جایگاه دین در جامعه و سیاست قطر

موقعیت دین رسمی و سایر ادیان و مذاهب

حدود7 درصد این جمعیت را شیعیان تشکیل می‌دهند و آنان نیز از شیعیان ایران، بحرین و عربستان سعودی می‌باشند. گرچه شیعیان مقیم قطر در برگزاری آیین‌های مذهبی خود آزاد هستند و در طول سال آیین‌های ویژه‌ي مذهب شیعه را در 8 حسینیه و 6 مسجد برگزار می‌کنند؛ اما وزارت اوقاف این کشور بر اين مراسم نظارت مي‌كند و خطبا نیز باید حتماً قبلاً از مسئولان مربوطه اجازه گرفته باشند. وزارت اوقاف، ائمه‌ي جمعه و جماعت 719 مسجد اهل سنت این کشور را تعیین مي‌كند و مسئولان مربوطه نیز مراقب اظهارات و موضع گیری‌های آنان هستند.

  می‌توان گفت علمای دینی در قطر در حد عربستان سعودی، خود مختار و دارای دارالفتواي مستقل از حاکمیت نیستند- به دیگر سخن، مذهب وهابیت آن گونه که تصور می‌رود در قطر پررنگ نیست؛ اما به رویه‌های وهابی گریزی نیز روی خوش نشان نمی‌دهند.

اینان بر تمام اماکن دینی مسلط هستند و تلاش می‌کنند آموزه‌های دینی خود را که همان آموزه‌های مذهب وهابیت است پاس دارند و در این روند با عمل‌کرد بیشتر دولت‌مردان چندان موافق نیستند و روی خوشی به آنها نشان نمی‌دهند.

قبیله‌هایي كه وارد شده از عربستان سعودی به قطر مهاجرت كرده‌اند، به عنوان ساكنان اصلی قطر،  منحصر به آل ثانی نیست و طوایف دیگری مانند المسند، المری، المناعی، المهندی، الدوسری و الکواری و دیگر طوایف نیز در کنار آل ثانی مدعی تأسیس دولت این کشور هستند. در این میان، قبیله‌ي المسند و المری بیشتر از سایر قبایل دارای تعصبات دینی كه در حقیقت همان تعصبات وهابی‌گري است، هستند. این دو گروه همچنان  به این مذهب پای‌بند هستند و هرچند علنی نيست؛ اما با كنايه، با نوگرایی‌های مذهبی که توسط آل ثانی و مشخصاً توسط خانواده‌ي حاکم، به ویژه خانم شیخه موزه آل مسند مخالفت می‌ورزند.

  نبودن یک خانم بی‌حجاب در خانواده‌های قطری و حتی قطری‌های خارجی تبار ، نشانگر تأثیر فرهنگ دینی وهابیت در جوامع قطری است. گرچه تفکر دینی اصیل حاکم بر جوامع قطری از مذهب وهابیت و تعصب قبیله‌های یاد شده نشأت گرفته است؛ اما همچنان در مقایسه این مذهب در عربستان سعودی، کمرنگ‌‌تر و درگیری آن نیز کمتر به نظر می‌آید.

    این رنگ باختگی در حقیقت مدیون تلاش‌های نوگرایانه‌ي شیخه موزه آل مسند است  وی توانسته است در حداقل یک دهه‌ي اخیر، با طراحی پروژه‌های متنوع علمی و فرهنگی، رویکرد فلسفه‌ي حضور دین در سیاست را به سمت نوگرایی دینی سوق دهد. تلاش  برای اعتلای فکری و فرهنگی و توسعه اقتصادی این کشور سبب شده است که دینداری در این کشور در حقیقت در حوزه حقوق خصوصی افراد بماند و حاکمیت به اعمال نظارت غیرمستقیم و تا حدودی نامحسوس بسنده نماید. برای نمونه، در حالی که در دوایر دولتی و فروشگاه‌های بزرگ و کوچک سراسر قطر، گوشه‌ای از فضای کاری خود را به اقامه نماز جماعت پنجگانه اختصاص داده‌اند؛ اما هیچ نشانه‌ای از اجبار و الزام افراد و کارکنان به حضور در این اماکن وجود ندارد.

    اقامه‌ي نماز جماعت پنجگانه در این کشور همچنان بخشی از سنت‌های دینی یا دین سنتی مردم این کشور است كه باقی مانده و اطعام فقرا در برخی از منازل مسکونی و در بیشتر مساجد این کشور در طول ماه مبارک رمضان توسط افراد حقیقی و نهادهای دینی مانند اوقاف و مراکز جمع آوری زکات، یکی از نمونه‌های بارز دین‌داری سنتی در این کشور است.

  حاکمیت قطر برای تحکیم پایه‌های دینی منهای تعصب وهابیت، برنامه‌های دراز مدتی طراحی کرده و در قالب‌های مختلف فکری- فرهنگی- دینی، به اجرا گذاشته و موفق نیز بوده است. در این زمینه می‌توان به حضور شیخ یوسف قرضاوی، روحانی مشهور مصری، در قطر اشاره کرد که در مدت حضور خود سعی کرده است، در برابر اعتقادات اهل سنت وهابیت سرعت گیری‌هایی ایجاد نماید.

3-7-ترکیب جمعیتی پیروان ادیان ومذاهب

اسلام دین رسمی قطر بوده و بیش از 95 درصد جمعیت این کشور مسلمان هستند، اقلیت مسیحی نیز 5 درصد جمعیت را تشکیل می‌دهند. بیش از 50 درصد جمعیت بومی و سنی مذهب قطر، از جمله خاندان آل ثانی، حاکم قطر، وهابی هستند.