موزه های مصر

موزه های کشور مصر شامل موزه مصر، موزه قبطی مصر، موزه هنرهای اسلامی مصر، موزه های اسکندریه مصر، موزه یونانی-رومی، موزه ملی مصر، موزه هنرهای زیبای مصر، موزه کتابخانه اسکندریه مصر و موزه سایر مناطق مصر است.

موزه مصر

موزه بزرگ مصر. برگرفته از سایت construction review online، قابل بازیابی از https://constructionreviewonline.com/projects/grand-egyptian-museum-updates-pyramid-aesthetic-with-post-tensioned-folded-plate-roof/#google_vignette

یکی از مهمترین و دیدنی­‌ترین موزه­‌های مصر است که در سال 1902 و در عهد حکومت عباس حلمی دوم در مرکز شهر قاهره افتتاح شد. این موزه دارای بیش از 150 هزار قطعه موزه‌­ای است و به عنوان یکی از بزرگترین مجموعه‌­های موزه­ای که از مراحل مختلف تاریخی به دست آمده است، شناخته می‌­شود که از جمله مهمترین آنها می‌­توان به موارد ذیل اشاره کرد:

مجموعه آثار مربوط به دوره‌­های ماقبل تاریخ که نماد دستاورد تمدنی انسان مصری در دوره قبل از آشنایی با خط است. این مجموعه که از شمال و وسط و جنوب مصر گردآوری شده است، شامل انواع مختلف آثار سفالی، ابزار تزئینی، ابزار و ادوات و دیگر ابزار حیات روزمره انسان آن روز است.

مجموعه آثار مربوط به سلسله­‌های اول و دوم شامل الواح، مجسمه، ظروف و ابزار مختلف.

مجموعه باقیمانده از عصر پادشاهی کهن شامل بسیاری از مجسمه‌­ها، تابوت­‌ها، نقش­‌های دیواری و از مهمترین آن، مجسمه‌­های چند تن از فراعنه مصر از جمله زوسر، خفرع و منکاورع است.

مجموعه آثار موزه‌­ای از دوره پادشاهی میانه شامل مجسمه امنتوحب دوم و مجسمه­‌های مربوط به برخی پادشاهان سلسله دوازدهم، تابوت، زیورآلات و ابزار و ادوات حیات روزمره انسان‌­های آن دوره.

مجموعه آثار باقی‌مانده از دوره پادشاهی جدید شامل آثاری از توت عنخ آمون و چندین مجسمه از فراعنه از جمله مجسمه فرعون رامسس دوم، ارابه­‌های جنگی، زیورآلات، ابزار کشاورزی، لوازم التحریر و مجموعه‌­ای از مومیایی‌­ها که در سالن ویژه نگهداری می­‌شود.

مجموعه آثار دوره‌­های متأخر دوره باستان که بسیاری از اشیاء ارزشمند موزه‌­ای از جمله مصنوعات طلا و نقره و سنگ­‌های گران­‌قیمت کشف شده از گور پادشاهان و ملکه­‌های سلسله­‌های 21 و 22 را شامل می­‌شود. همچنین تعدادی از مجسمه­‌ها و الواح و برخی از آثار سرزمین نوبه در این بخش نگهداری می‌­شود.

موزه قبطی مصر

یکی از موزه‌­های مهم مصر است که در سال 1910 درون قلعه بابلیون تأسیس و پس از تغییر و تحول اساسی در سال 1998 افتتاح شد. این موزه حدود 16000 شئ موزه‌­ای از هنرهای قبطی که با سنت‌های هنری مصری قدیم و دوره­‌های هلنی، بیزانس و اسلامی در هم آمیخته است را شامل می‌­شود و در دو بخش قدیم و جدید در معرض دید قرار گرفته است. یکی از آثار قابل توجه در این موزه، کتاب مزامیر داود است که در تالاری ویژه نگهداری می­‌شود. همچنین سه قطعه چوبی از درب کلیسا و دیگر اماکن دینی در این موزه دیده می­‌شود که به لحاظ هنر مجسمه­‌سازی و کنده‌­کاری دوره مابین قرون چهارم و ششم میلادی از اهمیت بالایی برخوردار است. برخی آثار چوبی از دوره مابین قرون چهارم و دهم که نمایانگر هنر قبطی است، برخی اشیاء باقی‌مانده از کلیساهای مصر قدیم چون: کلیساهای معلق، ابو سرجة و ابی منیا، الواح مختلف دیواری، آثار برونزی، سکه­‌های طلا، انواع پاپیروس و منسوجات، انواع ظروف سفالی و شیشه‌­ای و نیز مجموعه‌­ای از درب­‌های پوشیده شده با ورقه‌­های برونزی از قرن یازدهم میلادی از جمله دیدنی­‌های این موزه است. همچنین در کتابخانه موزه قبطی مجموعه‌­ای از نسخه­‌های خطی که تعداد آن به حدود 700 جلد کتاب می‌رسد و نیز حدود 1000 سند نگهداری می‌­شود.

موزه هنرهای اسلامی. برگرفته از سایت Musement، قابل بازیابی از https://www.musement.com/us/cairo/half-day-museum-of-islamic-art-mosques-of-sultan-hassan-and-al-refaay-262064/

نسخ خطی. برگرفته از سایت iamm.org.my، قابل بازیابی از https://iamm.org.my/galleries/quran-manuscript

بخش آثار فلزی. برگرفته از سایت iamm.org.my، قابل بازیابی از https://iamm.org.my/galleries/metalwork-gallery

بخش سلاح. برگرفته از سایت iamm.org.my، قابل بازیابی از https://iamm.org.my/galleries/arms-armour

موزه هنر جدید. برگرفته از سایت ibis Egypt tours، قابل بازیابی از https://www.ibisegypttours.com/en/travel-guide/egypt-attractions/cairo/museums/egyptian-modern-art-museum

موزه جمال عبدالناصر. برگرفته از سایت Egyptian streets، قابل بازیابی از https://egyptianstreets.com/2017/10/11/inside-the-historic-house-museum-of-gamal-abdel-nasser/

موزه هنرهای اسلامی مصر

این موزه یکی از بزرگترین موزه‌های هنر اسلامی در سطح جهان است و بیش از 100 هزار قطعه موزه‌­ای متنوع از هنرهای سرزمین­‌های اسلامی از هند و چین و ایران تا جزیرة العرب، شام، مصر، شمال آفریقا و اندلس را در خود جای داده است. این موزه که در مرحله اولیه خود در سال 1903 تأسیس شده است، پس از طی روندی تحولی، در سال 2010 با ساختمان و نظم جدید افتتاح شد. این موزه دارای بخش‌­های مختلف به شرح زیر است:

آثار سرامیک و سفالی

در این بخش مجموعه‌­ای از انواع سرامیک و سفال از عصر اموی، مملوکی و عباسی در مصر، سرامیک­‌های ایرانی، سرامیک و سفال‌­های دوره عثمانی قرار دارد.

نسخه­‌های خطی

در این بخش تعداد 1170 نسخه خطی کمیاب از ایران، مصر، مغرب، هند، اسپانیا و ... نگهداری می‌­شود. در میان این نسخه­‌های خطی، مجموعه‌­ای از نسخه‌­های قرآنی متنوع دیده می­‌شود که برخی از آنها مربوط به مصر و برخی دیگر از ایران، مغرب و اسپانیاست که از جمله آنها، قدیمی­ترین نسخه قرآن مربوط به عصر اموی در اواخر قرن اول و اوایل قرن دوم هجری است.

آثار چوبی

در بخش آثار چوبی موزه هنرهای اسلامی، مجموعه متفاوتی از این آثار از عهد اموی قرار گرفته است که توسط هنرمندان مسلمان مصری معرق کاری، رنگ‌­آمیزی و تزئین شده است. مجموعه­‌ای از میزهای چوبی از عصر فاطمی، ایوبی و مملوکی، صندوق­‌های چوبی ویژه پادشاهان و امیران، به صورت کنده‌­کاری و تذهیب شده از دیگر آثار این بخش است.

بخش آثار فلزی

مجموعه‌­ای از شمعدان از دوره مملوکی، اسطرلاب، چلچراغ و صندلی­‌های منسوب به پادشاهان و امرای دوره‌­های مختلف اسلامی که با طلا و نقره تزئین و تذهیب شده است از جمله آثار موجود در این بخش است.

آثار شیشه‌­ای

انواع آثار هنری شیشه‌­ای مصر و شام از دوره­‌های ایوبی و مملوکی در این بخش از موزه نگهداری می‌­شود که در میان آن، مجموعه­‌ای کمیاب از چراغدان­‌های شیشه‌­ای میناکاری شده که از نمونه‌­های مهم هنرهای شیشه‌­ای است، قرار دارد.

بخش منسوجات

در این بخش مجموعه‌­ای ارزشمند از فرش‌­های پشمی و ابریشمی مربوط به دوره­‌های سلجوقی، مغولی و صفویه از دوره قرون میانه نگهداری می­‌شود.

بخش سلاح

در این بخش از موزه هنرهای اسلامی، سلاح­‌های سلاطین و خلفای مسلمان قرار گرفته است که از جمله آنها شمشیر سلطان محمد فاتح عثمانی است که به هنگام فتح قسطنطنیه با خود حمل می­‌کرده است و برروی آن نوشته­‌هایی که به عدالت و توجه به مستمندان و بیچارگان توصیه شده، نوشته شده است.

در موزه هنرهای اسلامی همچنین مجموعه‌­هایی از ابزارآلات ستاره­‌شناسی، مهندسی، کیمیا، جراحی، حجامت و غیره در معرض دید دیدارکنندگان قرار دارد.

علاوه بر موزه­‌های مزبور، تعداد دیگری موزه در قاهره وجود دارد که مهمترین آنها: موزه هنر جدید، موزه جمال عبدالناصر، موزه طه حسین، موزه احمد شوقی، موزه محمود مختار، موزه محمد ناجی، موزه قلعه صلاح‌­الدین، موزه جنگ و موزه مصطفی کامل است.

موزه های اسکندریه مصر

در شهر تاریخی اسکندریه موزه­‌های متعددی وجود دارد که مهمترین آنها عبارت است از:

موزه یونانی-رومی

این موزه که دارای حدود 40 هزار اثر موزه‌­ای از دوره‌­های یونانی و رومی است، در سال 1895 در عهد حکومت عباس حلمی دوم افتتاح شد و دارای 25 تالار است. آثار این موزه شامل: مومیایی از عصر رومی، سردیس مرمرین اسکندر، منسوجات، الواح گچی، آثار کنده­‌کاری شده، آثار شیشه­‌ای و سفالین و مجموعه­‌ای کمیاب از سکه­‌های مربوط به دوره ماقبل قرن سوم قبل از میلاد و قرن سوم میلادی است.

موزه ملی مصر

این موزه که در سال 1928 تأسیس و پس از دوره‌­ای تغییر و تحول در سال 2003 افتتاح شده است، شامل 1800 شئ موزه‌­ای است و دوره­‌های مختلف تاریخی از پادشاهی کهن تا دوره معاصر را در برمی‌­گیرد. آثار موجود در این موزه نمایی از تمدن، فرهنگ، هنرو صنعت مصریان و رویدادهای تاریخی در این سرزمین در این دوره‌­ها به تماشاگران ارائه می‌­کند. از جمله آثار این موزه، مجموعه‌­ای از ظروف کشف شده از هرم زوسر، مجموعه‌­ای از مجسمه‌­های مربوط به دوره پادشاهی کهن و دوره پادشاهی جدید از جمله سردیس اخناتون و تندیس رامسس دوم است. همچنین مجموعه‌­ای از آثاری که از قعر دریا کشف شده است و از جمله آن، مجسمه­‌ی ایزس از گرانیت سیاه، تعدادی مجسمه و چهره­‌پردازی از الهه‌­های یونان بر روی سنگ مرمر، سردیس اسکندر در سالنی ویژه در معرض دید قرار گرفته است.

موزه هنرهای زیبای مصر

موزه هنرهای زیبا . برگرفته از سایت commons.wikimedia.org، قابل بازیابی از https://commons.wikimedia.org/wiki/File:%D9%85%D8%AA%D8%AD%D9%81_%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%86%D9%88%D9%86_%D8%A7%D9%84%D8%AC%D9%85%D9%8A%D9%84%D8%A9_%D8%A8%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%B3%D9%83%D9%86%D8%AF%D8%B1%D9%8A%D8%A9_.jpg

این موزه یکی از مراکز فرهنگی و هنری مطرح مصر و شهر اسکندریه است که مجموعه‌­ای از آثار هنری از فعالیت‌­هایی که زندگی روستایی را نشان می‌­دهد تا تابلوهای سورئالیستی را شامل می­‌شود. این موزه همچنین محل برگزاری نمایشگاه­‌هایی برای معرفی آثار هنرمندان معاصر مصر و جهان است. موزه هنرهای زیبای اسکندریه دارای تالارهای متعدد و کتابخانه تخصصی در حوزه هنر است و تعداد آثار هنری موجود در آن در زمینه‌­های عکاسی، گرافیک، نقاشی، مجسمه­‌سازی و معماری به 1381 اثر می‌­رسد.

موزه کتابخانه اسکندریه مصر

این موزه که در محل کتابخانه مشهور اسکندریه ایجاد شده است، در سال 2002 افتتاح شد و اشیاء ارزشمند موجود در آن عموما مربوط به عصر هلنی، رومی و بیزانس است که در ضمن کاوش­‌هایی که در عمق دریای مدیترانه انجام شد و نیز در عملیات حفاری در محل ساختمان جدید کتابخانه در سال­‌های 1993 تا 1995 به دست آمده است. آثار ارائه شده در این موزه که تعداد آنها به 133 می‌رسد، نشان از تکثر فرهنگی در طول دوره­‌های تاریخی مصر از عصر فراعنه تا عصر یونانی-رومی، قبطی و دوره اسلامی با تمرکز بر شهر اسکندریه و عصر هلنی دارد.

موزه کتابخانه اسکندریه اولین موزه مصری است که در فضای مجازی به معرفی آثار موجود به علاقه‌­مندان اقدام کرده است. کاربران اینترنت می­‌توانند از طریق پایگاه اینترنتی این موزه به آدرس (www.antiquities.bibalex.org/home/index.aspx lang=ar) وارد بخش­‌های مختلف آن شوند و ضمن آشنایی مختصر با تاریخ و هنر دوره‌­های تاریخی مربوط به آثار معرفی شده، اطلاعاتی تفصیلی درباره مهمترین اشیاء موجود در هر بخش دریافت کنند.

موزه‌­های سایر مناطق

موزه­‌های متعدد دیگری نیز در مناطق مختلف مصر وجود دارد که هر کدام با آثار ارزشمند خود، معرف بخش‌­هایی از تاریخ، تمدن و فرهنگ مصر است. از جمله این موزه­‌ها، موزه نوبه در شهر اسوان است که در سال 1977 افتتاح شده است و با آثار ارائه شده به معرفی 5000 سال تاریخ فرهنگ و تمدن سرزمین نوبه در جنوب مصر می­‌پردازد. موزه اسوان در جزیره الفنتین در نزدیکی اسوان نیز در میان مجموعه‌­ای از آثار باستانی جنوب مصر قرار گرفته و شامل آثاری از دوره‌­های گوناگون تاریخی مصر از عصر پیش از سلسله­‌ها تا دوره اسلامی است که عمدتا در منطقه اسوان و جزیره الفنتین به دست آمده است. موزه الاقصر هم که در منطقه باستانی الاقصر قرار گرفته است، حاوی مجموعه­‌ای کوچک اما پر ارزش و کمیاب از مجسمه­‌ها است ، از جمله این آثار، مجسمه‌­ای است که از گور توت عنخ آمون به دست آمده و نماد اله‌ه­ای به شکل گاو مقدس است.

نیز نگاه کنید به

مصر؛ فرهنگ عمومی در مصر؛ موزه‌های روسیه؛ موزه‌های کانادا؛ موزه های لبنان؛ موزه‌های تونس؛ موزه های چین؛ موزه های سنگال