مقاطع تحصیلی در مراکز آموزش عالی فرانسه

دانشگاه ها : نشانه قدمت سنت دانشگاهي فرانسوي اين است كه اولين دانشگاه اروپايي در پاريس و در قرن دوازدهم بنيان گذاشته شده است. در حال حاضر ، تعداد دانشگاههاي دولتي فرانسه ٩٠ عدد است كه در بيش از پانصد محل در سراسر كشور پراكنده اند و متشكل از حدود هزار واحد آموزشي و پژوهشي هستند.

دانشگاهها و موسسات آموزشي دولتي داراي خصيصه علمي، فرهنگي و حرفه اي هستند. با اين كه دانشگاهها داراي استقلال و خودمختاري اداري، مالي، آموزشي و علمي هستند، مدارك اعطا شده به دانش آموختگان در صورتي كه مدارك ملي باشند، از هر دانشگاهي كه اخذ شوند، داراي ارزش واحد هستند.

دانشگاهها پذيراي بيش از ١٥٠٠٠٠٠ دانشجو هستند كه حدود ۷٤% تعداد دانشجويان شاغل به تحصيل در سطوح آموزش عالي را شامل مي شود. در ميان اين دانشجويان ده درصد  داراي مليت خارجي هستند.

دانشگاهها داراي تمامي رشته ها شامل علوم و فناوري، ادبيات، زبانهاي خارجي، هنر، علوم انساني و علوم اجتماعي، حقوق، مديريت، بهداشت، ورزش هستند و آموزش را در تمامي سطوح از مدارك دوره هاي دو ساله دانشگاهي  فوق ديپلم تا پايان دوره دكتري ارائه مي نمايند.

دوره هاي آموزشي دانشگاهي در سه سيكل پياپي سازماندهي شده كه در پايان آنها مدارك ملي در سه درجه:  ليسانس (سه سال)،  مستر[22] (دو سال) و دكتري (سه سال) اعطا مي گردد.

دانشگاه كه محل برجسته و ممتاز آموزشهاي بنيادين و پژوهش تلقي مي شود توانسته است پاسخگوي نيازهاي دنياي مدرن باشد و شاخه هاي مربوط به فناوري و مدارك با اهداف شغلي – حرفه اي را گسترش دهد.

چند رشته اي بودن دانشگاهها كه ويژگي اصلي آنها است، آموزش و پژوهش دانشگاهي متناسب با تحولات علمي و فناوري را تضمين مي نمايد. تمامي رشته ها ي تحصيلي از اين تطابق بهره مي جويند و مدارك و دوره هاي بسيار تخصصي را با هدف مضاعف (آموزش نظري و كاربردهاي عملي) ارائه مي نمايند.

رشته ها يي كه در دوره آموزشي سيكل اول در گروههاي مربوط به زمينه هاي دانشگاهي مجتمع شده اند، در طول دو سيكل بعدي تحصيلات دانشگاهي تخصصي تر مي شوند. تخصص و تعدد مدارك عمومي يا حرفه يي با درجه مستر نشانگر اين مدعا است.

مدارک ملي دانشگاهها

1-  سيكل اول (مدرك ديپلم + ٢سال تحصيل دانشگاهی)

پذيرش با مدرك ديپلم متوسطه فرانسوي يا با مدرك پايان تحصيلات متوسطه + آزمون آشنايي با زبان فرانسه براي پذيرش در سال اول دانشگاه براي دانشجويان خارجی اجباری است .

• مدرك مطالعات دانشگاهي عمومي ( DEUG ) در دو سال : این مدرك كه در پايان سيكل اول عمومي اخذ مي شود، راه دستيابي به تحصيل در مقطع ليسانس است.

سيكل اول در ٩ عنوان مربوط به ٩ زمينه ارائه مي شود :

1- مديريت اقتصادي و اجتماعي، 2- حقوق، 3- اقتصاد و مديريت ، 4-  علوم انساني و اجتماعي، 5- ادبيات و زبانهاي خارجي، 6- علوم و فناوري، 7- هنر، 8 - فعاليت جسماني و ورزشي، 9-  الهيات.

•   مدرك دانشگاهي فناوري ( DUT ) در دو سال:  اين دوره در موسسات دانشگاهي فناوري بيش از ٢٥ تخصص را در بر مي گيرد و آموزشي عمومي و فني را با اهداف حرفه يي و با گرايش به سمت بخشهاي صنعتي و خدماتي ارائه مي نمايد. اين مدارك زمينه پيراپزشكي و زمينه هاي اجتماعي را نيز شامل مي شود. در طي اين دوره، دانشجويان يك دوره كارورزي حداقل ده هفته اي را در يك موسسه و كارخانه سپري مي كنند.

•   مدرك تحصيلات دانشگاهي علمي و فني ( DEUST ) دو سال :  اين دوره با اهداف حرفه اي، تكنيسين هاي آماده براي ورود به زندگي حرفه اي را آموزش مي دهد و يك دوره كارورزي اجباري را نيز شامل مي شوند.  اين گونه تحصيلات بيش از ١١٠ تخصص را در زمينه هاي مختلف از مديريت، بازرگاني، انفورماتيك گرفته تا زمينه هاي هنري و توريسم در بر مي گيرد.

٢- سيكل دوم (مدرك ديپلم + ٣ سال تحصيل دانشگاهی) پذيرش با ٢ سال تحصيلات عالي در سیکل اول :

• ليسانس عمومي در يك سال : ادامه تحصيلات در تخصص مورد نظر، اين دوره ادامه تحصيل در مقطع فوق ليسانس را ممكن مي سازد.

•  ليسانس حرفه اي در يك سال : با ١٢ تا ١٦ هفته كارورزي، اين دوره مكمل آموزش عمومي دانشجو در يك آموزش شغلي – حرفه اي است كه در پيوند نزديك با موسسات و با هدف ورود دانشجويان به محيط حرفه ای است.

3-  سيكل دوم (مدرك ديپلم+ ٤ سال تحصيل دانشگاهی)

الف - پذيرش با سه سال تحصيلات دانشگاهي :

•  فوق ليسانس در يك سال : اين دوره شامل ادامه تحصيل تخصص مورد نظر براي دريافت یك مدرك با نگارش يك رساله و دفاع از آن در مقابل هيئت داوران است.

ب - پذيرش با دو سال تحصيل عالي:

•  فوق ليسانس علوم و فنون (MST) در دو سال

•  فوق ليسانس علوم مديريتي (MSG) در دو سال

•  فوق ليسانس روشهاي انفورماتيك كاربردي در مديريت موسسات در دو يا سه سال  (پذيرش در اين دوره با يك سال تحصيل در دوره هاي عالي ممكن است).

براي دوره هاي فوق ليسانس علوم و فنون و فوق ليسانس علوم مديريتي پذیرش دانشجو بر اساس پرونده هاي داوطلبي و آزمون ورودي با دقت انجام مي شود. اين دوره ها كه متمايل به زمينه هاي حرفه يي موسسات هستند، داراي اهداف شغلي بوده و بازار كار بسيار طالب آنها است.

ج - پذيرش با يك سال تحصيل در سطح عالی  :

•دوره فوق ليسانس موسسات دانشگاهي حرفه اي در سه سال : اين دوره در موسسات دانشگاهي حرفه اي برگزار مي شوند. آموزش اين دوره ها بر پايه همكاري دانشگاهها و موسسات حرفه اي طراحي شده است و آموزشهاي نظري و حرفه اي را پيوند مي دهد. يك دوره كارورزي شش ماهه در موسسه بعد از دريافت مدرك فوق ليسانس، اجازه مي دهد تا فارغ التحصيلان پس از شركت در مصاحبه اي در يك كميسيون عنوان استاد- مهندس را اخذ كنند. اين دوره ها زمينه هاي صنعتي، خدماتي، عمران، بانك- مالي- بيمه، اطلاعات- ارتباطات (٢١ تخصص) را در بر مي گيرد.

٤-سيكل سوم (مدرك ديپلم + ٤ سال تحصيل دانشگاهی)

الف - پذيرش با چهار سال تحصيل در سطح عالی :

•  مدرك مطالعات پيشرفته (DEA) در يك سال  ، اين دوره اولين مرحله براي كار در زمينه پژوهش است و دستيابي به دوره تحقيق رساله (سه سال) براي اخذ مدرك دكتري را پس از ارائه رساله و دفاع از آن ممكن مي سازد. مجموعاً بيش از هزار مدرك مطالعات پيشرفته در تمامي رشته ها وجود دارد.

•  مدرك مطالعات عالي تخصصي (DESS) در يك سال  ، اين دوره داراي كاربرد حرفه اي و اهداف تخصصي كردن آگاهي ها در زمينه مشخص و كسب فنون حرفه اي است كه به اين دوره ها مرتبطند با حداقل ٣ ماه كارورزي در موسسات حرفه اي. (اين مدرك كه در سطح مستر است در يك سال تكميل تحصيلات دانشگاهي را با آموزشهاي حرفه اي با بازار كار بسيار خوب ممكن مي كند).

ب- پذيرش در سطوح مختلف و متغير ( از ديپلم متوسطه تا سطح ديپلم + ٤ سال تحصيل در سطح عالي):

•  مدرك مهندسي در دانشگاه ، يك مدرك ملي متناسب با درجه مستر است. اين مدرك زير نظر كميسيون مدارج مهندسي ( CTI ) است كه متضمن كيفيت اين دوره است. آموزشهاي مهندسي دانشگاهي در دانشگاه به طور ويژه براي ارائه آموزش حرفه اي سطح بالا مرتبط با تحصيلات مهندسي است و در درون ساختارهاي داخلي براي پاسخگويي به معيارها و ميزانهاي توانايي مدارس مهندسي سامان داده شده اند.

تمامي آموزشهاي مهندسي دانشگاهي توسط كميسيون مدارج مهندسي تعيين مي شوند و بر اساس چگونگي و شكل خاص هر دوره آموزشي، معادل با سطح دوره هاي پنج ساله تحصيلات عالي پس از ديپلم متوسطه است. شرايط پذيرش همواره بر اساس گزينش خاص (آزمون، مصاحبه و پرونده) است.

سطوح مورد پذيرش از سطح ديپلم متوسطه براي پنج سال تحصيل دانشگاهي تا سطوح ٢، ٣، يا ٤ سال تحصيل دانشگاهي براي ٢ يا ٣ سال تحصيل در اين دوره متغيرند.

دارا بودن مدرك دانشگاهي به دانشجويان خارجي امكان مي دهد تا در ميانه دوره تحصيلي به آن وارد شده و پذيرفته شوند. مدرك مهندسي تنها به شرط آن كه دانشجو بيست و چهار ماه از دوره تحصيلي را در همان موسسه گذرانده باشد، به وي اعطا مي گردد.

توجه : مدرك مهندسي در مدارس عالي مهندسي نيز ارائه و اعطا مي شود. اين مدارس حدوداً ٥٠% عناوين مهندسي را در فرانسه اعطا مي كنند.

٥- سيكل سوم (درك ديپلم + ٨ سال تحصيل دانشگاهي) – درجه دكتري

- پذيرش پس از پنج سال تحصيلات عالي و موافقت يك استاد راهنماي رساله دكتري.

•  دكتري در سه سال، اين دوره، آخرين سطح تحصيلات عالي با نگارش رساله دكتري و پايان اولين كار پژوهشي دانشجو است.

•مدرك دانشگاهي (DU)

•مدرك تحصيلات عالي دانشگاهي (DESU)

با نامها و عناوين مختلف، اين مدارك در دانشگاهها و براي پاسخگويي به گرايشات تخصصي يك دانشگاه يا به نيازهاي اقتصادي منطقه اي ايجاد شده اند. نهاد هاي تصميم گيري دانشگاه، ارزشيابي اين مدارك را به عهده دارند. تنوع زيادي در سطح، طول دوره و تخصص مدارك دانشگاهي وجود دارد. با اينكه این مدارك دانشگاهي مدارك ملي نيستند، داراي فرصت خوبي براي يك دانشجو خارجي براي كسب يك تخصص در زمينه اي بسيار مشخص است.

- دوره هاي دكتري پزشكي، دندانپزشكي و داروسازي:

  -دوره ها : مقررات دوره هاي پزشكي، دندانپزشكي و داروسازي بر اساس متون تدوين شده توسط وزارت بهداشت و وزارت آموزش هستند. در پايان سال اول براي هر دانشگاه ظرفيت پذيرش مشخص مي شود، تعداد دانشجويان خارجي نيز به صورت درصدي از اين ظرفيت است. اين دوره ها در دانشگاه هايي ارائه مي شوند كه واحدهاي آموزشي آن تحت عنوان مركز بيمارستاني دانشگاهي (CHU) گرد آمده اند.

برنامه آموزشي آنها مشتمل بر سه سيكل است و به همان صورت سامان گرفته است : در پايان سال اول سيكل اول و در پايان سال اول سيكل سوم، براي انتخاب شاخه عمومي يا تخصصي، دانشجويان در كنكور شركت مي كنند.

•  پزشكي : براي اخذ مدرك دولتي پزشكي عمومي ٩ سال و براي تخصص پزشكي ١٠ يا ١١ سال تحصيل دانشگاه الزامي است.

•  سيكل اول (PCEM) در ٢ سال، پس از موفقيت در كنكور، مشترک برای پزشکی و دندانپزشکی، در پايان سال اول ارائه مي شود. كنكور براي پزشكي و دندانپزشكي مشترك است.

•  سيكل دوم (DCEM) در ٤ سال داوطلبان را برای اخذ مدرک سنتز بالينی و درمانی آماده می کند که علاوه بر ارزیابی آموزش تئوری و تمامی دوره های کارآموزی بيمارستانی برای ورود به سيکل سوم ضروری است.

•  سيكل سوم: دوره رزيدانت (معادل انترنی در ايران) که دانشجو پس از سيکل دوم مستقيماٌ به آن وارد می شود، در مدت 2.5 سال وی را براي مدرك پزشكي عمومي آماده می کند (وظایف بيمارستانی مدت دو سال و مدت يک نيمسال کارآموزی نزد يک پزشک عمومی). به دنبال اين دوره ، پزشکان عمومی می توانند يک يا دو سال دوره های توانايی پزشکی را که دوره های تخصصی هستند بگذرانند (آنژيولوژی، طب سالمندان، پزشکی حوادث …)

* دوره تخصص پزشکی در ٤ يا ٥ سال است که پس از کنکور دانشجو را به دوره تخصصی پزشکی راهنما می شود.

٩ رشته تخصصی در کنکور پيشنهاد می شود :

1- تخصصهاي جراحي، 2- تخصصهای پزشکی داخلی، 3- طب كار، 4- بهداشت عمومي، 5- زيست شناسي پزشكي، 6- روانكاوي، 7- بيهوشي و احياي جراحي،8-  اطفال، 9- زنان و زايمان ، تحصيلات تئوری و عملی منجر به دريافت مدرك دولتی دكتري پزشكي به ضميمه مدرک دوره مطالعات تخصصي رشته تخصص مورد نظر می گردد.

•  دندانپزشكي : 6 سال براي اخذ مدرك دولتي دندانپزشكي

• سيكل اول (PCEM) در ٢ سال، پس از موفقيت در كنكور پايان سال اول ارائه مي شود. كنكور براي پزشكي و دندانپزشكي مشترك است.

• سيكل دوم در سه سال. سيكل سوم در يك سال يا سه سال براي شاخه تخصصي

•  داروسازي : ٦ سال براي مدرك دولتي دكتري داروسازي.

• سيكل اول و دوم در دوسال.سيكل سوم در ٢ يا ٥ سال براي شاخه تخصصي.