کوای زی(قاشق چوبی چین)

کوای زی

شاید بدانید که چینی‌­ها با استفاده از «کوای زی» یعنی همان چوب­‌های غذاخوری طعامشان را صرف می­‌کنند. این چوب­‌های غذاخوری در چین، ژاپن و برخی کشورهای دیگر آسیای شرقی مورد استفاده است.

گفته می‌­شود که در جهان سه روش غذاخوری وجود دارد. حدود 40 درصد از مردم جهان با دست غذا می‌خورند؛ حدود 40 درصد از کارد و چنگال استفاده می­‌کنند؛ و حدود 30 درصد نیز افرادی هستند که از «کوای زی» استفاده می­‌کنند. «کوای زی» از اختراعات چینی­‌ها است. در دوران سلسله شانگ (بیش از 3000 سال پیش) مردم استفاده از چوب­‌های غذاخوری را آغاز کردند. اما در آن زمان این چوب‌­ها «کوای زی» نامیده نمی‌­شد، بلکه آن را «جو» می­‌گفتند. در اسناد تاریخی نوشته شده است که مردم در جنوب رودخانه­‌ی «یانگ­تسه» از این واژه استفاده می­‌کردند. در زبان چینی واژه­‌ی «جو» با کلمه­‌ی ایستادن هم‌­صدا است. بدین سبب، کشتی­رانان از این واژه نفرت دارند. آنان با کلم‌ه­ی متضاد آن «کوای» که سریع معنا می­‌دهد، به چوب­‌های غذاخوری اشاره می‌کردند. در قرن 10 میلادی، مردم در عصر سلسله­‌ی «سونگ» به واژه‌­ی «کوای» کلمه­‌ی «جو» را که به معنای بامبو است، افزودند، چون «کوای زی» از چوب بامبو ساخته می‌­شود. لذا، این وسیله‌ی غذاخوری چینی «کوای زی» نام گرفت.

«کوای زی» دو چوب باریک است که سر این چوب‌ها ضخیم و گِرد و قسمت پایین آن نازک و چهارگوش است. این ویژگی باعث می­‌شود که گرفتن غذا با آن راحت باشد و نلغزد. پس از انتقال «کوای زی» از چین به ژاپن، ژاپنی­‌ها «کوای زی» مخروطی شکل را ساختند. زیرا غذاهای ژاپنی غذاهای خام و سرد مانند تکه­‌های ماهی است و گرفتن این نوع غذا با «کوای زی» مخروطی بسیار راحت­‌تر است. با این که شکل «کوای زی» ساده است، اما چینی­‌ها بسیار به مواد و آرایش آن اهمیت می­‌دهند. حدود 2000 سال پیش، در چین «کوای زی» با دندان فیل و مس ساخته می­‌شد. در کاخ امپراتور، خانه­‌ی مقامات و ثروتمندان، «کوای زی» ساخته شده با طلا و نقره و تزیین شده با یشم و مرجان نیز مورد استفاده قرار می­‌گرفت.

«کوای زی» در آداب و رسوم چینی­‌ها نیز نقش مهمی دارد. در برخی از مناطق چین، جهیزیه‌­ی عروس حتما باید دو «کوای زی» برای عروس و داماد داشته باشد. این «کوای زی»­ها با نخ قرمز بسته شده و «ظرف زادگان» خوانده می­‌شود. این امر نه تنها نشانگر آغاز زندگی مشترک عروس و داماد است­، بلکه چون «کوای» با واژه­‌ی سریع هم‌­صداست، بیانگر زایمان سریع‌­تر نیز هست. در روستاهای شمال چین، در شب ازدواج، اعضای خانواده و دوستان از خارج پنجره‌ «کوای زی» به اتاق عروس و داماد می­‌اندازند و آرزو می­‌کنند که آنان هرچه زودتر صاحب فرزند شوند. گفته می­‌شود در آلمان نخستین نمایشگاه «کوای زی» که برگزار شد، بیش از 10 هزار نوع «کوای زی» ساخته شده از طلا، نقره، یشم و استخوان حیوانات از کشورها و مناطق مختلف جهان و دوران‌های تاریخی متفاوت در معرض نمایش گذاشته شده بود.

نیز نگاه کنید به

• فرهنگ عمومی در چین
• فرهنگ، آداب و رسوم و تنوع غذایی در چين