نمایش مبدأ برای زیست بوم فضای مجازی و هوش مصنوعی در کویت

→ زیست بوم فضای مجازی و هوش مصنوعی در کویت
به دلیل زیر، اجازهٔ ویرایش این صفحه ندارید:
عملی که درخواست کرده‌اید منحصر به کاربران این گروه است: کاربران.
می‌توانید مبدأ این صفحه را ببینید و رونوشت بردارید:
[[کویت]] به عنوان یک کشور مهم در زمینه اقتصاد دیجیتال در منطقه شورای همکاری خلیج فارس ظهور کرده است که با میزان نفوذ اینترنت استثنایی و زیرساخت‌های مخابراتی پیشرفته آن مشخص می‌شود. این کشور، همسو با چشم‌انداز 2035 کویت، مسیر حرکت خود را به سوی تحول دیجیتال با هدف تنوع بخشیدن به اقتصاد خود فراتر از وابستگی به نفت و تثبیت خود به عنوان یک قطب مالی، تجاری و فناوری منطقه‌ای آغاز کرده است<ref>Ministry of Foreign Affairs, Kuwait. (2025). ''Kuwait Vision 2035''. https://www.mofa.gov.kw</ref>. این زیست بوم جامع شامل زیرساخت‌های قوی فضای مجازی، قابلیت‌های نوظهور هوش مصنوعی و چارچوب‌های نظارتی پیشرو است که برای حمایت از رشد دیجیتال پایدار طراحی شده‌اند.

=== زیرساخت های فضای مجازی ===
بخش مخابرات کویت یک ساختار بازار بالغ و رقابتی را نشان می‌دهد که با استقرار فناوری پیشرفته و پوشش گسترده شبکه مشخص می‌شود. این بخش توسط سه اپراتور اصلی شبکه تلفن همراه خدمات‌رسانی می‌شود: زین کویت[2]، اوریدو کویت[3] و اس‌تی‌سی کویت[4] (که قبلاً ویوا[5] نامیده می‌شد)، در کنار چندین ارائه‌دهنده خدمات اینترنتی  دیگراز جمله فست‌تلکو[6]، کِمز زاجل تلکام [7]و بونلاین[8] (تحقیقات و بازارها[9]، 2025). این چشم‌انداز رقابتی باعث بهبود مستمر زیرساخت‌ها و نوآوری‌های خدماتی در سراسر کشور شده است. زیرساخت مخابرات سیار، پیچیدگی قابل توجهی را نشان می‌دهد، با استقرار گسترده فناوری 5G که شبکه‌های 4G مستقر را تکمیل کرده است، تا سال 2024، شبکه 5G به پوشش تقریباً 97 درصدی جمعیت کویت رسیده که این نشان‌دهنده یکی از بالاترین نرخ‌های نفوذ در منطقه است( وبگاه اداره تجارت بین الملل[10]، 2024). پیش‌بینی می‌شود که کل درآمد خدمات بخش مخابرات، رشد ثابتی را حفظ کند و انتظار می‌رود خدمات داده تلفن همراه با نرخ رشد سالانه 3/3 درصد تا سال 2029 افزایش یابد که ناشی از افزایش استفاده از داده و مهاجرت به سمت خدمات 5G با بازده بالاتر است (گلوبال‌دیتا[11]، 2024)

==== پهنای باند ثابت و شبکه فیبر نوری ====
کویت انتقال چشمگیری از زیرساخت‌های ارتباطات راه دور مسی و قدیمی خود به شبکه‌های پهن باند فیبر نوری مدرن را انجام داده است. وزارت ارتباطات در یک مرحله، ارتباطات مناطق متعددی از جمله سالمیه، رومیثیه، سلوا و سایر مناطق شهری را ، که  از کابل های مسی قدیمی استفاده می کردند، قطع یا ضعیف کرد و ساکنان آن مناطق مجبور به انتقال به اتصالات فیبر نوری از طریق پایانه‌های شبکه نوری[12] شدند (تایمز کویت[13]، ۲۰۲۴). این نوسازی زیرساخت‌ها یک بخش حیاتی از راهبرد تحول دیجیتال کشور را نشان می‌دهد. یک پروژه مشارکت عمومی- خصوصی(پی.پی.پی.) [14] با هدف گسترش پوشش فیبر نوری و براساس یک توافق نامه،به بیش از 90 درصد از خانوارهای کشور امتیاز بلندمدت داد(تی‌اس۲ اسپیس[15]، 2025). به گفته سازمان تنظیم مقررات ارتباطات و فناوری اطلاعات(سیترا)، 4/99 درصد از خانه‌ها در کویت اتصال به اینترنت دارند که نشان دهنده استقرار گسترده زیرساخت‌های پهن باند فیبر نوری است( وبگاه اداره تجارت بین الملل، 2024). ارائه دهندگان خدمات به تدریج پهنای باند ارائه شده را افزایش داده‌اند، به طوری که فست تلکو، برنامه‌های فیبر نوری مسکونی ۲۰۰ مگابیت در ثانیه را در سال ۲۰۲۲ راه‌اندازی کرد و اوریدو کویت، خدمات ۴۰۰ مگابیت در ثانیه را در سال‌های بعد معرفی کرد(شورای سامنا[16]، ۲۰۲۲؛ تلکام‌تاک[17]، 2024). معیارهای عملکرد از سه ماهه سوم تا چهارم سال ۲۰۲۴ نشان می‌دهد که زین کویت، سریع‌ترین سرعت پهنای باند تلفن همراه و ثابت را در کشور ارائه داده است ،در معیارامتیاز سرعت پیشرو بوده و در پخش ویدئو و تجربه‌های بازی 5G نیز برتری داشته است( تی‌اس۲ اسپیس، 2025). این محیط رقابتی باعث تقویت بهبود مستمر زیرساخت‌ها و کیفیت خدمات در سراسر بخش مخابرات کویت شده است.

=== ضریب نفوذ اینترنت، تلفن هوشمند و پهنای باند ===
کویت یکی از بالاترین ضریب های نفوذ اینترنت را در سطح جهان نشان می‌دهد، به طوری که 7/99 درصد از جمعیت کویت تا سال ۲۰۲۳ به اینترنت دسترسی داشته‌اند که نسبت به سال قبل تغییری نکرده است (وبگاه اقتصاد جهانی[18]، ۲۰۲۴). تا ژانویه ۲۰۲۴، این کشور میزبان 29/4 میلیون کاربر اینترنت بوده است که نشان دهنده  99درصد نفوذ نسبت به کل جمعیت 33/4 میلیون نفری کویت است(دیتاریپورتال، 2024) این ضریب اتصال فوق‌العاده به طور قابل توجهی از میانگین جهانی 47/72 درصد فراتر رفته و کویت را در بین متصل‌ترین کشورهای جهان قرار می‌دهد((وبگاه اقتصاد جهانی، 2024). پایگاه کاربران اینترنتی بین ژانویه ۲۰۲۳ و ژانویه ۲۰۲۴ رشد متوسطی معادل ۴۰,۰۰۰ کاربر ( + 9/0 درصد) را تجربه کرد که نشان دهنده نزدیک شدن بازار به اشباع با نزدیک شدن ضریب نفوذ پوشش همگانی مردم است(دیتاریپورتال، 2025). زیست بوم اینترنتی از فعالیت‌های آنلاین متنوعی از جمله تجارت الکترونیک، خدمات دولت دیجیتال، تعامل در رسانه‌های اجتماعی و استفاده از محتوای چندرسانه‌ای پشتیبانی می‌کند.

==== نفوذ تلفن همراه و گوشی‌های هوشمند ====
بازار مخابرات سیار کویت ضریب نفوذ فوق‌العاده‌ای را نشان می‌دهد، به طوری که 89/7 میلیون اتصال تلفن همراه فعال در اوایل سال ۲۰۲۴ وجود داشته است که معادل 2/182 درصد از کل جمعیت کویت است(دیتاریپورتال، 2025). این اشتراک های زیاد اینترنتی، نشان‌دهنده مالکیت چند دستگاه تلفن همراه توسط مردم کویت است. بسیاری از مردم کویت، از دستگاه های جداگانه ای برای استفاده شخصی و حرفه‌ای/کاری استفاده می کنند. استفاده از گوشی‌های هوشمند به سطوح بسیار بالایی رسیده است، به طوری که دستگاه‌های تلفن همراه 43/72 درصد از خریدها در تجارت الکترونیکی در سال ۲۰۲۴ را تشکیل می‌دهند و این نشان‌دهنده وضعیت کویت به عنوان یک جامعه مبتنی بر تلفن همراه است(موردور اینتلیجنس[19]، 2025). بازار تجارت الکترونیکی کویت از تراکم اشتراک تلفن همراه تا 158 درصد بهره می‌برد که فعالیت‌های گسترده تجارت تلفن همراه را تسهیل می‌کند(موردور اینتلیجنس<sup>[20]</sup>، 2025). نفوذ گوشی‌های هوشمند در منطقه شورای همکاری خلیج فارس، از جمله کویت، در برخی از کشورها از 96 درصد فراتر رفته است، به طوری که کویت رشد سریعی از 49 درصد به 86 درصد نفوذ گوشی‌های هوشمند را در یک دوره دو ساله در اواسط دهه ۲۰۱۰ تجربه کرده است(ادونسافت[21]، 2025).

گسترش تلفن‌های هوشمند با قابلیت 5G، همراه با پوشش گسترده شبکه 5G، تجربه‌های پیشرفته موبایلی را امکان‌پذیر ساخته است، از جمله پخش ویدئو با کیفیت بالا، بازی‌های مبتنی بر فضای ابری و برنامه‌های واقعیت افزوده. کاربران موبایل می‌توانند به‌طور واقع‌بینانه به سرعت‌های 100 تا 300 مگابیت بر ثانیه در شرایط عادی دست یابند، در حالی که سرعت‌های اوج بیش از 1 گیگابیت بر ثانیه در شرایط بهینه نشان داده شده است(‫تی‌اس۲ اسپیس،2025).

==== دسترسی و پهنای باند اینترنت خانگی ====
اتصال اینترنت خانگی در کویت به پوشش تقریباً جهانی دست یافته است، به طوری که 4/99 درصد از خانه‌ها در کویت دارای اتصال اینترنتی هستند(وبگاه اداره تجارت بین الملل، 2024). گزارش شده که تعداد خانوارهای دارای دسترسی به اینترنت در خانه ها در سال ۲۰۲۴ به 73 میلیون نفر رسیده است(استاتیستا[22]، 2024). این اتصال گسترده در مناطق مسکونی از فعالیت‌های دیجیتالی متنوعی از جمله کار از راه دور، آموزش آنلاین، خدمات دولت الکترونیک و سرگرمی پشتیبانی می‌کند. عرضه پهنای باند به تدریج گسترش یافته است تا الگوهای مصرف داده رو به افزایش را در خود جای دهد. در حال حاضر، خدمات فیبر نوری در مناطق مسکونی معمولاً سرعت‌هایی از ۱۰۰ مگابیت بر ثانیه تا ۴۰۰ مگابیت بر ثانیه را به مردم ارائه می‌کند، در حالی که برخی از ارائه‌دهندگان حتی سرعت‌های بالاتری را برای مشترکین ممتاز ارائه می کنند(تلکام‌تاک، 2024). زیرساخت فیبر نوری، سرعت‌های بارگذاری و بارگیری متقارن را فراهم می‌کند و تجربیات کاربری را برای برنامه‌های کاربردی با پهنای باند فشرده مانند کنفرانس ویدیویی، همگام‌سازی ذخیره‌سازی ابری و فعالیت‌های تولید محتوا را افزایش می‌دهد(شورای سامنا[23]، 2022). پیش‌بینی می‌شود درآمد حاصله از خدمات پهنای باند ثابت با نرخ رشد سالانه ترکیبی 8/3 درصدی تا سال 2029 افزایش یابد. این افزایش ناشی از اقبال استفاده از فناوری فیبر نوری تا منازل  و اشتراک‌های دسترسی بی‌سیم ثابت در میان مردم کویت است(گلوبال‌دیتاف 2024).این روند رشد، نشان‌دهنده تقاضای پایدار مصرف‌کنندگان برای اتصال به اینترنت پرسرعت و اجرای موفقیت‌آمیز طرح‌های ملی توسعه پهنای باند در کویت است.

=== شبکه‌های اجتماعی و برنامه‌های پیام‌رسان ===
[[کویت]] میزان پذیرش و استفاده فوق‌العاده بالایی از رسانه‌های اجتماعی را نشان می‌دهد، به طوری که در ژانویه ۲۰۲۴، تعداد 15/4 میلیون کاربر داشته که 9/95 درصد از کل جمعیت کویت را تشکیل می‌دهد. به طور کلی‌تر، 9/96 درصد از کل کاربران اینترنت در کویت حداقل از یک پلتفرم رسانه‌های اجتماعی استفاده می کنند که این نشان‌دهنده مشارکت تقریباً همگانی در رسانه‌های اجتماعی در بین افراد آنلاین است. ترکیب جمعیتی کاربران رسانه‌های اجتماعی نشان می‌دهد که 1/53 درصد مرد و 9/46 درصد زن هستند و کاربران ۱۸ سال به بالا ۱۲۶ درصد از جمعیت بزرگسال را تشکیل می‌دهند که نشان‌دهنده مالکیت چندگانه حساب‌ها و مشارکت فعال گسترده آنهاست(دیتاریپورتال، 2025). تا سال 2024، تعداد کاربران رسانه‌های اجتماعی به 2/4 میلیون نفر رسید که معادل ۸۴ درصد از کل جمعیت است. پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی عملکردهای مهم متعددی را در جامعه کویت انجام می‌دهند ،از جمله: ارتباطات و تعاملات اجتماعی، مرور و مطالعه اخبار و دسترسی به محتوای سرگرمی، خرید آنلاین ، فعالیت‌های تجارت الکترونیک و انتشار محتوای آموزشی و به اشتراک گذاری دانش (تایمز کویت، 2024).  

==== استفاده خاص از پلتفرم ====
'''''تیک تاک'''''، سریع‌ترین پلتفرم در حال رشد در کویت است و 15/4 میلیون کاربر داردکه ۱۲۶ درصد از جمعیت بزرگسال این کشوررا تشکیل می‌دهد(تایمز کویت، 2024). تعداد قابل توجه کاربران تیک تاک نشان‌دهنده محبوبیت این پلتفرم برای استفاده و ایجاد محتوای ویدیویی کوتاه است. '''''یوتیوب''''' نیز پلتفرم ویدیویی محبوب دیگر در این کشوراست که 46/3 میلیون کاربر( 9/79 درصد از جمعیت ) دارد . با 8/2 میلیون کاربر ( 7/64 درصد از جمعیت کویت )در جایگاه بعدی است . ابزارهای تبلیغاتی متا نشان می‌دهد که دسترسی تبلیغاتی اینستاگرام معادل 7/77 درصد از مخاطبان واجد شرایط ۱۳ سال به بالا است. '''''فیسبوک''''' با 4/2 میلیون کاربر( 4/55 درصد از جمعیت کویت)دیگر پلتفرم محبوب ایت کشور است، اگرچه به دلیل تغییرات روش‌شناسی توسط متا، بین ژانویه ۲۰۲۳ و ژانویه ۲۰۲۴ شاهد افزایش 3/33 درصدی در دسترسی تبلیغاتی بود (تایمز کویت، 2024 ؛ دیتاریپورتال، ۲۰۲۴). '''''اسنپ‌چت''''' محبوبیت خاصی را بین جمعیت جوان‌ترکویت دارد، به طوری که 26/2 میلیون کاربر( 2/52 درصد از جمعیت کویت) از آن استفاده می کنند(تایمز کویت، 2024 ).بر اساس نظرسنجی ایپسوس[24] که در ژوئن ۲۰۲۴ انجام شد، اینستاگرام با ۷۸ درصد در صدر استفاده از پلتفرم قرار داشت و پس از آن پیام‌رسان یوتیوب با ۶۷ درصد، فیسبوک با ۵۳ درصد، اسنپ‌چت با ۴۷ درصد، تیک تاک با ۴۵ درصد، شبکه ایکس (توییتر سابق) با ۴۰ درصد، لینکدین با ۸ درصد و پینترست با ۴ درصد قرار داشتند(ایپسوس، 2024). بر اساس آمار نوامبر ۲۰۲۴، واتس‌اپ همچنان به عنوان پربازدیدترین وب‌سایت رسانه‌های اجتماعی در کویت، جایگاه خود را حفظ کرده و پس از آن، به ترتیب، شبکه ایکس (توییتر سابق)، اینستاگرام، فیس‌بوک قرار دارند(سیمیلاروب[25]، 2024). این سلسله مراتب نشان‌دهنده نقش اساسی برنامه‌های پیام‌رسان در شیوه های ارتباطی روزمره مردم کویت است.

==== تأثیرات و چالش‌های رسانه‌های اجتماعی ====
پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی به بخشی جدایی‌ناپذیر از زیست بوم دیجیتالی کویت تبدیل شده‌اند و ارتباطات، انتشار اطلاعات و تعاملات اجتماعی را در بین مردم کویت تسهیل می‌کنند. این پلتفرم‌ها به عنوان کانال‌های بازاریابی حیاتی برای مشاغل عمل می‌کنند و بسیاری از شرکت‌ها از تبلیغات رسانه‌های اجتماعی برای دستیابی مؤثر به مخاطبان هدف استفاده می‌کنند. با این حال، گسترش رسانه‌های اجتماعی چالش‌هایی را نیز به همراه داشته است، از جمله نگرانی‌ها در مورد انتشار اخبار جعلی و اطلاعات نادرست، که منجر به اجرای مقرراتی توسط مقامات کویتی شده است که افراد را در قبال انتشار اطلاعات نادرست پاسخگو می‌داند( کِمت دیجیتال[26]، 2024).

=== زیست بوم هوش مصنوعی ===
کویت راهبرد ملی جامع هوش مصنوعی (2025 تا 2028) تدوین کرده است که هدف آن تبدیل کشور به یک رهبر منطقه‌ای در نوآوری هوش مصنوعی تا سال ۲۰۲۸ است. این راهبرد با چشم‌انداز ۲۰۳۵ کویت همسو است و بر استقرار مسئولانه هوش مصنوعی همراه با اولویت‌بندی حریم خصوصی، امنیت و ملاحظات اخلاقی تأکید دارد(دیجیتال واچ آبزروتوری[27]، 2025). این چارچوب با همکاری مایکروسافت و با بهره‌گیری از بهترین شیوه‌ها و چارچوب‌های جهانی برای راهبردهای ملی هوش مصنوعی توسعه یافته است. اجرای این راهبرد از یک رویکرد مرحله‌ای در طول سه دوره مجزا پیروی می‌کند. فاز اول (۲۰۲۵) بر ایجاد مرکز تعالی هوش مصنوعی کویت، راه‌اندازی پروژه‌های آزمایشی هوش مصنوعی در بخش‌های کلیدی و توسعه یک مخزن داده متمرکز است. فاز دوم (۲۰۲۶-۲۰۲۷) بر گسترش کاربردهای هوش مصنوعی در خدمات دولتی، تقویت امنیت سایبری و زیرساخت‌های دیجیتال و ارتقای مهارت نیروی کار ضمن ترویج سرمایه‌گذاری‌های مرتبط با هوش مصنوعی تأکید دارد . فاز سوم (۲۰۲۸) ادغام کامل هوش مصنوعی در بخش‌های دولتی و خصوصی، تبدیل کویت به یک رهبر منطقه‌ای هوش مصنوعی، ترویج پذیرش پایدار هوش مصنوعی همسو با بهترین شیوه‌های جهانی و ایجاد شاخص‌های کلیدی عملکرد برای ردیابی اجرای هوش مصنوعی در بخش‌های مختلف را هدف قرار می‌دهد(دیجیتال واچ آبزروتوری، 2025)

==== ارکان راهبردی و حوزه‌های تمرکز ====
راهبرد ملی هوش مصنوعی کویت حول پنج رکن راهبردی ساختار یافته است که پایه و اساس رویکرد حاکمیت هوش مصنوعی کشور کویت را تشکیل می‌دهند. این ارکان عبارتند از:

1.   ایجاد تأسیسات تحقیقاتی هوش مصنوعی و مراکز هوش مصنوعی در سطح جهانی؛

2.   توسعه مدل‌های زبانی بزرگ(ال.ال.ام.) محلی برای پردازش زبان عربی؛

3.   ترویج توسعه اقتصاد دانش‌بنیان از طریق نوآوری مبتنی بر هوش مصنوعی، 

4.   اطمینان از توسعه اخلاقی هوش مصنوعی همسو با اصول حقوق بشر؛ و

5.   تقویت مشارکت‌های بین‌المللی برای استفاده از تخصص جهانی هوش مصنوعی(گو-گلوب[28]، 2025).

این راهبرد بر کاربردهای هوش مصنوعی در بخش‌های مختلف، از جمله مراقبت‌های بهداشتی (تجزیه و تحلیل پیش‌بینی‌کننده و نظارت بر بیماری)، امنیت عمومی (سیستم‌های تشخیص چهره برای افزایش ایمنی)، نفت و گاز (نگهداری پیش‌بینی‌کننده و فناوری دوقلوی دیجیتال)، خدمات مالی (تشخیص تقلب و تصمیم‌گیری خودکار)، آموزش (پلتفرم‌های یادگیری شخصی‌سازی‌شده) و ابتکارات شهر هوشمند (مدیریت ترافیک مبتنی بر هوش مصنوعی و ارائه خدمات عمومی) تأکید دارد(گو-گلوب، 2025؛ گلف مگزینگ[29]، بی تا).

==== چارچوب نهادی و حکمرانی ====
پیش‌نویس راهبرد ملی هوش مصنوعی پیشنهاد می‌کند که یک کمیته راهبری سطح بالا متشکل از نمایندگان ارشد سازمان مرکزی فناوری اطلاعات (سی.اِی.آی.تی.)، سازمان تنظیم مقررات ارتباطات و فناوری اطلاعات(سیترا)[30]، مرکز ملی امنیت سایبری(ان.سی.اس.سی.)[31]، وزارتخانه‌های کلیدی، دانشگاه‌ها و شرکای بخش خصوصی ایجاد شود. این نهاد بین‌بخشی وظیفه هماهنگی ابتکارات ملی هوش مصنوعی و اطمینان از همسویی بین مقررات، زیرساخت‌ها و نوآوری را بر عهده دارد. این راهبرد همچنین چارچوب‌های ایمنی هوش مصنوعی، از جمله مکانیسم‌های ایمنی برای زیرساخت‌های حیاتی، و یک مدل مسئولیت مشترک را پیشنهاد می‌کند که نقش‌های مربوطه تنظیم‌کننده‌ها و ارائه‌دهندگان فناوری را در حفاظت از سیستم‌ها و داده‌های هوش مصنوعی تعریف می‌کند(جی.ال.اِی و شرکاء[32]، 2024).

==== سرمایه‌گذاری و مشارکت‌های عمومی-خصوصی ====
کویت رشد چشمگیری در سرمایه‌گذاری هوش مصنوعی داشته است، به طوری که بودجه استارت‌آپ‌های هوش مصنوعی محلی بین سال‌های ۲۰۰۰ و ۲۰۲۳ چهار برابر افزایش یافته است. تقریباً 70 درصد از شرکت‌های چندملیتی حاضر در بازار محلی انتظار دارند که فناوری هوش مصنوعی رقابت‌پذیری آنها را افزایش دهد، در حالی که 62 درصد از شرکت‌های محلی هوش مصنوعی را برای عملیات خود ضروری می‌دانند. ارزش بازار فناوری اطلاعات و ارتباطات در کویت در سال ۲۰۲۳، 48/22 میلیارد دلار آمریکا تخمین زده شده است و پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که این رقم تا سال ۲۰۲۸ به 83/39  میلیارد دلار آمریکا خواهد رسید( بیزینس ییر[33]، 2024). 

مشارکت‌های راهبردی با غول‌های فناوری مانند مایکروسافت، آی.بی.ام[34] و گوگل کلود، پذیرش هوش مصنوعی و توسعه قابلیت‌های آن را تسریع کرده اند. در مارس ۲۰۲۵، سازمان مرکزی فناوری اطلاعات (سی.اِی.آی.تی.)[35] و سازمان تنظیم مقررات ارتباطات و فناوری اطلاعات(سیترا)  توافق‌نامه‌ای را با مایکروسافت برای تقویت نوآوری مبتنی بر هوش مصنوعی و تسریع تحول دیجیتال، از جمله توسعه مراکز داده جدید و راهکارهای مبتنی بر هوش مصنوعی برای حل چالش‌های ملی، نهایی کردند. پیش از این، وزارت دارایی در دسامبر ۲۰۲۴ تفاهم‌نامه‌ای را با مایکروسافت با تمرکز بر نوسازی سیستم‌های مالی، کارایی اداری و ادغام هوش مصنوعی امضا کرده بود(آبراموندی[36]، 2025).

=== ساختارهای حاکمیتی و غیر حاکمیتی ===

==== سازمان مرکزی فناوری اطلاعات (سی.اِی.آی.تی.) ====
سازمان مرکزی فناوری اطلاعات (سی.اِی.آی.تی.) که بر اساس قانون شماره ۲۶۶ سال ۲۰۰۶ تأسیس شده است، به عنوان نهاد اصلی دولتی، مسئول هماهنگی ابتکارات دولت الکترونیک و اجرای پروژه‌های فناوری در سراسر نهادهای دولتی عمل می‌کند(چمبرز اند پارتنرز[37]، 2025). مأموریت سازمان مرکزی فناوری اطلاعات، شامل ساخت زیرساخت‌های مرکز داده ملی، دیجیتالی‌سازی خدمات دولتی با هدف فراتر رفتن از 90 درصد دیجیتال‌سازی در عرض پنج سال، راه‌اندازی پروژه‌های دولت الکترونیک و ارائه آموزش‌های فناوری به نیروی کار دولتی است(وبگاه اداره تجارت بین الملل، 2024).

سازمان مرکزی فناوری اطلاعات (سی.اِی.آی.تی.)، چندین ابتکار بزرگ را به اجرا درآورده است، از جمله پروژه شبکه اطلاعاتی کویت که ۹۵ سازمان دولتی را از طریق کابل‌های فیبر نوری پرسرعت با تدابیر امنیتی جامع شامل فایروال‌ها، دستگاه‌های رمزگذاری و نظارت مستمر به هم متصل می‌کند(چمبرز اند پارتنرز، 2025). این مرکز همچنین پروژه مرکز پاسخگویی به بحران سیستم‌های الکترونیکی را برای اطمینان از تداوم کسب‌وکار و محافظت از داده‌های دولتی در برابر خطرات فنی راه‌اندازی کرده است(عرب تایمز[38]، 2025). سازمان مرکزی فناوری اطلاعات (سی.اِی.آی.تی.)، به طور گسترده با شرکت‌های فناوری بین‌المللی همکاری می‌کند و در زمینه‌های توسعه زیرساخت، تحولات زیر ساخت ابری و ابتکارات پیاده‌سازی هوش مصنوعی با سازمان تنظیم مقررات ارتباطات و فناوری اطلاعات(سیترا) هماهنگی می‌کند(جی.ال.اِی و شرکاء، 2024).

==== سازمان تنظیم مقررات ارتباطات و فناوری اطلاعات(سیترا) ====
سازمان تنظیم مقررات ارتباطات و فناوری اطلاعات (سیترا) که بر اساس قانون شماره 37 سال 2014 تأسیس شده است، به عنوان مرجع اصلی نظارتی بر بخش‌های مخابرات و فناوری اطلاعات در کویت عمل می‌کند. مسئولیت‌های سیترا، شامل تنظیم مقررات اپراتورهای مخابراتی و ارائه دهندگان خدمات، تدوین و اجرای مقررات امنیت سایبری، نظارت بر خدمات رایانش ابری و حفاظت از داده‌ها، صدور مجوز، و حمایت از حقوق مصرف کنندگان و استانداردهای کیفیت خدمات است(چمبرز اند پارتنرز، 2025). 

سازمان سیترا، چارچوب‌های نظارتی جامعی را صادر کرده است، از جمله چارچوب نظارتی محاسبات ابری (نسخه 2.4) که مجوزها و تعهدات ارائه‌دهندگان خدمات ابری دارای مراکز داده در کویت را تعیین می‌کند.علاوه براین ، مقررات حفاظت از حریم خصوصی داده‌ها( به شماره 26 سال 2024 ) دستورالعمل‌هایی را برای جمع‌آوری و پردازش داده‌های شخصی توسط ارائه‌دهندگان خدمات مخابراتی و فناوری اطلاعات ارائه می‌دهد(چمبرز اند پارتنرز، 2025؛ وبگاه اداره تجارت بین الملل، 2024). این مرجع نظارتی یک اداره امنیت اطلاعات و پاسخگویی به شرایط اضطراری را اداره می‌کند که بر وظایف امنیت سایبری در سطح ملی نظارت دارد و مطابق با استراتژی ملی امنیت سایبری فعالیت می‌کند(سیترا، 2025). 

==== مرکز ملی امنیت سایبری (ان.سی.اس.سی.) ====
مرکز ملی امنیت سایبری، که در سال 2022 تأسیس شد، به عنوان تنظیم کننده تمام فعالیت‌های امنیت سایبری در کویت عمل می‌کند. مأموریت مرکز ملی امنیت سایبری، حفاظت از شبکه‌های دولتی و دارایی‌های زیرساخت حیاتی، توسعه و اجرای راهبرد ملی امنیت سایبری، همکاری با سازمان‌های دولتی و بخش خصوصی برای نظارت بر شبکه‌ها از نظر تهدیدات امنیت سایبری، جمع‌آوری و انتشار اطلاعات تهدید، پشتیبانی از پاسخ ملی به امنیت سایبری و انتشار ارزیابی‌های ملی امنیت سایبری و ارزیابی‌های تهدید است (وبگاه اداره تجارت بین الملل، 2024). مرکز چارچوب ملی حاکمیت امنیت سایبری (قطعنامه شماره 35 سال 2023) را اجرا کرده است که برای همه نهادهای دولتی غیرنظامی، نظامی و امنیتی اعمال می شود. سازمان‌هایی که اطلاعات دیجیتالی را مدیریت می‌کنند، باید فرآیندهای طبقه‌بندی داده‌های داخلی را مطابق با بررسی و تأیید مرکز ملی امنیت سایبری اجرا کنند و قبل از ذخیره یا پردازش اطلاعات حساس در خارج از کویت، مجوز کسب کنند (جی.ال.اِی و شرکاء، 2024).

==== سازمان پروژه‌های مشارکتی کویت(کی.اِی.پی.پی.) ====
سازمان پروژه‌های مشارکتی کویت(کی.اِی.پی.پی.)[39]، ابتکارات مشارکت عمومی- خصوصی، از جمله پروژه‌های بزرگ زیرساخت‌های مخابراتی، را تسهیل می‌کند. این سازمان با وزارت ارتباطات در فرآیند مناقصه رقابتی برای انتخاب شرکای راهبردی در پروژه توسعه ملی پهنای باند فیبر نوری همکاری کرد. هدف این مدل مشارکت عمومی خصوصی، تسریع استقرار زیرساخت‌ها ضمن استفاده از تخصص بخش خصوصی و ظرفیت سرمایه‌گذاری است(اخبارتک آفریقا[40]، 2023).

==== سازمان‌های غیردولتی و بخش خصوصی ====
اپراتورهای مخابراتی خصوصی - زین کویت، اوریدو کویت و STC کویت - نقش مهمی در توسعه زیرساخت ها، نوآوری خدمات و استقرار فناوری ایفا می کنند. این اپراتورها سرمایه گذاری قابل توجهی در توسعه شبکه 5G، زیرساخت فیبر نوری و پلتفرم های خدمات دیجیتال انجام داده اند. علاوه بر این، شرکت های فناوری مانند مایکروسافت، آی.بی.ام.، هواوی و گوگل کلود حضور قابل توجهی به عنوان شرکای راهبردی در ابتکارات تحول دیجیتال دارند. انجمن‌های حرفه‌ای از جمله انجمن فناوری اطلاعات کویت(کی.آی.اس)[41] و باشگاه رسانه‌های الکترونیکی جهانی در کویت به اشتراک‌گذاری دانش، توسعه حرفه‌ای و بحث‌های سیاستی در بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات کمک می‌کنند. مراکز رشد فناوری و مراکز نوآوری کویت از فعالیت های کارآفرینی و توسعه استارتاپ ها، به ویژه در حوزه های هوش مصنوعی و فین تک، حمایت می کنند.

=== سیاست‌ها، قوانین و برنامه‌های راهبردی ===

==== چشم‌انداز کویت ۲۰۳۵ ====
چشم‌انداز کویت ۲۰۳۵، که با نام "کویت نوین/ جدید"[42] نیز شناخته می‌شود، راهبرد جامع توسعه ملی است که برای تبدیل کویت به یک قطب مالی، تجاری و فرهنگی پیشرو در منطقه تا سال ۲۰۳۵ طراحی شده است (وزارت امور خارجه کویت، بدون تاریخ). این چشم‌انداز که در سال ۲۰۱۷ آغاز شد، حول هفت رکن راهبردی سازماندهی شده است: 

1. مدیریت مؤثر؛

2. اقتصاد پایدار؛

3. زیرساخت‌های در سطح جهانی؛

4. سرمایه انسانی خلاق؛

5. موقعیت‌یابی جهانی؛

6. مراقبت‌های بهداشتی با کیفیت؛ و 

7. محیط زیست قابل سکونت(گو-گلوب، 2024).

تحول دیجیتال به عنوان یک عامل کلیدی در هر هفت رکن عمل می‌کندوبا ابتکارات خاصی سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، ترویج نوآوری، توسعه زیست بوم دیجیتالی برای حمایت از استارت‌آپ‌ها و کارآفرینان، توسعه مهارت‌های دیجیتال و آموزش و نوسازی خدمات دولتی را هدف قرار می‌دهد. این چشم‌انداز اهداف راهبردی را تعیین می‌کند، از جمله دستیابی به ۳۰ درصد برتر در شاخص‌های جهانی تا سال ۲۰۲۵ و ۲۰ درصد برتر تا سال ۲۰۳۵، توسعه بیش از ۳۵۰۰ کسب و کار کوچک جدید برای کاهش وابستگی به نفت، و افزایش هزینه‌های تحول دیجیتال به 2/3 میلیارد دلار تا سال ۲۰۲۷( گو- گلوب، 2024).

==== مقررات حفاظت از حریم خصوصی داده‌ها<sup>[43]</sup> ====
آیین‌نامه شماره ۲۶ حفاظت از حریم خصوصی داده‌ها در سیترا در سال ۲۰۲۴، جایگزین آیین‌نامه قبلی (شماره ۴۲ سال ۲۰۲۱) شد و دستورالعمل‌هایی را برای جمع‌آوری و پردازش داده‌های شخصی ارائه می‌دهد( وبگاه اداره تجارت بین الملل، 2024). این آیین‌نامه منحصراً برای ارائه‌دهندگان خدمات مخابراتی و فناوری اطلاعات که دارای مجوز از سیترا هستند، اعمال می‌شود که نشان‌دهنده محدود شدن دامنه از نسخه‌های قبلی است(چمبرز اند پارتنرز، 2025). این آیین‌نامه، الزاماتی را برای سازوکارهای رضایت، به حداقل رساندن داده‌ها و محدودیت هدف، حفظ کیفیت و دقت داده‌ها، اقدامات امنیتی و اطلاع‌رسانی نقض داده‌ها، و محدودیت‌ها در انتقال بین‌المللی داده‌ها تعیین می‌کند( وبگاه اداره تجارت بین الملل، 2024). 

==== سیاست بومی‌سازی و طبقه‌بندی داده‌ها ====
سیاست بومی‌سازی داده‌های سیترا[44]، داده‌ها را بر اساس حساسیت محتوا در چهار سطح طبقه‌بندی می‌کند:

·      سطح اول (داده‌های عمومی)؛

·      سطح دوم (داده‌های خصوصی غیرحساس)؛

·      سطح سوم (داده‌های خصوصی حساس)؛ و 

·      سطح چهارم (داده‌های بسیار حساس) ( وبگاه اداره تجارت بین الملل، 2024).  

داده‌های نهادهای دولتی در سطح چهارم قرار می‌گیرند و نباید در خارج از کویت میزبانی یا ذخیره شوند. داده‌های طبقه‌بندی‌شده در سطوح سه و چهار هنگام انتقال بین نهادها یا در مکان‌های جغرافیایی مختلف باید رمزگذاری شوند(چمبرز اند پارتنرز، 2025). 

==== راهبرد ملی امنیت سایبری ====
راهبرد ملی امنیت سایبری (۲۰۱۷-۲۰۲۰)، که تحت نظارت سیترا  صادر شده است، سه هدف اصلی را تعیین کرد: 

1. ترویج فرهنگ امنیت سایبری که از استفاده ایمن و مناسب از فضای سایبری پشتیبانی می‌کند؛ 

2. حفاظت و نگهداری مستمر از امنیت دارایی‌های ملی از جمله زیرساخت‌های حیاتی، داده‌های ملی، فناوری‌های ارتباطی و زیرساخت‌های اینترنت؛ و 

3. ترویج همکاری، هماهنگی و تبادل اطلاعات بین نهادهای محلی و بین‌المللی در زمینه امنیت سایبری. 

این راهبرد اولویت‌هایی را از جمله تدوین قوانین مربوط به جرایم سایبری برای همگامی با تحولات تکنولوژیکی، ایجاد توانایی‌های ملی در حوزه‌های امنیت سایبری ، تحقیقات جرایم سایبری، ایجاد رویه‌های پاسخ به حوادث و به اشتراک گذاری اطلاعات تهدیدات و افزایش آگاهی عمومی در مورد تهدیدات امنیت سایبری شناسایی کرده است. سیترا رهبری توسعه توانایی‌های ملی امنیت سایبری را بر عهده دارد، در حالی که وزارت کشور رهبری تحقیقات و پیگرد قانونی جرایم سایبری را بر عهده دارد( شورای اروپا<sup>[45]</sup>، 2023). 

=== نوآوری‌ها و ابتکارات تحول دیجیتال ===

==== برنامه یکپارچه دولتی(اپلیکیشن ساحل) ====
اپلیکیشن ساحل[46]،  پلتفرم شاخص دولت الکترونیکی کویت است که خدمات ده‌ها سازمان دولتی را در یک رابط دیجیتالی یکپارچه ادغام می‌کند. اپلیکیشن ساحل در سال ۲۰۲۲ با ۱۲۳ سرویس دولتی راه‌اندازی شد، به سرعت گسترش یافت،تا سال ۲۰۲۵ بیش از ۴۶۰ سرویس را در وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مختلف ارائه داد و به پرکاربردترین برنامه دولتی کشور تبدیل شد. این پلتفرم طی چهار سال ۱۱۱ میلیون تراکنش الکترونیکی را تکمیل کرده است و تعداد کاربران آن تا سپتامبر ۲۰۲۵ به 9/2 میلیون نفر رسیده است(عرب تایمز، 2025). 

اپلیکیشن ساحل تراکنش‌های متنوع دولتی از جمله خدمات شناسایی مدنی، تمدید گواهینامه رانندگی و پرداخت جریمه، خدمات بهداشتی و دسترسی به سوابق پزشکی، ثبت نام تجاری و صدور مجوز تجاری، درخواست سند و گواهی‌های رسمی، پرداخت هزینه‌ها و عوارض دولتی و دریافت اعلان از سازمان‌های دولتی را تسهیل می‌کند. این پلتفرم فناوری مرکز تماس "آوایا وان‌کلود"[47] را ادغام می‌کند و کانال‌های ارتباطی دیجیتالی را برای تعامل شهروندان فراهم می‌کند و پردازش تراکنش کاملاً بدون کاغذ را امکان‌پذیر می‌سازد(آوایا[48]، 2022).

از نوآوری‌های قابل توجه می‌توان به سرویس یکپارچه « سفر نوزادی[49]» اشاره کرد که در سال ۲۰۲۵ راه‌اندازی شد و به طور خودکار هفت سرویس متوالی (نام‌گذاری، صدور شماره مدنی، شناسنامه، افزودن پرونده شهروندی، درخواست کارت شناسایی مدنی، ثبت‌نام در بخش تدارکات و درخواست کمک هزینه نوزاد) را از طریق یک فرآیند دیجیتالی واحد به هم متصل می‌کند (تایمز کویت، ۲۰۲۵). پیشرفت‌های آتی شامل خدمات صدور گذرنامه، اطلاعیه‌های خودکار نوبت دهی واکسیناسیون، خدمات «سند خانه[50]»، فرآیندهای یکپارچه «سفر ازدواج[51]» و سیستم گزارش‌دهی متمرکز «بلاغ[52]» است (عرب تایمز، ۲۰۲۵؛ تایمز کویت، ۲۰۲۵).

==== تحول ابری و زیرساخت دیجیتال ====
کویت با همکاری ارائه‌دهندگان بزرگ فناوری، ابتکارات تحول ابری جامعی را آغاز کرده است. توافقنامه چارچوب دولت با گوگل کلود بر دیجیتالی کردن خدمات دولتی، ایمن‌سازی انتقال داده‌ها به زیرساخت ابری و توسعه برنامه‌های ملی مهارت‌های دیجیتال متمرکز است( شورای سامنا، 2024). سازمان مرکزی فناوری اطلاعات (سی.اِی.آی.تی.)، از تکمیل آماده‌سازی پروژه‌های تحول ابری تحت این چارچوب در سال ۲۰۲۵ خبر داد ( عرب تایمز، 2025).

همکاری با مایکروسافت منجر به ایجاد یک مرکز تعالی ابری با همکاری سازمان مرکزی فناوری اطلاعات (سی.اِی.آی.تی.) و طرح ابتکاری مسار[53] شد که برنامه‌های آموزشی در زمینه امنیت سایبری و هوش مصنوعی ارائه می‌دهد و در عین حال، انطباق و توانایی سازمانی را در چارچوب تحول دولت امکان پذیر می سازد (جی.ال.اِی و شرکاء، 2024). سرمایه‌گذاری مایکروسافت در زیرساخت دیجیتالی کویت با هدف باز کردن فرصت‌ها از طریق رایانش ابری و هوش مصنوعی، ساده‌سازی عملیات، افزایش شفافیت و ایجاد یک زیست بوم دیجیتال کارآمدتر است( آبراموندی، 2025).

==== سیستم‌های بیومتریک و هویت دیجیتال ====
کویت سیستم‌های شناسایی بیومتریک جامعی را به عنوان بخشی از تحول دیجیتالی و تلاش‌های تقویت امنیت ملی خود پیاده‌سازی کرده است. پروژه انگشت‌نگاری بیومتریک وزارت کشور با ثبت‌نام بیش از ۳ میلیون شهروند و خارجی به نقطه عطف مهمی دست یافت. برنامه کارت شناسایی مدنی، که با مشارکت تالس توسعه یافته است، از فناوری کارت هوشمند پیشرفته و کارت‌های شناسایی الکترونیکی چند منظوره برای شهروندان و ساکنان استفاده می‌کند (شورای سامنا، ۲۰۲۴). این سیستم‌های بیومتریک امکان شناسایی دقیق برای دسترسی به خدمات بخش دولتی و خصوصی، پشتیبانی از کنترل مرزها و عملیات امنیتی، تسهیل احراز هویت خدمات دولت دیجیتالی و پشتیبانی از اقدامات برضد تقلب در تراکنش‌های مالی را فراهم می‌کنند (شورای سامنا، ۲۰۲۴). ادغام فناوری بیومتریک در سراسر پلتفرم‌های دولتی، امنیت را تقویت می‌کند و در عین حال فرآیندهای ارائه خدمات را ساده می‌کند.

==== ابتکارات شهر هوشمند و اینترنت اشیا ====
چشم‌انداز کویت ۲۰۳۵، تحول به سمت شهرهای هوشمند با مزایای صنعت با کمک هوش مصنوعی را ترسیم می‌کند. این ابتکارات شامل سیستم‌های مدیریت ترافیک مبتنی بر هوش مصنوعی برای کاهش تراکم، پلتفرم‌های ارائه خدمات عمومی هوشمند، شبکه‌های حسگر اینترنت اشیاء برای نظارت بر زیرساخت‌ها و سیستم‌های یکپارچه برنامه‌ریزی شهری با استفاده از تجزیه و تحلیل داده‌های بزرگ است. اپراتورهای مخابراتی زیرساخت‌های گسترده اینترنت اشیا را برای پشتیبانی از برنامه‌های کاربردی شهر هوشمند، از جمله کنتورهای هوشمند برای مدیریت تاسیسات، سیستم‌های نظارت بر محیط زیست، پلتفرم‌های خودروهای متصل و شبکه‌های نظارت بر ایمنی عمومی مستقر کرده‌اند. هدف این ابتکارات افزایش کارایی عملیاتی، بهبود مدیریت منابع و ارتقای کیفیت زندگی برای ساکنان است(بیزینس ییر، 2024).  

==== سیستم‌های مالی دیجیتالی ====
بخش خدمات مالی کویت دستخوش تحول دیجیتال سریعی شده است و بانک مرکزی کویت در سال ۲۰۲۲ قانون‌ بانکداری دیجیتال را تدوین و اجرا کرده است. بانک‌ها سرمایه‌گذاری زیادی در زیرساخت‌های فناوری اطلاعات انجام داده‌اند و بر ارائه خدمات بانکداری دیجیتال، مشارکت‌های فین‌تک برای بهبود پرداخت‌های دیجیتال و وام‌های الکترونیکی، توسعه برنامه‌های کاربردی بانکداری تلفن‌های هوشمند و افزایش قابلیت‌های تجزیه و تحلیل داده‌ها تمرکز کرده‌اند(وبگاه اداره تجارت بین الملل، 2024).

استفاده از پرداخت‌های دیجیتال به طور چشمگیری در کویت افزایش یافته است و تراکنش‌ها از طریق گوگل پی[54]، اَپل پی[55] و در سال‌های اخیر ۹ برابر سریع‌تر از تراکنش‌های در ایستگاه فروش کالا، رشد کرده‌اند (شورای سامنا، ۲۰۲۴). نفوذ کیف پول دیجیتالی با تشویق بانک‌ها و استارت‌آپ‌های فین‌تک به راه‌اندازی محصولات پرداخت های آنلاین، در حال رشد و توسعه است. توزیع روش پرداخت در بازار تجارت الکترونیکی در سال ۲۰۲۴ نشان داد که کارت‌ها 05/52 درصد از تراکنش‌ها را به خود اختصاص داده‌اند، در حالی که کیف پول‌های دیجیتال بالاترین نرخ رشد مرکب سالانه(سی.اِی.جی.آر.)[56] پیش‌بینی‌شده را با 42/11 درصد تا سال ۲۰۳۰ ثبت کرده‌اند(موردور اینتلیجنس، 2025).

==== تحول دیجیتال در بخش نفت ====
شرکت نفت کویت از راهبرد تحول دیجیتال پنج ساله با تخصیص 800 میلیون دلار آمریکا برای پیاده‌سازی فناوری‌های پیشرفته در عملیات خبر داد (Trade.gov، 2024). طرح تحقیقاتی گلکسی بیگ دیتا[57]، شامل 11 زیرپروژه برای توسعه زیرساخت‌های فناوری اطلاعات و دیجیتالی‌سازی داده‌ها و عملیات برای بهبود تعمیر و نگهداری پیش‌بینی‌کننده، افزایش دقت اکتشاف و افزایش راندمان تولید نفت است. کاربردهای هوش مصنوعی در بخش انرژی شامل تحلیل پیش‌بینی‌کننده برای خرابی تجهیزات و یکپارچگی خطوط لوله، فناوری دوقلوی دیجیتالی برای شبیه‌سازی عملیات میدانی و تصمیم‌گیری در زمان واقعی، مدل‌سازی مخازن مبتنی بر هوش مصنوعی برای بهبود دقت اکتشاف و کاهش هزینه‌ها، و سیستم‌های پایش محیطی با استفاده از هوش مصنوعی برای کاهش آلاینده‌ها و کنترل پسماند است (وبگاه اداره تجارت بین الملل، 2024).

=== چالش‌ها و چشم‌انداز آینده ===

==== چالش‌های امنیت سایبری ====
کویت در مسیر تحول دیجیتال خود با چالش‌های اساسی امنیت سایبری مواجه است. این کشور به عنوان سومین کشور مورد حمله باج‌افزار در منطقه شورای همکاری خلیج فارس فهرست شده است. چالش‌های خاص شامل پیشرفت سریع روش‌های حمله سایبری، آگاهی سایبری ناکافی در بین کاربران، فقدان قوانین جامع برای مبارزه موثر با تهدیدات سایبری نوظهور، و آسیب‌پذیری‌ها در حفاظت از زیرساخت‌های حیاتی است. بازار امنیت سایبری در حال رشد سریع است و درآمد حاصله از آن در سال ۲۰۲۴ به ۸۵ میلیون دلار آمریکا رسید که شامل ۳۷ میلیون دلار در راهکارهای سایبری و ۴۸ میلیون دلار در خدمات امنیتی است. پیش‌بینی می‌شود هزینه سالانه جهانی جرایم سایبری در سال 2026 به 5/9 تریلیون دلار آمریکا برسد و خسارات وارده به شرکت‌ها تا سال 2026 به 5/10 تریلیون دلار برسد که بر اهمیت حیاتی اقدامات امنیتی سایبری قوی تأکید می‌کند(وبگاه اداره تجارت بین الملل، 2024). 

==== شکاف دیجیتالی ====
در حالی که کویت پیشرفت‌های چشمگیری در زیرساخت‌های دیجیتالی داشته است، رفع شکاف مهارت‌های دیجیتالی برای تحول دیجیتال پایدار ضروری است. کویت از بین ۱۵۷ کشور در شاخص‌های توسعه مربوطه رتبه ۷۷ را دارد که در مقایسه با کشورهای دارای سطح درآمد بالا و منطقه خلیج فارس در سطح پایینی است(گو-گلوب، 2024). راهبرد ملی هوش مصنوعی به صراحت توسعه نیروی کار را به عنوان یک اولویت حیاتی تشخیص می‌دهد، با ابتکاراتی از جمله برنامه‌های آموزشی با همکاری شرکت‌های فناوری بین‌المللی، ارتقای برنامه درسی دانشگاهی در هوش مصنوعی و فناوری‌های دیجیتال، برنامه‌های صدور گواهینامه حرفه‌ای و کمپین‌های آگاهی‌رسانی عمومی برای ترویج سواد دیجیتالی(دیجیتال واچ آبزروتوری، 2025). 

==== تنوع اقتصادی و توسعه بخش خصوصی ====
اقتصاد کویت همچنان به شدت به درآمدهای نفتی وابسته است و سهم شرکت‌های کوچک و متوسط تنها 3 درصد درتولید ناخالص ملی است که به طور قابل توجهی کمتر از اقتصادهای کشورهای توسعه یافته است. چشم‌انداز ۲۰۳۵، هدف‌گذاری افزایش قابل توجه ای در سهم شرکت‌های کوچک و متوسط از طریق توانمندسازی دیجیتالی، نظیر پلتفرم‌های تجارت الکترونیکی برای حمایت از کسب‌وکارهای کوچک، راهکارهای فین‌تک برای تسهیل دسترسی به سرمایه، ابزارهای بازاریابی دیجیتالی و جذب مشتری، و فرآیندهای ساده ثبت و صدور مجوز کسب‌وکار است<ref>GO-Globe. (2024). ''Kuwait Vision 2035: Digital transformation for a sustainable future''. https://www.go-globe.com</ref>(گو-گلوب، 2024).

==== مسیرهای آینده ====
تکامل مداوم فضای مجازی و زیست بوم هوش مصنوعی کویت نیازمند تمرکز مستمر بر چندین اولویت راهبردی خواهد بود. این اولویت‌ها شامل اجرای کامل مراحل راهبرد ملی هوش مصنوعی تا سال ۲۰۲۸، توسعه و بهبود زیرساخت‌های فیبر نوری برای دستیابی به پوشش همگانی، تقویت مواضع امنیت سایبری از طریق قابلیت‌های پیشرفته تشخیص و پاسخ به تهدیدها، توسعه قابلیت‌های بومی هوش مصنوعی از جمله مدل‌های زبان عربی، تقویت زیست بوم‌های نوآوری پشتیبانی از استارت‌آپ‌ها و کارآفرینی، و حفظ همسویی با استانداردهای بین‌المللی ضمن حفظ حاکمیت ملی می‌باشد. (دیده‌بان دیجیتال، ۲۰۲۵؛ جی.ال.اِی و شرکاء، 2024).

=== نتیجه‌گیری ===
کویت یک زیست بوم فضای مجازی پیچیده ایجاد کرده است که با نفوذ استثنایی اینترنت، زیرساخت‌های پیشرفته مخابراتی و ابتکارات تحول دیجیتال مترقی مشخص می‌شود. رویکرد راهبردی این کشور، که در چشم‌انداز کویت ۲۰۳۵ آمده است و توسط چارچوب‌های نظارتی جامع پشتیبانی می‌شود، موقعیت مطلوبی را برای دستیابی به اهداف خود مبنی بر تبدیل شدن به یک قطب دیجیتال منطقه‌ای فراهم می‌کند. راهبرد ملی هوش مصنوعی یک نقشه راه ساختاریافته برای پذیرش و نوآوری هوش مصنوعی ارائه می‌دهد، در حالی که ابتکارات بزرگ مانند اپلیکیشن ساحل، پیشرفت ملموسی را در ارائه خدمات دولت دیجیتال نشان می‌دهد. با این حال، تحقق کامل پتانسیل زیست بوم دیجیتال کویت، مستلزم رسیدگی به چالش‌های مداوم از جمله آسیب‌پذیری‌های امنیت سایبری، توسعه مهارت‌های نیروی کار و تنوع اقتصادی فراتر از وابستگی به نفت است. اجرای موفقیت‌آمیز مشارکت‌های دولتی-خصوصی، سرمایه‌گذاری مستمر در زیرساخت‌های دیجیتال و پرورش محیط‌های نظارتی نوآورانه، برای دستیابی به اهداف چشم‌انداز ۲۰۳۵  کویت و استقرار کویت به عنوان یک اقتصاد دیجیتال پیشرو در شورای همکاری خلیج فارس و در سطح جهانی، حیاتی خواهد بود. 

== نیز نگاه کنید به ==

== کتابشناسی ==
'''منابع مورد استفاده'''

Abramundi. (2025). ''Kuwait's bold step towards Vision 2035''. <nowiki>https://www.abramundi.org/post/kuwaits-bold-step-towards-vision-2035</nowiki>

Advansoft. (2025) ''UAE has among the highest percentages of smartphone penetration in the world''. <nowiki>https://www.advansoft.ae/blog/smartphones</nowiki>

Al-Dostour Law Firm. (2024). ''Understanding Law No. 20 of 2014 on electronic transactions in Kuwait''. <nowiki>https://al-dostour.com/understanding-law-no-20-of-2014-on-electronic-transactions-in-kuwait/</nowiki>

Arab Times. (2025). ''Kuwait strengthens cybersecurity with new digital crisis response center''. <nowiki>https://www.arabtimesonline.com</nowiki>

Avaya. (2022). ''Kuwait Government launches Sahel app to provide unified access to 123+ services''. <nowiki>https://www.avaya.com</nowiki>

Chambers and Partners. (2024). ''Cybersecurity 2024: Kuwait''. <nowiki>https://practiceguides.chambers.com</nowiki>

Chambers and Partners. (2025). ''Data protection & privacy 2025: Kuwait''. <nowiki>https://practiceguides.chambers.com</nowiki>

CITRA. (2025). ''Information Security and Emergency Response Department''. Communications and Information Technology Regulatory Authority, Available for <nowiki>https://www.citra.gov.kw/sites/en/Pages/CategoriesParagraphs/CloudComputingServiceProviders.aspx</nowiki>

Council of Europe. (2023). ''Octopus country wiki: Kuwait''. <nowiki>https://www.coe.int/en/web/octopus</nowiki>

DataReportal. (2025). ''Digital 2025: Kuwait''. <nowiki>https://datareportal.com/reports/digital-2024-kuwait</nowiki>

Digital Kemet. (2024). ''Social media in Kuwait: Usage trends and digital influence''. <nowiki>https://www.digitalkemet.com</nowiki>

Digital Watch Observatory. (2025). ''Kuwait's National AI Strategy (2025-2028)''. <nowiki>https://dig.watch/updates/kuwaits-national-ai-strategy-2025-2028</nowiki>

GLA & Company. (2024). ''Kuwait's draft National AI Strategy: A forward-thinking approach to AI governance''. <nowiki>https://www.gla-co.com</nowiki>

GlobalData. (2024). ''Kuwait - Telecoms, mobile and broadband - statistics and analyses''. <nowiki>https://www.globaldata.com</nowiki>

GO-Globe. (2024). ''Kuwait Vision 2035: Digital transformation for a sustainable future''. <nowiki>https://www.go-globe.com</nowiki>

GO-Globe. (2025). ''AI in Kuwait: Trends, challenges, and opportunities''. <nowiki>https://www.go-globe.com</nowiki>

Gulf Magazine. (n.d.). ''AI applications in Kuwait: Transforming key sectors'', Available for <nowiki>https://gulfmagazine.co/kuwait-leading-the-way-in-ai-innovation/#:~:text=AI%20is%20transforming%20everyday%20life,monitoring%2C%20and%20improved%20patient%20care</nowiki>.

Ipsos. (2024). ''Digital trends in Kuwait 2024''. <nowiki>https://www.ipsos.com</nowiki>

Ministry of Foreign Affairs, Kuwait. (2025). ''Kuwait Vision 2035''. <nowiki>https://www.mofa.gov.kw</nowiki>

Mordor Intelligence. (2025). ''Kuwait e-commerce market size & share analysis - growth trends & forecasts (2025-2030)''. <nowiki>https://www.mordorintelligence.com</nowiki>

Research and markets (2025). Kuwait Telecom Operators Country Intelligence Report, Available for <nowiki>https://www.researchandmarkets.com/reports/5008751/kuwait-telecom-operators-country-intelligence?srsltid=AfmBOopPdZYlt-psNcp1BWIeNofjYdziXpfqXgeo8mretU5y_xGsQKC1</nowiki>

SAMENA Council. (2022). ''FASTtelco enables its residential customers with new 200 mbps fiber internet plan''. <nowiki>https://www.samenacouncil.org</nowiki>

SAMENA Council. (2024). ''Kuwait's digital transformation journey''. <nowiki>https://www.samenacouncil.org</nowiki>

Statista. (2024). ''Number of households with internet access at home in Kuwait from 2018 to 2028''. <nowiki>https://www.statista.com/map/asia/kuwait/internet?srsltid=AfmBOopJRYjQHx_pE8wx2B56SEsSDecNQZ781Nlta__OUTdKgETRckBv</nowiki>

TechAfrica News. (2023). ''Kuwait to award largest PPP fiber network concession''. <nowiki>https://www.techafricanews.com</nowiki>

TelecomTalk. (2024). ''Ooredoo Kuwait launches new 400 Mbps fiber broadband plan''. <nowiki>https://www.telecomtalk.info</nowiki>

The Business Year. (2024). ''Kuwait 2024: Technology'', Available for <nowiki>https://www.thebusinessyear.com</nowiki>

TheGlobalEconomy.com. (2024). ''Kuwait: Share of population using internet'', Available for <nowiki>https://www.theglobaleconomy.com/</nowiki>

Times Kuwait. (2024). ''Kuwait fiber optic shift causes internet disruption''. <nowiki>https://www.timeskuwait.com</nowiki>

Times Kuwait. (2024). ''Kuwait sees 4.2 million social media users in 2024''. <nowiki>https://www.timeskuwait.com</nowiki>

Times Kuwait. (2025). ''Kuwait launches integrated 'Newborn Journey' service''. <nowiki>https://www.timeskuwait.com</nowiki>

Trade.gov. (2024). ''Kuwait - country commercial guide: Information and communications technology''. <nowiki>https://www.trade.gov/market-intelligence/kuwait-healthcare-sector-digital-transformation</nowiki>

TS2 Space. (2025). ''Zain Kuwait leads with fastest mobile and broadband speeds''. <nowiki>https://ts2.space</nowiki>  



----[1] Ministry of Foreign Affairs, Kuwait

[2] Zain Kuwait

[3] Ooredoo Kuwait

[4] STC Kuwait

Viva <sup>[5]</sup> 

[6] FASTtelco

[7] KEMS Zajil Telecom

[8] Bonline

[9] Research and markets: <nowiki>https://www.researchandmarkets.com/</nowiki>

[10] Trade.gov : <nowiki>https://www.trade.gov/</nowiki>

[11] . GlobalData

[12] Optical Network Terminals (ONTs)

[13] Times Kuwait

[14] public-private partnership (PPP) project

[15] TS2 Space

[16] SAMENA Council

[17] TelecomTalk


[18] TheGlobalEconomy.com

[19] Mordor Intelligence

[20] Mordor Intelligence

[21] Advansoft

[22] Statista : <nowiki>https://www.statista.com</nowiki>

[23] SAMENA Council

[24] Ipsos

[25] Similarweb

[26] Digital Kemet

[27] Digital Watch Observatory

[28] GO-Globe

[29] Gulf Magazine

[30] Communications and Information Technology Regulatory Authority (CITRA)

[31] National Cybersecurity Center (NCSC)

[32] GLA & Company

[33] The Business Year

[34] IBM

[35] The Central Agency for Information Technology (CAIT)

[36] Abramundi

[37] Chambers and Partners

[38] Arab Times

[39] Kuwait Authority for Partnership Projects (KAPP)

[40] TechAfrica News

[41] The Kuwait Information Technology Society (KITS)

[42] New Kuwait

[43] . CITRA's Data Privacy Protection Regulation

[44] CITRA's data localization policy

[45] Council of Europe


[46] The Sahel application

[47] Avaya OneCloud

[48] Avaya

[49] Newborn Journey

[50] House Document

[51] Marriage Journey

[52] Balagh

[53] the Massar initiative

[54] Google Pay

[55] Apple Pay

[56] Compound annual growth rate (CAGR)

[57] Big Data Galaxy

نویسنده مقاله

میترا صمیعی
<references />

== نویسنده مقاله ==
میترا صمیعی
بازگشت به زیست بوم فضای مجازی و هوش مصنوعی در کویت.
برگرفته از «https://dmelal.ir/index.php?title=زیست_بوم_فضای_مجازی_و_هوش_مصنوعی_در_کویت»