تفال و پیشگویی در سنگال

تفأل دارای گونه های مختلفی است و کوشش انسان ها بر آن است که از طریق تفأل از آینده، گذشته ناشناخته یا خواست خدایان و نیاکان آگاه شود. در روزگار کهن در بخش های از آفریقا از جمله سنگال زبان نوشتاری رایج نبود اما گونه هایی از تفأل نزد مردمان رایج بود که در آنها از نشانه هایی استفاده می شد که گونه ای خط تصویری یا وسیله گزارش و ارتباط بود. این گونه از تفألات از سنگال تا مالاگابی رایج و مشهورترین آنها نزد مردمان یوروبا در نیجریه ایفا (Ifa) مشهور است که از کشورهای همسایه به عاریت گرفته شده است. ایفا روحی است که غالبا با خدایی موسوم به ئورون – می لا، (Noron- Mila) یعنی آسمان رستگاری را می شناسند، رابطه دارد. در برخی از روایات این مردمان آفرینش توسط ئورون- می لا و به فرمان خدا انجام پذیرفت. روایت چنین است که وقتی خدا همه عناصر مورد نیاز آفرینش را فراهم ساخت ستاره صبح را چون پیکی نزد خدایان فرستاد و آنان را احضار کرد و تنها ئورون - می لا به حضور خدا رفت. پس ستاره صبح ئورون را گفت همه عناصر هستی در صدف حلزونی در چنته هستی که در میان ران های خدا قرار دارد فراهم شده است. ئورون- می لا چنته را برداشت از آسمان فرود آمد خاک را از چنته فرو ریخت و کبوتر و مرغی را بدان سان که در اسطوره آفرینش یوروبا – آفرینش زمین – مطرح شد مأمور ساخت تا خاک را پراکنده سازد.

این گونه از تفأل از انواع پیچیده و از تفأل با اشیای مختلف به رشته کشیده شده و انداختن آن ها بر زمین و تفسیر آن توسط پیشگو که در بسیاری از نقاط آفریقا رایج است آسان‌تر می باشد. در ترانسوال (Transool) مردمان وندا (Venda) از چهار پاره عاج مسطح و مردمان دیگر از طاس چوبی کنده کاری شده و آراسته به طرح جانوری چون تمساح برای تفأل استفاده می کنند.

در این گونه از تفأل چهار طاس نماد اعضای خانواده: پیرمرد، مرد جوان، پیرزن و زن جوان است. از ریختن طاس شانزده ترکیب احتمالی به وجود می‌آید که پیشگو با تفسیر آن به تفأل می پردازد. جام تفأل یا جام آب با مجموعه ای از آویزه ها از دیگر ابزار تفألی است که برای کشف اسرار و پی‌بردن به سحر و جادو در برخی از مناطق آفریقا کاربرد دارد.

نیز نگاه کنید به

اساطیر، افسانه‌ها و قصه‌های عامیانه سنگال