نمایش مبدأ برای تاریخچه موسیقی در اردن

به دلیل زیر، اجازهٔ ویرایش این صفحه ندارید:
عملی که درخواست کرده‌اید منحصر به کاربران این گروه است: کاربران.
می‌توانید مبدأ این صفحه را ببینید و رونوشت بردارید:
[[پرونده:Photo 2024-02-16 03-32-54.jpg|بندانگشتی|تاریخچه موسیقی در اردن برگرفته از وبسایت ایران موزیکولوژی قابل بازیابی از<nowiki/>https://iranmusicology.com/jordan-music/]]
[[اردن]] کشوری است باستانی؛ حفاری‌های باستان‌شناسی که در [[منطقه حفاظت شده دانا در اردن|منطقه]] عین الغزال در نزدیکی امان صورت گرفته نشان می‌دهد که اقوام و اجتماعات ابتدایی با عادات و تقالید و زبان خاصی در آنجا وجود داشته‌اند. از جمله قدیمی‌ترین شهرهای جهان در [[اردن]] قرار دارند؛ اریحا و ربه عمون شهرهایی باستانی‌اند. اقوام عبرانی بنوجاد به دامنه کوه ربه عمون رفته و با مردم آنجا در آمیختند و آیین‌های بت‌ پرستی برگزار کردند که در آن‌ها دختران جوان بنوجاد با آواز دف به دور بت‌ها می‌رقصیدند. در عهد نبوخذ نصر نیز عمومیان شادی‌های خود را با رقص نشان می‌دادند. این آثار بر روی سنگ‌ها حکاکی شده و مربوط به هزاران سال قبل از میلاد است.

موسیقی انباطیان که توانستند مناطقی از جمله [[سوریه]] را تحت تصرف خود در‌آورند، ممکن است از مناطق مجاور تاثیر پذیرفته‌ باشد. آن‌ها اشعار خود را در زمانی که دور [https://iranology-e.ir/index.php?title=%D8%A2%D8%AA%D8%B4 آتش] می‌نشستند یا در صحرای بیکران به تناول غذا می‌پرداختند می‌سرودند. اشعار عصر جاهلی متناسب با ذوق، سلیقه و احساس آن مردم بود و رومیان و ایرانیان بر آن تاثیر می‌گذاشتند. تمدن روم که با تمدن عرب مناسبتی نداشت، چون جسدی بی‌روح به گونه‌ای بیگانه هنوز در میان این اشعار باقی است. در دوران [[مسیحیت در اردن|مسیحیت]] سکان منطقه به دین [[مسیحیت در اردن|مسیحیت]] گرویدند و کلیساهایی را در نقاط مختلف [[اردن]] و [[فلسطینی ها در اردن|فلسطین]] بنا نمودند. آنان در مراسم دینی خود اغانی و ترانه‌های بسیاری می‌خواندند. در کلیساهای شرقی نیز الحان متنوعی خوانده می‌شد.

فلسطین و [[اردن]] در زمان امویان و عباسیان شاهد تحولات بسیاری بود. این خلفا قصرها و مساجد بسیاری بنا نمودند که امروزه به عنوان نمونه‌های بارز هنر اسلامی‌ شناخته می‌شود. امویان آوازه خوانان مدینه و مکه را به دمشق می‌آوردند و پول و عطایای فراوانی به آنان می‌بخشیدند؛ برخی از این آوازه خوانان برای خلفا در قصرهایی که در صحراها بنا شده بود آواز می‌خواندند؛ از جمله قصر عمره که بر دیوارهای آن نقش‌های خوانندگان و رقاصان آن دوره نقش بسته است. عباسیان نیز علاقه وافری به [[موسیقی در اردن|موسیقی]] داشتند؛ آثار به جامانده از آن دوره شدت علاقه عباسیان به [[موسیقی در اردن|موسیقی]] را نشان می‌دهد. کتاب‌هایی نیز وجود دارد که موسیقی‌دانان و خوانندگان شهره آن دوران را معرفی می‌کند؛ موسیقی‌دانان و خوانندگانی که خلفا به آن‌ها افتخار می‌کردند. در زمان حکومت ترکان عثمانی که 4 قرن به طول انجامید، حاکمان عثمانی توجهی به نقاط دور افتاده‌ای چون [[اردن]] نداشتند. در نظر آنان اهمیت [[اردن]] تنها به‌ این دلیل بود که در مسیر کاروان حجاج قرار داشت. ترکان فقط [[موسیقی در اردن|موسیقی]] عربیی را دنبال می‌کردند که در عصرهای گذشته جریان داشت و [[موسیقی در اردن|موسیقی]] در این دوران تنها در زمینه دین و تصوف پیشرفت کرد.

وضعیت موسیقی در اوایل تاسیس دولت [[اردن]] توسط ملک عبدالله ( ۱۹۲۰ تا 1951) همانند عهد عثمانی بود. در این دوره [[اردن]] از کشورهای [[مصر]] و [[سوریه]] در زمینه موسیقی تقلیدی، قالب‌های سنتی و موشحات و از فلسطین در زمینه موسیقی سنتی صوفیانه تاثیر پذیرفت. شرق [[اردن]] که از توجهات و عنایات حکومت و از وجود مراکز بزرگ فرهنگی بی‌بهره بود همچنان موسیقی بدوی و ترانه‌های روستایی را دنبال می‌کرد به طوری که در بسیاری از نقاط [[اردن]] ترانه‌های سامر و هجین وجود داشت. پس از سلطه انگلیس در سال 1917 فرهنگ اروپاییان بر [[اردن]] و [[فلسطینی ها در اردن|فلسطین]] تاثیر گذاشت. در همین دوره گروه‌های یهودی برای تشکیل حکومت وارد [[فلسطینی ها در اردن|فلسطین]] شدند؛ به‌این ترتیب، از آغاز اشغال فلسطین، برخی موسیقی‌دانان [[فلسطینی ها در اردن|فلسطینی]] آلات موسیقی اروپایی را شناختند و برخی موسیقی‌دانان عرب و یهود اولین گروه رادیویی را در سال 1936 در قدس تشکیل دادند.

اما موسیقی در شرق [[اردن]] کماکان مانند دوره‌های گذشته در جریان بود و فقط برخی موسیقی‌دانان شرق [[اردن]] ترانه‌های سنتی و محلی را از رادیو قدس پخش می‌کردند. در سال 1946 [[ملک عبدالله اول|ملک عبدالله]] به عنوان پادشاه [[اردن]] تاجگذاری کرد و تلاش‌هایی برای توسعه حکومت انجام شد ولی متاسفانه پس از دوسال فقط صدای اسلحه و مبارزان به گوش می‌رسید. در این دوره تنها شاهد تاسیس دارالاذاعــه در رام الله و دو گروه موسیقی ارتش هستیم.

در زمان ملک عبدالله تلاش‌های بسیاری برای آبادانی کشور و استقرار امنیت و آزادی انجام گرفت. در این دوره مردم در شادی‌ها و مناسبت‌های اجتماعی بساط موسیقی و رقص را برپا می‌نمودند؛ که رقص دبکــه و دحجــه از جمله رقص‌های گروهیست که در مراسم ازدواج انجام می‌دادند. پس از قتل [[ملک عبدالله اول|ملک عبدالله]] در تموز 1951 حکومت به ملک [[حسين بن طلال|حسین بن طلال]] ( 1999 - 1951) رسید. وی در سال 1952 در 17 سالگی عهده‌دار امور حکومتی شد. حکومت [[اردن]] در این دوره جوانان را ارج بیشتری نهاد و زمینه‌های رشد اقتصادی و فرهنگی [[اردن]] فراهم آمد.

در این زمان حکومت موسسات [[موسیقی در اردن|موسیقی]] مانند دارالاذاعــه و [[تلویزیون در اردن|تلویزیون]] در امان، خانه [[موسیقی در اردن|موسیقی]] و گروه رقص محلی را تاسیس نمود. دو مجله افکار و هنرهای مردمی‌ منتشر شد و وزارت آموزش و پروزش توجه زیادی به موسیقی نشان داد. گروه‌های [[مدیریت فرهنگی اردن|فرهنگی]] و هنری متعددی شکل گرفت که مهمترین برنامه‌های آنان هماهنگی فعالیت‌های [[مدیریت فرهنگی اردن|فرهنگی]] و [[موسیقی در اردن|موسیقی]]، نمایش‌ها، جشنواره‌ها، نمایشگاه‌های هنری و مراسم رقص بود. همچنین در سال تحصیلی 980-1981 در دانشگاه یرموک اداره هنرهای زیبا تاسیس شد که مهم‌ترین هدف آن توجه به هنر و موسیقی بود. افزون بر آن خانه ملی [[موسیقی در اردن|موسیقی]]، آکادمی‌ موسیقی [[اردن]] و انجمن موسیقی‌دانان تاسیس گردیدند. پس از تاج‌گذاری [[ملک عبدالله دوم]] در تاریخ شباط 1999، وی توجه بسیاری به هنر و [[موسیقی در اردن|موسیقی]] نشان داد. برپایی جشنواره [[موسیقی در اردن|موسیقی]] [[اردن]] و اعطای جایزه [[ملک عبدالله دوم|ملک عبدالله]] برای بهترین ابداعات موسیقی از جمله فعالیت‌های وی در زمینه رشد هنر و موسیقی بود؛ این جشنواره و جایزه پس از گذشت سال‌ها همچنان ادامه دارد. اولین دوره جشنواره در سال 2001 برگزار گردید<ref>برگرفته از وزارة الثقافــة الاردنیــة

http://culture.gov.jo/new</ref>.

پژوهشگران مسائل [[اردن]] متفق القول‌اند که [[موسیقی در اردن|موسیقی]] در میان هنرهای موجود در این کشور در پائین‌ترین جایگاه قرار دارد. تا سال 1950 میلادی و همزمان با افتتاح و آغاز به کار رادیو [[اردن|اردن‌]] هاشمی‌ در رام الله، موسیقی اردنی در حد سرودهای محلی و روستایی متاثر از بدویت بود که نسل به نسل از اجداد به نوادگان منتقل شده بود. هم چنین می‌توان سرودهای دبکه،‌ درزی، چرکسی، کردی و ... قبایل و طوایف دیگر را هم به آن افزود. با افتتاح [[رادیو در اردن|رادیو]] «هنا امان» (اینجا امان است) در سال 1959 میلادی و رادیو «استودیو‌هات القدس» در همان سال، سرودهای ملی [[اردن]] با تغییر و تحولات گسترده‌ای روبه‌رو شدند و از آن پس سرودها و اشعار با آلات [[موسیقی در اردن|موسیقی]] اجرا می‌شدند.

در سال 1964 میلادی وزارت اطلاع رسانی [[اردن]] تاسیس شد که پس از دو سال با پیوستن اداره [[فرهنگ اردن|فرهنگ]] و [[هنر اردن|هنر]] به وزارت اطلاع رسانی، مرکز اشاعه‌ی موسیقی آغاز به‌کار کرد. با آغاز به کار این مرکز، ‌[[موسیقی در اردن|موسیقی اردن]] حرکتی رو به رشد را تجربه کرد و برخی از گروه‌های [[موسیقی در اردن|موسیقی]] [[اردن]] همچون گروه رقص مردمی‌ [[اردن]] در خارج از این کشور به اجرای برنامه پرداختند. از جمله برنامه‌ها اجرای [[موسیقی در اردن|موسیقی]] در منطقه آلبرت هول لندن در سال 1967 میلادی بود. در همین حال تاسیس تلویزیون [[اردن]] در سال 1968 میلادی به رشد، موسیقی این کشور کمک کرد. در این سال با ورود آلات موسیقی غربی و انتشار گسترده نت‌های [[موسیقی در اردن|موسیقی]]، چندین مرکز آموزش تاسیس شد. در سال 1980 میلادی انجمن موسیقی‌دانان [[اردن]] شکل گرفت و فعالیت‌های خود را آغاز کرد.

با این همه سال‌ها گذشت تا موسیقی‌ها و ترانه‌های پخش شده از [[رادیو در اردن|رادیو]] و [[تلویزیون در اردن|تلویزیون]] مورد قبول مردم [[اردن]] واقع شود. گروه‌های [[موسیقی در اردن|موسیقی اردن]] برای اولین بار در سطح [[منطقه حفاظت شده دانا در اردن|منطقه]] در جشنواره ترانه‌های عربی که در دمشق برگزار شد حضور یافتند. پس از آن از سال 1981 به طور دائم در جشنواره فرهنگ و هنر جرش حضور چشمگیری داشتند. هم اکنون در [[اردن]] بیش از 20 آکادمی‌ [[موسیقی در اردن|موسیقی]] و صدها نوازنده مشغول به فعالیت هستند، موسسه‌هایی مانند انجمن موسیقی‌دانان، بخش [[موسیقی در اردن|موسیقی]] دانشکده روزنامه‌نگاری [[دانشگاه اردن و تئاتر|دانشگاه]] الیرموک، بخش [[موسیقی در اردن|موسیقی]] وزارت [[فرهنگ اردن]]، مرکز ملی موسیقی وابسته به موسسه نورالحسین و بخش [[موسیقی در اردن|موسیقی]] [[رادیو در اردن|رادیو]] و [[تلویزیون در اردن|تلویزیون]] [[اردن]] که در زمینه اشاعه و گسترش [[هنر اردن|هنر]] [[موسیقی در اردن|موسیقی]] فعالیت دارند. اولین آکادمی‌ [[موسیقی در اردن|موسیقی]] [[اردن]] در سال 1990 تاسیس شد که تاکنون بیش از صدها تن از آن فارغ التحصیل شده‌اند. برخی دیگر از گروه‌های [[موسیقی در اردن|موسیقی]] کشور [[اردن]] نیز به شرحی است که در ادامه می‌آید:

=== گروه ارکستر [[نیروهای مسلح اردن]] ===
گروه ارکستر [[نیروهای مسلح اردن]] در سال 1920 تشکیل و در سال 1977 میلادی به آلات موسیقی مانند شیپور مجهز شد. این گروه از 120 نوازنده تشکیل شده و تا‌کنون به عنوان اولین گروه ارکستر عربی در مسابقات جهانی به جوایزی نائل آمده است.

=== گروه ارکستر رادیو [[اردن]] ===
گروه ارکستر رادیو [[اردن]]، هم اکنون گروه ارکستر رادیو [[اردن]] را امیل حداد رهبری می‌کند. وی اولین نوازنده قانون در [[اردن]] است که در سال 1967 میلادی از مرکز عالی موسیقی [[قاهره]] فارغ التحصیل شد. پیش از این،‌ گروه ارکستر رادیو [[اردن]] را روحی شاهی و آنتون شمعون رهبری می‌کردند و در آن 62 نوازنده حضور داشتند.

=== گروه ارکستر نوازندگان امان ===
این گروه در سال 1992 میلادی به رهبری سیف الدین شحاده تاسیس شد و بیش از 25 نوازنده مرد و زن به آن پیوستند.

=== گروه ترانه عربی ===
گروه ترانه عربی وابسته به انجمن موسیقی‌دانان [[اردن]] است. این گروه 40 عضو دارد که متشکل از موسیقی‌دان، نوازنده و سراینده‌های اردنی است<ref>المصلح أحمد(1953 - 1993م)، ملامح عامة للحیاة الثقافیة فی الأردن، منشورات لجنة تاریخ الاردن.</ref>.

== نیز نگاه کنید به ==
[[پیشینه موسیقی سیرالئون]]؛ [[پیشینه موسیقی روسیه]]؛ [[پیشینه موسیقی سوریه]]؛ [[پیشینه موسیقی فرانسه]]؛ [[پیشینه موسیقی سودان]]

== کتابشناسی ==
<references />

== منبع اصلی ==
لایقی، غلامرضا (1402). جامعه و فرهنگ [https://dmelal.ir/%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D9%86 اردن]. تهران: [https://www.icro.ir/ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی](در دست انتشار)

== '''نویسنده مقاله''' ==
غلامرضا لایقی
بازگشت به تاریخچه موسیقی در اردن.
برگرفته از «https://dmelal.ir/index.php?title=تاریخچه_موسیقی_در_اردن»