|
|
| (۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| پراکندگی جمعیت در [[تاجیکستان]] نامتوازن است. به طوز متوسط پراکندگی جمعیت در هر کیلومتر مربع، 36/4 نفر می‌باشد. این در حالی است که در ایالت بدخشان که 44 درصد از خاک این کشور را تشکیل می‌دهد، تنها 170000 نفر زندگی می‌کنند و پراکندگی جمعیت در هر کیلومتر مربع 3 نفر می‌باشد.
| |
|
| |
|
| 67 درصد [[جمعیت تاجیکستان]] در روستاها زندگی می‌کنند. در این نواحی آداب و سنن بومی مردم تا حدود زیادی دست نخورده باقی مانده است. در میان روستانشینان نیز 18 درصد ازبک و بقیه تاجیک می‌باشند. هرچند شهرنشینی در [[تاجیکستان]] از سابقه زیادی برخوردار است اما تعداد شهرهای این کشور از 29 شهر و 47 شهرک تجاوز نمی‌کند. پایتخت این کشور [[شهر دوشنبه|دوشنبه]] نام دارد که تا سال 1961 به نام استالین آباد شناخته می‌شد. این شهر 125 کیلومتر مربع مساحت دارد. سابقه [[شهر دوشنبه|دوشنبه]] به سال 676 باز می‌گردد که به عنوان محل بازار در روزهای دوشنبه مورد استفاده قرار می‌گرفت و در سال 1925م در میان انبوه درختان جنگلی حاشیه رودخانه در دره گیسا بازسازی گردید. در سال 1990 جمعیت این شهر 602000 نفر بوده است. دومین شهر بزرگ این کشور، خجند می‌باشد که قبل از دوره استقلال به لنین آباد مشهور بود. از جمله شهرهای مهم این کشور قرقان تپه و کولاب در جنوب [[شهر دوشنبه|دوشنبه]] و فاروق در ایالت بدخشان قرار دارند<ref>تاجیکستان(1387)، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه، چاپ اول، مرکز چاپ و انتشارات، ص. 163</ref>.
| |
|
| |
| تاجیک‌ها به لحاظ قومی و نژادی جزء اقوام آریایی زبان محسوب می‌شوند و [[زبان تاجیکی]] از لهجه‌های زبان فارسی است. از این رو، تاجیک‌ها، مشترکات فرهنگی - زبانی زیادی با ایرانیان دارند و بسیاری از آن‌ها ایران را به عنوان موطن دوم خویش می‌پندارند. این تلقی هویتی به علت محصور بودن تاجیک‌ها در میان اقوام ترک زبان (ازبک‌ها، قزاق‌ها، قرقیزها، ترکمن‌ها و ایغورها) تشدید می‌شود. تسلط ترک زبانان بر منطقه آسیای مرکزی با هجوم هون‌های ترک به ماوراء النهر در قرن پنجم میلادی آغاز شد و تا بدین روز به استثنای سیادت روس‌ها در قرون نوزدهم و بیستم کم و بیش تداوم داشته است. با وجود اینکه به دنبال استقرار ترکان در ماوراء النهر زبان ترکی به عنوان زبان عامه مردم به سرعت در آسیای مرکزی فراگیر شد و این منطقه به ترکستان معروف گردید، لیکن زبان فارسی در بین مردم پامیر و [[تاجیکستان]] امروزی که خاستگاه و محل تولد زبان فارسی بود، حتی پس از انقراض سلسله سامانیان و حاکمیت سلسله‌های ترک، باقی ماند. وجه تسمیه تاجیک نیز همان وجه تمایز فارسی زبانان از ترک زبانان بوده است. زیرا این مردم یکجانشین و غیر صحراگرد که ساکنین بومی ماوراءالنهر بودند، زودتر از ترکان کوچ رو و صحرانشین به وسیله اعرابی که به این منطقه آمده بودند، مسلمان شدند و به همین علت غیرمسلمانان آنان را تازیک یا تاژیک نامیدند. بعدها از تغییر شکل این واژگان، اصطلاح تاجیک نمایان گردید<ref>شکورزاده، میرزا (1385). [[تاجیکستان]] در مسیر تاریخ، تهران: انتشارات الهدی، ص. 41-64</ref>.
| |
|
| |
| در پی شروع هجوم روس‌ها به آسیای مرکزی به ویژه با توجه به مطامع آنان به [[افغانستان]] که دروازه ورود به هندوستان به شمار می آمد، سرزمین [[تاجیکستان]] اهمیت ویژه‌ای به دست آورد. روس‌ها در اواسط قرن نوزدهم، بخش‌های شمال غربی [[تاجیکستان]] یعنی سغد و اطراف آن را به تصرف درآوردند و در پایان این قرن تمام شمال [[تاجیکستان]] در حاکمیت روس‌ها درآمد. حاکمیت روس‌ها بر سرزمین مزبور، پس از انقلاب بلشویکی 1917م، تداوم یافت به طوری که ارتش سرخ در سال 1918م [[تاجیکستان]] ش[[مالی]] را تصرف کرد و آن را بخشی از جمهوری خودمختار ترکستان اعلام نمود. به رغم مقاومت‌های جان فشانه تاجیک‌ها در مقابل استیلای روس‌ها، سرانجام کمونیست‌ها موفق شدند بر تمام [[تاجیکستان]] مسلط شوند و با تقسیم جمهوری ترکستان در سال 1924م ابتدا [[تاجیکستان]] به عنوان یک جمهوری خودمختار در داخل جمهوری ازبکستان به وجود آمد و بالاخره در سال 1929م با اضافه شدن سغد به آن که قبلاً بخشی از ازبکستان بود، جمهوری [[تاجیکستان]] متولد گردید، لکن استقلال رسمی [[تاجیکستان]] تا فروپاشی قطعی اتحاد شوروی سابق در سال 1991م به تعویق افتاد<ref>شیخ عطار، علیرضا(1375)، ریشه‌های رفتار سیاسی در آسیای مرکزی و قفقاز، تهران: انتشارات وزارت امور خارجه، ص. 164-165 </ref><ref>زهیری، حسن(1390-1391). کتاب فیروزه ای [https://wikimelal.ir/%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 تاجیکستان]، ص. 20-21.</ref>.
| |
|
| |
| == نیز نگاه کنید به ==
| |
| [[ساختار جمعیتی تایلند]]؛ [[پراکندگی و تراکم جمعیتی سیرالئون]]؛ [[ساختار و پراکندگی جمعیتی سوریه]]؛ [[ساختار و پراکندگی جمعیتی سودان]]؛ [[ساختار و پراکندگی جمعیتی ساحل عاج]]؛ [[ساختار و پراکندگی جمعیتی زیمبابوه]]؛ [[پراکندگی جمعیتی اوکراین]]؛ [[ساختار و پراکندگی جمعیتی اسپانیا]]؛ [[پراکندگی جمعیت در اردن]]؛ [[پراکندگی و توزیع جمعیت در قطر]]؛ [[پراکندگی جمعیتی کانادا]]؛ [[تراكم و پراكندگی جمعيت افغانستان]]؛ [[پراکندگی و تراکم جمعیتی بنگلادش]]؛ [[پراکندگی و تراکم جمعیتی گرجستان]]؛ [[پراکندگی و تراکم جمعیتی قزاقستان]]؛ [[ساختار و پراکندگی جمعیتی آرژانتین]]؛ [[پراکندگی و تراکم جمعیتی سریلانکا]]
| |
|
| |
| == کتابشناسی ==
| |
| [[رده:پراکندگی جمعیت]]
| |
