سازمان بین المللی فرانكوفونی

سازمان بين المللي فرانكوفوني[38]

اصطلاح فرانکوفونی به معنای مجموعه ملت ها و دولت های فرانسوی زبان، برای نخستین بار در زبان فرانسوی، در سال 1880 از سوی یک جغرافی دان فرانسوی، پیشنهاد و به کار گرفته شد. وی این واژه را برای توصیف مناطقی جغرافیایی به کار برد که به زبان فرانسوی گفتگو می کنند. توضيح اين كه واژه فرانسه زبانی، نشانگر کشورهایی است که فرانسه، زبان رسمی (واحد یا غیرواحد)، زبان مادری بخش بزرگی از جمعیت موجود در آنها، زبان فرهنگ، و یا زبانی است که از سوی برخی طبقات اجتماعی مورد استفاده قرار می گیرد. با این همه این دسته ها به اینجا پایان نمی یابد. در برخی کشورهای زبان فرانسه با وجود اینکه زبان رسمی است، نه زبان مادری است و نه زبانی که اغلب مردم از آن استفاده می کنند.

زبان فرانسه به عنوان سومین زبان رایج دنیا و زبان رسمی ۲۹ کشور دنیا همواره یکی از زبانهای محبوب و مورد علاقه مردم بوده است و می باشد. واژه فرانکوفونی[39] با حرف آغازین بزرگ، به مجموعه دولتها و حکومتهایی گفته می شود که زبان فرانسه، زبان مشترک آنهاست. این واژه با حرف کوچک به معنای فرانسه زبانی، یکی از عناصر تشکیل دهنده سیاست خارجی فرانسه است. سازمان بين‌المللي فرانكفوفي با 63 كشور عضو و حدود 750 ميليون نفر جمعيت در سال 1970به سبك جامعه كشورهاي مشترك المنافع[40] كه انگليسي زبان بودند، تشكيل شد. جمعيت كل كشورها و دولت‌هاي عضو سازمان بين المللي فرانكفوني حدود 750 ميليون نفر است كه در ميان 175ميليون نفر آنها به طور كامل فرانسه زبان هستند. فرانسه و انگليسي تنها زبان‌هايي هستند كه در پنج قاره جهان به آنها تكلم مي‌شود. فرانسه تنها زبان رسمي 12 كشور و يكي از زبان هاي رسمي در 17 كشور ديگر فرانكفوني است. در كشورهاي گروه دوم معمولا زبان هاي انگليسي، عربي،‌ اسپانيايي يا پرتغالي نيز به عنوان زبان رسمي رواج دارد. ده كشوري كه بيشترين فرانسه زبانان در آنها وجود دارند عبارتنداز: فرانسه، الجزاير،كانادا، مغرب، بلژيك، ساحل عاج، تونس، كامرون، جمهوري دموكراتيك كنگو و سوئيس هستند. فرانسه همچنين به طور كامل يا جزيي زبان مادري پنج كشور اروپايي يعني فرانسه ، بلژيك، سوئيس، لوگزامبورگ و موناكو است كه در مجموع حدود 70 ميليوني نفر جمعيت دارند. در اروپاي مركزي و شرقي نيز كشورهاي روماني، سپس لهستان و مولداوي كشورهايي هستند كه بيشترين شمار فرانسه زبان ها را درخود جاي داده اند. بيشترين شمار فرانسه زبان ها در قاره آفريقا هستند كه 11 درصد جمعيت كل آفريقا را تشكيل مي‌دهند. در همين قاره، الجزاير كه عضو فرانكفوني نيز نيست با 16ميليون نفر فرانسه زبان جامعه دوم آفريقا را تشكيل مي دهد. بعد از اين كشور ساحل عاج با 12ميليون نفر فرانسه زبان در جايگاه بعدي قرار دارد. زبان فرانسه همچنين در كنار انگليسي، چيني، اسپانيايي، روسي و عربي يكي از زبانهاي رسمي سازمان ملل و زبان رسمي در اتحاديه آفريقا است.[41] در سطح فرانسه ، وزارت فرهنگ و ارتباطات ، شورای عالی فرانکوفونی ، دفتر امور فرانکوفونی وزارت امور خارجه ، اداره کل روابط فرهنگی، علمی و فنی وزارت امور خارجه ، اداره توسعه وزارت همکاری ها و کمیته ملی بازی های فرانکوفونی ، مسئولیت تنظیم سیاست فرانسه در قبال کشورهای فرانسه زبان و اجرای تصمیمات آن را به عهده دارند .

نهادهای فرانکوفونی در فرانسه: نهادهای بین المللی فرانکوفونی عبارتند از :

1- کنفرانس سران کشورهای فرانسه زبان ( هر دو سال یک بار )

2- کنفرانس وزرای مسئول فرانکوفونی ( یک بار در سال )

3- شورای دائم فرانکوفونی ( هر 3 ماه یک بار در پاریس در سطح نمایندگان هر کشور تشکیل جلسه می دهند )

4- کنفرانس وزرای آموزش و پرورش کشورهای فرانسه زبان . این نهاد قدیمی ترین سازمان فرانکوفونی است که در سال 1960 ایجاد شد .

5- کنفرانس وزرای ورزش و مسائل جوانان ( از سال 1969 تا کنون )

6- آژانس همکاری های فرهنگی و فنی ( ACCT  ) ( از 1970 )

7- انجمن دانشگاه های فرانسه زبان ( 1961 )

8- کانال تلویزیونی 5 ( 1984 ) که شامل کانال بین المللی 5 فرانسه ، کانال 5 کبک ، کانال 1 و 2 و 3 فرانسه ، RTBF بلژیک و SSR سوئیس می باشد .

9- دانشگاه سنگور اسکندریه : این دانشگاه در سال 1990 در شهر اسکندریه مصر تاسیس شد و زبان تدریس آن فرانسوی و به صورت خصوصی اداره می شود . در رشته های تغذیه و بهداشت ، علوم اداری و مدیریت ، محیط زیست و مدیریت میراث فرهنگی دانشجو می پذیرد .

10- انجمن بین المللی شهرداران و مسئولان شهرهای کلان فرانسه زبان

11- شورای بین المللی نمایندگان مجلس کشورهای فرانسه زبان

12- اجلاس تجاری کشورهای فرانسه زبان

13- کمیته بین المللی بازی های کشورهای فرانسه زبان : دومین دور بازی ها در پاریس در 1994 برگزار شد و گرد همایی آینده در 1997 در ماداگاسکار برگزار شد

مصوبات برخي اجلاس‌هاي فرانكوفوني

اجلاس سران فرانكوفوني نخستين بار در سال ۱۹۸۶در ورساي واقع در حومه پاريس و با حضور ‪۱۵تن از سران كشورها و نيز هيات هاي ۴۲ كشور و جامعه از پنج قاره برگزار شد. اهم مصوبات اجلاس‌هاي قبلي فرانكوفوني :

- اجلاس سران ‪ ۱۹۸۶در پاريس: ايجاد ساختار كمك به توسعه با استفاده از منابع مالي كشورهاي "شمال" (شامل فرانسه، كانادا، بلژيك و ايالت فرانسه زبان "كبك" كانادا)، ايجاد يك آژانس بين‌المللي فرانسه‌ زبان تصاوير تلويزيوني و گسترش محدوده پخش برنامه‌هاي تلويزيوني فرانسه زبان (TV5) ، اتخاذ تدابيري در زمينه اطلاع‌رساني، انتشار، تدريس و آموزش.

- اجلاس ‪ ۱۹۸۷ايالت كبك (كانادا) :تصميم‌گيري درباره پرچم پنج رنگ سازمان كه هر يك معرف رنگ نمادين يكي از پنج قاره است.

- اجلاس ‪ ۱۹۸۹داكار (سنگال) : محور بحث‌ها در اين اجلاس درباره توسعه، بدهي و محيط زيست كشورها بود. فرانسوا ميتران، رييس جمهوري وقت فرانسه، حذف بدهي عمومي ‪ ۳۵ كشور فقيرتر سازمان فرانكوفوني به فرانسه را اعلام كرد.

- اجلاس ‪ ۱۹۹۱پاريس : فرانسوا ميتران اين اجلاس را نشست "توسعه و پختگي" ناميد. محور بحث ها بر تشويق كشورهاي "شمال" به‌ادامه روند دمكراسي آغازشده در كشورهاي "جنوب" بويژه در آفريقا متمركز بود.

- اجلاس ‪ ۱۹۹۳جزيره موريس : اين اجلاس تصميم گرفت درحمايت از فرانسه‌زباني دربرابر انگليسي‌زباني به رهبري آمريكا، از طريق همكاري نزديك‌تر فعاليت كند.

- اجلاس ‪ ۱۹۹۵كوتونو (بنين) : ايجاد سمت دبيركلي سازمان فرانكوفوني كه متصدي آن درعين حال سخنگوي سياسي و نماينده رسمي سازمان است و مي‌تواند نقش‌فعالتري در صحنه بين‌المللي ايفا كند.

- اجلاس ‪ ۱۹۹۷هانوي (ويتنام) : انتخاب پطرس غالي به عنوان اولين دبيركل سازمان فرانكوفوني .

- اجلاس ‪ ۱۹۹۹مونتكن (كانادا) : پيشنهاد ژاك شيراك درباره ايجاد يك مجموعه نظارت بر حقوق بشر تاييد شد. اين اجلاس بر ضرورت تعميق روند دمكراسي و تقويت حكومت قانون نيز تاكيد كرد.

- اجلاس ‪ ۲۰۰۲بيروت : عبدو ديوف، رييس‌جمهوري سابق سنگال، به‌عنوان دبيركل اين سازمان انتخاب شد. مسئولان ‪ ۵۵كشور نظر مخالف خود را با حمله خودكار به عراق اعلام كردند و خواستار يك راه‌حل از طريق مذاكره براي بحران ساحل عاج و خاورميانه شدند.

- اجلاس ‪ ۲۰۰۴اواگادوگو (بوركينا فاسو) : يادآوري و تاكيد بر اولويت هاي اصلي در زمينه حقوق بشر و احترام به اصول دمكراسي .

از اولین اجلاس سران کشورهای فرانکوفونی در پاریس به سال 1986 تا کنون ، پیشرفت های زیادی در هرچه نزدیکتر کردن کشورهای عضو حول محور مشترک زبان حاصل شده است . ایجاد انستیتوهای فرانسه زبان ( هانوی ، پنوم پن ، صوفیا ...) گسترش کانال تلویزیونی 5 به آسیا ، حمایت از موضع فرانسه در مذاکرات گات ، ارسال کتاب به کشورهای آفریقایی ، توجه جدی به کشورهای اروپای شرقی ( بلغارستان بیشترین استقبال را از تلویزیون فرانسه نموده است ) ، تشویق چند زبانی در نهاد های ارو پایی با تاکید به زبان فرانسه به عنوان عنصر مشترک هویت کشورهای هندو چین ، توجه مجدد به لبنان به عنوان پایگاه اصلی زبان فرانسه در خاور میانه و برگزاری دومین بازی های فرانکوفونی در پاریس ( 1994 ) از جمله موفقیت های فرانکوفونی در سال های گذشته به شمار می رود.