|
|
| (۱۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| '''پراکندگی و تراکم جمعیتی تاجیکستان'''
| |
|
| |
|
| پراکندگی جمعیت در تاجیکستان نامتوازن است. به طوز متوسط پراکندگی جمعیت در هر کیلومتر مربع، 4/36 نفر می باشد. این در حالی است که در ایالت بدخشان که 44 درصد از خاک این کشور را تشکیل می دهد، تنها 170000 نفر زندگی می کنند و پراکندگی جمعیت در هر کیلومتر مربع 3 نفر می باشد.
| |
|
| |
| 67 درصد جمعیت تاجیکستان در روستاها زندگی می کنند. در این نواحی آداب و سنن بومی مردم تا حدود زیادی دست نخورده باقی مانده است. در میان روستانشینان نیز 18 درصد ازبک و بقیه تاجیک می باشند. هرچند شهرنشینی در تاجیکستان از سابقه زیادی برخوردار است اما تعداد شهرهای این کشور از29 شهر و 47 شهرك تجاوز نمی کند. پایتخت این کشور دوشنبه نام دارد که تا سال 1961 به نام استالین آباد شناخته می شد. این شهر 125 کیلومتر مربع مساحت دارد. سابقه دوشنبه به سال 676 باز می گردد که به عنوان محل بازار در روزهای دوشنبه مورد استفاده قرار می گرفت و در سال 1925م در میان انبوه درختان جنگلی حاشیه رودخانه در دره گیسا بازسازی گردید. در سال 1990جمعیت این شهر 602000 نفر بوده است. دومین شهر بزرگ این کشور، خجند می باشد که قبل از دوره استقلال به لنین آباد مشهور بود. از جمله شهرهای مهم این کشور قرقان تپه و کولاب در جنوب دوشنبه و فاروق در ایالت بدخشان قرار دارند. (تاجیکستان، 1387: 163)
| |
|
| |
| تاجیک ها به لحاظ قومی و نژادی جزء اقوام آریایی زبان محسوب می شوند و زبان تاجیکی از لهجههای زبان فارسی است. از این رو، تاجیک ها، مشترکات فرهنگی- زبانی زیادی با ایرانیان دارند و بسیاری از آنها ایران را به عنوان موطن دوم خویش می پندارند. این تلقی هویتی به علت محصور بودن تاجیک ها در میان اقوام ترک زبان (ازبک ها، قزاق ها، قرقیزها، ترکمن ها و ایغورها) تشدید می شود. تسلط ترک زبانان بر منطقه آسیای مرکزی با هجوم هون های ترک به ماوراء النهر در قرن پنجم میلادی آغاز شد و تا بدین روز به استثنای سیادت روس ها در قرون نوزدهم و بیستم کم و بیش تداوم داشته است. با وجود اینکه به دنبال استقرار ترکان در ماوراء النهر زبان ترکی به عنوان زبان عامه مردم به سرعت در آسیای مرکزی فراگیر شد و این منطقه به ترکستان معروف گردید، لیکن زبان فارسی در بین مردم پامیر و تاجیکستان امروزی که خاستگاه و محل تولد زبان فارسی بود، حتی پس از انقراض سلسله سامانیان و حاکمیت سلسله های ترک، باقی ماند. وجه تسمیه تاجیک نیز همان وجه تمایز فارسی زبانان از ترک زبانان بوده است. زیرا این مردم یکجانشین و غیر صحراگرد که ساکنین بومی ماوراءالنهر بودند، زودتر از ترکان کوچ رو و صحرانشین به وسیله اعرابی که به این منطقه آمده بودند، مسلمان شدند و به همین علت غیرمسلمانان آنان را تازیک یا تاژیک نامیدند. بعدها از تغییر شکل این واژگان، اصطلاح تاجیک نمایان گردید. ( شکورزاده، 1385: 64-41)
| |
|
| |
| در پی شروع هجوم روس ها به آسیای مرکزی به ویژه با توجه به مطامع آنان به [[افغانستان]] که دروازه ورود به هندوستان به شمار می آمد، سرزمین تاجیکستان اهمیت ویژه ای به دست آورد. روس ها در اواسط قرن نوزدهم، بخش های شمال غربی تاجیکستان یعنی سغد و اطراف آن را به تصرف درآوردند و در پایان این قرن تمام شمال تاجیکستان در حاکمیت روس ها درآمد. حاکمیت روس ها بر سرزمین مزبور، پس از انقلاب بلشویکی1917م ، تداوم یافت به طوری که ارتش سرخ در سال 1918م تاجیکستان ش[[مالی]] را تصرف کرد و آنرا بخشی از جمهوری خودمختار ترکستان اعلام نمود. به رغم مقاومت های جان فشانه تاجیک ها در مقابل استیلای روس ها، سرانجام کمونیست ها موفق شدند بر تمام تاجیکستان مسلط شوند و با تقسیم جمهوری ترکستان در سال 1924م ابتدا تاجیکستان به عنوان یک جمهوری خودمختار در داخل جمهوری ازبکستان به وجود آمد و بالاخره در سال 1929م با اضافه شدن سغد به آن که قبلاً بخشی از ازبکستان بود، جمهوری تاجیکستان متولد گردید، لکن استقلال رسمی تاجیکستان تا فروپاشی قطعی اتحاد شوروی سابق در سال 1991م به تعویق افتاد. ( شیخ عطار، 1371: 165-164)
| |
