کتابخانه ملی فرانسه: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی « ==== كتابخانه ملي فرانسه ==== بنیان اصلي كتابخانه را مجموعه شارل پنجم تشكيل مي‌دهد كه در سال 1368ميلادي، كتابخانه‌اي اختصاصي با تقريباً 1000 نسخه خطي را در يكي از تالارهاي ساختمان لوور براي خود داير كرد. در زمان لويي يازدهم (1483-1461) تعدادي نسخه خطي و...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
موجودي كتابخانه ملي فرانسه تنها كتاب و نشريات ادواري نيست، بلكه نسخه‌هاي خطي، نقشه و طرح، منابع چاپي، نقاشي، عكس، سكه، مدال، موسيقي، مواد شنيداري و موادچندرسانه‌اي را نيز دربرمي‌گيرد. مجموعه اين كتابخانه از سال 1990 در زمينه‌هاي گوناگون، بخصوص در زمينه‌هاي مربوط به علوم و فناوري، اقتصاد و مواد شنيداري توسعه يافته و مجموعه كتابهاي چاپي و نشريات ادواري، بيشتر موضوع‌هايي مانند فلسفه، تاريخ علوم، حقوق، اقتصاد و سياست، علوم و فناوري، ادبيات و هنر را شامل مي‌شود. قديمي‌ترين نسخه فارسي موجود در اين كتابخانه متعلق به حدود سال 509 هجري و در زمينه پزشكي است. كليه متقاضيان بالاي 16 سال با دردست‌داشتن كارت عضويت مي‌توانند در سالن‌هاي مطالعه از مواد كتابخانه‌اي استفاده كنند.[104] | موجودي كتابخانه ملي فرانسه تنها كتاب و نشريات ادواري نيست، بلكه نسخه‌هاي خطي، نقشه و طرح، منابع چاپي، نقاشي، عكس، سكه، مدال، موسيقي، مواد شنيداري و موادچندرسانه‌اي را نيز دربرمي‌گيرد. مجموعه اين كتابخانه از سال 1990 در زمينه‌هاي گوناگون، بخصوص در زمينه‌هاي مربوط به علوم و فناوري، اقتصاد و مواد شنيداري توسعه يافته و مجموعه كتابهاي چاپي و نشريات ادواري، بيشتر موضوع‌هايي مانند فلسفه، تاريخ علوم، حقوق، اقتصاد و سياست، علوم و فناوري، ادبيات و هنر را شامل مي‌شود. قديمي‌ترين نسخه فارسي موجود در اين كتابخانه متعلق به حدود سال 509 هجري و در زمينه پزشكي است. كليه متقاضيان بالاي 16 سال با دردست‌داشتن كارت عضويت مي‌توانند در سالن‌هاي مطالعه از مواد كتابخانه‌اي استفاده كنند.[104] | ||
=== بخش كتب خطي فارسي === | |||
مجموعه نسخه هاي خطي فارسي در كتابخانه پاريس ، در زمان نسبتا طولاني جمع آوري شده و قدمت قابل توجهي دارد . از زمان لويي چهاردهم ، در حدود 1660 ميلادي ، اولين مجلد از نسخه هاي خطي فارسي وارد كتابخانه سلطنتي فرانسه شد . بعدها اين كتابخانه در زمان انقلاب كبير فرانسه ، به كتابخانه ملي فرانسه انتقال يافت و هنوز هم به همين نام شناخته مي شود . در زمان انقلاب كبير فرانسه ، تقريبا حدود هزار جلد نسخه خطي فارسي در اين كتابخانه وجود داشته است وبزرگترين مجموعه نسخ خطي فارسي در اروپا به شمار مي آمد. فهرست نگاري از اين كتابها هم ، به دليل ارزش و اهميت آن ، در همان زمان شروع شد و چند تن از پژوهشگران دانشگاهي در آن زمان اقدام به فهرست نويسي و چا پ متون مهم فارسي كردند . آنها هم اهتمام ويژه اي در اين كار داشتند و اين امر بيانگر توجه آنان به تمدن ايران و زبان فارسي بود . علاوه بر اين ، فرهنگ ايران بخصوص ادبيات فارسي بسيارمهم تلقي مي شد . در قرن نوزدهم ، تدريس و تحقيق در باره زبان هاي شرقي و از جمله زبان و متون كلاسيك فارسي ، رونق ويژه اي يافت و كتاب هاي خطي فراواني براي انتشار متن و گرد آوري كتب علمي و آشنايي با فرهنگ هاي مشرق زمين خريداري شد . از طرف ديگر ، توجه خاصي هم به تاريخ هنر ايراني و فارسي بوجود آمد . در پايان قرن نوزدهم ، چند كلكسيون هنر فارسي و اسلامي در اروپا پايه گذاري شد و به يك معنا مسابقه اي بين انگلستان و فرانسه براي جمع آوري آثار و كتب مصور و خطي شرق آغاز شد . با شروع جنگ جهاني اول اين جريان كاهش پيدا كرد اما توجه به نسخه هاي خطي همچنان تداوم داشته و نه فقط فرانسه بلكه انگلستان ، ايتاليا ، اسپانيا و آلمان و ساير كشور هاي اروپايي نيز هر كدام به نوعي به اين مسا له پرداختند . | |||
كتابهاي خطي موجود در كتابخانه ملي پاريس ، كتابهاي قديمي و ارزشمندي هستند كه بسيار مهم مي باشند . اما در مقابل از ادبيات معاصر ايران تقريبا چيزي موجود نيست . اكثر اين كتابها مربوط به مجموعه كتب كلاسيك هاي زبان و ادب فارسي است . يعني از نظر زماني تا پايان دوره قاجاريه را در برمي گيرد . بسياري از اين كتب از كشور عثماني به فرانسه منتقل شده است . در دوره عثماني كتابخانه هاي مهمي با كتاب هاي ارزشمند فراواني وجود داشته كه بسياري از كتاب هاي فارسي در دوره تيموري يا قبل از آن از ايران خارج شده و پس از انتقال به عثماني در آنجا نگهداري مي شد . منبع ديگر انتقا ل كتب فارسي به فرانسه و اروپا ، هندوستان است . بسياري از كتاب هاي خطي فارسي در كتابخانه هاي شخصي و غير شخصي هندوستان نگهداري مي شد وفرانسوي ها هم در هندوستان حضور داشتند و تعداد زيادي كتاب هاي فارسي را خريداري و به فرانسه منتقل كردند . به اين ترتيب يكي از بزرگترين و بهترين مجموعه نسخه هاي خطي فارسي در كتابخانه ملي فرانسه تشكيل شد . | |||
برخي از كتاب هاي اين مجموعه منحصر به فرد ، برخي از آنها داراي ارزش هنري ، و اكثر آنها داراي اهميت تاريخي و علمي هستند . و اين مركز ، محل مناسبي براي تحقيق در باره فرهنگ ، تاريخ ، هنر و تمدن ايران و نيز مركز مهمي براي تحقيق در خط ، زبان و ادب فارسي است . | |||
قرار است آمار دقيق آنها با مشخصات تفصيلي هر يك از نسخه ها در آينده در دسترس پژوهشگران قرار خواهد گرفت . | |||
در حال حاضر ،بخش كتابهاي فارسي كتابخانه ملي فرانسه داراي دو قسمت مجزا است. يك بخش مربوط به كتابهاي چاپي است كه در آن مجموعه اي از كتابهاي ضروري فارسي ، در حد امكانات فراهم شده است و در بخش ديگر ، نسخه هاي خطي و مصور فارسي نگهداري مي شود . كار عمده اين بخش كه مي تواند نياز هاي پژوهشگران را برطرف كند ، همان فهرست نگاري دقيق و معرفي اين كتابها است . برنامه هاي ديگر اين كتابخانه ، خريداري مرتب كتب خطي از بازار پاريس و ساير نقاط جهان و تحقيقا ت روي نسخه هاي خطي و مبادله ي بين المللي در جهت اطلاع رساني در اين زمينه است . | |||
نسخهٔ ۱ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۲۲:۵۰
كتابخانه ملي فرانسه
بنیان اصلي كتابخانه را مجموعه شارل پنجم تشكيل مي‌دهد كه در سال 1368ميلادي، كتابخانه‌اي اختصاصي با تقريباً 1000 نسخه خطي را در يكي از تالارهاي ساختمان لوور براي خود داير كرد. در زمان لويي يازدهم (1483-1461) تعدادي نسخه خطي و كتابهاي چاپي مصادره‌شده به آن افزوده شد. شارل هشتم و لويي دوازهم نيز به توسعه آن پرداختند و محل كتابخانه با تغيير محل اقامت پادشاهان، از قصري به قصر ديگر تغيير مي‌كرد. در سال 1537ميلادي قانون واسپاري به تصويب رسيد و مقرر گرديد كه از هر كتابي كه در كشور منتشر مي‌گردد يك نسخه به كتابخانه ارسال گردد. بااين‌حال در سال 1622 كل مجموعه چاپي و خطي كتابخانه فقط 4712 جلد بود. در سال 1692 درهاي آن به روي عموم گشوده شد و در سال 1789 كتابخانه سلطنتي رسماً به نام كتابخانه ملي ناميده شد. همزمان با انقلاب كبير فرانسه، خدمات كتابخانه‌اي براي مدتي متوقف گرديد و قانون واسپاري به مدت سه سال متوقف ماند، ولي مجموعه منابع آن با دريافت بيش از 3000 سند مصادره‌اي از اموال خاندان سلطنتي و اشراف و خارجيان، غناي بيشتري يافت .ساختمان قديمي اين كتابخانه در شهر پاريس در خيابان ريشيليو واقع شده است. در سال‌هاي 1932 و 1954 و 1971 اجباراً سه ساختمان جديد در شهر ورساي براي كتابخانه ساخته شد. بنابراين گسترش روزافزون مجموعه‌هاي متنوع آن، حفاظت و نگهداري و ارائه خدمات جاري را به مخاطره انداخته بود. در نتيجه در سال 1988 دولت فرانسه تصميم گرفت ساختمان جديدي براي كتابخانه ملي احداث كند. طرح ساختمان به مسابقه بين‌المللي گذاشته شد و طرح «دومينيك پرو»[103] برنده اين مسابقه شد. ساختمان جديد در سال 1990 شروع و در سال 1995 پايان يافت. اين ساختمان داراي 290 هزار متر مربع زيربنا است و از يك محوطه مركزي و چهار برج به شكل كتاب باز (به ارتفاع 80 متر) كه عمدتاً مخازن را دربرمي‌گيرند، تشكيل شده است. اين ساختمان گنجايشي معادل 395 كيلومتر كتاب، و تعداد 2600 محل مطالعه دارد و در دسامبر 1997 به روي عموم گشوده شد. ساختمان خيايان ريشيليو به دليل اهميت تاريخي، همچنان براي حفظ و نگهداري مجموعه‌هاي ويژه و به‌عنوان بخشي از كتابخانه ملي فرانسه باقي خواهد ماند.در ضمن شعبه‌هايي از اين كتابخانه كه در خارج از شهر پاريس قرار دارند، عبارت‌اند از: شعبه ورساي كه دربرگيرنده مجموعه نشريات ادواري، نسخه‌هاي تكراري، و برخي از مجموعه‌هايي است كه مراجعه‌كننده بسيار كمي دارند و شعبه آوينيون كه آثار هنري كتابخانه ملي در آنجا نگهداري مي‌شوند.
موجودي كتابخانه ملي فرانسه تنها كتاب و نشريات ادواري نيست، بلكه نسخه‌هاي خطي، نقشه و طرح، منابع چاپي، نقاشي، عكس، سكه، مدال، موسيقي، مواد شنيداري و موادچندرسانه‌اي را نيز دربرمي‌گيرد. مجموعه اين كتابخانه از سال 1990 در زمينه‌هاي گوناگون، بخصوص در زمينه‌هاي مربوط به علوم و فناوري، اقتصاد و مواد شنيداري توسعه يافته و مجموعه كتابهاي چاپي و نشريات ادواري، بيشتر موضوع‌هايي مانند فلسفه، تاريخ علوم، حقوق، اقتصاد و سياست، علوم و فناوري، ادبيات و هنر را شامل مي‌شود. قديمي‌ترين نسخه فارسي موجود در اين كتابخانه متعلق به حدود سال 509 هجري و در زمينه پزشكي است. كليه متقاضيان بالاي 16 سال با دردست‌داشتن كارت عضويت مي‌توانند در سالن‌هاي مطالعه از مواد كتابخانه‌اي استفاده كنند.[104]
بخش كتب خطي فارسي
مجموعه نسخه هاي خطي فارسي در كتابخانه پاريس ، در زمان نسبتا طولاني جمع آوري شده و قدمت قابل توجهي دارد . از زمان لويي چهاردهم ، در حدود 1660 ميلادي ، اولين مجلد از نسخه هاي خطي فارسي وارد كتابخانه سلطنتي فرانسه شد . بعدها اين كتابخانه در زمان انقلاب كبير فرانسه ، به كتابخانه ملي فرانسه انتقال يافت و هنوز هم به همين نام شناخته مي شود . در زمان انقلاب كبير فرانسه ، تقريبا حدود هزار جلد نسخه خطي فارسي در اين كتابخانه وجود داشته است وبزرگترين مجموعه نسخ خطي فارسي در اروپا به شمار مي آمد. فهرست نگاري از اين كتابها هم ، به دليل ارزش و اهميت آن ، در همان زمان شروع شد و چند تن از پژوهشگران دانشگاهي در آن زمان اقدام به فهرست نويسي و چا پ متون مهم فارسي كردند . آنها هم اهتمام ويژه اي در اين كار داشتند و اين امر بيانگر توجه آنان به تمدن ايران و زبان فارسي بود . علاوه بر اين ، فرهنگ ايران بخصوص ادبيات فارسي بسيارمهم تلقي مي شد . در قرن نوزدهم ، تدريس و تحقيق در باره زبان هاي شرقي و از جمله زبان و متون كلاسيك فارسي ، رونق ويژه اي يافت و كتاب هاي خطي فراواني براي انتشار متن و گرد آوري كتب علمي و آشنايي با فرهنگ هاي مشرق زمين خريداري شد . از طرف ديگر ، توجه خاصي هم به تاريخ هنر ايراني و فارسي بوجود آمد . در پايان قرن نوزدهم ، چند كلكسيون هنر فارسي و اسلامي در اروپا پايه گذاري شد و به يك معنا مسابقه اي بين انگلستان و فرانسه براي جمع آوري آثار و كتب مصور و خطي شرق آغاز شد . با شروع جنگ جهاني اول اين جريان كاهش پيدا كرد اما توجه به نسخه هاي خطي همچنان تداوم داشته و نه فقط فرانسه بلكه انگلستان ، ايتاليا ، اسپانيا و آلمان و ساير كشور هاي اروپايي نيز هر كدام به نوعي به اين مسا له پرداختند .
كتابهاي خطي موجود در كتابخانه ملي پاريس ، كتابهاي قديمي و ارزشمندي هستند كه بسيار مهم مي باشند . اما در مقابل از ادبيات معاصر ايران تقريبا چيزي موجود نيست . اكثر اين كتابها مربوط به مجموعه كتب كلاسيك هاي زبان و ادب فارسي است . يعني از نظر زماني تا پايان دوره قاجاريه را در برمي گيرد . بسياري از اين كتب از كشور عثماني به فرانسه منتقل شده است . در دوره عثماني كتابخانه هاي مهمي با كتاب هاي ارزشمند فراواني وجود داشته كه بسياري از كتاب هاي فارسي در دوره تيموري يا قبل از آن از ايران خارج شده و پس از انتقال به عثماني در آنجا نگهداري مي شد . منبع ديگر انتقا ل كتب فارسي به فرانسه و اروپا ، هندوستان است . بسياري از كتاب هاي خطي فارسي در كتابخانه هاي شخصي و غير شخصي هندوستان نگهداري مي شد وفرانسوي ها هم در هندوستان حضور داشتند و تعداد زيادي كتاب هاي فارسي را خريداري و به فرانسه منتقل كردند . به اين ترتيب يكي از بزرگترين و بهترين مجموعه نسخه هاي خطي فارسي در كتابخانه ملي فرانسه تشكيل شد .
برخي از كتاب هاي اين مجموعه منحصر به فرد ، برخي از آنها داراي ارزش هنري ، و اكثر آنها داراي اهميت تاريخي و علمي هستند . و اين مركز ، محل مناسبي براي تحقيق در باره فرهنگ ، تاريخ ، هنر و تمدن ايران و نيز مركز مهمي براي تحقيق در خط ، زبان و ادب فارسي است .
قرار است آمار دقيق آنها با مشخصات تفصيلي هر يك از نسخه ها در آينده در دسترس پژوهشگران قرار خواهد گرفت .
در حال حاضر ،بخش كتابهاي فارسي كتابخانه ملي فرانسه داراي دو قسمت مجزا است. يك بخش مربوط به كتابهاي چاپي است كه در آن مجموعه اي از كتابهاي ضروري فارسي ، در حد امكانات فراهم شده است و در بخش ديگر ، نسخه هاي خطي و مصور فارسي نگهداري مي شود . كار عمده اين بخش كه مي تواند نياز هاي پژوهشگران را برطرف كند ، همان فهرست نگاري دقيق و معرفي اين كتابها است . برنامه هاي ديگر اين كتابخانه ، خريداري مرتب كتب خطي از بازار پاريس و ساير نقاط جهان و تحقيقا ت روي نسخه هاي خطي و مبادله ي بين المللي در جهت اطلاع رساني در اين زمينه است .