیان آمده بودند كه در اندك زمانی نیمی از مردم فرانسه، حتی دوشیزگان با آزرم، سرگرم خواندن آنها شدند. وی به نگارش قصه‌های منظوم ادامه داد و شش مجلد نخست از فابل های منتخب منظوم سحرانگیز خود را برای ناشرش فرستاد (1668). که البته رویهم رفته بیشتر آنها در چشمه جوشان ذهن و جویبار روان شعر لافونتن باز آفریده شده اند. نخستین فابل لافونتن به طور ندانسته خلاصه ای است از زندگی شخصیش كه در غفلت كاری و غزل سرایی صرف میشد.  اما این شاعر سالخورده هنوز میان تقوا و گناه تمیزی قایل نمی شد، بلكه گویی فقط امور طبیعی را از غیرطبیعی تشخیص می داد; زیرا تعلیمات اخلاقی خود را در جنگل آموخته بود. چندی به گروه آزاداندیشان پیوست، لیكن روزی كه نزدیك بود بر اثر یك حمله قلبی در خیابان از پا درآید، موقع را مناسب یافت كه با كلیسا آشتی كند، گرچه هنوز در این شك بود كه آیا قدیس آوگوستینوس به اندازه رابله عقل داشت.  

مادام دو سوینیه[51] ( 1696- 1626):اما از آن دوران پادشاهی، ده مجلد دیگر نیز بر جای مانده است و باز آن هم به قلم زنی كه حتی در عصر شتابزده ما می تواند لذتی آرام بخش نصیب خواننده خود سازد. مجموعه این نامه‌ها یكی از بهترین چهره سازی ها در عالم ادب به شمار می آید، صاحب قلمی كه در عین فروتنی حاضر نمی شد اثری از خود منتشر كند و حال اینكه قادر بود بهترین نثر فرانسه را در آن دوران رواج نثر عالی به وجود آورد. گاهی جملاتش را چنان به اوج آسمان فصاحت پرواز می داد كه گویی بوی مركب چاپ را در مشام دارد. امروزه نامه‌های مادام دوسوینیه یكی از گنجینه‌های باقیمانده از ادبیات كلاسیك فرانسه به شمار می آیند; یا باید گفت از آن دسته گل های گرانبهایی هستند كه رایحه شان با گذشت قرون فزونی می یابد.[52]

'''5-9- [[ادبیات فرانسه در قرن هجدهم]]'''

قرن هجدهم همان قرنی است که در تاریخ علم و فلسفه به "عصر روشنگری" مشهور است. این قرن ادبی که معمولا ابتدای آن را سال 1715( مرگ لویی چهاردهم) و انتهای آن را سال 1789( انقلاب کبیر فرانسه) به شمار می آورند، قرنی است که زمینه ساز اولین انقلاب بزرگ اجتماعی جهان شد. در این قرن بارزترین اندیشه های آزادیخواهانه فرصت رشد یافت.قرن هجدهم دو ویژگی بارز داشته است ؛ اول خردگرایی كه میراث دوره كلاسیك است و دوم روحیه احساس گرا، كه خبر از تولد مكتب رمانتیسم می دهد. با توجه به رابطه بین عقل و احساس در این قرن، شاهد ادبیاتی هستیم كه به مسائل انسانی از دیدگاه " منافع و كاربرد" آن می نگرد.

مونتسكیو[53] (1755-1689): بسیاری از منتقدان و ادب شناسان سعی کرده اند مونتسکیو را پیشکسوت انقلابیون فرانسه و استاد اندیشه های انقلابی معرفی کنند ولی این قضاوتی کاملا بی پایه است زیرا وی اهل سخن و مرد میدان خطابه بود ، اما هرگز مرد عمل نبود. کتاب روح‌القوانین را همگان برجسته‌ترین اثر فكری آن روزگار می‌شمردند. این كتاب ثمره پنجاه سال تجربه، چهل سال مطالعه، و بیست سال تدوین بود.  مونتسکیو در سی‌ودوسالگی، با نشر درخشان ترین اثر خود، [[پاریس]] دوران نیابت سلطنت را متوجه خود ساخت. نامه‌های ایرانی (1721) را بدون ذكر نام خود انتشار داد، زیرا كتاب حاوی مطالبی بود كه با شأن رئیس پارلمان تناسب نداشت. 

تنها در این دوره فترت بود كه بدعت های سیاسی و دینی نامه‌های ایرانی می‌توانستند از خشم دولت مصون بمانند. بدعت های دینی این کتاب از بدعت های سیاسی آن تكان دهنده‌ ترند. پس از آنكه نامه‌های ایرانی، راه آزادی اندیشه را هموار ساخت، ولتر توانست سیزده سال بعد نامه‌هایی درباره انگلیسی ها را منتشر سازد. این دو كتاب را باید منادی عصر روشنگری در فرانسه شمرد.

ولتر[54](1778-1694):  فرانسوا ماری آروئه معروف به ولتر در پاریس به دنیا آمد و در مدرسه ژزوئیت ها از تحصیلات خوبی برخوردار شد. بعد از اقامتی کوتاه در هلند، به سبب نوشتن مطالبی علیه حکومت فرانسه توقیف و به زندان مشهور باستیل افکنده شد در ایام توقیف یک تراژدی به نام اودیپ نگاشت که در سال 1718 پس از آزادی اش از زندان روی صحنه رفت و مورد استقبال قرار گرفت. از آن زمان بود که این جوان به شهرت رسید و نوشته هایش را با نام مستعار " ولتر" معرفی کرد. در تمام دوران پرتلاطم زندگی اش، وی به نوشتن ادامه می داد و با حجم، تنوع، و كیفیتی باورنكردنی تاریخ، رساله، نمایشنامه، داستان، شعر، مقاله، جزوه، نامه، و بررسی های انتقادی برای خوانندگان و بینندگان بین المللی، كه مشتاقانه منتظر هر كلمه از نوشته‌های او بودند، می فرستاد. تقریبا هر روز یك شعر كوتاه، سبك، زیبا و تفریحی كه دارای وزن و قافیه بود می ساخت; وی در این زمینه در سراسر تاریخ ادبیات، حتی در جمیع آثار عالی برگزیده یونانی، همتا ندارد.

ولتر با ادای دین خود نسبت به تاریخ، به جانب فلسفه و مبارزه اش علیه كلیسای كاتولیك بازگشت. او بسرعت و پشت سرهم آن كتاب های كوچك را  به عنوان توپخانه سبك در جنگ علیه زشتی ها منتشر می كرد.  در تمام این حجم عظیم مكاتبات، حتی یك برگ بی روح و كسل كننده پیدا نمی شود، زیرا از خلال صفحات این مكاتبات می توان صدای درخشان ترین مصاحب عصر خود را دید كه با صمیمیت یك دوست سخن می گوید. هیچ گاه تا آن زمان و بعد از آن، نویسنده ای مانند او از نوك قلم پربركت خود، این همه ادب، سرزندگی، جذبه، و لطف جاری نساخته است. مطالب این نوشته‌ها، سفرهای رنگین، نه تنها از ظرافت طبع و فصاحت كلام، بلكه همچنین از دوستی صمیمانه، عواطف انسانی، و افكار صائب می باشد.

به سختی می توان باور كرد كه او یك فیلسوف بود، زیرا مطالب خود را به وضوح و صراحت بسیار نوشته است. او مستقیما سر مطلب می رود و به قسمت حیاتی موضوع می پردازد. از زیاده روی در به كار بردن صفات و تشبیهات خودداری می كند تا فكر اصلی پیچیده نشود، و تقریبا یك جمله در میان، پرتو فكر تازه ای را ساطع می كند. 

دنی دیدرو[55] (1784-1713) : دیدروبا اندیشه ای مواج و اشرافی كه بر فلسفه و هنر و ادب داشت یكی از چهره های جالب قرن هجدهم فرانسه به شمار می آید. علاوه بر وظیفه سنگینی كه در تنظیم و انتشار دائره المعارف داشت‘ می توان گفت در همه زمینه های معارف زمان خود صاحب نظر بود. او هم نظریه پرداز در هنر تئاتر،هم منتقد هنری، هم رمان نویس و هم پژوهشگر بود. وی بدون آنكه در قید و بند یك نظام فكری خاص باقی بماند ، با تحرك ذهنی اعجاب آور و با نگاهی نافذ سعی كرد به نوعی وحدت فلسفی دست یابد كه مبتنی بر تعادل عقل و احساس قلبی باشد.

دیدرو در دهه 1740 با نوشتن كتاب‌‏هایی مانند "تاملات فلسفی" و "نامه‌‏ای درباره‌‏ یك نابینا" به فرهنگ و رسوم عصر خود به شدت تاخت و تا جایی كه در سال 1749 به دلیل این افكار سه ماه در زندان "باستیل" محبوس بود.دیدرو علی رغم مخالفت های شدیدی كه با تفكراتش می‌‏شد دست از كار نكشید و در یكی از كتاب هایش نوشت: میان تعصب و بربری‌‏گری تنها یك قدم فاصله وجود دارد. او به همراه "دالامبر"[56], ریاضیدان هم عصرش، نگاشتن دایره‌‏المعارف را در سال 1745 آغاز كرد و 26 سال از عمرش را صرف آن كرد. این دایره‌‏المعارف در 17 جلد نوشتار و 11 جلد تصاویر منتشر شده است.

برادران گنگور[57] اولین كسانی بودند كه دیدرو را به عنوان رمان نویس و منتقد هنری مدرن و نوپرداز معرفی كردند و مطالعات و پژوهش های معاصر نیز بر این انتخاب مهر تایید زده است.به این حقیقت باید اذعان كرد كه دیدرو، هم از نظر شخصیت فردی و هم به عنوان نویسنده و فیلسوف توانسته است در قرن معاصر تاثیر بگذاردو نسل جدید را مسحور كند.

ژان ژاك روسو[58] (01778-1712): روسو از جمله نویسندگان عصر روشنگری است که هولدرلین شاعر بزرگ آلمانی او را پیغمبر عصر خود می داند زیرا پیش بینی های او را در زمینه اخلاق سیاسی و اجتماعی صائب می بیند. شرح حال روسو را در کتاب اعترافات وی و هم در دفتر خاطرات نویسنده می توان مطالعه کرد. از سبک نگارش اعترافات چنین بر می آید که نویسنده به صورتی کاملا ارادی و آگاهانه تصمیم گرفته که خواننده اثر خود را بشدت تحت تاثیر قرار دهد.

وی در سال ۱۷۵۸، نامه‌ای به دالامبر نوشت و در ۱۷۵۹، رمان پرآوازه‌ خود به نام "هلوئیز جدید" و در ۱۷۶۲، "قرارداد اجتماعی"و سرانجام، در همان سال کتاب "امیل" را منتشر كرد كه خشم پارلمان فرانسه را نسبت به نویسنده برانگیخت و حکم بازداشت او صادر شد، تا اینکه در شب دهم ژوئن ۱۷۶۲ به سویس گریخت. از این زمان به بعد، آرامش و راحتی نسبی از او گرفته شد. به هنگام آوارگی بود که "هیوم" فیلسوف معاصر و سرشناس انگلیسی، نویسنده‌ دربه‌در را در انگلستان پناه داد و در انگلستان، نوشتن کتاب اتوبیوگرافی خود، "اعترافات" را آغاز کرد. اگرچه شیوه نویسندگی روسو( که خوانندگان عصر خود را شیفته کرده بود) امروزه ممکن است کهنه و کم رنگ شده باشد، اما اندیشه ها و درک شاعرانه او هنوز به قوت خود باقی است و از همان جلا و رونق اولیه برخوردار است. در واقع ژان ژاک روسو هم به عنوان نویسنده و هم به اعتبار بار فلسفی اثارش بر نسل های بعد از خود نیز تاثیر فراوان گذاشته است.[59]

'''6-9- ادبیات فرانسه قرن نوزدهم'''

انقلاب كبیر فرانسه ، اگر چه همه آرزوهای انقلابیون را تحقق نبخشید ، ولی دارای نتایج و عواقبی شگرف و بی سابقه بود، كه در زمینه های مختلف نمودار گردید، و اینك ما آنچه را كه بیش و كم به جهان ادبیات مربوط است ، با نظری اجمالی می نگریم. انقلاب كبیر فرانسه پیوندهای ادبیات با گذشته را به دلایل زیراز هم گسست:

1- با بستن سالن ها و محافل ادبی و ظریفان.

2- با معوق نهادن بررسی ادبیات كلاسیك كه آن همه مورد توجه خاص قرون پیش بود.

3- با افزایش معجزه آسای شمار خوانندگان كتاب.

خداوندان نظم و نثر كه از بند نظارت جامعه ظریف طبعان و اهل تصنع رسته و دیگر از كسی بجز ذوق خداداد و طبع خویش پند نگرفتند. قدرتی نوین گام به عرصه ظهور نهاد: قدرت شعر كه آرا و اندیشه های ساخته و پرداخته ای برای خوانندگان بی تجربه فراهم می آورد. اطلاعات روزمره خوانندگان جدی را از قیود عادات خویش، كه از نسل ها به یادگار مانده بود، آزاد كرد و ذوق ها و هیجان های خشن و شدیدی به بار آورد. پهنه ادبیات بیرون از حد اعتدال گسترش پذیرفت. مسائلی كه تا بدان زمان در خور حوزه خاص سیاست ، اجتماع و مذهب بود، آزادانه مورد پژوهش و كاوش قرار گرفت. نوع ادب جدیدی با نظام های آزادی به منصه ظهور پیوست: همان نوع فصاحت و بلاغت سیاسی، كه در آغاز ظهور خود خطیبی نابغه آسا به نام میرابو[60](1791-1749) را به بار آورد0

سده نوزدهم را می توان به سه دوره ممتاز بخش كرد:

1- از سال 1800 تا 1820 كه عصر ماقبل رمانتیسم است: عصر خلاقیت مادام دواستال[61] و شاتو بریان[62] و از 1820 تا 1851 عصر رمانتیك.

2- از سال 1850 الی 1880 عصر طبیعت گرایی و طبیعت پردازی ( ناتورالیسم).

3- از سال 1880 تا 1900 ، دوران آئین تمثیل گرایی( سمبولیسم).

زیر و رو شدن جامعه بر اثر انقلاب و امپراتوری، ادبیات را از سد و بندهای گذشته رهانید.انقلاب با بستن محافل ادبی و سالن ها، جامعه ظرفا و طبقات ممتاز را منهدم كرد، همان سالن هایی كه از دو قرن ، نفوذی مطلقه و بلمنازع بر ادبیات اعمال می كردند. مدت ده دوازده سال این نفوذ از میان رفت. هنگامی كه آن محافل دگرباره گشایش یافت، دیگر نتوانستقدرت گذشتهرا به دست آورد. نویسندگان دیگر برای سازگار شدن با ذوق طبقات ممتاز و خواص جامعه كوششی نكردند و دیگر آنان را ممتاز و از خواص نشمردند، و از آن پس از روحیات خاص خود الهام گرفتند. جامعه مهذب و ظریف طبع، یعنی بانوان دیگر تاثیری در ادبیات نكردند. انقلاب به همراه طبقه ممتاز و اهل دنیا، بررسی های كلاسیك را هم به سوی فنا برد. درهای مدارس بسته شد و وقتی بار دیگر گشوده شد، خواستاران خود را دیگر بود آن را علامت ننگ می دانست، و منحصرا به آراستن روح خود می پرداخت. 

افزایش شگفت شماره خوانندگان، آزادی نویسندگان را به اوج خود رسانید. پیش از آن بیشتر ارباب قلم برای خواص قلم می زدند و هماهنگ شدن با ذوق آنان نسبتا كاری سهل و ساده بود. ولی اكنون با ذوق هایی سرو كار داشتند كه سخت ناهمگون بود، ذوق مردمانی كه بی نهایت متنوع و پراكنده در سراسر نقاط كشور بودند.

با این وصف قدرت جدیدی بسیار زود وجود خود رانشان داد، قدرتی كه به رهبری افكار عمومی، در زمینه ادبیات و هم در عرصه سیاست پرداخت: این قدرت همان ژورنالیسم(روزنامه نگاری) بود. روزنامه خود وارث بر حق سالن های ظریف طبعان بود و اقناع خوانندگان صاحب حسن نظر ولی بی بهره از صلاحیت فنی را آسان كرد، خوانندگانی كه لازم نبود فلان كتاب رابخوانند و از آن لذت ببرند، وگرنه جز نابخردان به شمار می آمدند. این توسعه شگفت انگیز مطبوعات قطعا در ادبیات به انحای مختلف تاثیر می كرد، اطلاعات روزمره و دمادم حس كنجكاوی را بر می انگیخت و عادت تفكرات ممتد و طولانی آثار جدی را از آنان سلب می نمود. در مقابل ، ذوق به احساسات خشن و شدید و هیجان های پر شور را رایج میساخت و نویسندگان را به سوی به كار بردن مطالب هیجان انگیز پیش می راند ، وگرنه آثارشان بی لطف شمرده می شد.

حتی یك نوع ادب وجود دارد كه گسترش تازه خود را مرهون انقلاب كبیر است: همان نوع فصاحت و بلاغت ، كه تا بدان زمان طرح مسائل سیاسی بر آن تحریم شده بود. در عهد نظام قدیم، نهادها به هیچ روی برای فصاحت و بلاغت سیاسی مقامی قائل نبودند. اكنون، بر عكس این نهادها به توسعه و یشرفت آن یاری می رسانیدند.

تقسیم بندی های بزرگ سده ادبی نوزدهم

قرن ادبی نوزدهم، با شاتو بریان و مادام دواستال آغاز گردید . با این وصف این دو نابغه تا سال 1820 منفرد و منزوی ماندند و كسی با آنان همنوایی نكرد . در این سال بود كه مكتب رمانتیسم ظهور كرد. از سال 1820 تا 1850 بیش و كم، دوره رمانتیك است، هر نویسنده ای یكسره از قید قواعد و قوانین سنتی آزاد است، وتنها به بیان روحیه خاص خود، به صورتی كه مناسب حال اوست می پردازد. از سال 1850 تا 1880 واكنشی به وقوع می پیوندد. ادبیات دگرباره غیر شخصی می شود و این همان واقع گرایی (رئالیسم) است. ادبیات حتی در عدم حساسیت علوم هم نفوذ می كند و این همان طبیعت گرایی( ناتورالیسم) است. از سال 1880، واكنش جدیدی علیه خشونت ها و ابتذال طبیعت گرایی روی می دهد و بار دیگر برخی از عناصر رمانتیسم را اعتبار و منزلت می دهد، و این همان تمثیل گرایی( سمبولیسم) است. به حقیقت رمانتیسم، با عدم محدودیت و تعین خود‘ شامل همه عناصر مكتب هایی است كه مدعی مبارزه با آن و جایگزین شدن آن بودند: مكتب ها همه بدان مدیونند و ما خود نیز وامدار آنیم.

'''[[ادبیات ضد ناپلئونی]] ( سانسور )'''

ناپلئون به تئاتر بیشتر علاقه‌مند بود تا به ادبیات. و در طرد ولتر و احیای كورنی و راسین بیش از همه سهیم بود. سلیقه او در ادبیات چندان جالب نبود و مطلقاً علاقه‌ای به شكسپیر نداشت. ناپلئون دستور داد كه نامه‌های خصوصی را باز كنند؛ از عبارات خصمانه یادداشت بردارند؛ سرپاكت ها را دوباره ببندند؛ و درباره محتویات و تمایلات سیاسی هر نمایشنامه، ظرف چهل و هشت ساعت، گزارشی تهیه كنند؛ و همچنین آگهی های معمولی و آگهی های دیواری و در دبیرستان های مختلف، انجمن های ادبی، مجالس وعظ. و دستور داد كه جلو انتشار شصت روزنامه از هفتاد و سه روزنامه‌ گرفته شود و تا آخر آن سال تنها نه روزنامه باقی ماند. 

درسال 1800 سانسور، به درام نیز راه یافت. سانسور هر گونه انتقاد از سلطنت و هر گونه ستایش از دموكراسی را در نمایشنامه‌های عمومی ممنوع ساخت. مرگ قیصر از آن لحاظ از پهنه تئاتر خارج شد كه تماشا‌چیان، پس از سخنرانی های بروتوس علیه دیكتاتوری، كف زده بودند. سرانجام، دولت نظارت بر هر گونه نشریات را به عهده گرفت.در این زندان فكری بود كه ادبیات مبارزه می‌كرد تا در دوره ناپلئون زنده بماند. قهرمانی ترین كوشش از طرف زنی به عمل آمد:

==== مادام دوستال ====
[[مادام دوستال]](1817 -1799) بزرگ ترین نویسنده زن روزگار خود، و بزرگ ترین مؤلف فرانسه (به استثنای شاتوبریان )، بود. دو داستان به نام های دلفین و كورین به رشته تحریر در آورد كه او را در سراسر اروپا مشهور ساخت. بین سال های 1810 و 1813 بزرگ ترین نبرد عمر خود را جهت انتشار شاهكارش، تحت عنوان درباره آلمان، با موفقیت به انجام رسانید. در زمان مرگ، كتاب عمده دیگری تحت عنوان (ملاحظاتی درباره [[انقلاب فرانسه]] و ده سال در تبعید ) به جای گذاشت. همه اینها تألیفاتی معتبر و جدی است، مادام دوستال سخت كار می‌كرد؛ با صمیمیت دوست می‌داشت؛ و با حالتی پرشور می‌نوشت؛ تا پایان كار با نیرومند ‌ترین مرد روزگار خود جنگید و جشن سقوط او را محزونانه برپا كرد.

ناپلئون چون متقاعد شده بود كه مادام دوستال قلم پدر خود را هدایت كرده است، دستور اخراج او را از پاریس صادر كرد یعنی در واقع سالن فتنه‌انگیز او را بست. ولی فراموش كرده بود كه آن زن هم می‌‌توانست بنویسد و هم حرف بزند.  با انتشار كتاب دلفین، دوباره نامش در پاریس بر سر زبان ها افتاد.  زیرا بخشی از كشمكشی مردانه بود میان یك زن و روزگار او. طرح بی‌معنی و اساساً رمانتیك کتاب برایش به صورت سكوی خطابه‌ای درآمد تا در آنجا درباره مشروعیت طلاق و تعصب كاتولیك ها به بحث بپردازد و همچنین حقوق اخلاقی زنان را در برابر اعمال تبعیض علیه آنان، و اعتبار وجدان فردی را در مقابل مقررات شرافتی یك طبقه مخصوص مورد بحث قرار دهد. دلایل او مورد قبول روشنفكران پاریس واقع شد، ولی ناپلئون را، كه به آیین كاتولیك به عنوان داروی آشفتگی فكری و اخلاقی فرانسه روی آورده بود، خشنود نساخت. مادام دوستال بزرگ ترین زن عصر خود ، و مشهورترین نام در ادبیات فرانسه از زمان روسو تا عصر شاتوبریان بود. آثار او از لحاظ هدف و وسعت مهم تر بود تا از لحاظ هنری، و فكر او بیشتر نافذ بود تا عمیق. با دشمن منتخب خود دارای صفات مشترك بود: شخصیت قوی، شجاعت در مقابل نابرابری ها، روحیه برتری جویانه، فخر به قدرت، و عدم تحمل مخالفت؛ اما فاقد فكر واقع ‌گرایانه او بود، و قوه تصور او، در مقایسه با وسعت رؤیاهای سیاسی، كودكانه می‌‌نمود. 

==== شاتوبریان ====
شاتوبریان (1815-1768)در نظر معاصران فرانسوی خود، بزرگترین نویسنده آن زمان بود. تردید نیست كه تسلط او بر ادب فرانسه به پایه ولتر می‌رسد. تفوق او حاكی از غلبه مذهب بر فلسفه است، همان‌گونه كه تفوق ولتر ناشی از غلبه فلسفه بر مذهب به شمار می‌آید؛ وی به اندازه‌ای عمر كرد كه تولد مجدد لامذهبی را به چشم خود ببیند.

از لحاظ ادبیات، مهم نبود كه شاتوبریان‌ ایمان مذهبی خود را از دست بدهد یا بسیاری از توصیف هایش تخیلی باشد نه واقعی، یا صدها اشتباه، اغراق، یا مطالب غیرممكن، به وسیلة منتقدان در سفرنامه‌اش كشف شود؛ نثری كه در‌ اینجا به چشم می‌خورد قلب زنان و مردان بسیاری را به طپش انداخت؛ نثر فرانسه از زمان روسو یا برنارد دوسن- پیر تا‌ این حد شیوا و زیبا نبوده، و طبیعت آن جلال و شكوه را نداشت، و تمدن ‌این قدر بیهوده به نظر نمی‌آمد. نهضت رمانتیك اینك در انتظار آن بود که مذهب به منزله مادر اخلاق و هنر و رستگاری معرفی شود. شاتو بریان اندكی بعد، یكی را در آتالا و رنه، و دیگری را در روح مسیحیت نشان داد. از آنجا كه مایل بود به عنوان فیلسوف شهرت یابد، در لندن كتابی تحت عنوان مقاله تاریخی، سیاسی، و اخلاقی درباره انقلاب های قدیم و جدید (1797) منتشر كرد. ‌این اثر كه از لحاظ نظم ضعیف، ولی از لحاظ افكار غنی بود، برای جوانی بیست و نه ساله كار قابل توجهی به شمار می‌رفت.

احتمالاً شاتوبریان، كه در وجودش جنبه فیلسوفی هرگز از جنبه شاعری متمایز نبود، فرایندی را كه تحت تأثیر آن از بی‌ایمانی به عیسویت گرایید به یك لحظه نسبت داده است. تصمیم گرفت تا در دفاع از مسیحیت مطالبی نه با عبارات علمی ‌و فلسفی، بلكه با اصطلاحات اخلاقی و هنری بنویسد. مهم نبود كه آن قصه‌های شیرین و دلفریب جوانی بیشتر دارای جنبه افسانه‌ای باشد تا تاریخی؛ در هر حال، باعث شیفتگی و الهام می‌شد و تا اندازه‌ای نظم اجتماعی و تمدن مسیحی، بر پایه آن بنا نهاده شده بود.

توصیف شاتوبریان از مراسم تدفین آتالا و دست به دست هم دادن كشیش و كافر برای پوشاندن جسد او با خاك از زیباترین قطعات ادبیات رمانتیك است؛ همچنین موضوع یكی از تابلوهای بزرگ دوره ناپلئون شد به نام تدفین آتالا، (اثر ژیروده- تریوزون)[63]، كه نیمی‌از اهالی پاریس را در 1808 به گریه انداخت.

شاتوبریان خود را ضد فیلسوف می‌خواند، و به مراتب بیش از روسو علیه راسیونالیسم (خردگرایی) عكس العمل نشان می‌داد و مادام دوستال را كه از عصر روشنگری دفاع می‌كرد به باد انتقاد می‌گرفت. از ‌این رو با استعداد از احساس و عاطفه شروع كرد، و خرد را گذاشت تا پس از آنكه احساس راه را باز كرد، به راه بیفتد. شاتوبریان سپس فضایلی را كه فیلسوفان كافر توصیه می‌كنند با آنچه كه مسیحیت تعلیم می‌دهد مقایسه می‌كند: از یك طرف، بردباری، اعتدال، و احتیاط ( كه همگی از لحاظ پیشرفت فرد مهم است )؛ از طرف دیگر، ‌ایمان، امید، و دستگیری ( عقیده‌ای كه زندگی را عالی، و پیوستگی اجتماعی را مستحكم، و مرگ را رستاخیزی می‌شمارد ). تمدن اروپایی ( به عقیده او) تقریباً به كلی مرهون كلیسای كاتولیك است . كتاب مقدس از آثار هومر بزرگ تر است؛ پیامبران الهام بخش تر از فیلسوفانند؛ و چه افسانه‌ای از لحاظ لطافت و تأثیر با زندگی و تعلیمات عیسی قابل مقایسه است؟

کتاب روح مسیحیت بیان عمده نهضت رمانتیك در زمینه مذهبی بود، و بازگشت‌ ایمان و امید ( اگر نه صدقه ) را نشان می‌داد؛ از شعر و هنر قرون وسطایی تمجید می‌كرد؛ و موجب احیای معماری گوتیك در فرانسه می‌شد.  اثر مزبور به صورت منبع و معیار هزاران ناله نومیدی خوش الحان درآمد.

کتاب خاطرات او از لحاظ فكری، گستاخانه و از لحاظ احساسات، كودكانه و از لحاظ سبك، عالی است. خاطرات پس از مرگ وی پایدارترین اثر اوست.بیشتر اوقات خود را صرف نوشتن خاطرات خود كرد.

==== آلفونس دولامارتین ====
[[آلفونس دولامارتین]][64] ( 1869-1790)، به حق  توانست بنیانگذار مکتب رمانتیسم باشد و اولین شاهکار ادبی به شیوه رمانتیک را به نام " تفکرات" خلق و عرضه کرد، شاعر و نویسنده و سیاستمدار " آلفونس دولامارتین"  بود که پس از تحصیلات به سرودن  و نوشتن پرداخت و اولین اثر ش به نام تفکرات بود که مایه شهرت وی گشت و همین اثر سبب شد که نویسندگان و شاعران مردد که نمی دانستند به مکتب جدید دل ببندند یا از شیوه های ادبی قدیم طرفداری کنند، روی به سبک رمانتیک آوردند. با این که لامارتین می توانست رهبری طرفداران مکتب رمانتیسم را بر عهده بگیرد اما چنین کاری نکرد بلکه فقط به جانبداری رمانتیک ها و احترامی که این گروه به وی روا می داشتند، بسنده کرد. 

[[ویکتور هوگو]] 

ویکتور هوگو[65] (۱۸85 - ۱۸02)، رمان‌نویس، شاعر، و هنرمند فرانسوی است. وی مهم‌ترین نویسنده رمانتیک جهان به حساب می‌آید. اگر این اصل کلی که «مردان بزرگ حاصل اتفاقات بزرگ هستند» را قبول داشته باشیم، هوگو احتمالا خوش شانس بوده که در سال 1802 در فرانسه (در بزانسون، در شرق فرانسه) به دنیا آمده است؛ یعنی فرانسه در زمان هوگو مملو از اتفاقات بزرگ سیاسی، اجتماعی و حتی ادبی بوده است. دهه قبل از به دنیا آمدن ویکتور ماری هوگو، همان دهه معروف انقلاب فرانسه است و ویکتور سه سال بعد از پیروزی انقلاب فرانسه و سقوط امپراتوری بوربون‌ها به دنیا آمد. ویکتور دو ساله بود که ناپلئون رسما امپراتور جدید فرانسه شد، هر چند قبل از تولد 18 سالگی ویکتور، ناپلئون سقوط کرد و امپراتوری بوربون قدرت را دوباره به دست گرفت. در پاریس رشد كرد و استعدادش بسیار زود در این شهر ظاهر گشت. در 1816 و در چهارده سالگی در یادداشتش نوشته است:«می‌خواهم شاتوبریان باشم یا هیچ». هوگو پس از آن با عشق شدید و شیوه خاص به نویسندگی، شاعری، رمان‌نویسی و نقد هنری پرداخت. وی كه از قریحه شاعری برخوردار بود به این نكته پی برد كه شعر حرفه‌ای است كه باید ابتدا فنون آن را فرا گرفت. پس در عین جوانی، با تمرینهای مداوم به آموختن علم عروض و فن معانی و بیان روی آورد. در هفده سالگی با بردارانش مجله كنسرواتوار لیترر را تأسیس كرد كه تا ماه مارس 1821 دوام یافت. در این مجله مقاله‌های فراوان انتقادی با قضاوتی ساده و قابل توجه و سبكی متین انتشار داد. شعرهای هوگو در 15 سالگی کم کم به جوامع ادبی وقت فرانسه راه پیدا کردند. اولین دیوان شعر هوگو در سال 1822 وقتی 20 ساله بود، منتشر شد. پس از ان دیسلند را در 1823 منتشر كرد كه از نظر قالب و مبنا بیش از آثار گذشته‌اش جنبه رمانتیك داشت. در 1824 كتاب جدید وی جدید انتشار یافت و چهارمین چاپ از اشعار او در سالهای 1828ـ1825 در سه جلد به‌عمل آمد كه سومین جلد شامل اشعار جدید و متنوع بود. این دیوانها هوگو را در نظر نسل جدید ادبی استاد انكارناپذیر سبك تازه شعر معرفی كرد. در دیباچه‌ای كه هوگو به چاپهای متوالی می‌نوشت و در آن جنبه زیبایی‌شناسی را به‌صورت گسترده مورد تفسیر قرار داد، از تحولی در هنر شاعری و نویسندگی خبر می‌داد.  

«آخرین روز یک محکوم» که اولین داستان مستقل اوست،‌ هفت سال بعد از اولین دیوان اشعارش به چاپ رسید. ویكتور هوگو در ساختن «افسانه قرون» كه خودشاهكاری است بزرگ، از شاهنامه فردوسی الهام گرفت .[66]در سال 1827 هوگو درام «کرامول» را منتشر کرد؛ کتابی که مقدمه اش از خودش مهم تر شد و بعد‌ها مقدمه مفصل کتاب به مرامنامه مکتب رمانتیسم ادبی جهان تبدیل شد. از همین جا رمانتیسم به عنوان یک مکتب مستقل به دنیا آمد. گوژپشت نوتردام اولین رمان پرفروش و محصول قلم 29 سالگی آقای هوگو در همان ماه‌های اول چاپش رکورد پرفروش ترین کتاب تا آن زمان را شکست و در همان سال اول به بیشتر زبان‌های اروپایی ترجمه شد. بعد از گوژ پشت نوتردام هوگو به فکر افتاد کتابی درباره فقر و انسانیت یا به قول خودش «کتابی برای همه آزادگان جهان» بنویسد اما نوشتن و انتشار این کتاب سال‌های سال طول کشید تا بالاخره در سال 1862 بینوایان به دنیا آمد؛ کتابی که هنوز یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌های دنیاست. هوگو در رمان بعدی اش- کارگران دریا- کمی از دید تلخ و تیره سیاسی- اجتماعی اش دور شد و کتاب را به جزیره جرنسی تقدیم کرد؛ جزیره ای در غرب سواحل نورماندی فرانسه و جنوب انگلیس که هوگو 15 سال تبعدیش را در آن جا گذراند. در سال 1869 او با رمان مردی که می‌خندد دوباره به دنیای ادبیات انتقادی- سیاسی برگشت، هوگو در این رمان حسابی به فرهنگ فئودالیسم، آریستو کراسی و سرمایه داری انتقاد کرده بود، انتقادی که فلوبر و حتی امیل زولا به خودشان گرفتند و این شروع یک سلسله جنگ لفظی- ادبی – بین فلوبر و هوگو بود که چندین سال طول کشید. آخرین رمان او،‌ «نود و سه» باز هم درباره دوره ترور یا همان یک سال و دو ماه معروف خونین و خشن بعد از انقلاب فرانسه است.رمان وقتی چاپ شد که شهرت و محبوبیت هوگو به دلایل سیاسی روبه افول بود و کسی آن چنان از آخرین کتاب آقای نویسنده استقبال نکرد. اما بعد‌ها بسیاری از منتقدان گفته اند و نوشتند که نود و سه می‌تواند بهترین رمان ویکتور هوگو باشد.

در سال 1881 هوگو 79 سالگی خودش را جشن گرفت و به افتخار ورود آقای نویسنده به دهه هشتاد زندگی اش یکی از با شکوه ترین جشن تولد‌های تاریخ ادبیات جهان برگزار شد. جشن از روز بیست و پنجم فوریه (یک روز قبل از روز تولد هوگو) آغاز شد و در روز بیست و هفتم با یکی از بزرگ ترین رژه‌های تاریخ ارتش فرانسه پایان گرفت. رژه در سرتاسر شانزه لیزه و خیابان‌های مرکزی پاریس اجرا شد و شش ساعت طول کشید تا کل رژه روندگان از پای پنجره ای که هوگو پشت آن نشسته بود، رد بشوند. چهار سال بعد هوگو در 83 سالگی چشم از جهان فرو بست و 2 میلیون نفر در مراسم خاکسپاری اش در پانتئون شرکت کردند و آقای نویسنده بالاخره در کنار نویسندگانی مثل دوما و زولا، منتقد قدیمی‌اش آرام گرفت.

==== آلفرد دووینیی ====
[[آلفرد دووینیی]][67] ( 1863-1797)، از 29 سالگی به محفل ویکتور هوگو و یاران رمانتیک وی پیوست و در راه خلاقیت و اهمیت و اعتبار مکتب رمانتیسم کوشش هایی به عمل آورد.اولین مجموعه اشعارش را به سبک رمانتیک انتشار داد و پس از چندی مجموعه ای به نام اشعار کهنه و نو منتشر کرد. در سال 1845 به عضویت فرهنگستان درآمد و آثاری جالب از قبیل مارشال وانگر و درام های اتللو خلق کرد.

==== هانری بل(استندال) ====
هانری بل مشهور به استندال[68] (1842-1783): از نویسندگان نام آور فرانسه است در 18 سالگی از شهر خود به پاریس رفت و به کارهای ادبی و نویسندگی پرداخت. در صحنه سیاست نیز موفقیت هایی به دست آورد و آثار جالبی از جمله رمان سرخ وسیاه،راهبه کاسترو، زندگی هایدن، زندگی موزارت، زندگی ناپلئون، صومعه پارم را پدید آورد. 

==== الکساندر دومای ====
[[الکساندر دومای]] پدر[69]( 1870-1803)از میان نویسندگان برجسته می توان دومای پدر را بر شمرد.وی آثار ارزنده ای خلق کرد و برای تهیه پاره ای مطالب تاریخی، جغرافیایی و روانشناسی و علمی چند منشی در اختیار داشت. از آثار مشهور او که به بیشتر زبان ها ترجمه شده که از جمله می توان سه تفنگدار، کنت مونت کریستو را نام برد. دومای پدر در رمان نویسی و خلق قهرمان های جالب در آثار خویش مهارت فراوان داشت. الکساندر دومانمایشنامه های متعددی نیز پدید آورد که پاره ای از آن ها در صحنه تئاتر موفقیت فراوان به دست آورد.

==== فرانسوا ارنه شاتو بریان ====
[[فرانسوا ارنه شاتو بریان]] ( 1868-1748) از شاعران بزرگ فرانسه، دارای آثار منشور و منظوم فراوان از قبیل مسافرت به بیت المقدس، رنه، نبوغ مسیحیت، مناظره پس از مرگ، عشق و عفت، سفرنامه، موهبت آتشین و مسیح بود.

==== اونوره دوبالزاک ====
[[اونوره دوبالزاک]][70] (1850-1799) نویسنده نامدار و بزرگ، نخست به تجارت پرداخت و در این راه زیان های فراوان دید، اما در شناسایی سفته بازان، رباخواران و بازاریان تجربه های سوودمند آموخت. سبک رئالیستی را در بیان اندیشه های تابناک و تشریح سیمای عصر خویش از جهات مختلف فردی و اجتماعی، اقتصادی و تاریخی و روانی به کار بست. بسیاری از نویسندگان بزرگ از جمله فلوبر، آلفونس دوده، امیل زولا، موپاسان کم و بیش از شیوه بالزاک استفاده کرد. اوژنی گرانده، زنبق دره، چرم ساغری، گبسک رباخوار، آرزوهای برباد رفته و باباگوریو برخی از آثار بالزاک است.

==== لوئی شارل آلفرد دوموسه ====
[[لوئی شارل آلفرد دوموسه]][71] ( 1810-1757) شاعر و نویسنده از 18 سالگی به مکتب رمانتیک ادبی فرانسه پیوست. با انتشار اولین اثرش به نام قصه های اسپانیا و ایتالیا به شهرت رسید. با ژرژ ساند نویسنده ماجراهای عاشقانه ای داشت که منتهی به ناکامی شد. اعتراف یک کودک قرن، خاطرات و مجموعه اشعارش برخی از آثار دو موسه است. 

==== مادموازل اوسیل و رودوپن(ژرژ ساند) ====
مادموازل اوسیل و رودوپن معروف به ژرژ ساند[72] ( 1876-1804) نخست به روزنامه نگاری پرداخت اما چندی بعد به راهنمایی ژول ساندو به رمان نویسی دل بست. به محافل ادبی رفت و آمد کرد و با نویسندگان و شاعران بزرگ از جمله آلفرد دو موسه آشنا شد و با موسه به ایتالیا سفر کرد. بعد از چندی از موسه برید و به شوپن موسیقیدان پیوست . ژرژ ساند آثار متعددی از قبیل نامه های یک مسافر، تاریخ زندگی من، رمانهای روستایی،مات کوچک و گناه موسیو آنتوان نوشت.

'''سبک ناتورالیسم در ادبیات قرن نوزدهم'''

سبک ناتورالیسم در ادبیات قرن نوزدهم ظهور کرد.این سبک از نظر فلسفی به قدرت کامل و محض طبیعت که نظم بی نظیری داشته باشدگفته می شود و از نظر ادبی تقلید مو به مو و دقیق از طبیعت است. عده ای از نویسندگان ناتورالیست عقیده دارند که ادبیات و هنر بایستی جنبه علمی داشته باشد. از طرفداران این سبک امیل اوژیه[73] (1889-1820) و الکساندر دومای پسر( 1895-1824) هستند. در آغاز سبک ناتورالیسم تا حدی متنوع از سبک و شیوه پوزیتیویسم بود و در کمدی های اوژه و برخی نمایشنامه های دومای پسر نقشی از این سبک دیده می شود و به طرز صریح و آشکار پیروی از سبک ناتورالیسم به وسیله برادران گنکور ( ادموند 1896-1822 و ژول 1870-1830) که دو برادر از لحاظ فکری و ادبی عجیب بودند و آثار ادبی جالبی پدید آوردند و در آثار آنان طبیعت به طرز دقیقی وصف و زیبایی های آن شرح داده شده است و می توان پاره ای از آثارشان را بالینی دانست. امیل زولا[74]ا (1902-1840) نویسنده بزرگ و پیشوای سبک ناتورالیسم عقیده داشت که داستان بایستی بر تفکر علمی و وصف دقیق موضوع مورد بحث ، آن طور که هست متکی باشد و برای نوشتن مقصودی قائل بود. در داستان روگون مارکار ، تاثیر وراثت و عوامل طبیعی و اجتماعی را به خوبی وصف کرد ، همچنین عمده شهرت وی به واسطه داستان دریفوس بود اما همین مقاله سبب شد که دشمنانش حکم محکومیت اورا از دادگاه بگیرند تا وی را توقیف کنند، ولی زولا به انگلستان گریخت و بعد از چند ماه درگذشت. زولا از مرام اشتراکی و طبقه کارگر سخت حمایت می کرد . خطای کشیش ، انسان وحشی، رویا، خوشی زندگی، شکار و قلب پاریس از آثار زولا است.

آناتول فرانس[75] ( 1924-1844)از نویسندگان نام آور دیگر فرانسه است که آثار جالبی خلق و نثری پخته به ادبیات فرانسه عرضه کرد. ذکر نام و آثار آلفونس دوده[76] (1840-1797) در ادبیات فرانسه ضروری است. وی در 21 سالگی اولین اثر خود را به نام "نامه هایی از آسیابم" انتشار داد. این کتاب کوچک شهرتی فراوان برایش به ارمغان آورد. گوستاو فلوبر[77] ( 1880-1821) در داستان نویسی،استاد و در پرورش مضامین دقیق و باریک بینی و بیان نکته های ادبی کم نظیر بود. رمان مادام بواری از آثار پر ارزش این نویسنده است. خانه اش محفل انس بزرگان ادب نظیر تورگنیف، زولا، برادران گنکور و موپاسان بود.

هانری رنه آبر گی دو موپاسان[78] ( 1893-1850) داستان پرداز، استاد مسلم داستان کوتاه، خالق مجموعه های جالب و داستان هایی از قبیل لبخند بخت، تفرج مادام تبیه، مونت اوریول و هورلا بود.

ژولین ویو معروف به پیر لوتی[79] ( 1923-1850)عضو [[فرهنگستان فرانسه]] و نویسنده مشهور ، صاحب آثاری از قبیل عروسی لوتی، بروتونی، پری رویان ناکام، کاپیتان روسو، ماهیگیر ایسلند، به سوی اصفهان ، تبعید شده و آخرین روزهای [[پکن]] است.

ژان نیکلا آرتور رمبو[80] ( 1891-1854)شاعر فرانسوی از طرفداران سبک سوررئالیسم و از پیشوایان مکتب سمبولیسم است.

پل ورلن [81]( 1896-1844) شاعری بزرگ ولی شوریده بخت اولین اثر منظوم خود را در 21 سالگی و در 25 سالگی جشن های هوس آمیز و در 26 سالگی آواز دلپذیر را انتشار داد. مدتی در زندان بسر برد و سرانجام با فقر و شوربختی در گذشت. افسانه های عاشقانه ، خردمندی ، ترانه برای او ، زمان خوشبختی و قطعه مرگ برخی از آثار پل ورلن است.

شارل بودلر[82](1868-1821) زندگی اندوهباری داشت و از شاعران بزرگ مکتب رمانتیک بود. مجموعه اشعارش به نام " میوه های بدی اندوه" مقامی ارجمند در ادبیات فرانسه دارد، اما بدبینی و سایه مرگ در آن چهره می نماید. حشیش ، تابلوهای پاریس و سنگفرش ها برخی از آثار این شاعر است.[83]

'''7-9-[[ادبیات قرن بیستم فرانسه]]'''

در نخستین سال های قرن بیستم، مردم فرانسه غرق در خوش بینی منتظر دورانی بودند که آن را "دوران طلایی" نام نهاده اند. نمایشگاه پاریس در سال 1900 را می توان مظهر این رضایتمندی و ساده اندیشی ناشی از آن دانست. دراین دوره با پیش آمدن ماجرای دریفوس، برنده نهایی طبقه متوسط جامعه بود و همین خرده بورژوازی، با خرسندی تمام مبارزات نخست وزیر وقت را علیه انجمن های مذهبی و همچنین جدایی دولت را از کلیسا در سال 1905 تایید می کند. ادبیات این دوره در مجموع "ادبیات بقا" است که گاه دریچه ای به دنیای خارج گشوده، ولی بیشتر تحت تاثیر افکار برگسون، معطوف به عوالم درونی بوده است. شاید بتوان نقطه اوج این ادبیات را شاهکار [[مارسل پروست]] دانست.

'''تئاتر'''

در ابتدای قرن بیستم ، هنگامی که نمایشنامه نویسان بزرگی همچون آلفرد ژاری[84] و پل کلودل[85] از تماشاگران کهنه پرست فاصله می گیرند ، وضع تئاتر در کشور فرانسه بیش از پیش آشفته گشته و صحنه بازیچه دست گرایش های مبهم ومتفاوت می شود. شاید بتوان تنها وجه اشتراک این گرایش ها را اطاعت بی چون و چرا از تمایلات تماشاگران دانست.

'''شعر'''

اگر آغاز قرن بیستم در زمینه شعر با نوآوری کامل همراه بود، ذهن هایی که به طبقه بندی های سهل و آسان گرایش دارند،بسیار خشنود می شدند. اما واقعیت اندکی پیچیده است؛ چرا که نخستین سال های این قرن بیش از آنکه بیانگر شکاف و فاصله باشد، نشان دهنده نوعی تحول غالبا مبهم است. شاعرانی که در حول و حوش 1880 در دنیای ادب به فعالیت پرداخته بودند، کم و بیش از میراث سمبولیسم بهره می گرفتند. در حالی که شاعرانی چون والری[86]،کلودل و پگی[87] کوشیدند تا این میراث را پشت سر نهند و از آن، تنها به عنوان تجربه بهره جویند و از خلال آن آثاری غنی و بدیع پدید آورند؛آثاری که در طبقه بندی مکتب ها نمی گنجند. تعداد خوانندگان و علاقمندان شعر و اعتبار ناشی از فعالیت های ادبی شاعران، سبب تسهیل ملاقات ها و مراودات ، خلاقیت های گروهی و پیدایش مجلات و تحقیقات می شودو جنبش های ادبی متعدد و گوناگونی شکل می گیرد: ناتوریسم، اونانیمیسم و فانتزیسم در پی یافتن روش ها و قواعد شعری نوینی هستند که با تحول افکار و عقاید ، همگون تر باشد. این جوش و خروش ذهنی و زیبایی شناختی بویژه در دو محله مونمارتر و مونپارناس تجلی می کند، زیرا در این دو مححله شاعران با نقاشان سبک جدید ملاقات و مراوده هنری داشتند. پربارترین نوآوری ها نیز از خلال همین جوش و خروش پدید می آیند. آثار گوناگون گیوم آپولینر[88]، که گویی وداعی حزن آلود با دوران گذشته است، پیروزی قطعی طرز تفکر جدید را نیز آشکار می سازد. این آثار، در پایان دوره تحول، انقلابی را درزمینه شعر بشارت می دهند.

'''رمان'''

رمان در قرن بیستم از سویی تجربیات قرن نوزدهم را دنبال کرده و از سوی دیگر جویای روش های جدیدی است که در نتیجه دستخوش بحران میشود و حضور استادان مسلم وقت آن را تشدید می کند. امید نجات از این بحران روزنه امیدی است که ابتدا از جانب آنده ژید با "مجله جدید فرانسوی " و پس از آن از جانب پروست گشوده می شود. 

آلن فورنیه[89] ( 1914-1886) در کتاب معروف خود به نام مولن بزرگ( 1913) با توفیق بزرگی روبرو شد. وی توانست از خلال یک داستان تخیلی سرگذشت خود را برای خواننده بازگو کند و بتواند با زبانی ساده زوایای روح و جنبه های مختلف وجود خود را به تصویر بکشد. چنین توفیقی درزمینه رمان امری استثنایی بود زیرا کثرت و فزونی رمان در این دوران به نوعی آشفتگی و ابهام منتهی گشت.

موریس بارس[90]( 1923-1862): شخصیت موریس بارس طی سال های آغازین قرن بیستم تاثیر بسیار زیادی بر زمانه خود گذاشت .

آناتول فرانس[91] ( 1924-1844): وی بر خلاف پارس که در سیاست و اجتماع شیوه ای محافظه کارانه اختیار کرده بود ، همگان را به سوی سوسیالیسمی آرمانی و تخیلی فرا می خواند. وی در قالب یک محقق و رساله نویس به بررسی نبوغ تمدن لاتین(1913) می پردازد و در قالب یک رمان نویس به شخصیت تائیس( 1890) بانوی درباری عهد باستان حیاتی تازه می بخشد. او در کتاب خدایان تشنه اند( 1912) شخصیت روبسپیر را به تصویر می کشد یا به شیوه خود به روایت زندگی ژاندارک(1908) می پردازد و در جزیره پنگوئن ها ( 1908) از خلال تمثیلی گزنده و گیرا، تاریخچه ملت فرانسه را تا زمان قضیه دریفوس به رشته تحریر درآورد. آناتول فرانس به عنوان وقایع نگار ادبی از سال 1887 تا 1893 با روزنامه زمان همکاری می کند و طی مقالاتی در این روزنامه خود را مخالف سرسخت موج نوآوری نشان می دهد .

==== آندره ژید ====
[[آندره ژید]][92] (1951-1869):  به سبب نوشته های طنزآلودش مورد توجه نویسندگان بود و چنین به نظر می رسد که وی بیش از نیمی از تاریخ ادبیات قرن بیستم را درآثارش خلاصه کرده است و علات آن این است که او از تمامی گرایش های ممکن قرن اقتباس کرده و نیروهای متعدد بالقوه اش را متجلی و بارور ساخته است. وی در کتاب مائده های زمینی ( 1897) بر این مفهوم تاکید دارد که برای چشیدن و بهره بردن از تمام لذات دنیوی باید مفهوم گناه را به دور افکند. داستان مانداب ها0 1895) سرگذشت کسی است که بقه مفهوم زندگی پی نبرد و در مرداب قید و بندهای اجتماعی و بحث های بی حاصل و محافل ادبی فرو رفت. او در سال 1919 در دومین بخش از زندگی نامه اش به نام اگر دانه بمیرد،می نویسد: "من هرگز نپذیرفتم که بدون قاعده و اصول زندگی کنم و نیازهای جسم وابسته به رضایت روحم بودند". کتاب سرداب های واتیکان ( 1914) مانند کارناوالی است رومی و افسانه ای که نویسنده در آن به منظور بر ملا ساختن حقایق ، قالب کاریکاتوررا بر می گزیند: کاریکاتور پارسایان ، ادبا و ولگردان از هر قماش را. در کتاب آوای شبانی ( 1919) وی در مورد شخصیت کشیش پی می برد که چگونه دروغی که به خویشتن گفته در پس نیات والا پنهان شده است.

آندره ژید برای نخستین بار در اثر خود سکه سازان( 1925) واژه رمان را به کار می بردو به وضوح خاطر نشان می سازد که قصد دارد تغییراتی در فن رمان نویسی ایجاد کند. او با تعدد شخصیت ها و گوناگونی رویداد های داستان هدفش این است که خواننده را دچار حیرت و سردرگمی کند. پس از سکه سازان خلاقیت ادبی ژیذ کاهش چشمگیری می یابد و خود وی اذعان می کند که دیگر " نیاز شدید به نوشتن" اورا نمی آزارد. در سال 1935 ژید ضمیمه ای به نام مائده های جدید بر کتاب مائده های زمینی می افزاید. در کتاب سفربه کنگ ( 1927) شاهد نظام ننگین استثمار در مستعمره ها گشت . گرایش وی به [[حزب کمونیست]] بهت و حیرت همگان را برانگیخت، اما دیری نپایید که هنگام بازگشت از شوروی از آن بند نیز خود را رها کرد. در سال 1946 ژید کتاب " تزه" به عنوان آخرین نوشته اش عرضه کرد. این کتاب سرگذشت شخصیتی را روایت می کندکه در پیچ و خم ماجراهای بی شمارش سرانجام به فرزانگی دست می یابد.

==== مارسل پروست ====
مارسل پروست[93] (1922-1871): مارسل پروست که در خانواده ای بورژوا در پاریس دیده به جهان گشود از همان اوان مسحور جوامع اشرافی بودو در محافل با شکوه با اشراف طرح دوستی ریخت، همچنین با هنرمندان و موسیقیدانان آشنا شد.وی با نوشتن چند مقاله در مجلات ، مجموعه نوشته های مختلف، کتاب خوشی ها و روزها(1896) و ترجمه آثار منتقد انگلیسی( روسکین) شهرتی به دست آورد. با این حال از همان زمان به نگارش قسمت اعظم رمانی نیمه تمام به نام ژان سانتوی پرداخت که در سال 1952 منتشر شد. پروست که مرگ مادرش در سال 1905 او را به شدت متزلزل ساخته بود، از آن پس زندگی خود را صرف نگاشتن شاهکار اصلی خویش یعنی در جستجوی زمان از دست رفته کرد. جلد اول را که هیچ یک از ناشران آن زمان قبول نکردند انتشارات گراسه با هزینه خود نویسنده در سال 1913 منتشر ساخت و با بی اعتنایی همگان مواجه شد. اما افتخار و شهرت زمانی نصیب او گشت که جلد دوم با عنوان در سایه دختران شکوفا در سال 1919 برنده جایزه ادبی گنکور شد. بعد از آن طرف گرمانت در سال 1920 و سدوم و عموره در سال 1921 به چاپ رسید و پس از مرگ پروست جلدهای بعدی یعنی اسیر(1923)، فراری(1925) و زمان بازیافته(1927) منتشر شد. این نوشته ها گواهی است بر یک قریحه ادبی که از آشوب و آشفتگی به دور است. قریحه ای که وقف تجلی کامل یک تجربه درونی شده است. رمان بیش از آنکه وقایع یک زندگی را بنگارد، شکوفایی یک بینش است و رویدادها در واقع بهانه و دستاویزی بیش نیستند. انچه که هم است کشف و شهود است و ابزار این کشف و شهود نوعی زبان خاص است. در اثر پروست می توان بازتابی از عظمت و شکوه کمدی انسانی و شدت و عمق گل های رنج را یافت، اما پروست به همان اندازه که وارث سنت استدر نوگرایی نیز پیشگام و طلایه دار است.

'''ادبیات در فاصله دو جنگ'''

چهار سال جنگ جراحات عمیقی گذاشت و افرادی مانند پگی، آلن فورنیه، ارنست پسی شاری[94]، آندره لافون[95] و شاعرانی گمنام قربانی این کشتار وحشیانه بودند. 

==== سوررئالیسم ====
اساس فعالیت سوررئالیسم را می توان بین سال های 1924 و 1939 تعیین  کرد. اما پیش از ان که آندره برتون[96] ( 1896-1966)، لویی آراگون[97] ( 1982-1897) و پل الوار[98] (1952-1895) یعنی مشهورترین نویسندگان سوررئالیست طرز تفکر و مشی سوررئالیست را مشخص و متجلی سازند،این عوامل وجود داشتند و درزمینه های بسیار گوناگون – هنر،اخلاق و حتی تبلیغات- تاثیر می گذاشتند و این امر حتی پس از مرگ بنیانگذاران این جنبش یا تغییر جهت آنها ادامه یافت.هدف نویسندگان و نقاشانی که این جنیش را بنیان نهادند یا به آن پیوستند این بود که تا حدودی با توسل به خلاقیت های هنری بتوانند زندگانی جدید و انسان تازه ای بیافرینند. سوررئالیسم کوشید تا بر بقایای فرهنگی، انسان گرایی اصیلی را پایه گذاری کند و تمام ابعاد انسانی را که بی انتها جلوه می کردند و همچنین آزادی انسان و تمایلات او را در نظر بگیرد. بی گمان دستاورد اساسی سوررئالیسم همین بررسی مجد دنیا با توسل به فعالیت ادبی است و بخش مهمی از ادبیات سنتی نتوانست در برابر بیان این تمایل مقاومت کند.

'''رمان در دهه های سی'''

منتقدان سال 1930 را " سالی پرتحول برای سرنوشت رمان" ، پایان دوران پس از جنگ" و حتی" پایان حقیقی قرن نوزدهم" نامیده اند. در این دوران آنچه مطرح است نوآوری در شیوه و فن رمان نیست ، بلکه گشایش و تلاشی است به سوی دنیایی نو و جهت گیری در باره مسائل زمانه. بین سال های 1918 و 1930 در آسمان تاریخ ابری مشاهده نمی شد، اما بر عکس پس از سال 1930 آسمان به تیرگی می گراید و هر چه زمان به پیش می رود آثار ادبی بیش از پیش به سوی یاس و تیرگی می روند. ادبیات یاس آمیز تنها از مکتب اگزیستانسیالیسم نشات نمی گیرد، بلکه قبل از آن رمان های سلین مانند سفر در انتهای شب( 1932) و مرگ قسطی(1936) اوج این یاس و بدبینی را بیش از حد تصور به تصویر می کشند.

==== آنتوان سنت اگزوپری ====
[[آنتوان سنت اگزوپری]][99] ( 1944-1900): این نویسنده که در سن 44 یالگی در " پهنه آسمان افتخار" به شهادت رسید، خالق نمونه ای از مردمی ترین ادبیات قهرمانی است که خصایل نیکو و پسندیده و احساسات والایش زیبایی ها و ارزش های هنری آن را تحت الشعاع قرار می دهند. وی که در سال 1927 شغل خلبانی هواپیما را پیشه خود ساخته بود،شاهد آغاز ارتباطات هوایی بین قاره ای بود: در هواپیمای پتی جنوب( 1930)مسیر بین تولوز و داکار را به تصویر می کشدو در پرواز شبانه( 1931)نویسنده انتظار سه هواپیمای پستی را در باند فرودگاه بوئنوس آیرستوصیف می کند و پیشروی دشوار و اضطراب آوریکی از آنها را در آسمان [[آمریکا]] دنبال می کند. وی پس از ترک خدمت در پست هوایی به حرفه روزنامه نگاری،نویسندگی و سخنرانی روی می آورد.حکایت شازده کوچولو( 1943) از نوشته های معروف اگزوپری است که شهرتی جهانی دارد.

از سال 1930 تا 1939 دگرگونی و تحول رمان بیش تر در زمینه محتواست تا قالب. رمان نویسان نسل جدید بیشتر جویای اخلاقیات هستند تا زیباشناسی، همچنین توجه خود را به نقش و عملکرد رمان معطوف می دارند تا به شیوه های ساخت و نگارش آن. در حدود سال 1930 رمان های دوره ای یا جاری با تنوع چشمگیری ظهورکرده و گسترش می یابد، به طوری که تصور می شد بر سراسر قلمرو ادبیات چیره گرد.ژان کریستف اثر رومن رولان[100] (1944-1866) نمونه بارزی از این نوع رمان است. یکی ازویژگی ها و توانایی های رمان دوره ای روایت سرگذشت یک خانواده است. رمان سرگذشت خانواده پاسکیه (1941-1933) اثر دو هامل[101] اثری است غنی و پربار از احساسات بشر دوستانه و در ان از خلال سرگذشت یک خانواده، تصویر یک اجتماع متجلی می گردد.

'''طعم زندگی'''

در میان انبوه آثار داستانی،هنوز فضایی برای نفس کشیدن آزاد و چشیدن طعم زندگی وجود دارد، با این همه در دوران بین دو جنگ جهانی ، اضطراب و نگرانی بر رمان نویسانی که دلبسته لذات دنیوی بودند چیره می گردد و آنان نیز ناگزیر به نوعی تعهد می شوند .

گابریل کولت[102] (۱۹۵۴-۱۸۷۳)از سویی با رموز گناه آشنا شده و از سوی دیگر رسالتی را که مادر پاک و بی گناهش به او محول کرده ، از خاطر نبرده و راه او را پی می گیرد. هانری پورا [103]( 1959-1887) در زمره اولین کسانی است که به منظور ستودن زندگی در آغوش طبیعت و زمین کوشید تا " ادبیاتی روستایی" بیافریند. یعنی بازیافتن آنچه از دیرباز انسان را با خاک پیوند داده است . رامو[104] ( 1947-1878) در پی آن است که به "اصل طبیعت که از ماوراالطبیعه مایه می گیرد" بپردازد. در این دنیای تیره و پرمخاطره که انسان دستخوش هراس و نگرانی است واسطه ها " نشانه هایی" را بر وی آشکار می کنند تا با یاری آنها آدمی بتواند جایگاه خود را در طبیعت باز یابد و به درک آنها نائل شود. ژان ژیونو[105] ( 1970-1895) بر این باور است که اگر از بدبختی گریزی نیست باید کوشید تا " با تمام نیرو خوشیخت بود" و به همین دلیل شخصیت های ژیونو به شکار خوشبختی می روند.

'''رمان نویسان کاتولیک'''

موریاک[106] ( 1970-1885) از این که به عنوان " رمان نویس کاتولیک" قلمداد شود اکراه داشت و در مورد خود عبارت" کاتولیکی که رمان می نویسد" را به کار می برد یعنی جهان نفسانیات و گناهان را از دیدگاهی کاتولیکی به تصویر می کشد.

==== برنانوس ====
[[برنانوس]][107]( 1948-1894) دیر هنگام وارد دنیای ادبیات شد یعنی از چهل سالگی شروع به نوشتن کرد. در مارس 1926 اولین رمان او با عنوان" زیر آفتاب اهریمن" منتشر شدو طی چندین سال سیر و سفر در اقصی نقاط فرانسه دو رمان تزویر ( 1927) و لذت ( 1929) زاده می شوند که در اصل رمان واحدی محسوب می شوند. وی در اس÷انیا معروف ترین کتاب خود، خاطرات یک کشیش روستایی ( 1934) را منتشر می کند . در حقیقت برنانوس با نوشتن با درون خود صلح می کند و از ارتکاب به بدترین گناهان که همان نفرت از خویشتن است دوری می جوید.

==== لویی فردیناند دتوش(سلین) ====
سلین[108] ( 1961-1894): لویی فردیناند دٍتوش با نام مستعار سلین در حومه پاریس چشم به دنیا گشود . در سال 1914 به عنوان افسر سواره نظام در جبهه های جنگ مجروح می شود. با حمایت پدزنش که در شهر رن به حرفه پزشکی اشتغال داشت،در سال 1924 به دریافت درجه دکتری در رشته پزشکی نائل می شود. در سال 1932 اولین رمان خود" سفر در انتهای شب" را که هیچ شباهتی به نوشتهیک نویسنده تازه کار ندارد، منتشر می سازد. در کتاب " مرگ قسطی" ( 1936) خواننده با جزئیات زندگی نویسنده آشنا می شود اما آنچه که مهم است زبان سلین از جایگاه خاصی برخوردار است که نه می توان آن را زبان نوشتار و نه زبان محاوره به شمار آورد.

==== آندره مالرو ====
[[آندره مالرو]][109]( 19-1901) : مالرو پیش از آن که جنگجو باشد روحیه ای ماجراجو و مبارز داشت. این نویسنده که در دولت دوگل به مقام وزارت فرهنگ رسید، نه تنها زندگی اش را در آثارش گنجاند بلکه وقایع پس از آثارش نیز براین امر مهر تایید زد. مالرو پس از تحصیلات ازاد خود در رشته شرق شناسی، رمان اولیه خود فاتحین( 1928) ئو راه شاهی( 1930) را از طریق سفر به چین و هندوچین نوشت.

'''ادبیات پس از 1939'''

حیات ادبی طی جنگ جهانی دوم بر خلاف جنگ جهانی اول ، دچار وقفه نشدشکست فرانسه در پوئن 1940 و خمودگی سال های اشغال فرانسه تا زمان آزاد سازی آن در سال 1944 نتوانست خللی در آثار نویسندگانی چون سارتر و کامو وارد کند. در سال های اشغال فرانسه، سارتر کتاب هستی و نیستی( 1943) و کامو بیگانه ( 1942) را منتشر کرد. در عین حال فضای اضطاب آلود این سال های سیاه زمینه مساعدی را برای رواج مکتب اگزیستانسالیسم فراهم آورد.

==== ژان پل سارتر ====
[[ژان پل سارتر]][110]( 1980-1905): اگر از دیدگاه ادبی ، قرن هجدهم به ولتر و قرن نوزدهم به ویکتورهوگو تعلق دارد قرن بیستم نیز شاید چهره نمادین خود را در وجود ژان پل سارتر بیابد. او از طریق کتاب " کلمات" داستان زندگی خود را به ثبت می رساند. سارتر با قریحه ای که دارد تلاش می کند فلسفه را به شکل عامه پسند تر ترویج نماید و در عرصه تئاتر نیز به نمایشنامه نویسی موفق بدل می شود، و از آنجا که نگران پسند خوانندگان خود است سبک نگارش خود را با ظرافت های کلاسیک می آراید.در زمینه سبک او در واقع کاملا نویسنده ای کلاسیک محسوب می شود.

==== آلبر کامو ====
[[آلبر کامو]][111] ( 1960-1913): بر خلاف سارتر ، آلبر کامو بیشتر به عنوان یک ادیب معروف است. بیگانه كه شاهكار رمان عینی است ، مقلدان زیادی پیدا می كند .پنج سال بعد رمان طاعون ( 1947)بر موفقیت جانی نویسنده صحه می گذارد. قهرمانان کامو( مانند مورسو در بیگانه) گواه زمانه ای هستند که انسان را پایمال کرده و او را در حیرت و سرگردانی باقی می گذارند، اما آنان سرانجام پاسخ "پوچی" زندگی را در " عصیان" می یابند.[112]

==== سیمون دوبووار ====
[[سیمون دوبووار]][113] ( 1986-1906): همراهی و هم نشینی سیمون دوبووار با سارتر موجب شد که همواره در مبارزات و جهت گیری های سارتر او نیز سهیم باشداو سعی داشت اساس فرضیه اخلاقی اگزیستانسیالیسم را مشخص کند( نظام اخلاقی ابهام،1947) و از سوی دیگر تلاش می کرد وضعیت زنانرا که تا حدکالای مصرفی و جنسی تنزل یافته بودند تشریح کند(جنس دوم،1949)و سرانجام او قصد داشت که در کتاب های خاطرات خود( سن کمال،1960 و شرایط و مقتضیات زندگی،1963) گواهی بر جریان های فکری عصر خویش باشد.

'''شعر'''

شعر پس از دوران جنگ با دستاوردهای قبل از سال 1939 قطع رابطه نکرد بلکه اکثر شاعران بزرگ این دوره به نسلی تعلق داشتند که قبل از جنگ دوم جهانی نیز آثار فراوانی ارائه داده بودند. در طول سال های جنگ شاعران مختلف فرانسه با دیدگاه های بسیار متفاوت – لویی آراگون، پل الوار،ژول سوپرویل، پیرامانوئل و رنه شار- در فراخوانی برای مقاومت ندای مشابهی سر می دهند و ارزش های ملی را باشور و هیجان می ستایند. در این دوره به تعداد مجلات و مجموعه های زیر زمینی افزوده می شود: دفترچه های جنوب فونتن، شعر40،41و غیره، انتشارات مینویی... و از خلال این مطبوعات، نداهای بی شماری نغمه برادری سر می دهند.اما در مورد شاعران پس از جنگ، شاعرانی چون ژاک پره ور[114](1977-1900)، هانری میشو[115] (1985-1899) و فرانسی پونژ(1988-1899) کوچک ترین شباهتی به یکدیگر ندارند مگر از این نظر که متمایز و متفاوت بودن و همچنین به گریز از مسیرهای مبتذل و شاهراههای شهر سنتی تمایل داشته اند.

'''رمان پس ازجنگ'''

پس از برقراری صلح، رمان های متعددی که کم وبیش گرایش های سنتی دارند، از روایت وقایع اجتماعی گرفتهتا تجزیه و تحلیل روانشناختی، رو به فزونی می نهند.جنبش جدیدی بر علیه ادبیات متعهد به وجود آمد که آن را " واکنش نئوکلاسیک"نامیدند. این جنبش را می توان مدیون ذوق و قریحه آزاد و گستاخانه نویسندگانی مانند روژه نیمیه[116] ، ژاک لوران[117]، آنتوان بلوندن[118] و فرانسواز ساگان[119] دانست. این نویسندگان بر این عقیده بودند که نوشتن و خواندن یک رمان باید مجددا برای ایجاد لذت گام بردارد حتی اگر این لذت گاهی با اندوه و تلخکامی آمیخته شود.

در این میان نویسندگان دیگری وجود دارند که به دور از جنجال و جلب توجه خوانندگان تنها به لذت نوشتن اکتفا نمی کنند و در پی ابداع یک " رمان تحقیقی" هستند. ریموند کنو[120] (1976-1903)از نخستین کسانی است که هم آواز با سلین به زبان ادبی می تازد و از آزادی زبان محاوره در مقابل اصول و قواعد دستوری دفاع می کند. کتاب تمرینات سبک(1947) و زازی در مترو(1959) برای کنو شهرت و افتخار به دنبال اوردو ماهیت ححقیقی هنر ادبی مبتنی بر ذوق و قریحه را در فنون و بازی های ادبی بر همگان آشکار ساخت.

'''رمان نو'''

در سال 1963 آلن رب گریه[121] مجموعه مقالات خود را با عنوان " به سوی رمان نو" منتشر می کند؛در سال 1967 ژان ریکاردو[122] کتابی به نام " مسائل رمان نو" می نویسد و در سال 1971 اثر دیگری با عنوان" به سوی نظریه رمان نو" از او به چاپ می رسد.به این ترتیب به دوران تازه ای قدم می نهیم که دوران رمان نو به شمار می آید. نخستین رمان آلن رب گریه ( 199-1922)با عنوان مداد پاک کن ها ( 1953) به عنوان یک رویداد مهم ادبی تحسین شد. توفیق رمان های میشل بوتور[123]( 199-1926) هم مدیون بدعت و تازگی آنهاستو به علت همین بدعت انها را به مکتب رمان نو نسبت داده اند. از سال 1957 نیز که کلود سیمون[124](199-1913) کتاب هایش را در انتشارات مینویی به چاپ رساند عملا وارد جرگه نویسندگان رمان نو شد. ناتالی ساروت[125](199-1902) نیز نویسنده ای است که مجموعه مقالاتش در باره رمان در میان پژوهش هاینظری در باره رمان نو در زمره ارزنده ترین و برجسته ترین آنها به شمار می رود . مارگریت دوراس[126] ( 199-1914) نیز در رمان هایش تصمیم دارد که مرز میان انواع ادبی را از میان بردارد تا بتواند در دل مشغولی های رمان نو سهیم شود.[127]        

'''8-9- وضعیت [[شعر در فرانسه]]'''

هانری دولویی[128] سردبیر مجله شعر آکسیون پوئتیک چاپ فرانسه و صاحب بیش از 60 کتاب در زمینه های مختلف ادبی و سردبیر مجله شعر (آکسیون پوئتیک) یکی از مجلات معتبر و قدیمی فرانسه در زمینه شعر است. از نظر وی. شعر در فرانسه از 60 میلیون نفر جمعیت تنها 2000 خواننده دارد و این نشانه یک چرخش آشکار در گرایش به شعر است. دولویی بر این باور است که این گرایش نشانه این است که بسیاری از رنج هایی که شاعران در شعرهایشان انعکاس می‌دهند مداوا شده و مخاطب فرانسوی امروز دیگر به دنبال شعر نیست. شعر هیچ مشکلی را حل نمی‌کند بلکه بیشتر به حل مسائل روشنفکری، سیاسی، اجتماعی و فلسفی گرایش دارد که اتفاقاً این مسئله هم جای خوشحالی است. در حال حاضر تعداد مجلات شعری فرانسه بسیار کم است و اگر مجلات شعری هم منتشر می‌شوند خواننده‌ای ندارند. اما نمی‌توان وجود و فعالیت سایت های بی شمار را درباره شعر در فرانسه انکار کرد.[129]

گفتنی است در فرانسه، جایزه نوبل ادبیات بیشتر از آنكه محركى براى فروش بیشتر آثار نویسنده باشد، مشوّقى است براى قلم زنى اهل ادب بدون آنكه این امر تأثیر چندانى در فروش آثار نویسنده داشته باشد. البته ناشران هنوز نمى خواهند بپذیرند كه جنبه افتخارى این انتخاب بیشتر از جنبه تجارى آن حائز اهمیت است و آنها نباید بى دلیل از شنیدن خبر برنده شدن یكى از نویسندگانشان زیاد خوشحال باشند. به طور مثال چند سال پیش شاعره لهستانى ویسلاوا شمبورسكا جایزه نوبل را ربود. بلافاصله انتشارات فایار چند كتاب از مجموعه اشعار او را ترجمه و به زیر چاپ برد. اما نتیجه واقعاً چشم گیر نبود. این نشان مى دهد كه شعر حتى اگر به جایزه نوبل هم مفتخر شود باز طرفدار چندانى در این كشور ندارد. از «درباره مرگ بدون اغراق» كه در 1996 چاپ شده تا بحال 8000 نسخه به فروش رفته و از كتاب شعر «نمى دانم چه كسانى» كه درست پس از اهداء جایزه منتشر شد تنها 3500 جلد تا به امروز فروخته شده است. بهمین ترتیب است در مورد خوزه ساراماگو نویسنده پرتغالى، برنده جایزه نوبل ادبیات 1998 كه آثارش قبل از بردن جایزه از سوى انتشارات سوى2 و آلبن میشل ترجمه و چاپ شده بود رویهمرفته از این دو اثر تنها چند هزار نسخه به فروش رفته است. واقعاً جاى بسى تأسف است كه خوانندگان كتاب در فرانسه به مجموعه آثار برندگان جایزه نوبل چندان علاقه اى نشان نمى دهند.

مجله خواندنی "لیر"[130] فرانسه نیز یكی ازمعتبرترین نشریات ادبی این كشور است

'''9-9- [[بحران در ادبیات فرانسه]]''' 

ادبیات فرانسه از دیرباز یکی از غنی ترین ادبیات های دنیا و زاده بزرگترین مکتب ها و نویسندگان و شاعران و سایر هنرمندان بوده است. ادبیات این سرزمین در طول سال های بعد از رنسانس با پیشرفت چشمگیری مواجه شد، تا جایی که سایر کشورها را نیز به تبعیت از خود واداشت اما در سالهای اخیر به ویژه از سال 2000 به بعد ادبیات فرانسه نه در تولید بلکه در کیفیت با افت شدیدی روبرو بوده است؛ به طوری که  هفته نامه "تایم" فرهنگ فرانسه را فرهنگی مرده قلمداد کرد. فقدان اثری درخور توجه در سطح ملی و بین المللی بیانگر این است که ادبیات غنی فرانسه - که مهد روشنفکران بزرگی چون سارتر، کامو، پروست، ولتر، سلین و غیره بوده است - روبه سقوط می رود.

این عبارت معروف است که "هیچ کشوری به اندازه فرانسه فرهنگ را جدی نمی گیرد". فرانسویها همواره هزینه زیادی برای ترویج فرهنگ متحمل می شوند. رسانه های گروهی بهای بیشتری به آن می دهند و حتی در مجلات مد هم صفحاتی به مرور کتاب اختصاص دارد. در این کشور سالیانه 900 جایزه فرهنگی اعطا می شود. گران ترین و معتبرترین این جوایز، گنکور است.

هفته نامه تایم در مقاله ای با عنوان "مرگ فرهنگ فرانسه" نوشت: "امروزه ادبیات فرانسه و تولیدات آن کیفیت گذشته خود را از دست داده است و بیشتر آثار ادبی، ترجمه از زبان انگلیسی یا سایر زبانها محسوب می شوند. به طوری که نویسندگان گذشته فرانسه از مولیر، هوگو، بالزاک و فلوبر گرفته تا پروست، سارتر، کامو و مالرو مخاطبین خود را هنوز در جهان دارند. می توان گفت ادبیات امروز فرانسه همان ادبیاتی است که در گذشته نویسندگانی را پرورش داد و بیشترین برندگان نوبل را هم از آن خود کرد."

همچنین در بخشی از این مقاله آمده است: فرانسه در عرصه فرهنگ و هنر زادگاه مکاتبی گوناگون از جمله سوررئالیسم، امپرسیونیسم و سایر ایسم هاست. اینجا کشوری است که "تاثیر فرهنگی بر سایرین" قرنها سیاست ملی این کشور محسوب می شده، به طوری که فیلسوفان بحث برانگیز و رمان نویسان مطرح آنها نماد غرور و وطن پرستی هستند. همین فرانسویها زمانی چنان به فرهنگ خود بها می دادند که فیلم "پارک ژوراسیک" استیون اسپیلبرگ را نوعی تهدید به فرهنگ فرانسه تلقی کردند.

در فرانسه هر شخصیت ملی ویژگی های خاصی داشته که نقش مهمی در ایجاد فرهنگ آن سرزمین ایفا کرده است. نظریه پردازی و تفکرات انتزاعی در عرصه روشنفکری فرهنگ فرانسه زیاد رواج داشته و در مکاتب هم به آن توجه فراوانی شده است. نباید فراموش کنیم که مکاتبی چون سوررئالیسم و دادائیسم توسط جوانان 20 ساله فرانسوی مانند آندره برتون، پل الوار و غیره بنیان گذاشته شد که خیلی از فرهنگها را تحت شعاع خود قرار داد. سایر فرهنگها از رمان نویسی فرانسه تاثیر زیادی پذیرفته اند اما به اعتراف کارشناسان در سالهای اخیر اثری جدی در این سرزمین خلق نشده است. برای اثبات این گفته می توان به رمانهای نوشته شده در سالهای اخیر اشاره کرد که هرچند بعضا برنده جوایز مختلف و معتبری هم شده اند، اما نه از سوی مردم فرانسه مورد استقبال واقع شده و نه توانسته اند از مرزهای سرزمین خود فراتر روند.

برای درک بهتر این مطلب می توان این طور موضوع را روشن ساخت که در سال 2007 حدود 15 رمان از میان صدها رمان منتشر شده در فرانسه نامزدهای جوایز مختلف در فصل پاییز بودند. به عبارتی جوایز گنکور، فمینا، رنودو، اینترالیه، گنکور دبیرستانی ها و چندین جایزه دیگر که در فصل پاییز اعطا می شوند، تمام نامزدهایشان منحصر و محدود به 15 نویسنده بوده است. قدیمی ترین و ارزشمندترین جایزه فرانسه جایزه گنکور بود که به اثری اعطا شد که نویسنده اش چندان شهرتی نداشته و اثرش نه تنها در فرانسه مورد استقبال واقع نشده، بلکه به هیچ زبانی هم ترجمه نشده است.

این در حالی است که نویسندگان آمریکا و آمریکای لاتین آثاری بسیار قوی خلق می کنند که گذشته از اینکه در کشورهای خود و سایر کشورها از استقبال بالایی برخوردارند بلکه در کشور فرانسه هم جزو پرفروش ترین آثار به حساب می آیند. به نظر می رسد رمان نویسان فرانسه سردرگم مانده اند و موضوعاتی را در آثار خود منعکس می کنند که به درد خواننده های امروز نمی خورد. مسئله دیگری که اکنون شاهد آن هستیم هجوم ترجمه های مختلف از زبانهای دیگر به فرانسه است که رمان فرانسه را به حاشیه رانده است. از این رو شاید بتوان گفت که فرهنگ و ادبیاتی که زمانی حاکم برکل دنیا بوده است دیگر حالا روبه زوال می رود.[131]





----[1] Provence

[2] Langue  romane

[3] langue d'oc

[4]langue d'oïl 

[5] languedocien

[6] limousin

[7] picard

[8] wallon

[9] bourguignon

[10] lorrain

[11] poitevin

[12] Île-de-France - francien

[13] <nowiki>http://fr.wikipedia.org/wiki/Fran%C3%A7ais</nowiki>

[14] منبع : كتاب زبانهای جهان : كنت كاتسنر ترجمه رضی هیرمندی ( خدادای ) مركز نشر دانشگاهی  چاپ اول 1376 ص 58


[15] Le Cantilène de Sainte Eulalie

[16] La vie de Saint Alexis

[17] {oïl , oc {La langue d"oc – La langue d"oïl هر دو بمعنی کلمات آری یا بلی می باشند و به سبب اختلاف تلفظ در شما و جنوب فرانسه وسیله تشخیص بین این دو رشته زبان می باشند.

[18] satiric et comic

[19] Guillaume d'Orange

[20] Doon de Mayence

[21] gesta به معنی اعمال پهلوانی و تاریخ آن 

[22] La Geste de Garin de Monglane

[23] Aymeri de Narbonne

[24] Le Roman d'Énéas

[25] bretonne

[26] Les Lais de Marie de France

[27] Floire et Blancheflor

[28] troubadour

[29] Trouvère

[30] VILLEHARDOUlN , JOINVILLE et FROISSART

[31] Rutebeuf

[32] Païen

[33] Miracle

[34] Le mystère

[35]La farce 

[36] La moralité

[37] sotie

[38]pathelin 

[39] commynes

[40] François Villon

[41] ادبیات فرانسه در قرون وسطی و رنسانس مترجم عبدالحسین زرین كوب؛  انتشارات امیركبیر 1357 ص 167

[42]François Rabelais 

[43]Michel de Montaigne 

[44] شكورزاده،ابراهیم/تاریخ ادبیات فرانسه/قرون وسطی و قرن شانزدهم/ انتشارات سمت/1377 ص 175

[45]Jean-Baptiste Poquelin connu  Molière

[46] تئاتر در فرانسه مهوش قویمی و شهناز شاهین  مركز نشر دانشگاهی تهران 1375 ص 22

[47]Jean Racine 

[48] مروری بر تاریخ ادبیات قرن هفده فرانسه رابرت هرویل  مترجم نكوئی نائینی- نسیم؛  نشر مترجم 1374 ص 107

[49]Pierre Corneille 

[50] Jean de La Fontaine

[51]Madame de Sévigné 

[52] تاریخ ادبیات فرانسه جلد دوم: قرن هفدهم/پیر برونل و... ترجمه افضل وثوقی/انتشارات سمت/1376 ص 258 

[53] Montesquieu

[54]Voltaire 

[55]Denis Diderot

[56] Jean-Baptiste le Rond d'Alembert

[57] frères Goncourt

[58] Jean-Jacques Rousseau

[59] تاریخ ادبیات فرانسه جلد سوم:قرن هیجدهم/پیر برونلو...ترجمه افضل وثوقی انتشارات سمت1375 ص 193 

[60] Mirabeau

[61]Madame de Staël 

[62]Chateaubriand  

[63] Anne-Louis Girodet-Trioson

[64] Alphonse de Lamartine

[65] Victor Hugo

[66] از سعدی تا آراگون جواد حدیدی مركز نشر دانشگاهی  تهران 1373 ص 267

[67] Alfred de Vigny

[68] Henri Beyle connu Stendhal

[69]Alexandre Dumas 

[70] Honoré de Balzac

[71]Alfred de Musset 

[72] George Sand

[73]Émile Augier  

[74]Émile François Zola 

[75] Anatole France

[76] Alphonse Daudet

[77] Gustave Flaubert

[78] Henri René Albert Guy de Maupassant

[79]Pierre Loti 

[80] Arthur Rimbaud

[81] Paul-Marie Verlaine

[82] Charles Pierre Baudelaire

[83] تاریخ ادبیات فرانسه جلد چهارم: قرن نوزدهم/ پیر بر.نل و...سید ضیائالدین دهشیری انتشارات سمت 1378 ص 180

[84] Alfred Jarry

[85] Paul Claudel

[86] Paul Valéry

[87] charles péguy

[88] Guillaume Apollinaire

[89] Alain-Fournier

[90] Maurice Barrès

[91] anatole france

[92] andré gide

[93] marcel proust

[94] Ernest Psichari

[95] André Lafon

[96] André Breton

[97] Louis Aragon

[98] Paul Éluard

[99] Antoine de Saint-Exupéry

[100] Romain Rolland

[101]Georges Duhamel 

[102]Sidonie-Gabrielle Colette 

[103] Henri Pourrat

[104] Charles-Ferdinand Ramuz

[105] Jean Giono

[106] François Mauriac

[107] Georges Bernanos

[108] Louis-Ferdinand Céline

[109] André Malraux

[110] Jean-Paul Sartre

[111] Albert Camus

[112] ادبیات داستانی فرانسه در قرن بیستم ؛ پیردو بوادفر  مترجم سمیعی خسرو؛ انتشارات موسسه ایران؛ 1376 ص 85

[113]Simone de Beauvoir 

[114] Henry Micheau

[115] Francis Ponge

[116] Roger Nimier

[117] Jacques Laurent-Cély

[118] Antoine Blondin

[119]Françoise Sagan 

[120] Raymond Queneau

[121]Alain Robbe-Grillet 

[122]Jean Ricardou 

[123]Michel Butor 

[124]Claude Simon 

[125] Nathalie Sarraute

[126] Marguerite Duras

[127] ادبیات فرانسه: قرن بیستم جلد پنجم/نویسنده پییر برونل و...ترجمه نسرین خطاط و مهوش قویمی انتشارات سمت 1378 ص 324

[128] Henri Deluy

[129] <nowiki>http://www.mehrnews.com/fa/newsdetail.aspx?NewsID=792904</nowiki>

[130] Lire (revue)

[131] <nowiki>http://www.mehrnews.ir/NewsPrint.aspx?NewsID=598954</nowiki> بحران در ادبیات فرانسه  / احسان لامع
بازگشت به زبان و ادبیات فرانسه.
برگرفته از «https://dmelal.ir/index.php?title=زبان_و_ادبیات_فرانسه»