نمایش مبدأ برای اسلام و مسلمانان تاجیکستان

به دلیل زیر، اجازهٔ ویرایش این صفحه ندارید:
عملی که درخواست کرده‌اید منحصر به کاربران این گروه است: کاربران.
می‌توانید مبدأ این صفحه را ببینید و رونوشت بردارید:
[[پرونده:مسلمانان در تاجیکستان.jpg|بندانگشتی|مسلمانان در تاجیکستان (1403). برگرفته از سایت خبرگزاری حوزه، قابل بازیابی از https://www.hawzahnews.com/news/419337/%DA%AF%D8%B0%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%AF%DB%8C%D9%86-%D9%88-%D8%AF%DB%8C%D9%86-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86]]
در این میان وجود روحانیان تاجیک و نقش آنها در حفظ هویت اسلامی مردم قابل توجه است. روحانیت تاجیکستان در میان روحانیان آسیای میانه از امتیازات ویژه‌ای برخورداراند. برخلاف ویژگی ارتجاع و تحجر عمومی روحانیان این منطقه، روحانیان تاجیک از تحول و رشد فکری و سیاسی خاصی بهره‌مند می‌باشند. به طور کلی روحانیت تاجیکستان را می‌توان به چهار گروه تقسیم کرد:
*روحانیت رسمی دولتی. یعنی روحانیانی که تابع اداره امور دینی یا قاضیات می‌باشند؛
*شخصیت‌‌های متصوفه؛ علماء بزرگ مناطق مختلف که تمایلات صوفیگری داشته و اکثراً پیرو طریقت نقشبندیه و یا قادریه می‌باشند. این گروه وابسته به هیچ نهاد رسمی نبوده؛
*ملا‌‌های قشلاق. روحانیان کمسواد غیررسمی مقیم روستاها؛
*روحانیان حرکتی. قشر جوان روحانی که از دیدگاه‌ها و افکار اجتماعی مترقی برخوردارند که اساس [[حزب نهضت اسلامی تاجیکستان|نهضت اسلامی تاجیکستان]] را پایه‌ریزی نمودند. این گروه که عمدتاً در روستاها و شهرک‌‌های کوچک حضور دارند، با استفاده از ریشه‌‌‌های اعتقادی مردم و تحرک دینی دهه 1980م. با ترویج فکر سیاسی اسلام در میان جوانان آنان را آماده شروع حرکتی عمومی برای اجراء احکام [[سیاست و حکومت تاجیکستان|سیاسی]]، [[جامعه تاجیکستان|اجتماعی]] و [[نظام اقتصادی تاجیکستان|اقتصادی]] اسلام نمودند.
با توجه به ویژگی‌‌های خاص مناطق مختلف تاجیکستان این حرکت از نفوذ مردمی یکسانی برخوردار نبود. در حالیکه استان‌‌های جنوبی چون فرقانه تپه زمینه‌ساز جنبش اسلامی بودند، مناطق شمالی چون خجند به گروه‌‌های متحجر روحانی دلبستگی داشتند<ref>حسینی، احمد (1998). خدمت تا به کجا . منت تا به کجا. نشریه صدای مردم، شماره 31. دوشنبه، ص 19.</ref>.

علاوه بر آن رواج افکار روشنگری باعث گردید که دسته‌بندی دیگری میان افراد دیندار و روحانیان شکل گیرد. از یک طرف عقاید راسخ شده دینی که با افکار سست و خرافات عمومی در آمیخته بود و از طرف دیگر حرکت اصلاحی که درصدد تصحیح احکام دین و جداسازی اوهام (رنگ دین‌یافته) بود. گروه نخست با حرکت تجددطلب روحانیت به مقابله برخاست. تهدید منافع مادی و عدم تطابق ایده‌‌های جدید با باور‌‌های ذهنی سنتی انگیزه این تقابل بود<ref>حسینی، احمد (1376). خبرنامه. رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در قزاقستان، شماره 27. ص 13.</ref>.

=== [[تشیع در تاجیکستان|ریشه‌‌های شیعه‌گری در میان تاجیکان]] ===
در میان علایق دینی و مذهبی موجود، تاجیک‌ها اشتراکات فراوانی با [[تشیع در تاجیکستان|تشیع]] دارند. از نظر عقیدتی، به تشیع نزدیک‌تر اند<ref>دولت آبادی، فیروزه (1374). معیارهای مسئولیت‌پذیری برای تاجیکستان. سخنرانی در کنفرانس بین المللی «تاجیکستان: ژئوپولیتیک و مسائل روابط بین الملل». ص 248.</ref>. برخلاف برخی از گروه‌‌های اهل سنت، تاجیک‌ها به اهل بیت پیامبر (ص) علاقه وافر دارند که این امر از نام‌‌های رایج در این کشور کاملاً هویداست. اصولاً در میان حنفی‌‌های آسیای میانه به خاطر وجود ریشه‌‌های قوی [[تصوف در تاجیکستان|تصوف]]، گرایش‌‌های اساسی به [[تشیع در تاجیکستان|تشیع]] مشاهده می‌گردد. ارادت به اولیاء و زیارت مکان‌‌های مقدس و قبور صلحاء و ورد و ذکر در میان روحانیان تاجیک امری رایج می‌باشد. همین امر جایگاه فرقه وهابیت را با مشکلات جدی روبه رو می‌سازد.

=== [[شیعیان اسماعیلی تاجیکستان|شیعیان اسماعیلی]] ===
اقوام منطقه کوهستانی پامیر از حدود اوایل قرن پنجم برخلاف سنی مذهبان ماوراءالنهر مذهب [[شیعیان اسماعیلی تاجیکستان|شیعه اسماعیلی]] را پذیرفتند. بدین ترتیب پامیر به شکل مأمنی برای فراریان اسماعیلی درآمد<ref>رمضان‌زاده، علی‌محمد (1376). نگرش دولت قرقیزستان نسبت به ادیان. فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، شماره 18. ص 101.</ref>. [[شیعیان اسماعیلی تاجیکستان|شیعیان اسماعیلی]] همزیستی مسالمت‌آمیزی با حنفی‌‌های منطقه داشته‌اند. بعد از قوت گرفتن [[حزب نهضت اسلامی تاجیکستان|نهضت اسلامی تاجیکستان]] شایعه‌ای از سوی مخالفین مبنی بر تکفیر این فرقه توسط سیدعبدالله نوری و تورجان زاده رهبران [[حزب نهضت اسلامی تاجیکستان|نهضت اسلامی]] مطرح گردید که توسط ایشان تکذیب شد.

دولت [[تاجیکستان]] نیز تلاش دارد تا افکار این فرقه را به سمت خود معطوف سازد. در جریان سفر آقاخان رئیس این فرقه به بدخشان، رئیس جمهور [[تاجیکستان]] او را همراهی کرد که مورد استقبال پرشور مردم قرارگرفت. آقاخان ظاهراً ایرانی و اهل محلات بوده و در سوییس زندگی می‌کند و مورد علاقه عموم مردم اسماعیلی می‌باشند. اسماعیلیان بدخشان مورد توجه شاهزاده صدرالدین آقاخان، کاندیدای سابق دبیر کلی سازمان ملل نیز هستند<ref>رمضان‌زاده، علی‌محمد (1372). راه باریک قزاقستان. مجله سلام، شماره 56. ص 32.</ref><ref>زهریی، حسن (1391). جامعه و فرهنگ [[تاجیکستان]]. تهران: [https://www.icro.ir/ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی] (در دست انتشار). ص 214-215.</ref>.

== کتابشناسی ==
بازگشت به اسلام و مسلمانان تاجیکستان.
برگرفته از «https://dmelal.ir/index.php?title=اسلام_و_مسلمانان_تاجیکستان»