اقلیت های قومی تاجیکستان: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه ملل
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
[[تاجیکستان]]، کشوری چند قومیتی در آسیای مرکزی، دارای ترکیب قومی پیچیده‌ای است که ریشه در تاریخ طولانی تعاملات اجتماعی، فرهنگی، و سیاسی با همسایگانش دارد. 
[[پرونده:Ethnic map of Tajikistan.jpg|بندانگشتی|قومیت ها در تاجیکستان، بازیابی از : <nowiki>https://mapsontheweb.zoom-maps.com/post/739073566090330112/ethnic-map-of-tajikistan-and-kyrgyzstan-</nowiki>[https://mapsontheweb.zoom-maps.com/post/739073566090330112/ethnic-map-of-tajikistan-and-kyrgyzstan-by by]]]
جمعیت [[تاجیکستان]] در سال ۲۰۲۴ به حدود ۱۰.۱ میلیون نفر رسیده است، و ترکیب قومی آن طی سه دهه‌ی گذشته دستخوش تغییرات قابل‌توجهی شده است.<ref>Rakhmonov, A. (2023). New sanctions of the European Union and United States against Russia and their impact on Tajikistan’s socio-economic development. UPRAVLENIE / MANAGEMENT (Russia).[https://www.researchgate.net/publication/367190884_New_sanctions_of_the_European_Union_and_United_States_against_Russia_and_their_impact_on_Tajikistan's_socio-economic_development]</ref> بر اساس آخرین آمار، گروه‌های قومی اصلی شامل تاجیک‌ها، ازبک‌ها، و اقلیت کوچک‌تری از روس‌ها و سایر گروه‌ها هستند. درصد ترکیب قومی به شرح زیر است:


-       تاجیک‌ها: ۸۴ درصد


[https://dmelal.ir/index.php?title=%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C%D8%AA_%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 جمعیت جمهوری تاجیکستان] متشکل از سه قوم اصلی تاجیک، ازبک و روس می‌باشد. درصد جمعیتی آن اقوام طی سال‌های اخیر پیدا کرده چنانچه در سال‌های ابتدای استقلال تاجیک‌ها 64/9 درصد، ازبک‌ها 25 درصد و روس‌ها 5 درصد و تاتارها، قرقیزها، ترکمن‌ها و اوکراینی‌ها نیز مجموعاً 6 درصد از کل [https://dmelal.ir/index.php?title=%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C%D8%AA_%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 جمعیت تاجیکستان] را تشکیل می‌دادند. در حال حاضر ترکیب قومیتی [https://dmelal.ir/index.php?title=%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 تاجیکستان] شامل 79/9 درصد تاجیک، 15/3 درصد ازبک، 1/1 درصد روس و 3/7 درصد دیگر قومیت‌ها می‌باشد. نکته قابل توجه در رابطه با مسئله قومیت در [https://dmelal.ir/index.php?title=%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 تاجیکستان] این است که در این کشور بیش از اینکه قوم‌گرایی مطرح باشد، محل‌گرایی مطرح است. یعنی اگرچه اختلافات و مسائل قومی یکی از مهمترین چالش‌های کشور به شمار می‌رود، اما تعصبات مردم بیش از آنکه قومی باشد، بر اساس محل سکونت افراد و یا انتصاب افراد به محل‌ها و نواحی مختلف است. بر این اساس تاجیک‌ها که اکثریت [https://dmelal.ir/index.php?title=%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C%D8%AA_%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 جمعیت کشور] را تشکیل می‌دهند، به دلیل سکونت در نواحی مختلف، به نام محلی که در آن سکونت دارند نامیده می‌شوند که هر یک به آداب و رسوم و لهجه خاص خود می‌بالند. از این رو تاجیک‌های [https://dmelal.ir/index.php?title=%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 تاجیکستان] خود به دو دسته اصلی کولابی‌ها یا تاجیک‌های دشتی و بدخشانی‌ها یا تاجیک‌های پامیری تقسیم می‌شوند. وضع سایر اقوام کشور از جمله ازبک‌ها نیز بر همین منوال است. بنابراین، دولت‌هایی که در [https://dmelal.ir/index.php?title=%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 تاجیکستان] به قدرت می‌رسند بر اساس هر دو عامل قوم‌گرایی و محل‌گرایی قابل ارزیابی هستند. دولت فعلی که ریاست آن را امام علی رحمانف برعهده دارد، خود از کمونیست‌های سابق و از اهالی کولاب است. از این رو، تمام پست‌های مهم دولتی را به کولابی‌ها واگذار نموده و حتی سعی نموده تا رهبران محلی سایر ایالت‌ها را از کولابی‌ها قرار دهد. وی نه تنها ازبک‌های ساکن خجند را به طور کامل به حاشیه رانده است، بلکه تا حد امکان تاجیک‌های سایر نواحی کشور از جمله پامیری‌ها را از دستیابی به پست‌های مهم دولتی محروم نموده است. اما در عوض، روس‌ها که تنها 1/1 درصد از جمعیت کشور را به خود اختصاص می‌دهند، همچنان پست‌های حساس و کلیدی کشور از جمله مشاورین دولت در سطوح عالی را در اختیار دارند<ref>شیخ عطار، (1371)، ص. 24</ref>.
-       ازبک‌ها: ۱۳ درصد


مهاجرت‌های [https://dmelal.ir/index.php?title=%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 تاجیکستان] از دو بعد قابل توجه می‌باشد که یک بعد آن مربوط به سیل خروج اتباعی می‌شود که برای رسیدن به شرایط کاری مناسب‌تر و بالاطبع درآمدی بالاتر جلای وطن می‌کنند که اغلب آن‌ها به [https://dmelal.ir/index.php?title=%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%87 روسیه] و جمهوری‌های همجوار عزیمت می‌نمایند. بعد دیگر آن روند مهاجرت اتباع کشورهای مجاور به [https://dmelal.ir/index.php?title=%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 تاجیکستان] است که در این میان مهاجران ازبک، قرقیز و افغان از بقیه برجسته‌ترند. مهاجرت ازبک‌ها به [https://dmelal.ir/index.php?title=%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 تاجیکستان] با توجه به وجود برخی از مشکلات موجود میان تاجیکستان و ازبکستان می‌تواند برای [https://dmelal.ir/index.php?title=%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 تاجیکستان] نگران کننده باشد. علاوه بر تشدید مشکلات اقتصادی به سبب ازدیاد نفوس عمومی، مهاجرت اقوام غیر تاجیک به این کشور می‌تواند با تشدید احساسات جدایی طلبانه میان ازبک‌های شمالی [https://dmelal.ir/index.php?title=%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 تاجیکستان] و پامیری‌های شرقی، صدماتی را بر اتحاد ملی [https://dmelal.ir/index.php?title=%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 تاجیکستان] وارد سازد. اما در [https://dmelal.ir/index.php?title=%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 تاجیکستان] آنچه که بیشتر مشاهده می‌شود، سیر مهاجرت‌ها به خارج است زیرا [https://dmelal.ir/index.php?title=%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 تاجیکستان] کشوری ضعیف محسوب می‌شود. روند مهاجرت از این کشور می‌تواند آثار سوئی همچون از دست رفتن نیروی متخصص و ماهر، انتقال بخشی از سرمایه ملی به خارج، ایجاد احساس بی میلی و بی تفاوتی در میان ساکنین کشور و تضعیف مشروعیت سیاسی و نهایتأ تضعیف وحدت ملی را به بار آورد<ref>روا، الویه(1375). بحران هویت ملی در [[تاجیکستان]]، فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، سال پنجم، دوره دوم، ص. 255-263</ref><ref>برگرفته از [https://worldbank.org/ https://worldbank.org/2011]</ref><ref>زهیری، حسن(1390-1391). کتاب فیروزه ای [https://wikimelal.ir/%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 تاجیکستان]، ص. 21-22.</ref>. 
-       روس‌ها: ۰.۷ درصد
 
-       سایر اقوام: ۲.۳ درصد (شامل قرقیزها، ترکمن‌ها، تاتارها، افغان‌ها، و دیگر گروه‌های کوچک‌تر)<ref>Rotaru, M., Creţan, R., & Ianăş, A. (2023). Ethnicities in Post-Communist Romania: spatial dynamics, fractionalisation, and polarisation at the NUTS-3 level. ''Land'', ''12''(6), 1133. <nowiki>https://doi.org/10.3390/</nowiki>[https://www.mdpi.com/2073-445X/12/6/1133 land12061133]</ref>
 
در مقایسه با اوایل دهه ۱۹۹۰، درصد تاجیک‌ها افزایش‌یافته، درحالی‌که جمعیت ازبک‌ها و روس‌ها کاهش داشته است. این تغییرات به دلایلی از جمله مهاجرت‌های گسترده، خصوصاً مهاجرت روس‌ها پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، و تغییرات طبیعی جمعیتی رخ‌داده است.<ref>Kauffman, M., Cagnacci, F., Chamaillé‐Jammes, S., Hebblewhite, M., Hopcraft, J., Merkle, J., ... & Zuther, S. (2021). Mapping out a future for ungulate migrations. Science, 372(6540), 566-569.[https://www.researchgate.net/publication/351371965_Mapping_out_a_future_for_ungulate_migrations]</ref>
*'''تاجیک‌ها و محلی‌گرایی'''
اگرچه تاجیک‌ها اکثریت جمعیت را تشکیل می‌دهند، درون این گروه نیز تفاوت‌های قابل‌توجهی وجود دارد. تاجیک‌ها بر اساس مناطق جغرافیایی و سنت‌های فرهنگی متفاوت به دو گروه اصلی تقسیم می‌شوند:<ref>Rotaru, M., Creţan, R., & Ianăş, A. (2023). Ethnicities in Post-Communist Romania: spatial dynamics, fractionalisation, and polarisation at the NUTS-3 level. ''Land'', ''12''(6), 1133. <nowiki>https://doi.org/10.3390/</nowiki>[https://www.researchgate.net/publication/347346849_Preserving_the_socio-cultural_traditions_of_rural_areas_in_the_social_practices_of_youth land12061133]</ref>[[پرونده:کولابی تاجیکستان.jpg|بندانگشتی|کولابی ها (تاجیکستان) ، بازیابی از : https://m.facebook.com/nayundance/posts/join-me-today-teaching-some-kulobi-dance-movement-at-5-pm-pst-through-pomegranat/650602118819334/?locale=zh_CN]]1.  کولابی‌ها (تاجیک‌های دشتی): ساکنان نواحی جنوبی، به‌ویژه استان کولاب. این گروه نقش مهمی در سیاست‌های [[تاجیکستان]] دارند. رئیس‌جمهور امامعلی رحمان که از کولابی‌هاست، بخش عمده‌ای از دولت را به اعضای این گروه واگذار کرده است.
 
2.  پامیری‌ها: ساکنان مناطق شرقی، به‌ویژه استان خودمختار کوهستان بدخشان (GBAR). پامیری‌ها از نظر زبانی و فرهنگی با تاجیک‌های دیگر تفاوت دارند و به گویش‌های مختلف از زبان‌های پامیری (شاخه‌ای از زبان‌های ایرانی) صحبت می‌کنند. آنها همواره نقش مهمی در تاریخ سیاسی و فرهنگی تاجیکستان داشته‌اند.<ref>Nazarova, Z. O. (2015). ''Ethno-linguistic analysis of the vocabulary associated with the wedding ceremony (on the basis of the Pamiri languages)''. <nowiki>http://libartrus.com/en/archive/2015/6/7/</nowiki>[http://libartrus.com/en/archive/2015/6/7/]</ref>
*'''ازبک‌ها'''
ازبک‌ها دومین گروه قومی بزرگ [[تاجیکستان]]، بیشتر در مناطق شمالی، به‌ویژه در استان سغد، زندگی می‌کنند.<ref>Akash, J., Kudusov, M., Akanksha, J., Pramod, J., & Madvaliev, U. (2023). A Multicriteria Approach to Identifying and Developing Renewable Energy Zones in Tajikistan. Applied Solar Energy, 59, 176-188.[https://journals.scholarsportal.info/details/0003701x/v59i0002/176_amatiadrezit.xml]</ref> این گروه با ۱۳ درصد از کل جمعیت، نسبت به دهه ۱۹۹۰ کاهش‌یافته، اما همچنان نقش اقتصادی و فرهنگی مهمی دارند.<ref>[https://masterjournals.com/index.php/CRJH/article/download/1221/1084/3580 Eshnazarovich], N. K. (2023). General Situation and Historical Foundations of the Uzbeki Language Among the Uzbeks of Afghanistan. CURRENT RESEARCH JOURNAL OF HISTORY.</ref> ازبک‌ها عمدتاً به کشاورزی و تجارت مشغول‌اند و در مناطق شهری نیز حضور فعالی دارند.<ref>Kamilaris, A., & Prenafeta-Boldú, F. (2018). Deep learning in agriculture: A survey. Computers and Electronics in Agriculture, 147, 70-90.[https://www.scirp.org/reference/referencespapers?referenceid=2940518]</ref> تنش‌های قومی میان تاجیک‌ها و ازبک‌ها، به‌ویژه در شهرهای شمالی مانند خجند، گاهی باعث نگرانی‌هایی در زمینه‌ی انسجام ملی شده است.<ref>Honig, J. A. S., & Booth, M. (2020). Ethnic Tensions, Tantalum, and the Effects of the Global Market. Journal of Power, Politics & Governance, 8(1).[https://scholar.google.com/citations?user=-q00itgAAAAJ&hl=en]</ref>
*'''روس‌ها و سایر اقوام'''
روس‌ها که زمانی بخش مهمی از نخبگان اقتصادی و فنی [[تاجیکستان]] را تشکیل می‌دادند، پس از فروپاشی شوروی به‌شدت کاهش یافته‌اند و در حال حاضر تنها ۰.۷ درصد از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند.<ref>Akkermans, S., Martín-Ortega, J. L., Sebos, I., & López-Blanco, M. (2023). Exploring long-term mitigation pathways for a net zero Tajikistan. Mitigation and Adaptation Strategies for Global Change, 28, 1-26.[https://ouci.dntb.gov.ua/en/works/4kYVXQK9/]</ref> بسیاری از روس‌ها در دهه‌های ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰ به روسیه مهاجرت کردند.<ref>Petruk, G., Kim, A. G., & Vaschuk, A. S. (2020). Russian Migration and Psychological Aspect. Propósitos y Representaciones, 8, 513.[http://www.scielo.org.pe/scielo.php?pid=S2307-79992020000300012&script=sci_abstract&tlng=en]</ref> بااین‌حال، تعداد کمی از روس‌های باقی‌مانده همچنان در بخش‌های صنعتی و فنی کشور فعال‌اند و برخی از آنها پست‌های مشورتی در سطوح بالای دولت را حفظ کرده‌اند.<ref name=":32">Berlov, A. A. (2023). Development of the Approval Procedure for the Head of Russian Government in the 1990s. The Journal of Political Theory, Political Philosophy and Sociology of Politics Politeia.[http://politeia.ru/english/content/salminskaja-premija/laureaty/]</ref>
 
اقلیت‌های دیگر شامل قرقیزها، تاتارها، ترکمن‌ها، و اوکراینی‌ها نیز هستند که بیشتر در مناطق مرزی و کوهستانی زندگی می‌کنند و به‌طورکلی نقش کمتری در سیاست‌ها و اقتصاد ملی دارند.<ref name=":32" />
 
'''مهاجرت و تأثیرات آن بر ترکیب قومی'''[[پرونده:Tajik labor migrants working Russia.jpg|بندانگشتی|کارگران تاجیکی در روسیه( 2024) ، بازیابی از : https://old.asiaplustj.info/en/news/tajikistan/society/20240710/tajik-labor-migrants-working-russia-helped-to-be-paid-back-rr18-million-unpaid-wages-in-h1-2024]]مهاجرت‌های داخلی و خارجی در [[تاجیکستان]] تأثیرات مهمی بر ترکیب قومی و اجتماعی کشور گذاشته است. از یک سو، مهاجرت نیروی کار تاجیک به روسیه و سایر کشورهای همسایه، یک پدیده‌ی گسترده است که با هدف یافتن فرصت‌های اقتصادی بهتر انجام می‌شود.<ref>Starr, E., Prescott, J. J., & Bishara, N. (2021). Noncompete Agreements in the US Labor Force. The Journal of Law and Economics, 64.[https://www.journals.uchicago.edu/doi/pdfplus/10.1086/712206]</ref> تخمین زده می‌شود که حدود یک میلیون نفر از تاجیک‌ها در خارج از کشور مشغول به کار هستند که بخش عمده‌ای از این مهاجران به روسیه سفر کرده‌اند.
 
از سوی دیگر، مهاجرت از کشورهای همسایه به [[تاجیکستان]]، به‌ویژه ازبکستان، افغانستان، و قرقیزستان، نیز تأثیرات مهمی داشته است. در سال‌های اخیر، مهاجرت‌های ناشی از ناآرامی‌های سیاسی و جنگ در افغانستان افزایش‌یافته و منجر به ورود پناه‌جویان افغان به [[تاجیکستان]] شده است. <ref>Rahimitabar, P., Kraemer, A., Bozorgmehr, K., Ebrahimi, F., & Takian, A. (2023). Health condition of Afghan refugees residing in Iran in comparison to Germany: a systematic review of empirical studies. International Journal for Equity in Health, 22.[https://equityhealthj.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12939-023-01832-7]</ref>درعین‌حال، ورود مهاجران ازبک و قرقیز نیز به دلیل پیوندهای قومی و فرهنگی و همچنین فرصت‌های اقتصادی انجام می‌شود.
 
'''چالش‌های قومیتی و محلی‌گرایی'''
 
باوجود اینکه در [[تاجیکستان]] مسائلی مانند قوم‌گرایی اهمیت دارند، محلی‌گرایی یا تعصب به محل سکونت نقش بزرگ‌تری در ساختار اجتماعی و سیاسی ایفا می‌کند.<ref>Hale, T., Angrist, N., Goldszmidt, R., Kira, B., Petherick, A., Phillips, T., Webster, S., Cameron-Blake, E., Hallas, L., Majumdar, S., & Tatlow, H. (2021). A global panel database of pandemic policies (Oxford COVID-19 Government Response Tracker). Nature Human Behaviour, 5, 529-538.[https://ora.ox.ac.uk/objects/uuid:ded8f0e5-b519-4a48-b84c-090770fa6f58]</ref> سیاست‌های محلی‌گرایانه‌ی دولت رحمان باعث شده تا پست‌های کلیدی دولتی عمدتاً به افراد نزدیک به گروه‌های محلی خاص، به‌ویژه کولابی‌ها، داده شود. این امر باعث نارضایتی گروه‌های دیگر از جمله پامیری‌ها و ازبک‌ها شده و برخی از نواحی را به حاشیه رانده است.<ref>Haller, H. (2017). Soil Remediation and Sustainable Development: Creating Appropriate Solutions for Marginalized Regions.[https://www.semanticscholar.org/paper/186c48844ef3c5f070bbcfff5249300f73cb5ef0]</ref>
 
ترکیب قومی تاجیکستان در سال 2024 همچنان در حال تکامل است. تغییرات جمعیتی و مهاجرت های داخلی و خارجی تأثیر زیادی بر بافت اجتماعی این کشور گذاشته است.<ref>Majchrzak, Y., Peers, M. J., Studd, E., Menzies, A., Walker, P. D., Shiratsuru, S., ... & Boutin, S. (2022). Balancing food acquisition and predation risk drives demographic changes in snowshoe hare population cycles. Ecology Letters.[https://www.researchgate.net/publication/358512030_Balancing_food_acquisition_and_predation_risk_drives_demographic_changes_in_snowshoe_hare_population_cycles]</ref> اگرچه تاجیک ها اکثریت جمعیت را تشکیل می دهند، اقلیت های قومی هنوز نقش مهمی در تاریخ و سیاست کشور دارند. تداوم چالش های قومی و منطقه گرایی می تواند بر روند ثبات سیاسی و توسعه اقتصادی در تاجیکستان تأثیر بگذارد.<ref>Ulussever, T., Kartal, M., & Depren, S. K. (2023). Effect of income, energy consumption, energy prices, political stability, and geopolitical risk on the environment: Evidence from GCC countries by novel quantile-based methods. Energy & Environment.[https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/0958305X231190351?icid=int.sj-full-text.citing-articles.31]</ref>
 
نویسنده: نرگس شکوری
== نیز نگاه کنید به ==
[[جامعه و نظام اجتماعی تاجیکستان]]؛ [[گروه‌ها و نهاد‌های اجتماعی تاجیکستان]]؛
 
== کتابشناسی ==

نسخهٔ کنونی تا ‏۸ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۹:۴۳

تاجیکستان، کشوری چند قومیتی در آسیای مرکزی، دارای ترکیب قومی پیچیده‌ای است که ریشه در تاریخ طولانی تعاملات اجتماعی، فرهنگی، و سیاسی با همسایگانش دارد.

قومیت ها در تاجیکستان، بازیابی از : https://mapsontheweb.zoom-maps.com/post/739073566090330112/ethnic-map-of-tajikistan-and-kyrgyzstan-by

جمعیت تاجیکستان در سال ۲۰۲۴ به حدود ۱۰.۱ میلیون نفر رسیده است، و ترکیب قومی آن طی سه دهه‌ی گذشته دستخوش تغییرات قابل‌توجهی شده است.[۱] بر اساس آخرین آمار، گروه‌های قومی اصلی شامل تاجیک‌ها، ازبک‌ها، و اقلیت کوچک‌تری از روس‌ها و سایر گروه‌ها هستند. درصد ترکیب قومی به شرح زیر است:

-       تاجیک‌ها: ۸۴ درصد

-       ازبک‌ها: ۱۳ درصد

-       روس‌ها: ۰.۷ درصد

-       سایر اقوام: ۲.۳ درصد (شامل قرقیزها، ترکمن‌ها، تاتارها، افغان‌ها، و دیگر گروه‌های کوچک‌تر)[۲]

در مقایسه با اوایل دهه ۱۹۹۰، درصد تاجیک‌ها افزایش‌یافته، درحالی‌که جمعیت ازبک‌ها و روس‌ها کاهش داشته است. این تغییرات به دلایلی از جمله مهاجرت‌های گسترده، خصوصاً مهاجرت روس‌ها پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، و تغییرات طبیعی جمعیتی رخ‌داده است.[۳]

  • تاجیک‌ها و محلی‌گرایی

اگرچه تاجیک‌ها اکثریت جمعیت را تشکیل می‌دهند، درون این گروه نیز تفاوت‌های قابل‌توجهی وجود دارد. تاجیک‌ها بر اساس مناطق جغرافیایی و سنت‌های فرهنگی متفاوت به دو گروه اصلی تقسیم می‌شوند:[۴]

کولابی ها (تاجیکستان) ، بازیابی از : https://m.facebook.com/nayundance/posts/join-me-today-teaching-some-kulobi-dance-movement-at-5-pm-pst-through-pomegranat/650602118819334/?locale=zh_CN

1.  کولابی‌ها (تاجیک‌های دشتی): ساکنان نواحی جنوبی، به‌ویژه استان کولاب. این گروه نقش مهمی در سیاست‌های تاجیکستان دارند. رئیس‌جمهور امامعلی رحمان که از کولابی‌هاست، بخش عمده‌ای از دولت را به اعضای این گروه واگذار کرده است.

2.  پامیری‌ها: ساکنان مناطق شرقی، به‌ویژه استان خودمختار کوهستان بدخشان (GBAR). پامیری‌ها از نظر زبانی و فرهنگی با تاجیک‌های دیگر تفاوت دارند و به گویش‌های مختلف از زبان‌های پامیری (شاخه‌ای از زبان‌های ایرانی) صحبت می‌کنند. آنها همواره نقش مهمی در تاریخ سیاسی و فرهنگی تاجیکستان داشته‌اند.[۵]

  • ازبک‌ها

ازبک‌ها دومین گروه قومی بزرگ تاجیکستان، بیشتر در مناطق شمالی، به‌ویژه در استان سغد، زندگی می‌کنند.[۶] این گروه با ۱۳ درصد از کل جمعیت، نسبت به دهه ۱۹۹۰ کاهش‌یافته، اما همچنان نقش اقتصادی و فرهنگی مهمی دارند.[۷] ازبک‌ها عمدتاً به کشاورزی و تجارت مشغول‌اند و در مناطق شهری نیز حضور فعالی دارند.[۸] تنش‌های قومی میان تاجیک‌ها و ازبک‌ها، به‌ویژه در شهرهای شمالی مانند خجند، گاهی باعث نگرانی‌هایی در زمینه‌ی انسجام ملی شده است.[۹]

  • روس‌ها و سایر اقوام

روس‌ها که زمانی بخش مهمی از نخبگان اقتصادی و فنی تاجیکستان را تشکیل می‌دادند، پس از فروپاشی شوروی به‌شدت کاهش یافته‌اند و در حال حاضر تنها ۰.۷ درصد از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند.[۱۰] بسیاری از روس‌ها در دهه‌های ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰ به روسیه مهاجرت کردند.[۱۱] بااین‌حال، تعداد کمی از روس‌های باقی‌مانده همچنان در بخش‌های صنعتی و فنی کشور فعال‌اند و برخی از آنها پست‌های مشورتی در سطوح بالای دولت را حفظ کرده‌اند.[۱۲]

اقلیت‌های دیگر شامل قرقیزها، تاتارها، ترکمن‌ها، و اوکراینی‌ها نیز هستند که بیشتر در مناطق مرزی و کوهستانی زندگی می‌کنند و به‌طورکلی نقش کمتری در سیاست‌ها و اقتصاد ملی دارند.[۱۲]

مهاجرت و تأثیرات آن بر ترکیب قومی

کارگران تاجیکی در روسیه( 2024) ، بازیابی از : https://old.asiaplustj.info/en/news/tajikistan/society/20240710/tajik-labor-migrants-working-russia-helped-to-be-paid-back-rr18-million-unpaid-wages-in-h1-2024

مهاجرت‌های داخلی و خارجی در تاجیکستان تأثیرات مهمی بر ترکیب قومی و اجتماعی کشور گذاشته است. از یک سو، مهاجرت نیروی کار تاجیک به روسیه و سایر کشورهای همسایه، یک پدیده‌ی گسترده است که با هدف یافتن فرصت‌های اقتصادی بهتر انجام می‌شود.[۱۳] تخمین زده می‌شود که حدود یک میلیون نفر از تاجیک‌ها در خارج از کشور مشغول به کار هستند که بخش عمده‌ای از این مهاجران به روسیه سفر کرده‌اند.

از سوی دیگر، مهاجرت از کشورهای همسایه به تاجیکستان، به‌ویژه ازبکستان، افغانستان، و قرقیزستان، نیز تأثیرات مهمی داشته است. در سال‌های اخیر، مهاجرت‌های ناشی از ناآرامی‌های سیاسی و جنگ در افغانستان افزایش‌یافته و منجر به ورود پناه‌جویان افغان به تاجیکستان شده است. [۱۴]درعین‌حال، ورود مهاجران ازبک و قرقیز نیز به دلیل پیوندهای قومی و فرهنگی و همچنین فرصت‌های اقتصادی انجام می‌شود.

چالش‌های قومیتی و محلی‌گرایی

باوجود اینکه در تاجیکستان مسائلی مانند قوم‌گرایی اهمیت دارند، محلی‌گرایی یا تعصب به محل سکونت نقش بزرگ‌تری در ساختار اجتماعی و سیاسی ایفا می‌کند.[۱۵] سیاست‌های محلی‌گرایانه‌ی دولت رحمان باعث شده تا پست‌های کلیدی دولتی عمدتاً به افراد نزدیک به گروه‌های محلی خاص، به‌ویژه کولابی‌ها، داده شود. این امر باعث نارضایتی گروه‌های دیگر از جمله پامیری‌ها و ازبک‌ها شده و برخی از نواحی را به حاشیه رانده است.[۱۶]

ترکیب قومی تاجیکستان در سال 2024 همچنان در حال تکامل است. تغییرات جمعیتی و مهاجرت های داخلی و خارجی تأثیر زیادی بر بافت اجتماعی این کشور گذاشته است.[۱۷] اگرچه تاجیک ها اکثریت جمعیت را تشکیل می دهند، اقلیت های قومی هنوز نقش مهمی در تاریخ و سیاست کشور دارند. تداوم چالش های قومی و منطقه گرایی می تواند بر روند ثبات سیاسی و توسعه اقتصادی در تاجیکستان تأثیر بگذارد.[۱۸]

نویسنده: نرگس شکوری

نیز نگاه کنید به

جامعه و نظام اجتماعی تاجیکستان؛ گروه‌ها و نهاد‌های اجتماعی تاجیکستان؛

کتابشناسی

  1. ↑ Rakhmonov, A. (2023). New sanctions of the European Union and United States against Russia and their impact on Tajikistan’s socio-economic development. UPRAVLENIE / MANAGEMENT (Russia).[۱]
  2. ↑ Rotaru, M., Creţan, R., & Ianăş, A. (2023). Ethnicities in Post-Communist Romania: spatial dynamics, fractionalisation, and polarisation at the NUTS-3 level. Land, 12(6), 1133. https://doi.org/10.3390/land12061133
  3. ↑ Kauffman, M., Cagnacci, F., Chamaillé‐Jammes, S., Hebblewhite, M., Hopcraft, J., Merkle, J., ... & Zuther, S. (2021). Mapping out a future for ungulate migrations. Science, 372(6540), 566-569.[۲]
  4. ↑ Rotaru, M., Creţan, R., & Ianăş, A. (2023). Ethnicities in Post-Communist Romania: spatial dynamics, fractionalisation, and polarisation at the NUTS-3 level. Land, 12(6), 1133. https://doi.org/10.3390/land12061133
  5. ↑ Nazarova, Z. O. (2015). Ethno-linguistic analysis of the vocabulary associated with the wedding ceremony (on the basis of the Pamiri languages). http://libartrus.com/en/archive/2015/6/7/[۳]
  6. ↑ Akash, J., Kudusov, M., Akanksha, J., Pramod, J., & Madvaliev, U. (2023). A Multicriteria Approach to Identifying and Developing Renewable Energy Zones in Tajikistan. Applied Solar Energy, 59, 176-188.[۴]
  7. ↑ Eshnazarovich, N. K. (2023). General Situation and Historical Foundations of the Uzbeki Language Among the Uzbeks of Afghanistan. CURRENT RESEARCH JOURNAL OF HISTORY.
  8. ↑ Kamilaris, A., & Prenafeta-Boldú, F. (2018). Deep learning in agriculture: A survey. Computers and Electronics in Agriculture, 147, 70-90.[۵]
  9. ↑ Honig, J. A. S., & Booth, M. (2020). Ethnic Tensions, Tantalum, and the Effects of the Global Market. Journal of Power, Politics & Governance, 8(1).[۶]
  10. ↑ Akkermans, S., Martín-Ortega, J. L., Sebos, I., & López-Blanco, M. (2023). Exploring long-term mitigation pathways for a net zero Tajikistan. Mitigation and Adaptation Strategies for Global Change, 28, 1-26.[۷]
  11. ↑ Petruk, G., Kim, A. G., & Vaschuk, A. S. (2020). Russian Migration and Psychological Aspect. Propósitos y Representaciones, 8, 513.[۸]
  12. ↑ ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ Berlov, A. A. (2023). Development of the Approval Procedure for the Head of Russian Government in the 1990s. The Journal of Political Theory, Political Philosophy and Sociology of Politics Politeia.[۹]
  13. ↑ Starr, E., Prescott, J. J., & Bishara, N. (2021). Noncompete Agreements in the US Labor Force. The Journal of Law and Economics, 64.[۱۰]
  14. ↑ Rahimitabar, P., Kraemer, A., Bozorgmehr, K., Ebrahimi, F., & Takian, A. (2023). Health condition of Afghan refugees residing in Iran in comparison to Germany: a systematic review of empirical studies. International Journal for Equity in Health, 22.[۱۱]
  15. ↑ Hale, T., Angrist, N., Goldszmidt, R., Kira, B., Petherick, A., Phillips, T., Webster, S., Cameron-Blake, E., Hallas, L., Majumdar, S., & Tatlow, H. (2021). A global panel database of pandemic policies (Oxford COVID-19 Government Response Tracker). Nature Human Behaviour, 5, 529-538.[۱۲]
  16. ↑ Haller, H. (2017). Soil Remediation and Sustainable Development: Creating Appropriate Solutions for Marginalized Regions.[۱۳]
  17. ↑ Majchrzak, Y., Peers, M. J., Studd, E., Menzies, A., Walker, P. D., Shiratsuru, S., ... & Boutin, S. (2022). Balancing food acquisition and predation risk drives demographic changes in snowshoe hare population cycles. Ecology Letters.[۱۴]
  18. ↑ Ulussever, T., Kartal, M., & Depren, S. K. (2023). Effect of income, energy consumption, energy prices, political stability, and geopolitical risk on the environment: Evidence from GCC countries by novel quantile-based methods. Energy & Environment.[۱۵]
برگرفته از «https://dmelal.ir/index.php?title=اقلیت_های_قومی_تاجیکستان&oldid=62554»