ادبیات باستان در چین: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه ملل
(صفحه‌ای تازه حاوی « = - ادبیات باستان                 = == ''ویژگی­های ادبیات چینی'' == ویژگی­های ادبیات چینی را می­توان در 3 چیز خلاصه کرد: 1-    محور نبودن شخصیت قهرمانی، 2-   کم جلوه بودن عشق در ادبیات، 3-    واقع نگری در ادبیات«رئالیستی». در ادبیات چینی، بر خلاف ادبیات...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:


= - ادبیات باستان                 =
= - ادبیات باستان                 =
== ''ویژگی­های ادبیات چینی'' ==
ویژگی­های ادبیات چینی را می­توان در 3 چیز خلاصه کرد:
1-    محور نبودن شخصیت قهرمانی،
2-   کم جلوه بودن عشق در ادبیات،
3-    واقع نگری در ادبیات«رئالیستی».
در ادبیات چینی، بر خلاف ادبیات غربی، محور قرار گرفتن یک شخصیت قهرمان کم­تر دیده می­شود و اگر شخصی هم در ادبیات مورد ستایش قرار گرفته است، بیشتر به­خاطر فضیلت­ها و نجابتی بوده که در آن شخص تبلور یافته، نه دلیری و پهلوانی و جنگاوری او. هم­چنین، در ادبیات چینی، به ادبیات عاشقانه چندان اهمیت داده نمی­شود، اگرچه ادبیات عاشقانه نیز کم نیست. دانشمندان کنفوسیوسی حتی بر این­گونه ادبیات هم تفسیری اخلاقی نوشته­اند. کنفوسیوس از میان سه هزار قطعه شعر سیصد چکامه را برگزید و در این باره گفت:« اگر این سیصد قطعه را در هم بفشرم، باید بگویم که در آن­ها هیچ اندیشه­ی هرزه­ای نیست.». استعاره­های به کار رفته در ادبیات چینی همیشه با واقعیت­های تاریخی گذشته ارتباط داشته است. از همین رو، اندیشه و زندگی مردم چین همواره باید در رابطه با آثار کلاسیک آنان مورد مطالعه قرار گیرد، زیرا همیشه این آثار کلاسیک بوده که زندگی آن­ها را شکل می­داده است. تمام تلاش­های کنفوسیوس هم معطوف به احیای سنت­های گذشتگان بود. وی می­گوید:«من اهل ابتکار نیستم، بلکه صرفا گذشته را انتقال می­دهم، چون به فرهنگ گذشته­ی خود باور دارم و شیفته­ی آن هستم». و در نهایت این­که، ادبیات چینی ادبیات واقع نگر و رئالیستی است که بازتابی از زندگی واقعی و شرایط اجتماعی مردم این سرزمین است و از هرگونه خیال اندیشی و رؤیا بافی به دور است.
داستان­های ادبی چینی که از دیر باز مورد استقبال مردم واقع شده است، بر پنج دسته­اند: 1- حکایت­های تاریخ هم­چون«افسانه­های سه پادشاهی[1].» 2- داستان­هایی که بیانگر وضعیت اجتماعی است، مانند«رؤیای عمارت سرخ[2].» 3-قصه­های پر ماجرا مانند« گزارش کناره­ی آب[3].» 4-قصه های جن و پری، هم­چون«قصه­های غریب لیائوجای[4].» 5-مطایبات، مانند«ملت­های دانشوران[5].». بنابراین، می­توان گفت، در آثار ادبی چین، نویسنده در پی ستایش قهرمانان یا شرح داستان عشقی و یا ترسیم مسایل خارج از واقعیات زندگی اجتماعی نیست، بلکه در توصیف طبیعت و فضایل اخلاقی مردم و شخصیت­های حکیم و فرزانه است. داستان«رؤیای عمارت سرخ» که نمایی است گسترده از زندگی خانوادگی چینی، از اصل ازلی داستان آغاز می کند و سپس به نرمی به سوی ماجراهای زمینی روی می­آورد، اما همواره حضوری روحانی بر آن سایه افکنده است و سرانجام در پایان غمناکش قهرمان زن آن دل شکسته جان می­سپارد و داستان چنین پایان می­پذیرد:« این است حکایت غم/ و نیز حکایت خواب و خیال/ زندگی خوابی بیش نیست؛/ بر جنون انسان خنده مزن.»
از دیگر ویژگی­های ادبیات چینی، قدرت آن در بیان احساس ظریف و صمیمانه از طبیعت است. نویسندگان چینی هم­چون نگارگرانشان، در وصف نماها و چشم اندازهای طبیعت، بی مثالند و چشمی برای مشاهده و نقش و نگار طبیعت دارند که در ادبیات هیچ ملتی یافت نمی­شود. عشق به طبیعت در ادبیات چینی موج می­زند. به نظر می­رسد این گرایش به طبیعت در خلق آثار ادبی، متأثر از طبیعت­گرایی آیین تائویی است و هدف نهایی در ادبیات چینی، رسیدن به هماهنگی میان انسان و طبیعت است.


== ''تحول در ادبیات باستانی چین'' ==
== ''تحول در ادبیات باستانی چین'' ==
تا پیش از دوران حاکمیت سلسله­ی یوان، اندیشمندان و شاعران با گردآوری ادبیات عامیانه، آن­ها را به­صورت فاخرانه تدوین و تنظیم نموده و د راختیار پادشاهان قرار می دادند تا با بهره­گیری از این ادبیات مردمی، حاکمان را با آن­چه در میان جامعه می­گذشت آشنا سازند و برای رفع مشکلات آنان بکوشند. یعنی نه تنها ادبیاتی برای مردم خلق نمی شد، بلکه ادبیات خلق شده توسط مردمان عادی نیز به پادشاهان تعلق داشت، ولی از دوران سلسله­ی یوان به بعد، که اندیشمندان چینی، دربار مغولان بی­فرهنگ و تمدن را شایسته­ی ارایه­ی آثار ادبی خود نمی­دانستند، تلاش کردند ادبیاتی خلق کنند که قابل ارایه و فهم عموم مردم باشد تا آن­ها بتوانند در اوقات فراغت خود از این نوع ادبیات استفاده کنند. لذا، برخلاف گذشته که هدف از ادبیات جلب توجه و رضایت حاکمان و درباریان بود، از این پس تلاش شد ادبیاتی به­وجود آید که هدف آن کسب رضایت مردم و شامل مسایل و مشکلات روز مره­ی آنان باشد.  
تا پیش از دوران حاکمیت سلسله­ی یوان، اندیشمندان و شاعران با گردآوری ادبیات عامیانه، آن­ها را به­صورت فاخرانه تدوین و تنظیم نموده و د راختیار پادشاهان قرار می دادند تا با بهره­گیری از این ادبیات مردمی، حاکمان را با آن­چه در میان جامعه می­گذشت آشنا سازند و برای رفع مشکلات آنان بکوشند. یعنی نه تنها ادبیاتی برای مردم خلق نمی شد، بلکه ادبیات خلق شده توسط مردمان عادی نیز به پادشاهان تعلق داشت، ولی از دوران سلسله­ی یوان به بعد، که اندیشمندان چینی، دربار مغولان بی­فرهنگ و تمدن را شایسته­ی ارایه­ی آثار ادبی خود نمی­دانستند، تلاش کردند ادبیاتی خلق کنند که قابل ارایه و فهم عموم مردم باشد تا آن­ها بتوانند در اوقات فراغت خود از این نوع ادبیات استفاده کنند. لذا، برخلاف گذشته که هدف از ادبیات جلب توجه و رضایت حاکمان و درباریان بود، از این پس تلاش شد ادبیاتی به­وجود آید که هدف آن کسب رضایت مردم و شامل مسایل و مشکلات روز مره­ی آنان باشد.  


== ''شعر در ادبیات چینی'' ==
شعر چینی، جوهر احساس و معنا و عشق پرشور به طبیعت است که با کاراکترهای پرمعنای خط چینی فشردگی و کوتاه گویی شگفتی دارد. از این رو، هیچ ترجمه­ای نمی­تواند حق شعر چینی را ادا کند. شعر چینی با غزل آغاز شد و با مرثیه­ی چو­یوان راه کمال پیمود و در دوره­ی تانگ به اوج رسید و در میان شاعران سلسله­ی تانگ(619-907 م.)، لی بو[6](701-762 م.) بزرگترین به شمار می­رود. در غزل «تنها نوشی در مهتاب» وی که از شاهکار شعر چینی به شمار می­رود، چنین آمده است:« خرمنی گل، قدحی شراب: دریغا که در زیر چفته بند، هم­نشینی ندارم./ ماه پرتوش را بر من و بر جام می­افکند/ و سایه ام آشکار می­کند، که درین بزم سه تن هستیم.». وانگ­وی[7](699-759 م.) در شعری می­گوید:« زاویه­ی من در نیزار/ در قلب نیزار است،/ تنها می­نشینم و عود می­نوازم و ترانه می­سرایم./ هیچ­کس نمایان نیست/ جز ماه پرتو افشان.»
شعر چینی هم همان آرامش و متانت و آهنگی را دارند که در نقاشی­های چینی آرام و هماهنگ به چشم می­خورد. لذا، شعر چینی به همان اندازه که خالی از هیجان و فنون بلاغت و طول و تفصیل است، سرشار از ظرافت و دلنشینی و صمیمیت ظرافت طبع و نازکی خیال است. شعرهای کلاسیک در هر مصرع پنج یا هفت کلمه­ی یک هجایی دارد که کمال صورت و وحدت حالت را نشان می­دهد.
----[1] - San Kuo Yin Yi.
[2] - Hong Luo Meng.
[3] - Shui Hui Chuan.
[4] - Liu Chai Chi Yi.
[5] - Jo Lin Wai Shih.


[6] - Li Bu.
== ''داستان­های کوتاه«حکایت­هایی درباره­ی دیوها و رب النوع­ها»'' ==
در اوایل قرن 18میلادی، در چین منتخب حکایات«حکایت­هایی درباره­ی دیوها و رب النوع­ها» مورد توجه عموم مردم واقع شد. مؤلف این اثر «پو سون­لین» با طرز بیان منحصر به فرد خود، حکایات زیادی درخصوص دیو و اهریمن به رشته­ی تحریر در آورد. «پو سون­لین»(1640-1715میلادی) ادیب دوران سلسله­ی«چینگ» بود. وی درخانواده­ای بازرگان به­دنیا آمد و تمام عمر خود را به­تدریس اختصاص داد. از میان تعداد بی­شمار آثار ادبی او منتخب داستان­های کوتاه«روایات درباره­ی دیوها و رب النوع­ها»، اثری نمونه به­شمار می­آید. این اثر از 431 حکایت تشکیل شده و کوتاه­ترین آن دارای 200تا 300 کاراکتر وحکایات بلند آن متشکل از چند هزار واژه است.  


[7] - Wang Wei.
نویسنده دراین کتاب، ضمن انتقاد از محدودیت­ها وجمود اصول اخلاقی فئودالی و فساد موجود در نظام آزمون سلطنتی؛ به­صورت نمادین، زیباروهایی را ترسیم کرده که به ظاهر زیبارو اما بی­رحم و سنگدل هستند. در حکایت« پوست نقاشی شده»، روباهی هست که با چهره­ی زیبای انسان از طریق مکیدن خون انسان زندگی می­کند. «پوسون­لین» در این کتاب تعداد زیادی از چهره­های به­ظاهر زنانه و زیباروی، اما در حقیقت روباه صفت را ترسیم کرده و از طریق آن­ها خصلت­های پسندیده­ی اخلاقی را که انسان­ها از آن محروم شده­اند را ستوده است. این داستان­های افسانه­ای، از آثار ماندگار در تاریخ ادبیات چین به­شمار می­روند که ظرف 200سال اخیر به بیش از 20 زبان خارجی ترجمه شده و در جهان منتشر شده است. بسیاری از این داستان­ها به­صورت فیلم و سریال­های تلویریونی درآمده و پخش شده که مورد پسند بینندگان قرار گرفته است.


یکی دیگر از آثار مهم ادبی دوران باستان چین، کتاب« یادداشت­های تاریخ نویسان[i]» است که توسط سیماچیان[1](145تا 86 پیش از میلاد)، مورخ نامدار و پدر تاریخ نویسی چین در دوران حاکمیت سلسله­ی «خن» نوشته شده است. این کتاب علاوه بر مرجع تاریخی بودن مطالبش، از نظر ادبی نیز یک شاهکار به شمار می­رود که تأثیر فراوانی در ادبیات این کشور گذاشته است.
----[1] - Sima Qian.
----[i] - Records of The Historians.


== ''ادبيات حماسي'' ==
== ''ادبيات حماسي'' ==
همان­گونه که پیشتر گفته شد، ادبیات چینی، ادبیات اشخاص قهرمان نیست، و اگر قهرمانی هم مورد  ستایش واقع شده، به خاطر فضایل انسانی قهرمان بوده است نه به خاطر زور بازوی او. به همین دلیل، ادبیات حماسی که بیشتر روی توانایی­های شخص تأکید می کند هم در ادبیات چینی جایگاه کم­تری دارد. اما، به این معنا نیست که هیچ ادبیات حماسی در ادبیات چینی وجود نداشته باشد. آن­چه در پی می­آید، نمونه­ای از ادبیات حماسی چین است که عمدتا مربوط به ادبیات اقلیت­های نژادی چین است.
همان­گونه که پیشتر گفته شد، ادبیات چینی، ادبیات اشخاص قهرمان نیست، و اگر قهرمانی هم مورد  ستایش واقع شده، به خاطر فضایل انسانی قهرمان بوده است نه به خاطر زور بازوی او. به همین دلیل، ادبیات حماسی که بیشتر روی توانایی­های شخص تأکید می کند هم در ادبیات چینی جایگاه کم­تری دارد. اما، به این معنا نیست که هیچ ادبیات حماسی در ادبیات چینی وجود نداشته باشد. آن­چه در پی می­آید، نمونه­ای از ادبیات حماسی چین است که عمدتا مربوط به ادبیات اقلیت­های نژادی چین است.

نسخهٔ ‏۱۵ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۲۱:۵۸

- ادبیات باستان                

تحول در ادبیات باستانی چین

تا پیش از دوران حاکمیت سلسله­ی یوان، اندیشمندان و شاعران با گردآوری ادبیات عامیانه، آن­ها را به­صورت فاخرانه تدوین و تنظیم نموده و د راختیار پادشاهان قرار می دادند تا با بهره­گیری از این ادبیات مردمی، حاکمان را با آن­چه در میان جامعه می­گذشت آشنا سازند و برای رفع مشکلات آنان بکوشند. یعنی نه تنها ادبیاتی برای مردم خلق نمی شد، بلکه ادبیات خلق شده توسط مردمان عادی نیز به پادشاهان تعلق داشت، ولی از دوران سلسله­ی یوان به بعد، که اندیشمندان چینی، دربار مغولان بی­فرهنگ و تمدن را شایسته­ی ارایه­ی آثار ادبی خود نمی­دانستند، تلاش کردند ادبیاتی خلق کنند که قابل ارایه و فهم عموم مردم باشد تا آن­ها بتوانند در اوقات فراغت خود از این نوع ادبیات استفاده کنند. لذا، برخلاف گذشته که هدف از ادبیات جلب توجه و رضایت حاکمان و درباریان بود، از این پس تلاش شد ادبیاتی به­وجود آید که هدف آن کسب رضایت مردم و شامل مسایل و مشکلات روز مره­ی آنان باشد.


داستان­های کوتاه«حکایت­هایی درباره­ی دیوها و رب النوع­ها»

در اوایل قرن 18میلادی، در چین منتخب حکایات«حکایت­هایی درباره­ی دیوها و رب النوع­ها» مورد توجه عموم مردم واقع شد. مؤلف این اثر «پو سون­لین» با طرز بیان منحصر به فرد خود، حکایات زیادی درخصوص دیو و اهریمن به رشته­ی تحریر در آورد. «پو سون­لین»(1640-1715میلادی) ادیب دوران سلسله­ی«چینگ» بود. وی درخانواده­ای بازرگان به­دنیا آمد و تمام عمر خود را به­تدریس اختصاص داد. از میان تعداد بی­شمار آثار ادبی او منتخب داستان­های کوتاه«روایات درباره­ی دیوها و رب النوع­ها»، اثری نمونه به­شمار می­آید. این اثر از 431 حکایت تشکیل شده و کوتاه­ترین آن دارای 200تا 300 کاراکتر وحکایات بلند آن متشکل از چند هزار واژه است.

نویسنده دراین کتاب، ضمن انتقاد از محدودیت­ها وجمود اصول اخلاقی فئودالی و فساد موجود در نظام آزمون سلطنتی؛ به­صورت نمادین، زیباروهایی را ترسیم کرده که به ظاهر زیبارو اما بی­رحم و سنگدل هستند. در حکایت« پوست نقاشی شده»، روباهی هست که با چهره­ی زیبای انسان از طریق مکیدن خون انسان زندگی می­کند. «پوسون­لین» در این کتاب تعداد زیادی از چهره­های به­ظاهر زنانه و زیباروی، اما در حقیقت روباه صفت را ترسیم کرده و از طریق آن­ها خصلت­های پسندیده­ی اخلاقی را که انسان­ها از آن محروم شده­اند را ستوده است. این داستان­های افسانه­ای، از آثار ماندگار در تاریخ ادبیات چین به­شمار می­روند که ظرف 200سال اخیر به بیش از 20 زبان خارجی ترجمه شده و در جهان منتشر شده است. بسیاری از این داستان­ها به­صورت فیلم و سریال­های تلویریونی درآمده و پخش شده که مورد پسند بینندگان قرار گرفته است.

یکی دیگر از آثار مهم ادبی دوران باستان چین، کتاب« یادداشت­های تاریخ نویسان[i]» است که توسط سیماچیان[1](145تا 86 پیش از میلاد)، مورخ نامدار و پدر تاریخ نویسی چین در دوران حاکمیت سلسله­ی «خن» نوشته شده است. این کتاب علاوه بر مرجع تاریخی بودن مطالبش، از نظر ادبی نیز یک شاهکار به شمار می­رود که تأثیر فراوانی در ادبیات این کشور گذاشته است.


[1] - Sima Qian.


[i] - Records of The Historians.

ادبيات حماسي

همان­گونه که پیشتر گفته شد، ادبیات چینی، ادبیات اشخاص قهرمان نیست، و اگر قهرمانی هم مورد  ستایش واقع شده، به خاطر فضایل انسانی قهرمان بوده است نه به خاطر زور بازوی او. به همین دلیل، ادبیات حماسی که بیشتر روی توانایی­های شخص تأکید می کند هم در ادبیات چینی جایگاه کم­تری دارد. اما، به این معنا نیست که هیچ ادبیات حماسی در ادبیات چینی وجود نداشته باشد. آن­چه در پی می­آید، نمونه­ای از ادبیات حماسی چین است که عمدتا مربوط به ادبیات اقلیت­های نژادی چین است.