نمایش مبدأ برای شجاع‌الملک در افغانستان



شجاع‌الملک'''(دوره اول از ۱۸۰۳ تا ۱۸۰۹)'''  پس از برکنارساختن [[شاه محمود در افغانستان|محمود]]، به تخت سلطنت نشست و خود را شاه‌شجاع خواند. او در دوره اول حکومت خود از ۱۸۰۳ تا ۱۸۰۹، به مدت حدود شش سال سلطنت کرد. شاه‌شجاع برخلاف [[شاه محمود در افغانستان|محمود]]، با اینکه فردی با اراده، منضبط و فعال بود، نمی‌توانست بحران گسترده را کنترل کند و ثبات و امنیت را، که پس از مرگ تیمور به‌شدت درهم‌ریخته بود، دوباره برقرار کند. از سوی دیگر، بخش عمده توجه شاه‌شجاع مانند برادرش زمان، معطوف به حفظ باقی‌مانده متصرفات درانی در هند بود و مجال کمتری برای رسیدگی به اوضاع داخلی، به‌ویژه غرب و جنوب کشور مانند هرات، فراه و قندهار صرف می‌کرد و از خطراتی که از این نواحی کابل را تهدید می‌کرد جلوگیری به عمل نیاورد؛ چنان‌که [[هرات]] و فراه در اختیار حاجی فیروزالدین، برادر تنی محمود بود که به‌صورت اسمی از مرکز اطاعت می‌کرد و عملا مستقل بود. 

اوضاع کشور گرفتار آشفتگی بود. در این وقت [[شاه محمود در افغانستان|محمود]]<nowiki/>نیز به کمک میر واعظ، دشمن سابقش که اکنون از شاه‌شجاع ناراضی شده بود به همراه سایر زندانیان از زندان بالاحصار و اسارت شاه‌شجاع فرار کرد و پس از سه روز اختفا در [[کابل]] از راه هزاره‌جات به فراه رفت. وزیر فتح‌خان نیز به او پیوسته و دوباره متحد شدند و پس از جمع‌آوری نیرو به [[قندهار]] حمله کرده و آن را تصرف کردند و آماده حرکت به طرف [[کابل]] و تصرف آن شدند. شاه‌شجاع نیز طی اقامت خود در پیشاور نیرویی برای سرکوب و تنبیه حاکم متمرد کشمیر فرستاد؛ ولی این نیرو شکست خورد و قسمت اعظم نیرو و تجهیزات خود را از دست داد.

[[شاه محمود در افغانستان|محمود]] و فتح‌خان از نبود شجاع در [[کابل]] استفاده کرده، خود را با سرعت به [[کابل]] رسانده و آن را تصرف کردند و سپس به طرف جلال‌آباد برای مقابله با شاه‌شجاع حرکت کردند. با تدبیرهای وزیر فتح‌خان، شاه‌شجاع در نمله شکست خورد و خزانه‌اش هم که بالغ‌بر دو میلیون پوند استرلینگ بود، به دست [[شاه محمود در افغانستان|محمود]] و فتح‌خان افتاد و خود با دشواری زیاد به پیشاور و سپس [[قندهار]] رفت؛ اما هرجا رفت ناکام شد و عاقبت در راولپندی تحت حمایت رنجیت سینگ راجه پنجاب اقامت کرد.