نمایش مبدأ برای پراکندگی جمعیت در عربستان سعودی

به دلیل زیر، اجازهٔ ویرایش این صفحه ندارید:
عملی که درخواست کرده‌اید منحصر به کاربران این گروه است: کاربران.
می‌توانید مبدأ این صفحه را ببینید و رونوشت بردارید:
پراکندگی جمعیت در عربستان سعودی ارتباط تنگاتنگی با ویژگی‌های جغرافیایی، منابع طبیعی و طرح‌های توسعه‌ای دارد. در این تحلیل، تمرکز بر چهار ناحیه اصلی کشور است که بدون توجه به نسبت شهرنشینی یا روستانشینی، بیانگر الگوهای سکونت در گستره سرزمین است.

==== تقسیم‌بندی نواحی جغرافیایی ====

* دشت ساحلی دریای سرخ؛
* شامل شهرهای جده، مکه و امتداد ساحل شمالی؛
* جمعیت بالا (مهاجران و بومیان)، تمرکز تجارت و گردشگری مذهبی؛
*   دشت ساحلی خلیج‌فارس؛
* متمرکز بر دمام، الظهران و الخبر<ref>Saudi Arabian Monetary Authority (SAMA). (2015). ''Population Aging in Saudi Arabia''. Working Paper WP/15/2. Retrieved July 23, 2025, from https://www.sama.gov.sa/en-US/EconomicResearch/WorkingPapers/population%20aging%20in%20saudi%20arabia.pdf</ref>؛
* مراکز پتروشیمی، بنادر تجاری و سکونت کارکنان صنعت انرژی؛
* فلات نجد (مرکز کشور)؛
* ریاض به‌عنوان پایتخت و حلقه حومه‌های اطراف<ref>World Population Review. (2025). ''Saudi Arabia Population 2025''. Retrieved July 23, 2025, from https://worldpopulationreview.com/countries/saudi-arabia</ref>؛
* تراکم متوسط با تمرکز اداری و خدماتی؛
* مناطق مرتفع جنوب غرب و شمال غرب؛
* شامل عسیر، جازان، تبوک و نئوم؛
* تراکم نسبتاً بالاتر به دلیل اقلیم کوهستانی و توسعه پروژه‌های نوین؛
* بیابان‌های مرکزی و ربع‌الخالی؛
* پهنه‌های بیابانی وسیع با جمعیت اندک (<۱ نفر در هر کیلومترمربع)؛
* حضور محدود در اطراف چاه‌های نفت، کاروان راه‌ها و واحه‌های پراکنده<ref>UNESCO World Heritage Centre. (2018). ''Al-Ahsa Oasis (Saudi Arabia): An Evolving Cultural Landscape''. Retrieved July 23, 2025, from https://whc.unesco.org/document/168727</ref>.

جدول شماره 1. مقایسه‌ نواحی جغرافیایی در عربستان سعودی
{| class="wikitable"
|ناحیه
|مساحت   (هزار کیلومترمربع)
|جمعیت ۲۰۲۵ (میلیون)
|چگالی   (نفر/ک‌م²)
|سهم از   جمعیت کل ۲۰۲۵ (%)
|-
|دریای سرخ
|300
|10.5
|35
|30
|-
|خلیج‌فارس
|200
|4.0
|20
|12
|-
|فلات نجد
|800
|9.0
|11
|26
|-
|جنوب غرب/شمال  غرب
|155 (عسیر+جازان+تبوک)
|3.5
|23
|10
|-
|بیابان  مرکزی
|650
|0.1
|0.15
|0.3
|-
|سایر  مناطق
|60
|7.4
|123
|21.7
|}
[[پرونده:Pict5.jpg|بندانگشتی|بیابان ربع‌الخالی (ربعِ خالی) — گستره‌ای خاموش در قلب عربستان سعودی، قابل بازیابی از  https://saudipedia.com/en/article/983/geography/deserts/al-rub-al-khali-empty-quarter-desert]]

==== روندها و تغییرات تا ۲۰۵۰ ====

===== تمرکز ساحلی افزایشی =====
تا ۲۰۵۰، به‌واسطه‌ی پروژه‌های نئوم، آمالا و قیدیه، سهم مناطق شمال‌غرب و دریای سرخ از جمعیت کل حدود ۵–۷ درصد رشد خواهد کرد.

===== کاهش فشار نجد =====
فلات نجد پس از سال‌ها رشد بی‌وقفه، با ترانزیت سرمایه‌گذاری به نواحی ساحلی نوظهور، اندکی از سهم جمعیتی خود کاسته و به حدود ۲۳٪ کاهش می‌یابد<ref>Aranca. (2021). ''Demographics in Saudi Arabia: Thematic Report''. Retrieved July 23, 2025, from https://www.aranca.com/assets/uploads/resources/special-reports/Demographics%20in%20Saudi%20Arabia%20-%20Thematic%20Report.pdf</ref>.

===== ثبات بیابان مرکزی =====
خلأ جمعیتی ربع‌الخالی تا نیمه قرن پایدار می‌ماند؛ مگر آن‌که توسعه زیرساخت‌های آبی و حمل‌ونقلی انقلابی رخ دهد<ref>Saudipedia. (2024). ''Al-Rub' Al-Khali (Empty Quarter) Desert''. Retrieved July 23, 2025, from https://saudipedia.com/en/article/983/geography/deserts/al-rub-al-khali-empty-quarter-desert</ref>.

===== توازن منطقه‌ای =====
سیاست‌های توسعه ناحیه‌ای (ایجاد صنایع سبک، کشاورزی هوشمند) ممکن است سهم جمعیتی مناطق کم‌تراکم را تا ۱–۲درصد افزایش دهد.

==== چالش‌ها و فرصت‌ها ====

* نیاز به مدیریت منابع آب و زیرساخت‌های حمل‌ونقل برای پشتیبانی از مناطق ساحلی پرتراکم؛
* طراحی سیاست‌های انگیزشی برای جذب سرمایه‌گذاری و جمعیت به نواحی جنوب غرب و بیابان مرکزی؛
* تضمین عدالت فضایی در دسترسی به خدمات آموزش و بهداشت، فراتر از محورهای شهری اصلی؛
* بهره‌برداری از پروژه‌های هوشمند منطقه‌ای برای توزیع متوازن‌تر جمعیت و کاهش فشار بر کلان‌شهرها.

در مجموع، پراکندگی جمعیت در عربستان سعودی تا نیمه قرن بیستم میلادی روندی به سمت تقویت نواحی ساحلی و پروژه‌های توسعه نوین داشته؛ ولی تعادل فضایی با سیاست‌گذاری دقیق و توجه به زیرساخت‌ها قابل‌دستیابی است<ref>Consultancy ME. (2023). ''Saudi Arabia’s demographic transition calls for policy response''. Retrieved July 23, 2025, from https://www.consultancy-me.com/news/5596/saudi-arabias-demographic-transition-calls-for-policy-response</ref>.

== نیز نگاه کنید به ==
بازگشت به پراکندگی جمعیت در عربستان سعودی.
برگرفته از «https://dmelal.ir/index.php?title=پراکندگی_جمعیت_در_عربستان_سعودی»