اثرات بحران سوریه بر نظام سلامت

بحران انسانی ناشی از جنگ، جنگ، آوارگی و فقر بیش از 11.8 میلیون سوری را تحت تأثیر قرار داده است. بر اساس گزارش های بین المللی، آنها از کمبود شدید غذا، آب آشامیدنی سالم، سرپناه و آموزش رنج می­برند.  تعداد سوری هایی که در سال 2013 کشور را ترک کرده­اند، از سه میلیون و هشتصد هزار نفر گذشت که بین لبنان، اردن، ترکیه، عراق و مصر توزیع شده است و بحران بهداشتی را تشدید کرده است؛ همچنین بیش از 7.6 میلیون نفر در خاک سوریه در جستجوی یک پناهگاه امن آواره شده­اند.

حدود 60 درصد از بیمارستان­ها از کار افتاده یا آسیب جدی دیده­اند. این منجر به افزایش قابل توجهی در بار بیمارستان های باقی مانده شده­است؛ به عنوان مثال، یک بیمارستان دولتی هر 32 ثانیه یک بیمار اورژانسی را دریافت می کند و بسیاری از بیمارستان­ها به مکان­هایی برای اسکان افراد آواره تبدیل شده اند.

کمبود شدید سوخت و قطعی مداوم برق، بسیاری از مراکز بهداشتی را از کار انداخته است. نسبت بیمارستان‌های دولتی که آسیب دیده‌اند در مقایسه با تعداد کل بیمارستان‌های استان، ماهیت درگیری‌های جاری را منعکس می‌کند. در السویداء، قنیطره و طرطوس صفر درصد است، در حالی که در حومه دمشق به 88 درصد می رسد. تعداد پزشکان غوطه شرقی در دمشق نیز از 1000 نفر قبل از جنگ به کمتر از 30 نفر در دسامبر 2013 کاهش یافت.

با از دست دادن تدریجی کنترل رژیم بر برخی مناطق کشور، بیمارستان‌های خصوصی و صحرایی به اهداف نظامی رژیم تبدیل شدند و اغلب هدف بمباران قرار ‌گرفتند و یا بیماران و کادر پزشکی در آنها با هجوم به آنها کشته یا زخمی می‌شدند.

بیمارستان‌های صحرایی که در ابتدا جایگزین بیمارستان‌های معمولی در مناطق خارج از کنترل رژیم شدند، چیزی بیش از یک آپارتمان، یک گاراژ، یا زیرزمینی در یک ساختمان متروکه یا در بهترین حالت، یک چادر در مکانی نیمه امن نبودند.

هدف قرار دادن کارکنان بهداشتی و پزشکان، چه برای ارائه کمک­های پزشکی به معترضان در تظاهرات، چه آدم­ربایی عمدی برای باج یا فشار اخلاقی یا محدودیت­های کاری به دلیل عدم دسترسی به مراکز درمانی و کلینیک­ها، منجر به فرار بسیاری از کارکنان بهداشتی از کشور شده است. 398 کارمند پزشکی از جمله 149 پزشک، 82 پرستار، 80 تکنسین و 40 داروساز کشته شدند و نزدیک به 3000 کارمند پزشکی از جمله 600 پزشک و 11 امدادگر در هلال احمر دستگیر شده اند. این فشارها، مهاجرت گسترده­ی پرسنل پزشکی و بهداشتی آموزش دیده و واجد شرایط را در پی داشت.

بسیاری از شاخص‌های سلامت که مایه مباهات نظام سلامت بودند، دستخوش تغییرات شدیدی شده‌اند و در برخی موارد، ممکن است در آینده‌ای قابل پیش‌بینی قابل ترمیم نباشند؛ به عنوان مثال، پوشش واکسن‌ها در برنامه ملی واکسیناسیون پس از اینکه در اواخر سال 2009 به حدود 95 درصد رسید، در نوبت سوم به 46 درصد کاهش یافت که احتمال بازگشت بسیاری از بیماری‌های دوران کودکی را که با بازگشت آشکار شد، هشدار می‌دهد. فلج اطفال که در آن بیش از 25 مورد ثبت شده بود، همه دوباره در مناطق خارج از کنترل دولت، توزیع شغ همچنین سرخک و هپاتیت .

زیرساخت های فاضلاب و شبکه عمومی آب نیز به ویژه در مناطق روستایی ادلب، حلب، رقه، دیرالزور و حومه دمشق به شدت آسیب دیده است. سهم سرانه آب از 75 لیتر به کمتر از 25 لیتر در روز کاهش یافت. تحریم های اقتصادی، کاهش ارزش پوند سوریه، کمبود ارز و کمبود سوخت منجر به توقف بیشتر صنایع دارویی شده است که بیش از 90 درصد نیاز بازار داخلی را تامین می­کردند. ذخایر داروهای وارداتی دولت که در سه ماهه اول سال 2013 نیاز کشور را تامین می کرد، از بین رفته است.

از سوی دیگر، درمان بیماری‌های مزمن؛ مانند دیابت نوع 2، بیماری‌های قلبی، سرطان و بیماری‌های انسدادی تنفسی دیگر در مکان‌های خارج از کنترل رژیم وجود ندارد و در مکان‌های تحت کنترل ،دچار کمبود شدید است.

با وجود جریان کمک های بشردوستانه، این کمک ها هنوز بسیار کمتر از نیازهای رو به رشد است، به ویژه با توجه به عدم هماهنگی شدید بین بازیگران بین المللی و محلی. همچنین فقدان یک سیستم اطلاعاتی که امکان تعیین اولویت ها، توزیع خدمات فعلی سلامت و کیفیت و تعداد ارائه دهندگان خدمات را فراهم کند، بر ارائه موثر این کمک­ها به نیازمندان تأثیر زیادی می گذارد.