نمایش مبدأ برای چوئن لای، نخست وزیر مادام العمر جمهوری خلق چین

[[پرونده:Images.jpg|بندانگشتی|چوئن لای. قابل بازیابی از https://m.famousfix.com/list/politicians-from-huai-an ]]چوئِن لای در تاریخ پنجم ماه مارس 1898 میلادی، در خانواده ای نسبتا مرفه و اشرافی و اهل علم و دانش در استان جِه جیانگ در شرق [[چین]] به دنیا آمد. وی پس از تولد از سوی عمویش که فرزندی نداشت، به فرزندی پذیرفته شد و پس از مرگ عمو، زیر نظر همسر عمویش که بانویی فرهیخته بود بزرگ شد. نا مادری مهربان چوئِن لای در سنین کودکی به او خواندن و نوشتن را آموخت به نحوی که در 8 سالگی او می توانست اغلب رمان های کلاسیک چینی را بخواند. چو در9 سالگی مادر اصلی و در10 سالگی مادر خوانده‌ی خود را از دست داد و لذا تحت تکفل و سرپرستی عموی دیگرش در شهرستان شِن یانگ(ShenYang) در شمال [[چین]] قرار گرفت. در این شهر چوئِن لای وارد مدرسه ای شد که سیستم آموزشی غرب در آن جا آموزش داده می شد. در این مدرسه وی افزون بر فراگیری زبان انگلیسی و سایر علوم روز، با آثار نویسندگان روشنفکر چینی نیز آشنا شد. در سال 1913، با انتقال عموی چوئِن لای که شغل دولتی داشت به شهر تیَن جین(Tian Jin)، وی وارد مدرسه‌ی راهنمایی مشهور نانکَی( Nankai)شد که مدیر آن یکی از شخصیت های برجسته‌ی آموزشی قرن بیستم [[چین]] به نام جانگ بولینگ(Zhang Boling)بود. اغلب دانش آموزان این مدرسه، رهبران آینده‌ی کشور چین در زمینه های مختلف شدند. چوئِن لای به خاطر استعداد و توانایی بالای آموزشی، از سوی مدیر مدرسه برای ادامه‌ی تحصیل به [[ژاپن]](1917) و سپس به [[فرانسه]] اعزام شد.

=== [[ایدئولوژی مارکسیستی چوئن لای|آشنایی با ایدئولوژی مارکسیستی]] ===
او در ژاپن با [[ایدئولوژی مارکسیستی چوئن لای|ایده های مارکسیستی]] آشنا و علاقمند به فعالیتهای سیاسی گردید. چو پس از بازگشت از ژاپن در سال1919، در تیَن جین وارد فعالیتهای سیاسی شده و سردبیری مجله ای را که توسط روشنفکران چپ گرای این شهر منتشر می شد، برعهده گرفت. در سال 1919که مدرسه‌ی راهنمایی نانکَی به دانشگاه ارتقا یافت، چو جزو نخستین نفراتی بود که وارد این دانشگاه شد. در این دانشگاه بود که او به همراه سایر همفکرانش«انجمن بیداری(Awakening Society)» را راه اندازی کرد. در این انجمن که با گروه های فعال چپ [[دانشگاه پکن در چین|دانشگاه پکن]] مرتبط بودند، به خاطر مسایل امنیتی، به جای نام اعضا، هرکدام دارای شماره‌ی خاصی بودند که به آن شماره شناخته می شدند و چوئن لای شماره‌ی 5 این گروه بود. وی در این انجمن به شدت مشغول فعالیت های سیاسی شد که نخستین کار علنی او، راه اندازی تظاهراتی برای تحریم کالاهای ساخت ژاپن بود. در همین ارتباط بود که چوئِن لای و چند نفر از اعضای«انجمن بیداری» در سال 1920 دستگیر و به مدت 6 ماه زندانی شدند وچوئِن لای در زندان کلاس آشنایی با ایده های مارکسیستی را برای هم بندان خود برگزار می کرد.

=== [[سفر چوئن لای به اروپا|سفر به اروپا]] ===
چو پس از آزادی از زندان با همکاری افرادی از پکن، اقدام به راه اندازی«فدراسیون اصلاحات» کرده و به سازماندهی تشکیلات زیر زمینی افراد چپ گرا پرداخت. وی به خاطر سابقه دار شدن در جریان زندان، از دانشگاه نانکَی اخراج و تصمیم گرفت برای ادامه‌ی تحصیل به خارج از کشور سفر نماید. لذا، با حمایت [[مالی]] بنیانگذار دانشگاه نانکَی و حقوقی که از یکی از روزنامه های تیَن جین برای همکاری بعنوان خبرنگار در اروپا دریافت کرد، همراه با گروهی از دوستان و همکلاسی ها، در تاریخ 7نوامبر سال 1920، با کشتی و از طریق [[شانگهای]] عازم اروپا شد.

چوئِن لای در [[پاریس]] ضمن ادامه‌ی تحصیل به مطالعه ی وضعیت سیاسی و اجتماعی جوامع مختلف اروپایی و مقایسه ی آن با شرایط موجود در جامعه ی [[چین]] پرداخت. وی در یکی از نامه هایش به خانواده می نویسد:«برای مشکل [[چین]] دو راه حل وجود دارد، راه حل کوتاه مدت و انقلابی( مانند انقلاب بلشویک های شوروی) و راه حل دراز مدت(مانند تحولات انگلیس). به نظر من هیچکدام از این دو راه حل برای شرایط کنونی کشور [[چین]] مناسب نیستند. من راه حل میانه را انتخاب میکنم.»

=== [[عضویت چوئن لای در حزب کمونیست|عضویت در حزب کمونیست]] ===
او در سال1921،به عضویت یک گروه کمونیستی متشکل از چینی های مقیم فرانسه در آمد. در جلسات این گروه بود که وی با برخی دیگر از فعالان چپ دانشجویی از جمله دِنگ شیائوپینگ آشنا شد. چوئِن لای به همراه گروه دیگری از دانشجویان چپ گرای چینی در سال 1922 به برلین سفر کرد و در آنجا به فعالیت های سیاسی خود ادامه داد. وی در همان سال و در سفری به پاریس با همکاری دیگران«[[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|حزب کمونیست]] جوانان [[چین]](Chinese Youth Communist Party)» را پایه گذاری کرد و به عنوان شاخه‌ی اروپایی [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|حزب کمونیست]] [[چین]] در دوران همکاری [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|حزب کمونیست]] و حزب کومین تانگ، شاخه ی حزب کومین تانگ را نیز در فرانسه تأسیس نمود. در سال1924، وی به عنوان عضو با سابقه‌ی [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|حزب کمونیست]] [[چین]] شاخه‌ی اروپا، از سوی [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|حزب کمونیست]] برای ادامه ی فعالیت به [[چین]] فراخوانده شد.

=== [[بازگشت چوئن لای به چین|بازگشت به چین]] ===
چوئِن لای به محض بازگشت، در بخش سیاسی آکادمی نظامی وامپوآ( Wampoa)که ریاست آن با [[مارشال چیانگ کایشک، ژنرال سرخ|چیانگ کایشِک]] بود، مشغول و بعد از چند ماه به معاونت و پس از مدت کوتاهی به ریاست بخش سیاسی آکادمی منصوب گردید. در همین ایام وی بعنوان دبیر [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|حزب کمونیست]] در استانهای گوان دونگ و گوانگ شی انتخاب شد. او با استفاده از موقعیت خود در آکادمی نظامی، تعداد زیادی از سربازان و افسران و درجه داران را مخفیانه جذب [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|حزب کمونیست]] کرد و در واقع تشکیلات مخفی نظامی حزب را در این پادگان آموزشی-نظامی شکل داد و به دلیل همین فعالیت ها بود که مجبور شد جایگاه خود را در این پادگان از دست بدهد.

چوئِن لای در طول همکاری نظامی با وامپوآ و مشارکت در دوجنگی که به رهبری چیانگ کایشِک علیه جنگ سالاران شورشی صورت گرفت، توانست با استفاده از موقعیت خود، جایگاه [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|حزب کمونیست]] را در مناطق مختلف شرق چین استحکام بخشد. وی در سال1925، با مجوز [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|حزب کمونیست]] با خانم دِنگ اینچائو(Deng Yingchao)ازدواج نمود. در سال 1926، چوئِن لای و بقیه‌ی اعضای [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|کمونیست]] پایگاه نظامی وامپوآ به خاطر حادثهای که بدون اطلاع فرمانده پایگاه رخ داد، توسط چیانگ کایشِک از تمامی پست های مهم ارتشی برکنار شدند[i].

چوئِن لای در سال1926، به [[شانگهای]] منتقل شد و در آنجا به سازماندهی و فعال سازی اتحادیه های کارگری وابسته به [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|حزب کمونیست]] نقش فعالی داشت و لذا در یک حادثه ی از پیش طراحی شده توسط نظامیان طرفدار چیانگ دستگیر و نزدیک بود به قتل برسد که با وساطت برخی از فرماندهان ارتش که از قبل با او رفاقت داشت، از مرگ حتمی نجات یافت. 

وی به خاطر اوضاع نا مناسب امنیتی موجود در [[شانگهای]]، در سال1927 از این شهر فرار کرده و در شهر هانکو(Hankou) در پنجمین کنگره‌ی ملی [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|حزب کمونیست]] شرکت و در این اجلاس به عضویت کمیته ی مرکزی حزب انتخاب و مسئول شاخه ی نظامی حزب شد. با تلاش [[مارشال چیانگ کایشک، ژنرال سرخ|چیانگ کایشِک]] برای دستگیری رهبران و فعالان [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|حزب کمونیست]]، چوئِن لای به زندگی مخفیانه روی آورد. در جریان شورش نانچانگ(Nanchang) که از سوی دولت ملی سرکوب شد، چوئِن لای دچار بیماری مالاریا گردید و برای مداوا به هنگ کنگ فرستاده شد ولی بعدا به خاطر شکست این شورش تنزل مقام یافته و عضو علی البدل کمیته‌ی مرکزی شد. وی در سال 1928، برای حضور در ششمین کنفرانس ملی حزب به [[مسكو|مسکو]] سفر کرده[ii]و در گزارشی به کنگره گفت، با توجه به شرایط موجود در [[چین]]، راه انداختن انقلاب همه جانبه در این کشور فعلا میسر نیست. این ایده مورد قبول کنگره واقع شد و در این اجلاس وی به سرپرستی و مسئولیت تبلیغاتی حزب انتخاب گردید در حالی که تنها 30 سال داشت.

چوئِن لای پس از یکسال اقامت در [[مسكو|مسکو]]، در سال 1929 به [[شانگهای]] باز گشته و بهصورت کاملا مخفیانه زندگی خود را آغاز و بعنوان مسئول شاخه ی امنیتی حزب، به ساماندهی و حفظ و حراست از [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|نیروهای کمونیستی]] که به شدت تحت تعقیب پلیس امنیتی چیانگ کایشِک بودند پرداخت. پس از لو رفتن تشکیلات سرٌی چوئِن لای، وی به همراه همسرش و تعدادی از رهبران رده بالای حزب، در اواخر سال 1931 از شانگهای فرار و به منطقه‌ی جیانگشی(Jiangxi)که تحت کنترل مائو بود رفتند. او در جیانگ شی بعنوان کمیسر سیاسی حزب جایگزین [[مائو تسه تونگ(مائو زدونگ)، بنیانگذار جمهوری خلق چین|مائو]] شد. چو با برخورداری از حمایت حزب و دوستان نظامیش، ارتش سرخ را طبق استانداردهای موجود سازماندهی کرده و توانست در مقابل چهار حمله‌ی گسترده ی ارتش ملی به مناطق تحت اشغال [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|کمونیست ها]] در منطقه ی جیانگ شی مقاومت نماید، ولی در پنجمین حمله ی شدید نیروهای [[مارشال چیانگ کایشک، ژنرال سرخ|چیانگ]]، [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|نیروهای کمونیستی]] در جبهه های مختلف متحمل شکست شده و مجبور به ترک پایگاه های خود در جنوب و حرکت به سمت شمال شدند. در این مرحله چوئِن لای مسئول سازماندهی و پشتیبانی نیروهای شرکت کننده در راهپیمایی بزرگ شد.

او توانست با برنامه ریزی دقیق و حساب شده، زمینه‌ی عبور 84 هزار نیروی نظامی و غیر نظامی را در اوایل اکتبر 1934 پس از مذاکره‌ی مخفیانه با یکی از فرماندهان [[مارشال چیانگ کایشک، ژنرال سرخ|چیانگ]]، بدون درگیری فراهم سازد. ولی در عبور از آخرین خط محاصره، درگیری شدیدی رخ داد که با تلفات بسیاری همراه بود و از 84 هزار نفر تنها نیمی از آنها توانستند از این درگیری جان سالم بیرون ببرند. در نهایت، بین 8 تا 9 هزار نفر پس از یک سال پیاده روی، در تاریخ 20 اکتبر 1935، وارد استان شَن سی در شمال غرب کشور شده و بقیه در میانه ی راه به دلایل مختلف از جمله درگیری، قحطی و گرسنگی و بیماری، و سقوط از صخره ها و دره ها جان خود را از دست دادند. در طول راهپیمایی بزرگ که مقام حزبی چوئِن لای از [[مائو تسه تونگ(مائو زدونگ)، بنیانگذار جمهوری خلق چین|مائو]] بالاتر بود، چو همیشه از دیدگاه های [[مائو تسه تونگ(مائو زدونگ)، بنیانگذار جمهوری خلق چین|مائو]] حمایت می کرد و این برخوردهای دوستانه بود که زمینه‌ی دوستی میان این دو را تا آخر عمر فراهم ساخت. اگرچه در سال های آخر عمر چوئِن لای به واسطه ی مخالفت وی با انقلاب فرهنگی و سعایت باند چهار نفره، رابطه ی بین چو و [[مائو تسه تونگ(مائو زدونگ)، بنیانگذار جمهوری خلق چین|مائو]] به سردی گرایید.

=== [[طرح ایجاد جبهه مشترک ضد ژاپنی|طرح ایجاد جبهه ی مشترک ضد ژاپنی]] ===
چوئِن لای در ارایه‌ی طرح همکاری [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|حزب کمونیست]] با نیروهای چیانگ جهت مقابله با نیروهای ژاپنی نقش اساسی داشت. وی توانست این پیشنهاد را به یکی از فرماندهان ارتش ملی که در استان شَنسی مستقر و مأمور مقابله با [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|نیروهای کمونیستی]] بود، به نام جانگ شووِ لیانگ(Zhang Xueliang) ارایه و از طریق وی با به گروگان گرفتن یک هفته ای چیانگ کایشِک وی را وادار به پذیرش این همکاری نماید. اگرچه چیانگ به درستی با [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|نیروهای کمونیستی]] در جنگ علیه ژاپن همکاری نکرد، ولی حملات خود به منطقه ی در اختیار آنها را کاهش داد و این فرصت زمینه ی خوبی برای سروسامان دادن به [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|نیروهای کمونیستی]] فراهم ساخت تا بتوانند برای مقابله با ژاپنی ها و ارتش ملی بهتر آماده شوند.

چوئِن لای پس از حادثه‌ی شیاَن و قبول همکاری دو حزب برای مقابله با ژاپن، بعنوان نمایندهی [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|حزب کمونیست]] جهت هماهنگی های لازم به شهر نانجینگ، محل استقرار دولت چیانگ رفته و با تشکیل ستاد مشترک با نیروهای ملی برای تحقق این همکاری و همزمان توسعه ی حضور [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|نیروهای کمونیستی]] در مناطق تحت کنترل [[تاسیس حزب کومین تانگ در گوانگ جو|کومین تانگ]] و جذب نیروهای جدید برای پیوستن به ارتش سرخ، فعالانه و به سختی تلاش کرد. پس از تصرف نانجینگ توسط ژاپنی ها، وی همراه با چیانگ، محل استقرار دولت ملی را به ووخان انتقال داده و در آنجا به صورت محرمانه از سوی حزب مأموریت یافت تا حضور [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|نیروهای کمونیستی]] در مناطق مختلف را توسعه دهد.

وی توانست با اخذ مجوز لازم از دولت ملی روزنامه ای به نام شینخوا ریبائو(Xinhua Ribao)را در ووخان منتشر کند که این روزنامه ابزار مهمی برای تبلیغ [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|خط مشی و ایده های کمونیستی]] بود. در همین ایام وی تنها کانال ارتباطی [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|حزب کمونیست]] با جهان خارج نیز بود و توانست با بیش از 40 خبرنگار فعال خارجی مستقر در ووخان ارتباط برقرار سازد که برخی از آنها بعدها سمپات حزب شده و گزارشها و اخبار فراوانی به نفع [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|کمونیست ها]] به جهان مخابره کردند. وی همچنین، یک تیم پزشکی کانادایی را به منطقه ی یاناَن فرستاد و توسط یک فیلمساز هلندی، فیلمی تحت عنوان«400میلیون نفر (400 million People)» از این منطقه ساخت که تبلیغ خوبی برای [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|حزب کمونیست]] بود. وی هم چنین، در سال 1938، از سوی دولت ملی بعنوان مسئول بخش سیاسی کمیته‌ی نظامی [[تاسیس حزب کومین تانگ در گوانگ جو|حزب کومین تانگ]] منصوب شد که تنها شخصیت [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|کمونیست]] در این رده در دولت ملی بشمار می رفت.

در سال1943رابطه‌ی چوئِن لای و [[مارشال چیانگ کایشک، ژنرال سرخ|چیانگ کایشِک]] به هم خورد و وی برای همیشه چونگ چینگ که پایتخت موقت دولت ملی شده بود را ترک نموده و وارد یاناَن مقر [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|حزب کمونیست]] شد. در این ایام [[مائو تسه تونگ(مائو زدونگ)، بنیانگذار جمهوری خلق چین|مائو]] رهبر قدرتمند [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|حزب کمونیست]] شده بود و تلاش می کرد دیدگاه ها و تفکر خود را در حزب غالب نماید. ابتدا [[مائو تسه تونگ(مائو زدونگ)، بنیانگذار جمهوری خلق چین|مائو]]، چوئِن لای و تعدادی از فرماندهان و اعضای رده بالای حزب را متهم به دشمنی با حزب و شخص [[مائو تسه تونگ(مائو زدونگ)، بنیانگذار جمهوری خلق چین|مائو]] کرد و چوئِن لای متهم شد که در دوران اقامت در چونگ چینگ به عامل [[تاسیس حزب کومین تانگ در گوانگ جو|کومین تانگ]] تبدیل شده است، ولی چوئِن لای با رد این اتهامات و پذیرش برخی از اشتباهات و انتقاد از خود در جلسات عمومی حزب و همچنین، دفاع از رهبری [[مائو تسه تونگ(مائو زدونگ)، بنیانگذار جمهوری خلق چین|مائو]]، اندیشه های [[مائو تسه تونگ(مائو زدونگ)، بنیانگذار جمهوری خلق چین|مائو]] و حمله به دشمنان [[مائو تسه تونگ(مائو زدونگ)، بنیانگذار جمهوری خلق چین|مائو]]، توانست از این اتهامات تبرئه و از خطر برخورد و اخراج از حزب در امان بماند. چوئِن لای از فرصت ورود آمریکایی ها به جبهه ی ضد ژاپنی بهره برداری کرده و با هیأت آمریکایی اعزامی به یاناَن(Dixie Nission)در زمینه های مختلف همکاری و مذاکره کرده و نظر آنها را برای کمک به [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|حزب کمونیست]] جلب کرد. حتی [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|نیروهای کمونیست]] در یک عملیات آزادسازی اسرای آمریکایی(خلبانان) شرکت نمودند.

=== [[شرکت چوئن لای در مذاکرات صلح|شرکت در مذاکرات صلح]] ===
با تسلیم ژاپن در سال 1945، [[مائو تسه تونگ(مائو زدونگ)، بنیانگذار جمهوری خلق چین|مائو]] و چوئِن لای از سوی چیانگ، برای شرکت در مذاکرات صلح و امضای پیمان ترک مخاصمه با ژاپن دعوت و در جلسات مختلف شرکت نمودند. در خلال 45 روز اقامت [[مائو تسه تونگ(مائو زدونگ)، بنیانگذار جمهوری خلق چین|مائو]] و چوئِن لای در چونگ چینگ، [[مائو تسه تونگ(مائو زدونگ)، بنیانگذار جمهوری خلق چین|مائو]] 11 بار با چیانگ کایشِک ملاقات و پیرامون اوضاع کشور [[چین]] پس از جنگ با هم مذاکره کردند که چوئِن لای همیشه در این مذاکرات حضور داشت و مطالب مطرح شده را تأیید می کرد. در نهایت این مذاکرات به نتیجه نرسید و [[مائو تسه تونگ(مائو زدونگ)، بنیانگذار جمهوری خلق چین|مائو]] به یان اَن بازگشت ولی چو برای تنظیم بیانیه‌ی نهایی درچونگ چینگ ماند. و در مذاکرات بعدی نیز که با حضور نمایندگان [[آمریکا]] صورت گرفت حضور داشت.

این مذاکرات در سال 1946 به قبول صلح بین دو حزب رقیب [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|کمونیست]] و [[تاسیس حزب کومین تانگ در گوانگ جو|کومین تانگ]] انجامید و قرار شد هر دو طرف ارتش های خود را از مسایل سیاسی کشور دور نگه دارند. [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|حزب کمونیست]] این قرار داد را پذیرفت و چوئِن لای را هم به همراه 8 نفر دیگر برای حضور در جمع دولت ائتلافی آینده معرفی کرد و پیشنهاد شد که چوئِن لای به معاونت ریاست جمهوری انتخاب شود. ولی در ادامه، مذاکرات متوقف و اختلافات و درگیری های نظامی اوج گرفت و هیچ یک از طرفین حاضر به عقب نشینی از مواضع خود نبودند. لذا، چوئِن لای به همراه سایر اعضای هیئت نانجینگ را که مجددا پایتخت دولت ملی شده بود، ترک نمودند و در گیری های نظامی در مناطق مختلف بار دیگر با شدت بیشتر آغاز و برخی از مواضع [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|کمونیست ها]] به دست ارتش ملی افتاده و جنگ داخلی اوج گرفت. در ماه مارس همان سال، نیروهای ارتش ملی، یاناَن مرکز استقرار [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|کمونیست ها]] را تسخیر کردند، ولی با اطلاعاتی که از سوی شبکه‌ی مخفی تحت امر چوئِن لای از وضعیت استقرار نیروهای ملی به دست آمده بود، ارتش سرخ توانست در حملات متعدد آنها را شکست داده و در ماه ژانویه‌ی 1949، [[پکن]] و سپس تیَنجین را تصرف و با قدرت تمام شمال [[چین]] را در اختیار بگیرند.

چوئِن لای خود هیچ فرزندی نداشت، ولی تعدادی از فرزندان یتیم کشته شدگان [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|کمونیست]] را به فرزند خواندگی پذیرفت که یکی از آنها «لی پینگ(Li Ping)» بود که بعدها به مقام نخست وزیری [[چین]] رسید.

پس از اشغال ووخان توسط ارتش ژاپن، چوئِن لای به همراه سایر اعضای دولت به چونگ چینگ منتقل شد و در آنجا هم بعنوان نماینده‌ی تام الاختیار [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|حزب کمونیست]] با دولت ملی همکاری میکرد و همزمان برای [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|حزب کمونیست]] نیز تلاش می نمود. از جملهی آنها میتوان به مدیریت دو روزنامه، مدیریت سازمان شبکه ی اطلاعات مخفی [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|حزب کمونیست]] و تلاش برای تبلیغات گسترده به نفع حزب، آزاد سازی زندانیان [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|کمونیست]] از زندان دولت ملی، سازماندهی شاخه ی جنوبی حزب و جذب نیروهای جدید به حزب اشاره کرد. در این دوران اعضای شبکهی مخفی حزب زیر نظر چوئِنلای در تمام نهادهای سیاسی، اقتصادی، آموزشی، نظامی و اداری[[تاسیس حزب کومین تانگ در گوانگ جو|کومین تانگ]] رخنه کرده و تمام اطلاعات خود را در اختیار چو قرار میدادند. در ماه مه سال 1940، روابط میان دو حزب در اثر حادثهای که در آن [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|نیروهای کمونیستی]] مورد حمله‌ی نیروهای ملی قرار گرفته بودند، تقریبا به هم خورده و تبلیغات علنی و عملیات گسترده‌ی نظامی علیه یکدیگر را آغاز کردند. در این دوره یکی از عوامل جاسوس چوئِنلای که در محافل دیپلماتیک فعالیت می کرد، خبر سرٌی را به اطلاع چوئِنلای رساند مبنی بر اینکه هیتلر قصد دارد در تاریخ 22 ماه ژوئیه ی سال 1941، به خاک اتحاد جماهیر شوروی حمله کند. چوئِن لای2 روز پیش از آغاز این حمله، موضوع را طی تلگرافی به اطلاع [[استالین]] رساند که خبر مهمی بود.

=== [[ارتباط چوئن لای با محافل دیپلماتیک در چونگ چینگ|ارتباط با محافل دیپلماتیک در چونگ چینگ]] ===
در این دوره، چوئِن لای از طریق دوستی با مقامات ارشد نظامی، تعدادی از آنها را مخفیانه به عضویت حزب در آورده و از طریق آنان ایستگاه های رادیویی و ارتباطاتی راه اندازی و سلاح های مورد نیاز [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|حزب کمونیست]] را تأمین میکرد. وی همچنین، با گسترش ارتباطات خود با محافل دیپلماتیک و سفرای کشورهای مختلف و خبرنگاران خبرگزاری های غربی، در تثبیت جایگاه حزب و متقاعد کردن آنها به این که [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|حزب کمونیست]] به زودی [[چین]] را تحت سلطه‌ی خود در خواهد آورد، موفقیت های زیادی کسب کرد. اگرچه چیانگ تلاش های آشکار و نهان بسیاری برای محدود سازی ارتباطات وی با محافل دیپلماتیک به عمل می آورد. 

وی هم چنین، هزینه ی فعالیت های تبلیغاتی و عملیات گسترده‌ی سرٌی خود را از طریق جذب کمک های مردمی به ویژه کمک های مخفیانه ای که از طرف همسر(بیوه) [[سون یات سن، بنیانگذار جمهوری چین|سون یات سِن]]([[سونگ چینگ لینگ]]) دریافت می کرد تأمین و با راه اندازی شرکت های بازرگانی و تجاری، حتی تولید و تجارت تریاک در مناطق تحت نفوذ [[تاسیس حزب کومین تانگ در گوانگ جو|کومین تانگ]] و ژاپنی ها، اقدامات فراوانی انجام می داد.

در ژانویه‌ی سال 1949، چیانگ از ریاست جمهوری استعفا داد و لی زونگ رِن(Li Zong Ren) رییس جمهور شد. چوئِن لای از طرق مختلف با وی ارتباط برقرار کرده و طی مذاکرات متعددی از او خواست تا قدرت را به [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|حزب کمونیست]] تسلیم کند، ولی «لی» شخصا نمیتوانست در این خصوص تصمیم بگیرد و می بایست پس از کسب نظر [[مارشال چیانگ کایشک، ژنرال سرخ|چیانگ]] اقدام می کرد. به دلیل تعلل و تأخیر در دادن پاسخ به درخواست های [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|حزب کمونیست]]، [[مائو تسه تونگ(مائو زدونگ)، بنیانگذار جمهوری خلق چین|مائو]] و چوئِن لای به ارتش سرخ دستور حمله‌ی همه جانبه در سرتاسر کشور را صادر و در تاریخ 23 آوریل ارتش سرخ نانجینگ را تصرف و در اکتبر نیز گواندونگ را تسخیر کرد و در ماه دسامبر هم آخرین شهر باقیمانده در دست نیروهای ملی یعنی چِنگدو را تصرف و چیانگ را مجبور به فرار به جزیره‌ی تایوان نمودند.

با تأسیس [[جمهوری خلق چین]] در اول اکتبر سال 1949، چوئِن لای به نخست وزیری رسید و همزمان وزیر امور خارجه ی [[چین]] هم شد. وی که عضو کمیته‌ی مرکزی پنج نفره‌ی [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|حزب کمونیست]] هم بود، ساختار دیپلماتیک [[چین]] نو را طراحی و از خود شخصیتی متین، با وقار و مطلع به نمایش گذاشت و اغلب شخصیتهای اثر گذار و صاحب نفوذ غیر کمونیست را به همکاری با دولت جدید و حزب متقاعد ساخت و در عرصه‌ی بین المللی هم توانست [[روابط چین با هند]] را به سمت عادی شدن هدایت کند.

=== [[فرماندهی نیروهای چینی در شبه جزیره کره|فرماندهی نیروهای چینی در شبه جزیره‌ی کره]] ===
چوئِن لای در جنگ شبه جزیره‌ی کره در سال 1950، فرماندهی کل نیروهای عمل کننده‌ی چینی در کره را بر عهده داشت. پس از امضای قرار داد صلح در کره، چوئِن لای برای همیشه از فعالیت ها و پست های نظامی کناره گیری کرده و اوقات خود را به فعالیت در کمیته‌ی مرکزی، شورای دولتی و امور دیپلماتیک متمرکز نمود.

چوئِن لای به نمایندگی از چین، در مراسم تدفین [[استالین]] شرکت و در این سفر طی مذاکراتی که انجام داد، از خروشچف برای بازدید از این کشور دعوت به عمل آورد. تا آن زمان هیچ رییس [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|حزب کمونیست]] از [[روسیه|شوروی]] به [[چین]] سفر نکرده بود.

لذا خروشچف در پنجمین سالگرد پیروزی [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|کمونیست ها]] در [[چین]] به این کشور سفر کرد. وی در دهه ی1950 در توسعه ی روابط [[چین]] با [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|کشورهای کمونیستی]] به ویژه [[روسیه|اتحاد جماهیر شوروی]] و سایر کشورها و حل مشکلات با فرانسه در منطقه ی هندوچین، جنگ ویتنام و حل دیگر مناقشات منطقه ای متمرکز شد. او در سال 1955 فعالانه در کنفرانس همکاریهای آفریقا-آسیا در باندونگ اندونزی شرکت کرده و بر ایجاد صلح جهانی و آسیای عاری از سلاح های هسته ای تأکید کرد. بعد از این کنفرانس بود که وجهه‌ی سیاسی [[چین]] در عرصه‌ی بین المللی به ویژه در میان کشورهای غیر متعهد، رو به بهبود گذاشت. چوئِن لای در نخستین بیانیه‌ی دیپلماتیک خود اعلان کرد که هر کشوری که با [[چین]] رابطه‌ی سیاسی برقرار می کند، باید با تایوان قطع رابطه نماید. او توانست از شلیک مداوم گلوله های توپ از خاک [[چین]] به سمت جزیره ی [[تایوان]] را متوقف و بر بازگرداندن این جزیره به [[چین]] از طریق گفتگو و مسالمت آمیز و برقراری صلح در منطقه تأکید نمود.

=== روزهای پایانی ===
چوئِن لای در سالهای آخر عمر خود به شدت مورد هدف انتقادات [[مائو تسه تونگ(مائو زدونگ)، بنیانگذار جمهوری خلق چین|مائو]] و باند چهارنفره قرار گرفت و آنها با اجرای برنامه های مختلف تلاش کردند وی را تحقیر و از چرخه‌ی قدرت حزبی کنار بگذارند. به هرحال، در اواخر سال 1974، مشخص شد که چوئِن لای به سرطان مبتلاست و در بیمارستان بستری شد، اما از همان بیمارستان کارهای روز مره‌ی کشوری را از طریق معاونش [[دنگ شیائوپینگ، معمار اصلاحات چین|دِنگ شیائوپینگ]]، پیگیری می کرد تا این که بالاخره در تاریخ 8 ژانویه‌ی 1976، در 77 سالگی چشم از جهان فروبست. پس از مرگ وی، علیرغم اصرار افراد و شخصیت های مختلف و حتی تقاضای40 نفر از فرماندهان ارشد و ژنرال های بلند مرتبه ی ارتش، [[مائو تسه تونگ(مائو زدونگ)، بنیانگذار جمهوری خلق چین|مائو]] به بهانه های مختلف از جمله بیماری، نه در بیمارستان به عیادت چو رفت و نه بر سر جنازه ی او حاضر شد و نه پذیرفت با صدور بیانیه ای از خدمات برجسته‌ی چوئِن لای تقدیر و ستایش نماید. ولی علیرغم این برخورد نا مناسب [[مائو تسه تونگ(مائو زدونگ)، بنیانگذار جمهوری خلق چین|مائو]] و باند چهارنفره، مردم [[چین]] و سیاستمداران جهان شخصیت وی را مورد ستایش قرار داده و مرگ او را ضایعه ای برای ملت [[چین]] و صلح جهانی دانستند.

مخالفان چوئِن لای حتی به مردم اجازه ندادند در مراسم رسمی به خاک سپاری او در خور شأن این چریک و سیاستمدار پیر در عزای او شرکت کنند. از استفاده از بازوبند عزا و چاپ پلاکارد و پوستر نیز جلوگیری کردند. ولی 3 ماه بعد، در فستیوال مردگان، صدها هزار نفر از اقشار مختلف مردم و سیاستمداران چینی، در میدان تیان آنمِن گرد<sub></sub>هم آمده و با نثار گل و سرودن شعر و نوشتن پلاکارد، از نخست وزیر دوران سختی ها و مشکلات خود قدردانی کردند. این تجمع که در واقع علیه [[مائو تسه تونگ(مائو زدونگ)، بنیانگذار جمهوری خلق چین|مائو]]، انقلاب فرهنگی، و روند جاری کشور و در حمایت از تفکرات و خدمات چوئِن لای و [[دنگ شیائوپینگ، معمار اصلاحات چین|دِنگ شیائوپینگ]] بود، روز بعد نیز ادامه یافت که در پایان روز دوم با یورش پلیس و دستگیری صدها نفر تظاهرات کننده، هم چون عمر چوئِن لای، به پایان رسید<ref>سابقی، علی محمد(1392). جامعه و فرهنگ [[چین]]. تهران: [https://alhoda.ir/ موسسه فرهنگی هنری و انتشاراتی بین الملی الهدی]، جلد 1، ص.221-236.</ref>.  

== نیز نگاه کنید به ==
[[رهبران سیاسی معاصر چین]]؛ [[مائو تسه تونگ(مائو زدونگ)، بنیانگذار جمهوری خلق چین]]؛  [[مارشال چیانگ کایشک، ژنرال سرخ]] 

== پاورقی ==
[i]. <small>در این حادثه تعدادی از افسران کمونیست پایگاه بدون اطلاع فرماندهی چند فروند قایق پایگاه را برای انجام مأموریت حزبی از پایگاه خارج ساخته بوند.</small>

<small>[ii]. در آن شرایط اوضاع امنیتی [[چین]] برای فعالان [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|حزب کمونیست]] وخیم شده بود و احتمال دستگیری تمام رهبران حزبی در صورا برگزاری کنفرانس در خاک [[چین]] می رفت. لذا تصمیم گرفته شد ششمین کنفرانس حزب در [[مسکو]] برگزار شود.</small>

== کتابشناسی ==