فرهنگ اردن

دو نكته اساسي در فرهنگ اردن وجود دارد:

نخست اين كه، مردم از نظر فرهنگي ما بين آن چه در گذشته بوده و آن چه اكنون وجود دارد گرفتار شده اند. گذشته، شكوهمند و حقيقتا داراي جاذبه هاي نامحدود است.

سرگشتگي ميان دنياي جديد و قديم موجب شده است تا افراد ويژگي هاي رفتاري چند شخصيتي به خود بگيرند.

دوم اين كه، اردن ادامه اي از فرهنگ اعراب اطراف مي باشد،‌ به گونه اي كه مي توان گفت اين كشور بخشي از فرهنگ اعراب است.

بنابراين امكان متمايز دانستن فرهنگ اردن از فرهنگ اعراب سرزمين هاي اطراف آن تنها براي اشخاص تيزبين ميسر است، به عبارت ديگر تفاوت محلي وجود دارد.

اين تفاوت ها بواسطه وجود اقليت هاي مختلف بوجود آمده است. آشوري ها به خوراكي هاي ويژه و موسيقي قديمي علاقه مندند. سركاني ها كه يك طايفه قفقازي هستند، داراي رقص ها و لباس هايي كاملا متفاوت هستند و كليساها، سرودها و مراسمي با قدمت تاريخي دارند.

همه اين رسوم و رسومات فرهنگي اقليت ها مي توان در كشورهاي همسايه نيز مشاهده كرد. بسياري از صنايع سنتي اساسا تقليدي از الگوهاي قديمي است و تحول چنداني در آن ها صورت نگرفته است. بدين تزتيب وسايل خانگي ساخته شده از چوب، ظروف فلزي (غالبا مسي و برنجي) كاسه، كوزه و انواع مختلف ليوان نشان دهنده الگوهاي قديمي و مبتني بر تامين منافع عمومي است. اگرچه به واسطه استفاده از ابراز و وسايلي جديد و غالبا واردتي، تعداد معدودي از هنرمندان و صنعتگران به صنايع دستي اشتغال دارند، اما باديه نشينان و برخي از روستائيان در اين منطقه، بواسطه همراه داشتن خورجين هاي سنگين،‌ چاقوهايي با روكش نقره اي و فرش هاي پشمي معروف هستند. لباس هاي سنتي و به خصوص لباس هاي زنان كه داراي طرح هايي ماهرانه هستند. وضعيت و شرايط روستا، قبيله و يا شخص را در شرق اردن مشخص مي نماييد، ولي مردان و زنان به طور روز افزون به لباس هايي كه داراي مدل و سبك غربي هستند گرايش پيدا مي كنند و اين امر در ميان جوانان و در مناطق شهري بيشتر مشهود است. از نظر حكومت اسلامي سنتي، هنرهاي تجسمي مصنوع بود، بنابراين تا قرن معاصر، خطاطي، تذهيب و طراحي هندسي رونق يافتند و هنرهاي تجسمي تضعيف گرديد. امروزه در اردن مدرسه فعال نقاشي وجود دارد كه در آن شيوه هاي شرقي و غربي به كار مي رود و يكي  از اعضاي خانواده سلطنتي به نام "شاهزاده وجدان" در آن مدرسه تعليم مي بيند. گذشته،‌ حال و آينده اي كه به آن اشاره شد، بيش از همه در لباس ها و موسيقي اين مردم جلوه گر است. انواع مختلف لباس هاي روستايي كه با لباس هاي مدرن توام گرديده اند، همراه با موسيقي هاي گوناگون توجه ديدار كنندگان را جلب مي نمايد. در اين سرزمين ممكن است طي يك روز، آوازهاي مخصوص صحرانشينان و سرودهاي جنگي كه احتمالا با صداي طبل همراه است و هم چنين موسيقي مدرن غربي و اشعار و آوازهاي "ام كلثوم" و "صبا" را كه در سراسر جهان معروف است بشنويد. در ضمن همواره نواي موسيقي كلاسيك و مويسقي غربي از خانه هاي اردن به گوش مي رسد. طي قرون گذشته موذن مسجد با صدايي زيبا و دلنشين پنج مرتبه در روز اذان مي گويد و سرودهاي كليساهاي مسيحي كه به زبان هاي يوناني، عربي و يا لاتين خوانده مي شوند،‌ از زمان هاي دور تا كنون به گوش مي رسند. آن چه پس از پوشش، موسيقي و آواز نظر ديداركنندگان را جلب مي كند، نثر، شعر و تكلم است كه پرقدرت ترين جلوه فرهنگ عربي است. اعراب عموما زبان خود را زباني كامل و مطلوب مي دانند و كساني را كه بتوانند آن را به خوبي به كار گيرند، ‌گرامي مي دارند.

شيوه نگارش سنتي كلاسيك در ادبيات و عربي كلاسيك مدرن در روزنامه ها راديو و تلويزيون استفاده مي شود. افراد اين كشور به لهجه هاي مختلف عربي سخن مي گويند و نثر اين زبان به كليه صورت ها مشاهده مي شود. اين در حالي است كه نويسندگان متوني را كه به سبك كلاسيك نگاشته نشده باشند، مورد استفاده قرار مي دهند.

از ديدگاه تشكيلاتي، فرهنگ به دو صورت پيش مي رود. در بخش خصوصي مردم به يكديگر ملحق مي شوند و گروه هايي  را تشكيل مي دهند كه معمولا با نام باشگاه هاي فرهنگي شناخته مي شوند. افراد با استفاده از اين باشگاه ها به عنوان پايگاه، به مطالعه و نشر مطالب فرهنگي مي پردازند. در بخش عمومي دولت معمولا از طريق وزارت فرهنگ و اطلاعات با پرداخت كمك هزينه نمايشگاه تشكيل مي دهند و با دعوت از هنرمندان خارجي سعي مي كنند هنرمندان داخلي را تشويق كنند.

به طور خلاصه فرهنگ اردن مانند فرهنگ بسياري از كشورهاي در حال توسعه،‌يك تركيب در حال تكامل از فرهنگ قديمي،‌ جديد و هم چنين فرهنگ شرق و غرب مي باشد.

در نتيجه اين روند شكل گيري فرهنگي، افراد اين كشور فرصت دارند به شيوه هاي مختلف زندگي كنند و احساسات و استعدادهاي خود را بروز دهند.فرهنگ اردن تنها بخشي از فرهنگ گسترده عرب مي باشد كه از يك سو موجب قدرت و از سوي ديگر موجب تحولات جديد آن مي گردد.