جایزه ی نوبل 2012، رهاورد ادبیات معاصر چین

جایزه­ی نوبل 2012، رهاورد ادبیات معاصر چین

در چند دهه‌­ی گذشته، دست­یابی به جوایز ادبی معتبر بین المللی، به ویژه جایزه­‌ی نوبل ادبیات، از آرزوهای همیشگی نویسندگان و محافل ادبی چین بود که تا سال 2000 برآورده نشده بود. شاید یکی از دلایل آن، عدم آشنایی نویسندگان و محافل ادبی جهان با زبان و ادبیات معاصر چین از یک سو، و ترجمه نشدن آثار نویسندگان برجسته­‌ی ادبی این کشور به زبان­‌های بین المللی از سوی دیگر، بوده باشد. در سال 2000 میلادی، یکی از نویسندگان ادبی چین به نام گائوشینگ جیان (Gao Xingjian) موفق به اخذ جایزه­‌ی نوبل ادبیات گردید، ولی به خاطر ترک کشور چین و اخذ تابعیت فرانسه، چینی­ها هرگز او را به عنوان نماینده­‌ی ادبیات کشور خود نپذیرفته و اعطای جایزه‌­ی نوبل ادبیات به آقای گائو را بیشتر سیاسی تلقی کردند تا ادبی. البته، دولت چین اعطای جایزه­ی نوبل صلح به دالای لاما، رهبر تبعیدی بودایی­‌های تبت را نیز هرگز نپذیرفت و آن را محکوم نمود. در سال 2010 نیز آقای لیوشیائو­بو (Liu Xianbo)، هنرمند جنجالی و مخالف دولت چین که در زندان به سر می­برد، به دلیل مخالفت با سیاست­‌های دولت این کشور، موفق به دریافت جایزه­‌ی صلح نوبل شد که این جایزه هم با مخالفت شدید دولت این کشور روبه رو گردید.

به هرحال، عطش جامعه­‌ی ادبا و نویسندگان چینی برای رسیدن به جایزه­‌ی مورد تأیید دولت نوبل ادبیات، ده سال دیگر به درازا کشید تا این که بالاخره در سال 2012، یکی از نویسندگان مشهور این کشور به نام آقای مویان (Mo Yan)، موفق به افتخار دریافت جایزه‌­ی ادبی نوبل نایل شد. دولت، مردم و نویسندگان ادبی چین از این جایزه به شدت استقبال نموده و آن را حق ادبیات معاصر چین دانستند که خیلی دیر به او اعطا شده است. اگرچه برخی از نویسندگان غیر دولتی و مخالف چینی، از اعطای این جایزه به آقای مویان به خاطر طرفداری وی از سانسور موجود در این کشور، انتقاد کرده و آن را محکوم کردند.

مویان 57 ساله، متولد سال1955میلادی در یکی از روستاهای استان شَندونگ در شرق چین و یکی از اعضای برجسته­‌ی فدراسیون محافل ادبی و هنری مورد حمایت دولت این کشور است. طی سال‌­های گذشته، تعداد زیادی از رمان‌­ها و داستان‌­های کوتاه وی به زبان انگلیسی و سایر زبان­‌ها ترجمه شده و محافل ادبی جهان تا حدودی با آثار و نوشته‌­های او آشنا بود. رمان« خوشه­‌ی سرخ ذرت» وی که حوادث دوران تجاوز ژاپن به چین در دهه­‌ی1930 میلادی را روایت می­کند، از نخستین آثار مویان است که شهرت جهانی پیدا کرد و توسط آقای جانگ ایمو (Zhang Yimo) کارگردان مشهور سینمای چین به فیلم سینمایی تبدیل شد. در واقع، مویان تنها نویسنده­‌ی چینی است که بیشتر آثار و نوشته‌­هایش در زمان حیات خودش به زبان­‌های مختلف، به ویژه زبان انگلیسی، ترجمه و منتشر شده است.

دوران نوجوانی آقای مویان که با سختگیری­‌های دوران انقلاب فرهنگی در چین هم­زمان بود، از او فردی محتاط و تا حدودی گوشه­‌گیر ساخته بود. به همین جهت، وی در نوشته­‌هایش به گوان مویه (Guan Moye) یعنی«صحبت نکن» معروف بود، چون در دوران خفقان انقلاب فرهنگی، پدر و مادر و دوستانش مرتب به او تذکر می­دادند که صحبت نکن و حرف نزن تا گرفتار گاردهای سرخ مائو نَشَوی. لذا، او نام مستعار و اسم قلمی گوان مویه و یا حرف نزن را برای خود انتخاب کرده و در محافل ادبی داخل چین هم به همین اسم مشهور است.

از آقای مویان تا کنون بیش از 11 رمان و صدها داستان کوتاه منتشر شده است که از نوشته­‌های معروف وی می­توان به آثاری هم­چون«خوشه‌­ی ذرت سرخThe Red Sorghum). 1987)»، «قورباغه (Frog)»، «تصنیف سیر (The Garlic Ballads)»، «مرگ و زندگی مرا فرا می­گیرد (Life and Death are wearing me out)»، «جمهوری شرابThe Republic) of Wine)»، «مجازات درخت صندل (Sandalwood Penalty)»، «پنجه (Pow)»، «سینه­‌های بزرگ و باسن فراخ (Big Breast and Wide Hips)» اشاره کرد. آخرین اثری که وی در دست تألیف دارد«تو هر کاری را برای خنده می­کنی(You’ll do Anything for a Laugh)» هست.