جغرافیای طبیعی و انسانی چین: تفاوت میان نسخه‌ها

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-#تغییر_مسیر [[جغرافیای طبیعی چین]]جغرافیای طبیعی در [[چین|کشور چین]] شامل [[جغرافیای طبیعی در چین|جغرافیای طبیعی]] مشتمل بر [[ویژگی های اقلیمی کشور چین|ویژگی های اقلیمی]]؛ [[آب و هوای چین|آب و هوا]]؛ [[منابع طبیعی چین|منابع طبیعی]]؛ [[رودها و دریاچه های چین|رودها و دریاچه ها]]؛ [[سلسله کوه های چین|سلسله کوه ها]]؛ [[سواحل دریایی چین|سواحل دریایی]]؛ [[مزارع و زمین های قابل کشت در چین|مزارع و زمین های قابل کشت]]؛ [[پوشش جنگلی در چین|پوشش جنگلی]]؛ [[مراتع در چین|مراتع]]؛ [[پوشش گیاهی در چین|پوشش گیاهی]]؛ [[تنوع حیوانات در چین|تنوع حیوانات]]؛ [[معادن در چین|معادن]]؛ [[معادن عمده چین|معادن عمده]] و [[انرژی های تجدید پذیر در چین]] است.
-=== [[جغرافیای طبیعی در چین|جغرافیای طبیعی]] ===
-[[پرونده:نقشه جغرافیایی چین.jpg|بندانگشتی|نقشه جغرافیایی چین. قابل بازیابی از https://richardnilsen.com/tag/civilization/]]
-[[چین|سرزمین چین]]، به‌عنوان سومین کشور پهناور جهان پس از [[روسیه]] و [[کانادا]]، با 9 میلیون و 596 هزار و 960 کیلومتر مربع مساحت، در شرق قاره‌ی آسیا قرار گرفته و پهنه‌ی آن حدوداً یک پنجم خاک قاره‌ی آسیا و یک چهارم مساحت کل (آبی و خاکی) این قاره و شش برابر وسعت خاک کشور جمهوری اسلامی ایران است. خاک این کشور شامل جلگه‌ها، حوزه‌های آبی، تپه‌ها، فلات‌ها و [[سلسله کوه های چین|کوه‌ها]] است و بالغ بر 22 هزار و 117 کیلومتر مربع مرز خاکی دارد.
-[[چین|کشور چین]] با 14 کشور مرز خاکی دارد که همسایگان آن را [[روسیه]] در شمال و شمال شرقی، مغولستان در شمال، [[قزاقستان]]، قرقیزستان، [[تاجیکستان]] در شمال غربی، [[افغانستان]]، پاکستان، هندوستان، بوتان، نپال در غرب و جنوب غربی، میانمار، لائوس، ویتنام در جنوب و کره ش[[مالی]] در شرق تشکیل می‌دهند.
-این کشور هم‌چنین بالغ بر 18 هزار کیلومتر خط ساحلی دارد و با کشورهای [[ژاپن]]، فیلیپین، اندونزی، کره‌ی جنوبی، مالزی و برونئی مرز آبی دارد که طول آن بالغ بر 32 هزار کیلومتر است. مهم‌ترین دریاهای [[چین]] عبارتند از: دریای زرد با 280 هزار کیلومتر مربع مساحت، دریای چین شرقی با 770 هزار کیلومتر مربع وسعت، دریای چین جنوبی با 3/5 میلیون کیلومتر مربع و دریای بوخَی (Boha) با 77 هزار کیلومتر وسعت. [[چین|کشور چین]] هم‌چنین مالک حدود 7600 جزیره‌ی بزرگ و کوچک مجموعا با مساحت بیش از 80000 کیلومتر مربع است.
-[[پرونده:نقشه جغرافیایی چین .jpg|بندانگشتی|نقشه جغرافیایی چین. قابل بازیابی از https://commons.wikimedia.org/wiki/File:China_relief_2001.jpg]]
-درصد از اقلیم [[چین]] را کوه‌ها، 26 درصد را فلات‌ها، 19 درصد را حوضه‌های آبخیز، 12 درصد را دشت و 10 درصد را تپه‌ها تشکیل می‌دهند و 9 کوه مرتفع جهان در این کشور واقع شده است که فلات تبت، مشهور به «بام دنیا»، با میانگین ارتفاع 4 هزار متر از سطح دریا و قله‌ی اِوِرِست، بلندترین قله‌ی دنیا با ارتفاع 13/8848 متر از سطح دریا و رشته کوه‌های هیمالیا، تیَن شَن، کونلون، از جمله‌ی آنها هستند.
-===[[آب و هوای چین|آب و هوا]]===
-[[آب و هوای چین]] به حدی متنوع و متغیر است که هرگز نمی‌توان آن را در یک طبقه‌ی آب و هوایی جغرافیایی تعریف کرد و به ترتیب از شمال به جنوب به نواحی سردسیری، معتدل، نیمه گرمسیری و گرمسیری تقسیم می‌شود. مناطق جنوبی آن گرمسیری با بارش‌های متناوب و مناطق شمالی و غربی آن سردسیری و کوهستانی و دشت‌های میانی آن نیمه گرمسیری است. در بخش‌هایی از شمال غرب و مناطق مرکزی نیز استپ‌ها و دشت‌های وسیع قرار گرفته است. در واقع، [[آب و هوای چین|آب و هوای چهار فصل]] در مناطق مختلف [[چین]] به چشم می‌خورد.
-در این کشور به طور متوسط سالانه 629 میلیمتر باران می‌بارد که این میزان، در جنوب که در معرض بارش‌های موسمی معروف به مونسون قرار دارد، بالغ بر 1000 میلیمتر و در مناطق غربی به کمتر از 200 میلیمتر می‌رسد. در منطقه‌ی روچیانگ در واحه‌ی تاریم از استان سین کیانگ، میزان بارش سالانه کم‌تر از 10 میلیمتر است که این منطقه را به خشک‌ترین بخش از سرزمین [[چین]] تبدیل کرده است.
-[[ویژگی های اقلیمی کشور چین|اقلیم چین]] را می توان بر اساس میزان رطوبت از مناطق ساحلی تا شمال غربی به چهار منطقه تقسیم بندی کرد:
-*ناحیه مرطوب: شمال جنوب [[سلسله کوه های چین|کوه های چین]] لینگ و رودخانه خو است که 32 درصد ازمساحت کل کشور [[چین]] را شامل می شود؛
-*منطقه نیمه مرطوب: شامل قسمت مرکزی و شمال شرقی [[چین]] که 15 درصد از [[چین|خاک چین]] را شامل می شود؛
-*ناحیه نیمه خشک: که حدود 22 درصد از خاک [[چین]] را در بر می گیرد؛
-*ناحیه خشک: که شامل 31 در صد از مساحت [[چین]] و عموما در مناطق شرقی است.
-[[چین]] بیش از 1500 رودخانه‌ی بزرگ و قابل کشتیرانی دارد. رودخانه‌های چانگ‌جیانگ (Changjiang)، «یانگ تسه» (Yangtse) با 6300 کیلومتر طول، به‌عنوان سومین رود بلند جهان، روردخانه‌ی زرد «خوانگ‌خِه»(Huang He) با 5464 کیلومتر طول، «خِی لونگ‌جیانگ»(Heilongjiang)،با 2965 کیلومتر طول، رودخانه‌ی تاریم، با 2179کیلومتر طول، «جو‌جیانگ»(Zhu Jiang)با 2129 کیلومتر طول، «لیائوخِه» (Liao He)، «خَی‌خِه»(Hai He)، «خوای‌خِه»(Huai He) از جمله‌ی این [[رودها و دریاچه های چین|رودها]] هستند. پست‌ترین نقطه‌ در خاک [[چین]] در منطقه‌ی تورفان با حداقل 154 متر پایین‌تر از سطح آب‌های آزاد جهان است.
-===[[منابع طبیعی چین]]===
-[[پرونده:120194121-talab-ir.jpg|بندانگشتی|[[مزارع و زمین های قابل کشت در چین|مزارع و زمین های کشاورزی چین]]. قابل بازیابی از https://www.shutterstock.com/image-photo/rice-fields-on-terraced-chiang-mai-260800925]][[پرونده:307384 709.jpg|بندانگشتی|[[مراتع در چین]]. قابل بازیابی از https://www.asriran.com/]]
-وضعیت پوشش [[معادن در چین|ذخایر معادن چین]] به این شرح است: نفت و گاز طبیعی در شمال شرق، شمال و شمال غرب، ذغال سنگ در شمال و شمال غرب، آهن در شمال شرق، شمال و جنوب غرب، مس در جنوب غرب، شمال غرب و شرق، سرب و روی در سراسر [[چین]] به دست می آید. [[معادن در چین|معادن]] تنگستن، قلع، مولیبدن، انتیمون، و تولیوم در جنوب و شمال [[چین]]، [[معادن در چین|معادن طلا در سراسر چین]]، و فسفر در جنوب [[چین]] واقع شده‌اند.[[پرونده:زغال.jpg|بندانگشتی|معدن زغال سنگ در [[چین]]. قابل بازیابی از https://financialtribune.com/articles/economy-domestic-economy/78574/iranian-coal-potential-untapped]]
-===[[معادن عمده چین]]===
-====[[معادن عمده چین|ذغال سنگ]]====
-[[چین]] بزرگترین دارنده‌ی منابع ذعال سنگ جهان است. ذخایر ذغال سنگ کشف شده‌ی [[چین]] به 1000 میلیارد تن میرسد که عمدتا در شمال و شمال غرب چین قرار دارد. ذخایر ذغال سنگ استان های «شَن سی»، «شیَنسی» و منطقه‌ی خودمختار مغولستان داخلی بیش از سایر مناطق این کشور است.
-====[[معادن عمده چین|نفت و گاز]]====
-''در'' [[چین]] ذخایر نفت و گاز فراوانی وجود دارد. میدان‌های نفت و گاز این كشور، اغلب در شمال غرب [[چین]] قرار دارد. همچنین، در شمال شرق، شمال و فلات قاره در آب‌های جنوب شرقی [[چین]] نیز ذخایر نفت و گاز فراوانی وجود دارد.
-====[[معادن عمده چین|معادن فلزات]]====
-'''''('''''فلزات سیاه). انواع فلزات سیاه عمده‌ی [[چین]] شامل: آهن، منگنز، وانادیم و تیتانیوم می شود که از این میان، دخایر معادن آهن به 50 میلیارد تن می رسد و عمدتا در استان‌های«لیائو نینگ»، «خِه بِی»، «شَن سی» و «سی چوان» قرار دارند.
-====[[معادن عمده چین|فلز رنگی]]====
-[[چین]] اکثر فلزات رنگی شناسائی شده در جهان را در خود جای داده است. این کشور80 درصدِ معادن تولیوم و40درصد معادن انتیمون جهان را در اختیار دارد و میزان تنگستن آن چهار برابر مجموع معادن سایر کشور هاست.
-====[[انرژی های تجدید پذیر در چین]]«انرژی بادی،آبی و آفتابی»====
-[[پرونده:Goldwind-GWH252-16MW-min-1024x575.jpg|بندانگشتی|بزرگ ترین توربین بادی جهان در چین به رکورد جدید دست یافت. قابل بازیابی از http://en.sasac.gov.cn/2023/07/24/c_15641.htm]]وجود [[رودها و دریاچه های چین|رودهای عمیق فراوان]] با جریان تند در این سرزمین پهناور، بستر وسیعی را برای تولید انرژی آبی در [[چین]] فراهم كرده است. طبق آمار به6800 میلیون کیلووات می رسد که با آن می توان سالانه5920 میلیارد کیلووات ساعت برق تولید کرد. انرژی آبی قابل استفاده‌ی [[چین]] به3780 میلیون کیلووات می رسد و هر سال1920 میلیارد کیلووات ساعت برق از این طریق تولید می شود. [[چین]] از لحاظ ذخایر انرژی آبی قابل استفاده در جایگاه نخست جهان قرار دارد.
-میزان انرژی بادی [[چین]] در ارتفاع 10متری، به 3 میلیارد و226 میلیون کیلووات می رسد که 253میلیون کیلووات آن قابل بهره برداری است. این در حالی است که انرژی بادی در آب‌های [[چین]]3 برابر انرژی روی خشکی این کشور است و به 750 میلیون کیلووات می رسد. [[مراتع در چین|مراتع]] و بیابان‌های شمال غرب و شمال و آب‌های نزدیک و جزایر در شرق و جنوب شرق [[چین]]، انرژی بادی فراوانی دارند. ظرفیت موجود برق بادی [[چین]] فقط 14/0 درصد از انرژی بادی قابل بهره برداری این کشور است و از این لحاظ، توسعه‌ی انرژی بادی در [[چین]] آینده‌ی درخشانی دارد.
-بهره‌برداری از انرژی آفتابی در [[چین]] نیز بالا است. میزان سالانه‌ی انرژی آفتابی که هر سال در خشکی‌های [[چین]] دریافت می شود، معادل انرژی2400 میلیارد تن ذغال سنگ است<ref><sub><big>سابقی، علی محمد(1392). جامعه و فرهنگ [[چین]]. تهران: [https://alhoda.ir/ موسسه فرهنگی هنری و انتشاراتی بین الملی الهدی]، جلد 1، ص.</big></sub></ref>.
-{{به روز رسانی}}
-==نیز نگاه کنید به==
-[[جغرافیای طبیعی و انسانی کانادا]]؛ [[جغرافیای طبیعی و انسانی تونس]]؛ [[جغرافیای طبیعی و انسانی کوبا]]؛ [[جغرافیای طبیعی و انسانی افغانستان]]؛ [[جغرافیای طبیعی و انسانی فرانسه]]؛ [[جغرافیای طبیعی و انسانی سوریه]]؛ [[جغرافیایی طبیعی و انسانی سنگال]]؛ [[جغرافیای طبیعی و انسانی روسیه]]؛ [[جغرافیای طبیعی و انسانی مصر]]؛ [[جغرافیای طبیعی و انسانی لبنان]]؛ [[جغرافیای طبیعی و انسانی اتیوپی]]؛ [[جغرافیای طبیعی و انسانی سیرالئون]]؛ [[جغرافیای طبیعی و انسانی ژاپن]]؛ [[جغرافیای طبیعی و انسانی تایلند]]؛ [[جغرافیای طبیعی و انسانی بنگلادش]]؛ [[جغرافیای طبیعی و انسانی گرجستان]]؛ [[جغرافیای طبیعی و انسانی تاجیکستان]]؛ [[جغرافیای طبیعی و انسانی سریلانکا]]؛ [[جغرافیای طبیعی و انسانی قزاقستان]]؛ [[جغرافیای طبیعی و انسانی زیمبابوه]]؛ [[جغرافیای طبیعی و انسانی ساحل عاج]]؛ [[جغرافیای طبیعی و انسانی اسپانیا]]؛ [[جغرافیای طبیعی و انسانی مالی]]؛ [[جغرافیای طبیعی و انسانی امارات متحده عربی]]؛ [[جغرافیای طبیعی و انسانی قطر]]؛ [[جغرافیای طبیعی و انسانی سودان]]؛ [[جغرافیای طبیعی و انسانی اوکراین]]؛ [[جغرافیای طبیعی و انسانی آرژانتین]]؛ [[جغرافیای طبیعی و انسانی اردن]]
-== پاورقی ==
-[i]. <small>در پین یین، یا آوا نویسی استاندارد کلمات چینی با حروف لاتین که از دهه ی 1950به بعد در [[چین|سرزمین اصلی چین]] مرسوم شده است، از حرف لاتین(H) برای نویسه ی حرف(خ) كه در [[زبان چینی]] كاربرد زیادی دارد استفاده می شود. این حرف، توسط چینی زبان ها، براساس جایگاه آن در جمله و مفهوم واژه، به سه گونه تلفظ می شود، «ه»، «خ» و چیزی بین این دوحرف که البته لهجه ی ساکنان مناطق مختلف این کشور و چگونگی قرار گرقتن این کلمات در جمله نیز در نحوه ی تلفظ این واژه ها دخیل است. در برخی از واژه ها مانند(Shanghai) حرف(H) همان صدای«ه» را دارد و ([[شانگهای]]) تلفظ می شود، در حالی که در واژه های دیگر به صورت(خ) خوانده می شود. مانند نام رییس جمهور پیشین این کشور که نوشته می شود(Hu Jintao) ولی خوانده می شود (خوجینتائو)، یا واژهی«خِه» به معنای رودخانه که (He) نوشته می شود ولی «خِه» خوانده می شود. برخی از نویسندگان و مترجمان محترم ایرانی پیشگام در این زمینه، بدون توجه به این موضوع، در نوشتن این نوع کلمات دچار اشتباه شده و اغلب آن را بدون توضیح لازم«هو و یا هِه» نوشته و یا ترجمه کرده اند و خوانندگان هم به همان شکل و به صورت همان حرف(ه) این کلمات را میخوانند که درست نیست. در واقع، نوشتار این کلمات با تلفظ آنها در جاهای مختلف با هم متفاوت است. البته نبود حرف مستقل(خ) در میان حروف لاتین- معمولا برای نویسه ی حرف(خ) از تركیب دو حرف(KH) استفاده می شود- نیز در این اشتباه نقش داشته است. براساس پیشنهاد برخی از دوستان چین شناس كه به [[زبان چینی]] نیز تسلط دارند، بهتر دیده شد كه در این کتاب این گونه واژه ها، همانگونه که تلفظ می شوند(خ) نوشته شوند تا این اشتباه مرسوم اصلاح شود. لذا، در این اثر بر خلاف آثار پیشینی كه [[چین|پیرامون چین]] نوشته و یا ترجمه شده است، واژه هایی كه در پین یین آن ها از حرف(H) استفاده شده، برای اطلاع خوانندگان به صورت صحیح آن یعنی(خ) نویسه شده است.</small>
-==کتابشناسی==

نسخهٔ کنونی تا ‏۶ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۷:۱۴