نمایش مبدأ برای منابع طبیعی قزاقستان

'''منابع طبیعي:'''

نفت، گاز طبیعی، زغال سنگ، سنگ آهن، منگنز، کروم، کبالت، نیکل، کبالت، مس، مولیبدن، سرب، روی، هیدروکسید آلومینیوم(بوکسیت)، طلا، اورانیوم، زمین های قابل آبیاري: ۳۵,۵۶۰ کیلومتر مربع از جمله منابع طبیعی [[قزاقستان]] به شمار می‌رود.

منابع طبیعی، در کنار موقعیت استراتژیک و وسعت، سرزمین قزاقستان را از موقعیت مناسبی برخوردر کرده است.این کشور از منابع طبیعی غنی و سرشار نفت، گاز، منیزیوم، طلا، کروم، ذغال سنگ، مواد معدنی متنوع، اوارنیوم و منابع آبی نسبتا خوب با ۳۵۵۶۰ کیلومتر مربع، زمین های قابل کشت برخوردر است. که در پرتو همین منابع طبیعی و ذخایر معدنی گسترده زیر ساخت و رونق اقتصادی و تجارت انرژی را برای این کشور به ارمغان آورده است که با توجه به اهمیت و وسعت منابع طبیعی قزاقستان، در این بخش ناگزیر تنها به معرفی اج[[مالی]] آنها بسنده می شود.

بطور کلی قزاقستان در تولید اورانیوم مقام اول را دارد. در تولید و داشتن ذخایر فسفور جایگاه چهارم از نگاه معدن آهن مقام هشتم را در جهان حایز است علاوه بر آن ۳۰۰ معدن ذخیره طلا دارد که فعلا ۱۷۳ معدن آن فعال است.

«قزاقستان از نظر داشتن ذخایر طبیعی جایگاه ششم را درجهان دارد. ۱۰۰ معدن ذغال سنگ با حجم ۵۰ میلیارد تن نیز درین کشور موجود است» ، همچنین معادن بزرگ دیگری در قزاقستان موجود است که به نوبه خود تاثیر بزرگ به توسعه اقتصادی این کشور می‌گذارد.

'''ذخایر نفت :'''

قزاقستان در بین جمهوری های سابق اتحاد جماهیر شوروی از نظر تولید و ذخایر نفتی بعد از [[روسیه]] دومین جایگاه را دارد، در عمق این سرزمین به حجم ۴,۶میلیارد تن نفت ۲,۲ تریلیون متر مکعب گاز و جود دارد. سالانه نفت ۶۱,۹ میلیون تن و گاز ۳,۹میلیون متر مکعب استخراج می‌کند.

اقتباس از مقاله «بررسی منبع انرژی قزاقستان ، جلات خان زاهد فیاض.

<nowiki>http://www.fayaz12.blogfa.com/post-29.aspx</nowiki>

۹ فراهی، مجیب الرحمن، قزاقستان در یک نگاه، زیر نظر، آکیبای سماگلوف، چاپ اول، کابل، ۱۳۸۵، چاپ بلخ، صفحه ۱۲. 19


درین کشور سه فابریکه عمده تصفیه نفت فعالیت دارد و قسمت بزرگ مواد نفتی آن به روسیه انتقال مییابد. کمپانی های شورون آمریکا، بریتش گاز، ایلف و دوهزار کمپنی دیگر نیز بخاطر توسعه و انکشاف خطوط لوله، خطوط آهن و عرصه های دیگر اقتصاد در قزاقستان سرمایه گذاری نموده اند.»۱۰

قزاقستان در سال ۲۰۱۳، ۸۱ میلیون و ۷۳۱ هزار تن نفت و میعانات گازی تولید کرده است، بر اساس اعلام آقای کارابالین وزیر نفت و گاز قزاقستان با برنامه ریزی انجام شده در نظر دارد این کشور تولید نفت خود را در هر روز به ۱۰۰ هزار بشکه در روز برساند.این کشور دارای میادین نفتی عمده است که مهمترین میادین نفتی آن عبارتند از تنگیز۱۱، یوزن۱۲ و کاراچاگاناک۱۳، کالامکاس و وراتیبای که به وضعیت و ظرفیت تعدادی از این میادین نفتی اشاره می شود.۱۴

میدان نفتی تنگیز: این میدان نفتی در سواحل شمال شرقی دریای خزر واقع شده است که بزرگترین منبع تولید

نفت قزاقستان به شمار می رود و هم اکنون در روز حدود .

بشکه نفت از آن استخراج می شود ولی با

تزریق گاز به این میدان نفتی طی سال های آینده می‌تواند تا ۷۰۰ هزاربشکه نفت تولید کند. و در حال حاضر بیشتر نفت تولیدی این میدان نفتی از طریق خط لوله کنسرسیوم خزر به بندر نوسیبیرسک روسیه در سواحل دریای سیاه ارسال می شود.۱۵

'''میدان نفتی کاراچاگانک :'''

این میدان یک میدان میعانات هیدروکربنی است که در شمال قزاقستان واقع شده است و در سال ۲۰۰۷ میلادی روزانه حدود ۲۵۰ هزار بشکه میعانات گازی تولید داشته است. کنسرسیوم نفتی کاراچاگانک ( KPO) میزان ذخایر این میدان را حدود ۹-۸ میلیارد بشکه میعانات هیدروکربنی و ۴۷ تریلیون فوت مکعب گاز طبیعی اعلام نموده است.۱۶

Tengiz Uzen ۱۲

Karachaganak ۱۳

<nowiki>http://www.shana.ir/fa/newsagency/192480</nowiki>

۱۶ همان


میدان نفتی یوزن: این میدان در جنوب‌غربی قزاقستان در ناحیه‌ی مانگیستئو قرار دارد و در شش‌ماهه‌ی نخست سال ۲۰۱۲ حدودا ۱۰۰هزار بشکه در روز تولید داشته است .این میدان ۱۰۰ درصد تحت مالکیت شرکت کازمونای‌گاز قرار دارد و از سال ۱۹۶۱ کار بر روی آن آغاز شده است. میدان یوزن در حال نوسازی است، در حالی‌که میدان مجاور آن یعنی میدان نفتی کاراماندیباس نیز در حال توسعه است، چرا که انتظار می‌رود این دو میدان در آینده‌ای نزدیک تولید خود را تقویت کند.

'''ذخایر و میادین گازی:'''

قزاقستان یکی از مولدین مهم گاز در جهان و منطقه به شمار می‌رود، که دارای طبیعت سرشار از منابع بزرگ گاز در زیر بستر قلمرو آبی وخشکی این کشور واقع گردیده است و بعد از نفت، تولید و فروش گاز رکن دوم اقتصاد قزاقستان را از لحاظ منابع طبیعی تشکیل می دهد. و سالانه افزون بر رفع نیاز داخلی خویش، حجم قابل توجه این انرژی از مسیر های مختلف روانه بازار های منطقه ای و بین المللی می کند.۱۸ میزان ذخایر اثبات شده گاز طبیعی قزاقستان برحسب فوت مکعب «۶۵-۷۰ تریلیون فوت مکعب برآورده شده است». قزاقستان در تلاش است تا از واردات گاز از کشورهایی چون روسیه، ازبکستان و ترکمنستان بکاهد و درمقابل تولیدات خود را افزایش دهد، علاوه بر این مایل است تا صادرات گاز خود را افزایش دهد. ۱۹ با همین هدف دولت قزاقستان قانونی را تصویب کرد که به شرکت های نفتی در حوزه های گازی نیز اجازه سرمایه گذاری داد و حتی آنرا الزامی ساخت.

به دلیل نبود خطوط لوله انتقال گاز در داخل کشور که گاز تولیدی را به مناطق صنعتی انتقال دهد، توسعه منابع گاز طبیعی این کشور با مشکل روبرو شده است. قزاقستان تلاش می کند گاز طبیعی خود را از شمال و از طریق سامانه خطوط لوله گاز روسیه به بازار های خارجی صادر کند».( قزاقستان و [[چین]] نیز در زمینه انتقال گاز به چین رایزنی های دارند تا در صورت تحقق این پروژه قزاقستان به تنوع مسیر صادراتی گازی دست یابد، در حال حاضر [[پکن]] و آستانا در حال برنامه ریزی برای احداث یک خط لوله از میدان های گازی غرب قزاقستان به مناطق غربی چین هستند، این طرح علاوه بر مزایای فروش گاز به چین، مزیت هایی در داخل این کشور دارا خواهد بود، زیرا در حال حاضر نواحی جنوبی قزاقستان از گاز وارداتی ازبکستان تغذیه می

۱۷ روابط عمومی پترونت، اکتشاف و تولید نفت در قزاقستان و میادین نفتی این کشور

<nowiki>http://www.petronet.ir/oilcountries/-/asset_publisher/jOF6inRV3JB4/content/id/2383440</nowiki> 18 <nowiki>http://uzbek.irib.ir/</nowiki> 19 <nowiki>http://uzbek.irib.ir/</nowiki>

21


شود که در صورت احداث پروژه خط لوله گاز قزاقستان - چین، ضرورت گاز مناطق جنوب قزاقستان از تولیدات گاز داخلی کشو رتامین خواهد شد.

یکی از عمده ترین خطوط مطرح گازشرق میانه که قسمت عمده آن را گاز آسیای میانه تکمیل می‌کند پروژه خط لوله انتقال گاز به اروپا تحت عنوان (نابوکو) است. « خط لوله موسوم به (نابوکو) در صورت احداث می تواند گاز ایران، ترکمنستان، جمهوری آذربایجان و قزاقستان رابه قلب اروپا انتقال دهد. این خط لوله ۳۳۰۰ کیلومتری که مبدا آن شرق ترکیه است پس از عبور از کشورهای بلغارستان، رومانی و مجارستان تا اتریش ادامه خواهد یافت». اگرچه کارهای مقدماتی احداث این خط لوله در جریان است و تا حدی توسعه پیدا کرده است امابا توجه به مخالفت روسیه کشورهای آسیای مرکزی منجمله قزاقستان ازپیوستن به آن مردداست .۲۰ برآورد هایی که از ذخایر طبیعی، صادرات و واردات گازاین کشورصورت گرفته تا آن زمان قزاقستان درمیان ۴۱ کشور تولید کننده گاز مقام بیست و پنجم را بخود اختصاص داده بود ولی با افزایش سطح صادرات و استخراج گاز در حال حاضر قزاقستان رااز لحاظ داشتن ذخایر گاز طبیعی با [[کانادا]] و کویت مقایسه کرده اند به این ترتیب قزاقستان درزمره ۲۰ کشور مهم دارای ذخایر گاز طبیعی قرار می گیرد، میزان ذخایر اثبات شده بنا بر براوردی که در سال ۲۰۱۲ شده است در اعماق سرزمین قزاقستان حدود ۲,۲ تریلیون متر مکعب گاز و جود دارد که سالانه تقریبا ۳,۹میلیون متر مکعب گاز از آن استخراج می شود. که از میدان کاراچانک واقع در نزدیکی مرز روسیه و در ساحل شمال غربی قزاقستان در روز حدود ۲۴۴ هزار بشکه میعانات گازی یعنی در حدود ۱۵ درصد کل تولید قزاقستان تولید شده است. بنا بر تخمین به عمل آمده این میدان دارای ۴۷ تریلیون متر مکعب گاز طبیعی است که توسط کنسرسیوم کاراچاناک با مشارکت شرکت های بی جی، شورون و لوک اویل گاز آن را استخراج می‌کنند. بنا به داده‌های شرکت عملیاتی فرآورده‌های نفتی کاراچاگاناک، پیش‌بینی می شود که تولید در کاراچاگاناک در سال ۲۰۲۰ تا ۳۴۰هزار بشکه در روز افزایش یابد.۲۱

بر اساس راهبرد ( استراتژی) توسعه پانزده ساله، وزارت انرژی و صنایع طبیعی قزاقستان، در نظر دارد، تولید گاز خود را تا سال ۲۰۱۵به ۱,۸۴ تریلیون فوت مکعب برساند. بیشترین ذخایر گاز این کشور در نواحی غربی آن قرار دارد که بخش زیاد گاز طبیعی آن مخلوط با نفت خام است، براین اساس مقادیر زیادی گاز طبیعی به چاهای نفتی این کشور تزریق می شود تا استخراج نفت تسهیل گردد. بعد از پایان یافتن نفت این چاه ها، میتوان گاز تزریق شده به آنها را استخراج کرد». در قسمت توزیع گاز در داخل باید گفت که « دو شبکه جداگانه گاز طبیعی در داخل وجود دارد، یکی از این شبکه ها در غرب کشور قرار دارد که گاز طبیعی مورد

۲۰ ذخایر انرژي در بین کشورهاي منطقه (قزاقستان ) http:// uzbek. irib. ir/ persian

21 <nowiki>http://www.petronet.ir/oilcountries/-/asset_publisher/jOF6inRV</nowiki> 3JB4/content/id/2383440 22


نیاز را در اختیار ساکنان این نواحی قرار می دهد و شبکه دومی در منطقه جنوب واقع شده و گاز وراداتی را میان مصرف کنندگان گاز در این منطقه توزیع می‌کند. به دلیل نبود خطوط لوله انتقال گاز در داخل کشور که گاز تولیدی را به مناطق صنعتی انتقال دهد، توسعه منابع گاز طبیعی این کشور با مشکل روبرو شده است. قزاقستان تلاش می‌کند گاز طبیعی خود را از شمال و از طریق سامانه خطوط لوله گاز روسیه به بازار های خارجی صادر کند».۲۲

تولید گاز قزاقستان با مرور زمان افزایش چشمگیری داشته است، زیرا با گذشت هر روز شاهد سرمایه گذاری و مدرنیزه سازی هرچه بیشتر منابع تولید گاز این کشور هستیم.

امروز در مقایسه با گذشته سهامداران بیشتری یا صاحب سهم در استخراج ، تولید وانتقال گاز قزاقستان اند و یا مایلند تا سهمی از آن را از آن خود نمایند و دولت قزاقستان نیز در تلاش است تا در ذخایر گازی این کشور سرمایه گذاری کافی صورت گیرد، چه این سرمایه گذاری به واسطه شرکت های دولتی قزاقستان باشد و یا کمپانی های خارجی، تا از یکطرف درآمد دولت بالا رفته و در جنب آن با جذب سرمایه گذاری خارجی، میادین متعدد کشورفعال نگه داشته و ظرفیت تولید گاز این کشور نیز بالا رود.

راجع به ذخایر گاز قزاقستان وحجم استخراجی آن ارقام مختلف آمده است، اما آنچه که از خلال ارقام به هم نزدیک بدان تکیه کرد چنین ذکر شده است.

«ذخایر گاز طبیعی قزاقستان در ۸۳ منبع تمرکزیافته ،که در ۱۷ معدن آن گاز خالص و در بقیه گاز بصورت ترکیبی یافت می شود. پتانسیل منابع گاز طبیعی این کشور در منطقه دریای خزر به ۲ تریلیون متر مکعب می‌رسد. این خط لوله (۳۳۰۰) کیلومتری که مبدا آن شرق ترکیه است پس از عبور از کشورهای بلغارستان، رومانی و مجارستان تا اتریش ادامه خواهد یافت».

اگرچه کارهای مقدماتی آن در جریان است و تا حدی انکشاف کرده است اما نسبت مخالفت روسیه کشورهای آسیای مرکزی من جمله قزاقستان از پیوستن به آن متردد است.

هر چند استخراج و صادرات نفت و گاز قزاقستان در حال توسعه و گسترش است ولی بحران بوجود آمده بین فدراسیون روسیه از یکطرف، [[آمریکا]] و کشورهای غربی بر سر [[اوکراین]] از طرف دیگر و تحریم قزاقستان از سوی آمریکا و کشورهای اروپایی در سال های اخیر تولید و و مسیبر صادرات نفت و گاز قزاقستان را با

۲۲ بررسی منابع انرژی قزاقستان، جلات خان زاهد فیاض،

23

<nowiki>http://www.fayaz12.blogfa.com/post-29.aspx</nowiki>


تغییراتی مواجه کرده است بطوریکه بنا به گفته اوزابکای کارابالین وزیر نفت و گاز قزاقستان: «با توجه به اختلافات بین غرب و روسیه، صادرات گاز قزاقستان به روسیه به نوعی محدود خواهد شد و میزان صادرات این کشور احتمالا کاهش خواهد یافت، تحریم روسیه از سوی غرب ممکن است باعث شود این کشور نفت خود را از مسیر ایران صادر کند. تحریم‌های اقتصادی علیه روسیه می‌تواند وضعیت صادرات نفت قزاقستان را پیچیده کند. صادرات به روسیه به نوعی محدود خواهد شد و معتقدیم میزان صادرات نفت کاهش خواهد یافت و دوم اینکه خطر عرضه بیش از حد فرآورده‌های نفتی روسیه وجود دارد. قزاقستان ممکن است نفت خود را از طریق جمهوری آذربایجان و [[گرجستان]] به منطقه دریای سیاه صادر کند، همچنین ما در بندر باتومی پایانه نفتی داریم. ما همچنین ایران را در نظر داریم. اگر تحریم های ایران لغو شوند ما می‌توانیم از مزیت مسیر صادراتی آکتائو در ساحل قزاقستان در دریای خزر به بندر نکا در ایران استفاده کنیم، این مسیر تا زمانیکه شرایط ایران سخت شود، یک مسیر بسیار خوب بود.

قزاقستان همکاری نفتی با چین را مورد توجه دارد و تاکنون قزاقستان خط لوله آتاسو - آلاشانکو را با ظرفیت سالانه ۲۰ میلیون تن به سمت چین کشیده است». ۲۳

در پی اختلافات بوجود آمده بین روسیه و غرب و مشکلات ایجاد شده در تولید و صادرات نفت و گاز قزاقستان تولید نفت این کشور در سال ۲۰۱۴ کاهش یافته است، «اوزاکبای کارابالین معاون اول وزیر انرژی قزاقستان از کاهش ۱،۳ درصدی تولید نفت این کشور در سال ۲۰۱۴ خبر داد. کازابالین با اشاره به آن که این کاهش تولید به دلیل انجام تعمیرات در شرکت نفتی »تنگیز شورویل» رخ داده است، گفته است: تنگیز شورویل هر سال تجهیزات خود را تعمیر می‌دهد و همین امر باعث توقف ۲۵ تا ۳۰ روزه فعالیتهای آن می‌شود. اما امسال علاوه بر تعمیرات عادی، یک سری تعمیرات اضافی در بخش پمپاز گاز این شرکت نیز انجام گرفت که مدت تعمیرات را از ۳۰ روز به ۷۵ روز افزایش داد. قزاقستان در سال ۲۰۱۳، ۸۱ میلیون و ۷۳۱ هزار تن نفت و میعانات گازی تولید کرد»؛۲.

23 <nowiki>http://isna.ir</nowiki>

<nowiki>http://www.shana.ir/fa/newsagency/230459/%DA%A9%D8%A7%D9%87%D8%B4-</nowiki> خبرگزاری ترند 24 %D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AF-%D9%86%D9%81%D8%AA-

%D9%82%D8%B2%D8%A7%D9%82%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D8%A7%D9%84-2014 24


'''اورانیوم:'''

اورانیوم به عنوان یکی از منابع مهم انرژی که امروزه در صنایع نظامی، پزشکی و تولید برق نیز کاربرد زیادی دارد یکی دیگر از منابع سرشار طبیعی قزاقستان بشمار می رود، بطور کلی قزاقستان در تولید اورانیوم مقام اول را دارد.۲۵

«قزاقستان از نظر ذخایر اورانیوم بعد از استرالیا با ۱,۵میلیون تن دومین رتبه ۲۶ و در تولید آن در جهان مقام اول را دارا می باشد.۲۷ و بنا به گفته سرگئی یاشین نایب رییس هیات مدیره قزاتم پروم « [[ذخایر اورانیوم قزاقستان]] برای ۷۰ سال این کشورکفایت خواهند کرد، حتی اگر هیچ اکتشاف جدیدی صورت نگیرد.»۲۸

با توجه به معضلات زیست محیطی و کاهش تدریجی انرژی های فسیلی مانند نفت و گاز، روز به روز بر اهمیت اورانیوم افزوده خواهد شد و این ماده در آینده نه چندان دور جایگزین بسیاری از انرژی های دیگر خواهد شد که در این صورت هر چند امروزه نیز قزاقستان بخاطر جایگاه نخست در دارا بودن اورانیوم از درامد سرشاری برخوردار است اما با افزایش نیاز دنیا به این ماده این کشور در آینده به عنوان بزرگترین دارنده ذخایر اورانیوم در جایگاه و موقعیت بهتری قرار خواهد گرفت و درامد سرشاری را برای خود کسب خواهد کرد و به عنوان بازیگری تاثیر گذار در سطح بین المللی عرض اندام خواهد کرد.

'''کارگران در این عکس متعلق به آوریل سال ۲۰۰۹ در حال مهر و موم کردن یک کانتینر حاوی اکسید اورانیوم در معدن'''

اورانیوم خراسان ۱ در جنوب قزاقستان هستند. [رویترز/شمیل ژوماتوف]۲۹

۲۵ فراهی، مجیب الرحمن، قزاقستان در یک نگاه، زیر نظر، آکیبای سماگلوف، چاپ اول، کابل، ۱۳۸۵، چاپ بلخ، صفحه ۱۲.

26 www.shana.ir.

۲۷ فراهی، مجیب الرحمن، قزاقستان در یک نگاه، زیر نظر، آکیبای سماگلوف، چاپ اول، کابل، ۱۳۸۵، چاپ بلخ، صفحه ۱۲.

28 <nowiki>http://centralasiaonline.com/fa/articles/caii/features/business/2012/09/05/feature-01</nowiki> 29 <nowiki>http://centralasiaonline.com/fa/articles/caii/features/business/2012/09/05/feature-01</nowiki> 25


بر اساس پیش بینی های انجام شده و منابع متعدد، میزان ذخایر اورانیم در قزاقستان با ذخایر نفت ۷۰ سال قبل عربستان سعودی قابل مقایسه است.

اورانیوم قزاقستان که توسط شرکت دولتی قزاتم پروم که تولید و استخراج اورانیم قزاقستان را عهده دار است. که با شرکت هسته‌ای ملی چین (CDGNPC) یک قرارداد هسته‌ای امضا کردند که این قرارداد هسته‌ای در پی دیدار شعبه‌های تجاری دو کشور و توسط نولان کاپاروف، رییس شورای تجاری قزاقستان و ژانگ شان مینگ، مدیرکل شرکت هسته‌ای چین به امضا رسید . که بر اساس این قرارداد گسترش پیشرفت‌های استراتژیک در زمینه استخراج اورانیوم، استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای، تولید سوخت هسته‌ای و تبادل اورانیوم غنی‌شده میان چین و قزاقستان انجام خواهد شد.۳۰

بطور کلی در حال حاضر ۴۰ درصد اورانیوم جهان در قزاقستان تولید می‌شود۳۱ چنین براورد شده است که ذخایر قطعی اورانیوم قزاقستان تا سال ۲۰۲۰ دست کم ۱۸۰،۰۰۰ تن رشد خواهند داشت. «برنامه اورانیوم بسیار غنی شده اندکی غنی شده (توافق نامه آمریکا و روسیه برای تبدیل اورانیوم سلاح های هسته ای) که در برگیرنده ۱۰،۰۰۰ تن از ۵۵،۰۰۰ تن تولید سالانه اورانیوم جهان است، در سال ۲۰۱۳ به اتمام می رسد. گلیم جان مامیت بیکوف معاون دبیر کل موسسه فناوریهای بالای قزاقستان، گفت: «پس از پایان برنامه اورانیوم بسیار غنی شده/اندکی غنی شده، کمبود اورانیوم در بازار جهانی باعث افزایش قابل توجه قیمت اورانیوم قزاقستان خواهد شد. قزاقستان که یک سوم تقاضای جهانی را برآورده می‌کند، از این کمبود سود خواهد برد.»۳۲

'''۴-ذغال سنگ :'''

ذغال سنگ یکی دیگر از منابع مهم طبیعی قزاقستان است که در حال حاضر سوخت بخش عمده نیروگاه های تولید برق این کشور را تأمین می کند. هر چند ۸۰ درصد از سوخت تولید برق این کشور وابسته به ذغال سنگ است ولی با توجه به اینکه از یک سو صنایع و تولید نفت و گاز و از سوی دیگر تولید روز افزون اورانیوم و برنامه های پیش رو برای ساخت نیروگاه های تولید برق هسته ای و مشکلات زیست محیطی ناشی از سوخت ذغال سنگ در این کشور به تدریج از وابستگی نیروگاه های تولید برق قزاقستان به ذغال سنگ کاسته خواهد شد. ولی در عین حال ذغال سنگ به خاطر صرفه اقتصادی و ارزان بودن آن، جایگاه

30 <nowiki>http://www.isna.ir/fa/</nowiki>

31 <nowiki>http://www.smtnews.ir/mine/mines-intemational</nowiki>.

32 <nowiki>http://centralasiaonline.com/fa/articles/caii/features/business/2012/09/05/feature-01</nowiki> 26


خود را در تولید برق و منبع حرارتی بسیاری از روستاها و مراکز تولید منابع حرارتی کارخانه ها و محل زندگی مردم قزاقستان حفظ خواهد کرد.

قزاقستان در بین کشورهای همجوار بیشترین ذخایر ذغال سنگ را دارد، ذغال سنگ استخراجی قزاقستان که از نظر تولید بعد از روسیه قرار دارد.

کاراگاندا در نزدیکی شهر آستانا، و منطقه آکیبساتور در استان پاولودار در شمال [[شهر آستانا]] از جمله منابع و

معادن مهم ذغال سنگ در قزاقستان است که در مجموع این کشور را برخوردار از . سنگ کرده است

'''طلا:'''

.. تن و تولید.

ذغال

قزاقستان ۳۰۰ معدن ذخیره طلا دارد که فعلا ۱۷۳ سایت آن برای استخراج طلا فعال است.۳۳ قزاقستان دارای یک منطقه وسیع طلا خیز نیز می‌باشد. ذخایر ثبت شده طلا در قزاقستان به ۱۷۰۰ تن یعنی ۴ در صد ذخایر جهانی می‌رسد. قزاقستان از این نظر در رتبه هفتم جهانی پس از آفریقای جنوبی، آمریکا، استرالیا، روسیه، ازبکستان و اندونزی قرار دارد. مجموعا ۱۹۹ معدن تجاری طلا در بیشتر مناطق قزاقستان مورد اکتشاف قرار گرفته است که شامل ۱۲۷ معدن ابتدائی، ۴۰ مجتمع و ۳۲ محل ذخیره می باشند. ذخایر مس و پلی متالیک قسمت اصلی ذخایر کشور یعنی %۶۸ را تشکیل می‌دهند. بزرگترین معادن طلا، اسباکوسکو با ۳۶۰ تن ذخیره طلا و باکریچیک با ۲۷۷ تن ذخیره طلا است، در سالهای اخیر تولید طلا در کشور به بیش از بیست تن در سال رسیده است.۳۴

در قزاقستان علاوه بر معادن و منابع طبیعی که به آن ها اشاره شد درصد بالایی از ذخایر مواد معدنی استراتژیك در جهان را دارا است که می‌توان به فلز روی ۱۸ درصد، سرب ۱۵ درصد، مس ۶ درصد، سنگ آهن ۳ درصد، منگنز ۸ درصد، کروم ۲۱ درصد و طلا ۲۰ درصد اشاره کرد. اکثر معادن در قزاقستان خصوصی هستند. ۳۵

۳۳ فراهی، مجیب الرحمن، قزاقستان در یک نگاه، زیر نظر، آکیبای سماگلوف، چاپ اول، کابل، ۱۳۸۵، چاپ بلخ، صفحه ۱۲.

<nowiki>http://kaziran.com/</nowiki> معادن قزاقستان 34 35 <nowiki>http://kazak.blogfa.com/post/</nowiki>

27