نمایش مبدأ برای نهادها و مراکز فرهنگ و هنر تاجیکستان

به دلیل زیر، اجازهٔ ویرایش این صفحه ندارید:
عملی که درخواست کرده‌اید منحصر به کاربران این گروه است: کاربران.
می‌توانید مبدأ این صفحه را ببینید و رونوشت بردارید:
در جمهوری [[تاجیکستان]] نهاد‌ها و مرکز رسمی و دولتی متعددی متولی امو [[نظام فرهنگی تاجیکستان|فرهنگی]] و هنری هستند.  از جمله این نهاد‌ها می‌توان به ([[وزارت فرهنگ تاجیکستان|وزارت فرهنگ]]، شهرداری‌ها، [[فیلارمونی دولتی تاجیکستان|فیلارمونی دولتی]]، [[خانه های فرهنگ تاجیکستان|خانه‌‌های مدنیت]] و گروه‌‌های موسیقی و [[ارکستر رادیو و تلویزیون تاجیکستان|ارکستر رادیو و تلویزیون]]) اشاره کرد. در ادامه این بخش به بررسی نقش این نهاد‌ها و مرکز‌ها پرداخته می‌شود.

=== [[وزارت فرهنگ تاجیکستان]] ===
مهمترین نهاد مسئول فعالیت‌های فرهنگی و هنری در کشور است و مدیریت و نظارت بر اکثر این گونه  فعالیت‌ها را برعهده دارد. [[تئاتر و هنرهای نمایشی تاجیکستان|تئاتر]]، باله و اپرا، ارکستر‌های موسیقی، کتابخانه‌‌ها، موزه‌‌ها، باغ‌های عمومی، مؤسسات باستان‌شناسی و مراکز فعالیت‌های آماتور، همگی در حیطه مسئولیت این وزارتخانه است. [[سینمای تاجیکستان|سینما]] و [[رادیو در تاجیکستان|رادیو]] و [[تلویزیون در تاجیکستان|تلویزیون]] خارج از مسئولیت [[وزارت فرهنگ تاجیکستان|وزارت فرهنگ]] است. در حدود 25% بودجه ملی تاجیکستان صرف فعالیت‌های فرهنگی و هنری می‌شود. [[وزارت فرهنگ تاجیکستان|وزارت فرهنگ]] از ادارات و بخش‌های مختلف تشکیل شده‌است، مانند مرکز حفظ بنا‌های تاریخی و فرهنگی «[[مرکز تولیدات مردم تاجیکستان|مرکز تولیدات مردم]]» (نظیر [[صنایع دستی در تاجیکستان|صنایع دستی]]، آثار هنری و [[موسیقی در تاجیکستان|موسیقی]]). این وزارتخانه همچنین مالک شرکت‌ها و کارگاه‌های تولیدی نیز هست که یکی از آن‌ها تولیدکننده ساز‌های موسیقی است. بسیاری از این شرکت‌ها در گذشته زیر نظر وزارت صنایع سبک و خدمت رسانی معیشتی که مالک کارگاه‌های فرشبافی و کارخانه‌های کوچک دیگری بود، قرار داشت.

=== [[مرکز تولیدات مردم تاجیکستان|مرکز تولیدات مردم]] ===
در نظام سابق، این مرکز بخشی از سازمانی بود که مرکز آن در [[مسکو]] قرار داشت و در کل اتحاد شوروی دارای 9 شعبه بود. این مرکز در [[تاجیکستان]] در اول ژانویه 1993 تبدیل به [[مرکز تولیدات مردم تاجیکستان|مرکز تولیدات مردمی]] شد. این مرکز که به طور اساسی نقشی مشورتی و حمایتی دارد و تن‌ها با فعالیت‌های غیرحرفه‌ای در ارتباط است، سه بخش دارد. بخش فعالیت‌‌های فرهنگی و سرگرمی، بخش [[صنایع دستی در تاجیکستان|صنایع دستی]] و فعالیت‌های هنری مردم و بخش انتشارات. بخش فعالیت‌های «فرهنگی و فراغتی» مسئولیت پارک‌های تفریحی (باغ‌های فراغتی) را برعهده دارد. وظیفه آن شامل مدیریت وسایل سرگرمی و برگزاری جشنواره‌ها در این پارک‌ها است. این پارک‌ها به طور معمول به وسیله کمیته اجرایی شهرداری‌ها مدیریت میشود. بخش [[صنایع دستی در تاجیکستان|صنایع دستی]] و فعالیت‌های هنری مردم چهار شاخه‌است موسیقی، رقص، فعالیت‌های [[تئاتر و هنرهای نمایشی تاجیکستان|تئاتری]] (سیرک، تئاتر سنتی و روایت داستان‌های فولکولر) و هنر‌های گرافیک(مانند [[نقاشی تاجیکستان|نقاشی]]، عکاسی و طراحی). این مرکز در محدوده گستردهای از فعالیت‌ها مشاکت دارد.

در دوره اتحاد جماهیر شوروی، این مرکز در این کشور کوهستانی، متخصصانی را برای ضبط نغمه‌ها و رقص‌های محلی به‌استان‌ها و مناطق گوناگون میفرستادند. نوار‌ها در مرکز، مطالعه و تحلیل میشد. این مرکز بر اساس این نوار‌ها ادبیات آموزشی را درباره [[لباس های سنتی تاجیکستان|لباس‌ها]]، [[موسیقی در تاجیکستان|موسیقی]] و رقص محلی منتشر میکرد و آن‌ها را در اختیار موسیقی‌دانان، رقصندگان و هنرمندان غیرحرفه‌ای علاقمند قرار می‌داد. می توان گفت انتشار این آثار، به دلیل ضعف مالی، به طور کامل متوقف شده‌است. این مرکز رابطه‌ی کاری با فرهنگستان و [[مدارس تاجیکستان|مدرسه]] هنر‌های زیبای [[شهر دوشنبه|دوشنبه]] دارد. آن‌ها سمینار‌های مشترکی را برای مدیران خانه‌‌های فرهنگی برگزار می‌کنند. منطقه خودمختار بدخشان یک مرکز مستقل دارد.

=== شهرداری‌ها ===
شهرداری‌ها نقش مهمی در مدیریت و ترویج [[فرهنگ عمومی تاجیکستان|فرهنگ]] دارند و پارک‌ها و باغ‌های عمومی از جمله مسئولیت‌های آن‌ها است. اجرای بسیاری از برنامه‌های هنر برای مردم توسط گروه‌ها و ارکستر‌های موسیقی و هنری را شهرداری‌ها هماهنگ و برنامه‌ریزی می‌کنند. بخشی از بودجه و فعالیت‌های فرهنگی شهرداری‌ها از طریق اجرای این گونه برنامه‌‌ها تأمین می‌شود، اما این شهرداری‌های سهم قابل توجهی نیز از بودجه عمومی کشور دارند.

=== [[فیلارمونی دولتی تاجیکستان|فیلارمونی دولتی]] ===
فیلارمونی دولتی نهاد منحصر به فردی است که از زمان اتحاد شوروی ایجاد شده و در [[روسیه]] و در کشور‌های استقلال یافته از شوروری به چشم می‌خورد. این نهاد فرهنگی معمولاً در مجتمعی باشکوه در پایتخت قرار دارد و تعداد بسیاری از ارکستر‌ها و گروه‌های هنری را در خود جای می‌دهد. هنرمندان این گروه‌ها همگی در استخدام دولت اند و حقوق خود را از آنجا دریافت می‌کنند. [[فیلارمونی دولتی تاجیکستان]] در تالار باشکوه «باربد» در مرکز [[شهر دوشنبه|دوشنبه]] واقع شده‌است و گروه‌‌های گوناگون هنری، مانند گروه فولکلور گنجینه، گروه هنری گهواره و نیز گروه زرافشان را در خود جای داده‌است.

=== [[خانه های فرهنگ تاجیکستان|خانه‌های فرهنگ]] ===
یکی از مهم‌ترین نهاد‌های فرهنگی در اتحاد جماهیر شوروی بود و نقشی اساسی در شکل دادن ذائقه فرهنگی مردم و ترویج [[فرهنگ عمومی تاجیکستان|فرهنگ]] و هنر مورد نظر [[مسکو]] داشت. این نهاد در [[تاجیکستان]] امروز با قوت به کار خود ادامه می‌دهد و در تمام نواحی و مناطق کشور یافت می‌شود. خانه‌‌های فرهنگ[i] متناسب با شهر و روستا و محلی که در آن واقع شده‌اند، امکانات و تجهیزات متفاوت دارند. اما به طور کلی یک [[خانه های فرهنگ تاجیکستان|خانه فرهنگ]]، دست کم یک تالار بزرگ اجتماعات، اتاق‌‌های متعدد، امکانات آموزش فنی و حرفه‌ای مانند خیاطی دارد. این خانه‌‌ها، مرکزی برای فعالیت‌های هنری آماتور نیز هست و امکانات لازم از قبیل [[لباس های سنتی تاجیکستان|لباس]] و آلات [[موسیقی در تاجیکستان|موسیقی]] در اختیار هنرمندان می‌گذارد. خدماتی که [[خانه های فرهنگ تاجیکستان|خانه‌های فرهنگ]] ارائه می‌کنند همیشه رایگان بوده است. پس از استقلال کوشش‌هایی برای کسب درآمد آغاز شد. یک نمونه موفق آن مرکز فرهنگی قبادیان در ولایت ختلان بود که بلافاصله پس از استقلال مورد آزمایش قرار گرفت.

=== [[ارکستر رادیو و تلویزیون تاجیکستان|ارکستر رادیو و تلویزیون]] ===
سازمان رادیو و تلویزیون تعدادی از بهترین گروه‌‌های رقص و [[موسیقی در تاجیکستان|موسیقی]] منطقه را در اختیار دارد. به طور تقریبی همه خوانندگان، نوازندگان، رقصندگان و آهنگسازان [[رادیو در تاجیکستان|رادیو]] و [[تلویزیون در تاجیکستان|تلویزیون]] تحصیلات رسمی در زمینه [[موسیقی در تاجیکستان|موسیقی]] یا رقص دارند. اکثر آن‌ها فارغ التحصیلان مدرسه موسیقی [[دانشگاه های تاجیکستان|دانشگاه]] دوشنبه اند (مدرسه‌ای که بخشی هم برای [[موسیقی در تاجیکستان|موسیقی]] فولکلور و سنتی دارد). همچنین برخی از آن‌ها در هنرستان‌های [[مسکو]]، [[سنت پترزبورگ]] یا کیف آموزش دیده‌اند. همه گروه‌‌ها با محدودیت مالی فعالیت می‌کنند. در گذشته، اکثر ساز‌های [[موسیقی در تاجیکستان|موسیقی]] از سایر جمهوری‌‌های اتحاد شوروی یا اروپا وارد می شد. امروزه، خرید این ساز‌ها نیازمند هزینه گزافی است که قابل دسترسی نیست. تجهیزات الکترونیکی که در گذشته از [[مسکو]] وارد می‌شد دیگر به کشور نمی‌رسد. همه تجهیزات قدیمی موجود در استودیو‌ها در جریان جنگ داخلی آسیب‌دیده یا به غارت رفته‌است. این گروه‌‌های رقص و [[موسیقی در تاجیکستان|موسیقی]] در [[رادیو در تاجیکستان|رادیو]] و [[تلویزیون در تاجیکستان|تلویزیون]] [[تاجیکستان]] فعالیت دارند. [[گروه موسیقی فضل الدین شهاب تاجیکستان|گروه‌‌های موسیقی فضل الدین شهاب]]، [[ارکستر سازهای ملی تاجیکستان|ارکستر ساز‌های ملی]]، گروه ملی رقص زیبا، گروه رقص جهان آرا، گروه رقص فولکلور دریا.

=== [[گروه موسیقی فضل الدین شهاب تاجیکستان|گروه موسیقی فضل الدین شهاب]] ===
این گروه که در سال 1961م. تشکیل شد، «موسیقی کلاسیک» [[تاجیکستان]]، شش مقام، را اجرا کرده‌است. (موسیقی تاجیک، موسیقی دستگاهی است و در شش مقام، راست، بوزروک، نوا، دوگاه، سه گاه و عراق نواخته می‌شود). آواز‌ها از اشعار کلاسیک فارسی انتخاب می‌شوند. این گروه در میان اعضای خود اساتیدی چون شاه نظر و سیف‌الدین را دیده است. استادان بزرگ از بین تاجیک‌‌های ساکن بخارا در ازبکستان و [[شهر دوشنبه|دوشنبه]] می‌آمدند. در حال حاضر، در حالی که تصویر استادان بر دیوار‌های استودیو‌های [[رادیو در تاجیکستان|رادیو]] و [[تلویزیون در تاجیکستان|تلویزیون]] آویخته شده‌است، آن‌ها یا فوت کرده‌اند یا به اسرائیل، اروپا یا [[ایالات متحده]] مهاجرت کرده‌اند. این موضوع بر کیفیت کار گروهی تأثیر داشته است.

=== [[ارکستر سازهای ملی تاجیکستان|ارکستر ساز‌های ملی]] ===
[[ارکستر سازهای ملی تاجیکستان|ارکستر ساز‌های ملی]] در سال 1938م. تشکیل شد. این گروه که در ابتدا یک [[گروه موسیقی فولکلور گنجینه تاجیکستان|گروه موسیقی فولکلور]] بود، به واسطه تلاش‌‌های استادانی مانند بالاسانیان و لینسکی، که هر دو فارغ التحصیلان هنرستان [[مسکو]] بودند، به ارکستری در سطح جهانی تبدیل شد. این ارکستر دارای چهل و دو نوازنده می‌شود. تمام اعضای ارکستر از آموزش رسمی موسیقی بهره مند بوده‌اند. ارکستر قطعات محبوب آهنگسازان مشهور روس و سایر کشور‌های اروپایی را نیز اجرا می‌کند. این ارکستر که در اصل برای [[رادیو در تاجیکستان|رادیو]] و [[تلویزیون در تاجیکستان|تلویزیون]] برنامه اجرا میکند، برخی اوقات در برابر مخاطبان به اجرای زنده نیز می‌پردازد. این ارکستر به دلایلی در شرایط نامساعدتری قرار داشته است. نخست، از آن جایی که این گروه به عنوان بخشی از سازمان رادیو و تلویزیون است، بودجه کمتری نسبت به گروه‌‌های هنری که از طرف [[وزارت فرهنگ تاجیکستان|وزارت فرهنگ]] حمایت می‌شوند، دریافت می‌کند. دوم، به دلیل تعداد زیاد اعضا، این ارکستر به طور معمول از تور‌های خارجی حذف می‌شود و اعضای گروه فرصت سفر به خارج از کشور و اجرا برای مخاطبان خارجی را از دست می‌دهند. یک تور خارجی، به اعضا این فرصت را می‌دهد تا کار هنری خود را به مخاطبان جهانی ارائه کنند و از این طریق روحیه آن‌ها تقویت خواهد شد.

=== [[گروه موسیقی فولکلور گنجینه تاجیکستان|گروه موسقی فولکلور گنجینه]] ===
گنجینه یکی از قدیمی‌ترین و محبوب‌ترین گروه‌های موسیقی [[تاجیکستان]] است. این گروه آواز‌هایی از [[ارتفاعات تاجیکستان|کوه‌‌های تاجیکستان]] را اجرا می‌کند. همه ساز‌های سنتی تاجیک در این گروه نواخته می‌شود. مضمون آواز‌ها متفاوت است و از غزل تا فلک خوانی را شامل می‌شود. فلک خوانی ژانر به خصوص جالب توجهی است که در مراسم خاکسپاری و سایر مناسبت‌‌ها خوانده می‌شود. در این آواز‌ها فلک (جهان) مورد خطاب قرار می‌گیرد و مسئول مشکلات و مصائب زندگی خوانده می‌شود. این گروه بیست و پنج خواننده، نوازنده و رقصنده و نیز دوازده کارمند، شامل کارگردان و تکنسین دارد.[[پرونده:اپرا و باله.jpg|بندانگشتی|اپرا و باله تاجیکستان (1403). برگرفته از سایت جدید آنلاین، قابل بازیابی از https://www.jadidonline.com/story/09082011/frnk/tajik_opera_ballet_book]]

=== [[اپرا و باله تاجیکستان|اپرا و باله]] ===
اپرا و باله به وسیله روس‌ها در ده 1930م. به تاجیکستان معرفی شد. اولین اپرای تاجیک با نام شورش وسیع نوشته بالاسانیان، در سال 1941م. به روی صحنه رفت. اپرا‌های دیگری بر اساس شاهنامه فردوسی نوشته و در [[تئاتر و هنرهای نمایشی تاجیکستان|تئاتر]] اپرا، باله [[صدرالدین عینی]] اجرا می شد. این ژانر‌های [[موسیقی در تاجیکستان|موسیقی]] و رقص در طول دهه‌‌های 1970 و 1980م. به اوج رسید. ستاره‌‌های باله تاجیک، به خصوص در اتحاد شوروی و خارج از آن به شهرت رسیدند. ملک صابراوا یکی از بالرین‌های [[تاجیکستان]] بود که موفق به دریافت جوایز معتبری از جشنواره‌ها و مسابقات بین المللی شد. جنگ داخلی صدمه‌‌های زیادی به [[اپرا و باله تاجیکستان|اپرا و باله]] وارد آورد.

بهترین خوانندگان اپرا و رقصندگان باله، اعم از تاجیک یا روس، به [[مسکو]]، اروپا و ایالات متحده [[آمریکا|امریکا]] مهاجرت کردند یا به مناطق دیگر کشور گریختند. آنچه در زیر آمده است نام تئاتر‌های [[اپرا و باله تاجیکستان|اپرا و باله]] در تاجیکستان است. اپرا باله [[صدرالدین عینی]] در [[شهر دوشنبه]]، [[اپرا و باله تاجیکستان|اپرا باله]] تحفه فاضل در شهر کانی بادام استان خجند، اپرا باله در منطقه ناو در استان خجند، اپرای روسی سعیدعلی ولی زاده در کولاب در استان ختلان، اپرای فرغان تپه در استان ختلان.

جدول شماره 1. گروه‌‌های [[اپرا و باله تاجیکستان|اپرا و باله در تاجیکستان]]<ref name=":0">[[تاجیکستان]] (1387). تهران: [https://www.ipis.ir/ دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه]، ص 36.</ref><ref>زهریی، حسن (1391). جامعه و فرهنگ [[تاجیکستان]]. تهران: [https://www.icro.ir/ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی] (در دست انتشار)، ص 296-300.</ref>
{| class="wikitable"
|'''نام گروه'''
|'''محل استقرار'''
|-
|گروه اپرا و باله صدرالدین عینی
|دوشنبه
|-
|گروه تحفه فاضل
|کانیآباد خجند
|-
|گروه اپرا و باله ناو
|ولایت خجند
|-
|گروه اپرا و باله روسی سیدعلی ولیزاده
|کولاب در ولایت ختلان
|-
|گروه اپرای فرغان تپه
|فرغان تپه در ولایت ختلان
|}

== نیز نگاه کنید به ==
[[مراکز فرهنگی، ادبی و هنری قطر]]؛ [[انجمن های فرهنگی و هنری وابسته به وزارت فرهنگ چین]]؛ [[مراکز و انجمن‌های ادبی ژاپن]]؛ [[مراکز و انجمن‌های ادبی کوبا]].

== پاورقی ==
[i] - در زبان تاجیکی به آن‌ها «خانه‌‌های مدنیت» نیز گفته می‌شد.

== کتابشناسی ==
بازگشت به نهادها و مراکز فرهنگ و هنر تاجیکستان.
برگرفته از «https://dmelal.ir/index.php?title=نهادها_و_مراکز_فرهنگ_و_هنر_تاجیکستان»