هوش مصنوعی در کویت

زیست بوم هوش مصنوعی

1.استراتژی ملی هوش مصنوعی

کویت راهبرد ملی جامع هوش مصنوعی (2025 تا 2028) تدوین کرده است که هدف آن تبدیل کشور به یک رهبر منطقه‌ای در نوآوری هوش مصنوعی تا سال ۲۰۲۸ است. این راهبرد با چشم‌انداز ۲۰۳۵ کویت همسو است و بر استقرار مسئولانه هوش مصنوعی همراه با اولویت‌بندی حریم خصوصی، امنیت و ملاحظات اخلاقی تأکید دارد(دیجیتال واچ آبزروتوری[1]، 2025). این چارچوب با همکاری مایکروسافت و با بهره‌گیری از بهترین شیوه‌ها و چارچوب‌های جهانی برای راهبردهای ملی هوش مصنوعی توسعه یافته است. اجرای این راهبرد از یک رویکرد مرحله‌ای در طول سه دوره مجزا پیروی می‌کند. فاز اول (۲۰۲۵) بر ایجاد مرکز تعالی هوش مصنوعی کویت، راه‌اندازی پروژه‌های آزمایشی هوش مصنوعی در بخش‌های کلیدی و توسعه یک مخزن داده متمرکز است. فاز دوم (۲۰۲۶-۲۰۲۷) بر گسترش کاربردهای هوش مصنوعی در خدمات دولتی، تقویت امنیت سایبری و زیرساخت‌های دیجیتال و ارتقای مهارت نیروی کار ضمن ترویج سرمایه‌گذاری‌های مرتبط با هوش مصنوعی تأکید دارد . فاز سوم (۲۰۲۸) ادغام کامل هوش مصنوعی در بخش‌های دولتی و خصوصی، تبدیل کویت به یک رهبر منطقه‌ای هوش مصنوعی، ترویج پذیرش پایدار هوش مصنوعی همسو با بهترین شیوه‌های جهانی و ایجاد شاخص‌های کلیدی عملکرد برای ردیابی اجرای هوش مصنوعی در بخش‌های مختلف را هدف قرار می‌دهد(دیجیتال واچ آبزروتوری، 2025)

2.ارکان راهبردی و حوزه‌های تمرکز

راهبرد ملی هوش مصنوعی کویت حول پنج رکن راهبردی ساختار یافته است که پایه و اساس رویکرد حاکمیت هوش مصنوعی کشور کویت را تشکیل می‌دهند. این ارکان عبارتند از:

1.   ایجاد تأسیسات تحقیقاتی هوش مصنوعی و مراکز هوش مصنوعی در سطح جهانی؛

2.   توسعه مدل‌های زبانی بزرگ(ال.ال.ام.) محلی برای پردازش زبان عربی؛

3.   ترویج توسعه اقتصاد دانش‌بنیان از طریق نوآوری مبتنی بر هوش مصنوعی،

4.   اطمینان از توسعه اخلاقی هوش مصنوعی همسو با اصول حقوق بشر؛ و

5.   تقویت مشارکت‌های بین‌المللی برای استفاده از تخصص جهانی هوش مصنوعی(گو-گلوب[2]، 2025).

این راهبرد بر کاربردهای هوش مصنوعی در بخش‌های مختلف، از جمله مراقبت‌های بهداشتی (تجزیه و تحلیل پیش‌بینی‌کننده و نظارت بر بیماری)، امنیت عمومی (سیستم‌های تشخیص چهره برای افزایش ایمنی)، نفت و گاز (نگهداری پیش‌بینی‌کننده و فناوری دوقلوی دیجیتال)، خدمات مالی (تشخیص تقلب و تصمیم‌گیری خودکار)، آموزش (پلتفرم‌های یادگیری شخصی‌سازی‌شده) و ابتکارات شهر هوشمند (مدیریت ترافیک مبتنی بر هوش مصنوعی و ارائه خدمات عمومی) تأکید دارد(گو-گلوب، 2025؛ گلف مگزینگ[3]، بی تا).

3.چارچوب نهادی و حکمرانی

پیش‌نویس راهبرد ملی هوش مصنوعی پیشنهاد می‌کند که یک کمیته راهبری سطح بالا متشکل از نمایندگان ارشد سازمان مرکزی فناوری اطلاعات (سی.اِی.آی.تی.)، سازمان تنظیم مقررات ارتباطات و فناوری اطلاعات(سیترا)[4]، مرکز ملی امنیت سایبری(ان.سی.اس.سی.)[5]، وزارتخانه‌های کلیدی، دانشگاه‌ها و شرکای بخش خصوصی ایجاد شود. این نهاد بین‌بخشی وظیفه هماهنگی ابتکارات ملی هوش مصنوعی و اطمینان از همسویی بین مقررات، زیرساخت‌ها و نوآوری را بر عهده دارد. این راهبرد همچنین چارچوب‌های ایمنی هوش مصنوعی، از جمله مکانیسم‌های ایمنی برای زیرساخت‌های حیاتی، و یک مدل مسئولیت مشترک را پیشنهاد می‌کند که نقش‌های مربوطه تنظیم‌کننده‌ها و ارائه‌دهندگان فناوری را در حفاظت از سیستم‌ها و داده‌های هوش مصنوعی تعریف می‌کند(جی.ال.اِی و شرکاء[6]، 2024).

4.سرمایه‌گذاری و مشارکت‌های عمومی-خصوصی

کویت رشد چشمگیری در سرمایه‌گذاری هوش مصنوعی داشته است، به طوری که بودجه استارت‌آپ‌های هوش مصنوعی محلی بین سال‌های ۲۰۰۰ و ۲۰۲۳ چهار برابر افزایش یافته است. تقریباً 70 درصد از شرکت‌های چندملیتی حاضر در بازار محلی انتظار دارند که فناوری هوش مصنوعی رقابت‌پذیری آنها را افزایش دهد، در حالی که 62 درصد از شرکت‌های محلی هوش مصنوعی را برای عملیات خود ضروری می‌دانند. ارزش بازار فناوری اطلاعات و ارتباطات در کویت در سال ۲۰۲۳، 48/22 میلیارد دلار آمریکا تخمین زده شده است و پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که این رقم تا سال ۲۰۲۸ به 83/39  میلیارد دلار آمریکا خواهد رسید( بیزینس ییر[7]، 2024).

مشارکت‌های راهبردی با غول‌های فناوری مانند مایکروسافت، آی.بی.ام[8] و گوگل کلود، پذیرش هوش مصنوعی و توسعه قابلیت‌های آن را تسریع کرده اند. در مارس ۲۰۲۵، سازمان مرکزی فناوری اطلاعات (سی.اِی.آی.تی.)[9] و سازمان تنظیم مقررات ارتباطات و فناوری اطلاعات(سیترا)  توافق‌نامه‌ای را با مایکروسافت برای تقویت نوآوری مبتنی بر هوش مصنوعی و تسریع تحول دیجیتال، از جمله توسعه مراکز داده جدید و راهکارهای مبتنی بر هوش مصنوعی برای حل چالش‌های ملی، نهایی کردند. پیش از این، وزارت دارایی در دسامبر ۲۰۲۴ تفاهم‌نامه‌ای را با مایکروسافت با تمرکز بر نوسازی سیستم‌های مالی، کارایی اداری و ادغام هوش مصنوعی امضا کرده بود(آبراموندی[10]، 2025).

---

[1] Digital Watch Observatory

[2] GO-Globe

[3] Gulf Magazine

[4] Communications and Information Technology Regulatory Authority (CITRA)

[5] National Cybersecurity Center (NCSC)

[6] GLA & Company

[7] The Business Year

[8] IBM

[9] The Central Agency for Information Technology (CAIT)

[10] Abramundi