جغرافیای انسانی آرژانتین

چهارچوب اصلی جمعیتی آرژانتین را مهاجران تشکیل می‌دهند که عمدتاً از قریب 150 سال قبل به این کشور وارد شده‌اند. طبق آمارهای رسمی، در حالی که جمعیت کشور در سال 1869 میلادی کم‌تر از یک میلیون نفر بوده است، در سال 1960 میلادی به بیش از 20 میلیون نفر و در سال 2010 میلادی به بیش از 40 میلیون نفر رسیده است.

   در بین مهاجران نیز طبق سیاست‌های اعمالی بیشترین تعداد مهاجران اوّلیه را اروپایی‌ها تشکیل می‌دهند در حالی که در اواسط قرن بیستم، مهاجران عرب نیز به صورت گسترده وارد آرژانتین شده‌اند. این موضوع در بخش ترکیب جمعیتی آرژانتینی مورد مداقّه قرار می‌گیرد.

2ـ2ـ1 جمعیت:

بر اساس گزارش مؤسّسه‌ی ملّی آمار آرژانتین از آخرین سرشماری انجام شده در سال 2010، جمعیت آرژانتین برابر 40117096 نفر می‌باشد که از این نظر در ردیف بیست و پنجمین کشور جهان می‌باشد. پایتخت این کشور بوئنوس‌آیرس یکی از پانزده کلان‌شهر پرجمعیت جهان با بیش از 15 میلیون نفر جمعیت است. در واقع قریب یک سوم از جمعیت کشور در این استان زندگی می‌کنند. این فاکتور به خوبی نشان‌دهنده‌ی پراکندگی ناموزون جمعیت در آرژانتین می‌باشد. (www.indec.gov.ar)

طبق مطالعات انجام شده در یک دوره‌ی ده ساله، میزان رشد جمعیت کشور بسیار پایین و در حدّ 96/0 درصد سالیانه بوده است بدین ترتیب که بر اساس سرشماری سال 2010 به نسبت سرشماری پیش از آن (سال 2001) کم‌تر از 4 میلیون نفر افزایش نشان می‌دهد. جدول زیر نمایه‌ی آماری جمعیت آرژانتین بر اساس سن و جنس را نشان می‌دهد. (همان)

جدول شماره‌ی 2 ـ1: نمایه‌ی آماری جمعیت آرژانتین بر اساس سن و جنس:

سن(سال)	کلّ جمعیت	جنسیت		درصد مردان
		مردان	زنان
کل	40117096	19523776	20593330	94.8
4ـ0	3337652	1697972	1639680	103.6
9ـ5	3381219	1717752	1663467	103.3
14ـ10	3503446	1779372	1724074	103.2
19ـ15	3542067	1785061	1757006	101.6
24ـ20	3300149	1648456	1651693	99.8
29ـ25	3130509	1552106	1578403	98.3
34ـ30	3098713	1523342	1575371	96.7
39ـ35	2678435	1311528	1366907	95.9
44ـ40	2310775	1125887	1148888	95
49ـ45	2196350	1067486	1128882	94.6
54ـ50	2042993	986196	1056797	93.3
59ـ55	1868950	893570	975380	91.6
64ـ60	1621190	760914	860286	88.4
69ـ65	1293061	588569	704492	83.5
74ـ70	1015891	438438	577459	75.9
79ـ75	801659	321481	480182	67
84ـ80	565916	200744	365172	55
89ـ85	298337	92748	205489	45.2
99ـ90	103261	78231	13095	29.9
100+	3487	784	2703	29

منبع: مؤسّسه‌ی ملّی آمار و ارقام آرژانتین (INDEC)

2ـ2ـ2 ساختار جمعیت:

پراکندگی جمعیت آرژانتین بر اساس آخرین سرشماری کشور، 15 نفر در هر کیلومتر مربّع است که این رقم نیز بسیار پایین‌تر از متوسّط جهانی است که 50 نفر در هر کیلومتر مربّع می‌باشد. نسبت جمعیت زیر 15سال آرژانتین برابر 6/24 درصد کلّ جمعیت است که از این نظر نیز کم‌تر از متوسّط جهانی است. به همین ترتیب، تعداد افراد بالای 65 سال کشور، حدود 8/10 درصد می‌باشد که از متوسّط جهانی بالاتر است. امید به زندگی در این کشور نیز حدود 76 است. جدول زیر نشان‌دهنده‌ی تغییرات جمعیتی در کلّ آرژانتین و همچنین استان‌های مختلف این کشور است.

جدول شماره‌ی 2 ـ 2: توزیع جمعیتی در استان‌های مختلف آرژانتین:

استان یا شهر	جمعیت		تغییرات نسبی	تغییرات قطعی
	2010	2001
کلّ کشور	3856966	36260130	10.6	3856966
شهر بوئنوس‌آیرس	114013	2776138	4.1	114013
استان بوئنوس‌آیرس	1797881	13827203	13	1797881
کاتامارکا	33260	334568	9.9	33260
چاکو	70813	984446	7.2	70813
چوبوت	95871	413237	23.2	95871
کوردوبا	242075	3066801	7.9	242075
کوررینتس	61604	930991	6.6	61604
انتر ریوس	77847	1158147	6.7	77847
فورموسا	43603	486559	9	43603
خوخوی	61419	611888	10	61419
لاپامپا	19657	299294	6.6	19657
لاریوخا	43659	289983	15.1	43659
مندوسا	159278	1579651	10.1	159278
میسیونس	136071	965522	14.1	136071
نئوکن	77111	474155	16.3	77111
ریو نگرو	85823	552822	15.5	85823
سالتا	135390	1079051	12.5	135390
سان خوان	61032	620023	9.8	61032
سان لوییس	64377	367933	17.5	64377
سانتا لوییس	77006	196958	39.1	77006
سانتافه	193836	3000701	5.6	193836
سانتیاگو د استرو	69549	804457	8.6	69549
سرزمین آتش	21126	101079	25.8	21126
توکومان	109665	1338523	8.2	109665

2ـ2ـ3 تغییرات جمعیتی:

آرژانتین پس از کشف و تا یکصد سال بعد از آن از جمعیت بسیار کمی برخودار بود و بعدها به دلیل اتّخاذ سیاست‌های مهاجرتی و تشویق اروپاییان به مهاجرت به این منطقه، جمعیت آرژانتین به یک‌باره افزایش یافت. به گونه‌ای که جمعیت برآورد شده‌ی این کشور که در سال 1869 میلادی کم‌تر از یک میلیون و هشتصد هزار نفر بوده است، در سال 1960 میلادی به 20 میلیون نفر رسیده است. جدول زیر مقایسه‌ی آماری جمعیت را از تاریخ اوّلین سرشماری تا سرشماری سال 2001 نشان می‌دهد. در جدول زیر روند مهاجرت گسترده به کشور در سه مقطع زمانی 1890 تا 1960 میلادی و جنگ جهانی اوّل و بالأخره جنگ جهانی دوم به خوبی نمایان است. ذکر این نکته نیز حائز اهمیت است که در سال‌های اخیر به دلیل این‌که بسیاری از مهاجرت‌ها غیرقانونی بوده است و به صورت کامل ثبت و ضبط نشده است، از میزان دقیق مهاجرت‌ها به‌ویژه در یک دهه‌ی اخیر آماری در دست نیست. فقط آمارهای رسمی وجود دارد که صرفاً نشان‌دهنده‌ی مهاجران قانونی می‌باشد. (www.cedlas.econo.unlp.edu.ar)

جدول شماره‌ی 2 ـ 3: ارزیابی تغییرات جمعیتی آرژانتین بین سال‌های 2001ـ1869

سال	جمعیت	تغییرات نسبی(درصد)
1895	4044911	ـ
1914	7903662	4/95
1947	15893827	1/101
1960	20013793	9/25
1970	23634431	7/16
1980	27949480	6/19
1991	32615528	7/16
2001	36260130	2/11
2010	40117096	6/10

منبع: مؤسّسه‌ی ملّی آمار و ارقام آرژانتین (INDEC)

2ـ2ـ4 بررسی نژادهای موجود در آرژانتین:

مطابق آمارهای موجود، بیش از 97 درصد جمعیت آرژانتین را سفیدپوستان تشکیل می‌دهند که از نژادهای اروپایی هستند و کم‌تر از 3 درصد نیز هندواروپایی محسوب می‌شوند. (www.cedlas.econo.unlp.edu.ar) مقایسه‌ی این میزان جمعیت سفیدپوست با کشورهای همسایه، به‌ویژه برزیل، بولیوی و پاراگوئه، به خوبی نمایان‌گر گذشته‌ی تاریخی آرژانتین است. امپراتوری پرتغال در برزیل، برده‌های سیاه و آفریقایی را برای کار در معادن برزیل وارد این کشور کرد و بخش عمده‌ای از جمعیت شمال شرق برزیل نیز سیاه‌پوست بودند. بنابراین جمعیت نژادهای رنگین‌پوست و نسبت آن‌ها به کلّ جمعیت در برزیل بسیار زیادتر از آرژانتین است.

بر اساس آمارهای رسمی، بیش از 1/98 درصد جمعیت آرژانتین باسواد هستند و تنها 9/1 را بی‌سوادان تشکیل می‌دهند. (پيشين) نکته‌ی جالب این است که در 30 سال گذشته همواره بیش از 97 درصد جمعیت آرژانتین باسواد بوده‌اند که از این نقطه‌نظر رقم بسیار بالایی در کلّ منطقه‌ی آمریکای لاتین محسوب می‌شود. جدول 2ـ 4 به بررسی شاخص‌های اساسی بهداشت، سلامت و آموزش آرژانتین می‌پردازد.

جدول شماره‌ی 2ـ 4: شاخص‌های سلامت و آموزش:

اطلاعات اساسی آرژانتین (سلامتی، بهداشت، باسوادی)	تعداد
تعداد افرادی که تخمین زده می‌شود با ویروس HIV زندگی می‌کنند. (سال 2011ـ هزار نفر)	140
نرخ مرگ و میر کودکان کم‌تر از 5 سال در سال 2010	14
نرخ مرگ و میر نوزدان زیر یک سال در سال 1990	25
نرخ مرگ و میر نوزدان زیر یک سال در سال 2011	13
میزان نرخ مرگ و میر نوزادان تازه متولّد شده 2011	8
رشد متوسّط جمعیت بین سال‌های 2010ـ2001(درصد)	96/0
میزان تولّد سالیانه (هزار نفر)	691
امید به زندگی (2011 ـ سال)	76
متوسّط نرخ باسوادی (2011ـ2006)	98.1%

منبع: یونیسف (www.UNICEF.org)