نهادهای ایرانی فعال در آفریقای جنوبی: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
==== تاریخچه و اهداف ==== | ==== تاریخچه و اهداف ==== | ||
کانون ایرانیان در دههٔ ۱۳۸۰ش بهصورت غیررسمی و در سال ۱۳۹۲ش بهصورت رسمی فعالیت خود را آغاز کرد (10). | کانون ایرانیان در دههٔ ۱۳۸۰ش بهصورت غیررسمی و در سال ۱۳۹۲ش بهصورت رسمی فعالیت خود را آغاز کرد (10). هدف آن، ایجاد همبستگی اجتماعی میان ایرانیان مقیم، حمایت از فعالیتهای آموزشی و فرهنگی و تسهیل ارتباط با نهادهای ایرانی است. کانون از نظر ساختاری یک NGO مستقل است اما همکاری نزدیکی با سفارت و رایزنی فرهنگی ایران در پرتوریا دارد (11). | ||
هدف آن، ایجاد همبستگی اجتماعی میان ایرانیان مقیم، حمایت از فعالیتهای آموزشی و فرهنگی و تسهیل ارتباط با نهادهای ایرانی است. | |||
کانون از نظر ساختاری یک NGO مستقل است اما همکاری نزدیکی با سفارت و رایزنی فرهنگی ایران در پرتوریا دارد (11). | |||
==== فعالیتها ==== | |||
کانون ایرانیان در هماهنگی با رایزنی فرهنگی برنامههای متنوعی برگزار میکند (12): | کانون ایرانیان در هماهنگی با رایزنی فرهنگی برنامههای متنوعی برگزار میکند (12): | ||
* جشن نوروز، شب | * جشن نوروز، شب یلدا و مراسم مذهبی (عید فطر، عاشورا)؛ | ||
* کلاسهای آموزش | * کلاسهای آموزش زبان فارسی و قرآن؛ | ||
* مسابقات ورزشی و | * مسابقات ورزشی و اردوهای خانوادگی؛ | ||
* برنامههای | * برنامههای خیریه و حمایتی برای خانوادههای ایرانی. | ||
پژوهش موسویزارع (1388) و گزارش ''JRCP (1401)'' هر دو، کانون را نمونهای از «دیپلماسی فرهنگی جامعهٔ ایرانیان خارج از کشور» دانستهاند (13). | پژوهش موسویزارع (1388) و گزارش ''JRCP (1401)'' هر دو، کانون را نمونهای از «دیپلماسی فرهنگی جامعهٔ ایرانیان خارج از کشور» دانستهاند (13). | ||
== | === همکاری نهادی و همافزایی === | ||
انجمن دوستی و کانون ایرانیان در بسیاری از برنامهها همکارند؛ انجمن بیشتر بر ارتباطات دوجانبهٔ فرهنگی و دانشگاهی متمرکز است، در حالیکه کانون بر انسجام داخلی جامعهٔ ایرانیان و فعالیتهای اجتماعی تمرکز دارد. در سال ۱۴۰۲، شورای هماهنگی نهادهای ایرانی در آفریقای جنوبی برای تقویت همافزایی میان این دو نهاد تشکیل شد (14). | انجمن دوستی و کانون ایرانیان در بسیاری از برنامهها همکارند؛ انجمن بیشتر بر ارتباطات دوجانبهٔ فرهنگی و دانشگاهی متمرکز است، در حالیکه کانون بر انسجام داخلی جامعهٔ ایرانیان و فعالیتهای اجتماعی تمرکز دارد. در سال ۱۴۰۲، شورای هماهنگی نهادهای ایرانی در آفریقای جنوبی برای تقویت همافزایی میان این دو نهاد تشکیل شد (14). | ||
== | === چالشهای نسلی و فرهنگی === | ||
گزارش سیاستی (۱۴۰۳) اشاره میکند که در میان نسل جدید ایرانیان مقیم، بهویژه جوانان متولد دههٔ ۱۳۸۰ و ۱۳۹۰ (اصطلاحاً «نسل Z»)، نوعی الگوی هویت دوفرهنگی و گرایش به رسانهها و زبان انگلیسی شکل گرفته است. | گزارش سیاستی (۱۴۰۳) اشاره میکند که در میان نسل جدید ایرانیان مقیم، بهویژه جوانان متولد دههٔ ۱۳۸۰ و ۱۳۹۰ (اصطلاحاً «نسل Z»)، نوعی الگوی هویت دوفرهنگی و گرایش به رسانهها و زبان انگلیسی شکل گرفته است. | ||
| خط ۶۵: | خط ۶۰: | ||
بر این اساس، استمرار آموزش زبان فارسی و بازآفرینی آیینهای خانوادگی در محیطهای چندفرهنگی از راهبردهای پیشنهادی برای حفظ هویت ایرانی دانسته شده است (15)(16). | بر این اساس، استمرار آموزش زبان فارسی و بازآفرینی آیینهای خانوادگی در محیطهای چندفرهنگی از راهبردهای پیشنهادی برای حفظ هویت ایرانی دانسته شده است (15)(16). | ||
== | === دگرگونی ساختار خانواده و پیامدهای اجتماعی === | ||
بر پایهٔ یافتههای گزارش سیاستی و مطالعات اجتماعی آفریقای جنوبی (Stats SA, 2022; SAMP, 2018)، ساختار خانواده در جامعهٔ میزبان طی دههٔ اخیر متنوعتر شده و سهم خانوادههای تکسرپرست یا دوشغلی افزایش یافته است. | بر پایهٔ یافتههای گزارش سیاستی و مطالعات اجتماعی آفریقای جنوبی (Stats SA, 2022; SAMP, 2018)، ساختار خانواده در جامعهٔ میزبان طی دههٔ اخیر متنوعتر شده و سهم خانوادههای تکسرپرست یا دوشغلی افزایش یافته است. این شرایط، همراه با مهاجرتهای درونکشوری و فشارهای اقتصادی شهری، در میان جامعهٔ ایرانی نیز بازتاب یافته و گاه به پراکندگی مکانی خانوادهها و کاهش گردهماییهای آیینی (مانند نوروز و یلدا) انجامیده است. در مقابل، نهادهایی چون کانون ایرانیان و انجمن دوستی با برگزاری گردهماییهای فرهنگی و خانوادگی، کوشیدهاند این شکاف را کاهش دهند و پیوندهای اجتماعی را احیا کنند (17)(18). | ||
این شرایط، همراه با مهاجرتهای درونکشوری و فشارهای اقتصادی شهری، در میان جامعهٔ ایرانی نیز بازتاب یافته و گاه به پراکندگی مکانی خانوادهها و کاهش گردهماییهای آیینی (مانند نوروز و یلدا) انجامیده است. | |||
در مقابل، نهادهایی چون کانون ایرانیان و انجمن دوستی با برگزاری گردهماییهای فرهنگی و خانوادگی، کوشیدهاند این شکاف را کاهش دهند و پیوندهای اجتماعی را احیا کنند (17)(18) | |||
این شبکهٔ نهادهای مردمی در صورت تداوم حمایت نهادی و رسانهای، میتواند الگوی «همکاری جنوب–جنوب فرهنگی» در سیاست خارجی ایران باشد (19). | === چشمانداز و نتیجهگیری === | ||
دو نهاد یادشده، یعنی انجمن دوستی و کانون ایرانیان، در کنار رایزنی فرهنگی ایران در پرتوریا، سهضلعی اصلی دیپلماسی فرهنگی ایران در آفریقای جنوبی را شکل میدهند. این شبکهٔ نهادهای مردمی در صورت تداوم حمایت نهادی و رسانهای، میتواند الگوی «همکاری جنوب–جنوب فرهنگی» در سیاست خارجی ایران باشد (19). توجه به نسل جدید ایرانیان، آموزش زبان فارسی، و تقویت نقش خانواده در دیاسپورا از محورهای کلیدی برای آیندهٔ این نهادهاست. | |||
نسخهٔ ۲۳ اکتبر ۲۰۲۵، ساعت ۰۹:۴۴
نهادهای ایرانی فعال در آفریقای جنوبی، مجموعهای از مؤسسات فرهنگی و اجتماعیاند که با هدف تقویت پیوندهای مردمی، علمی و فرهنگی میان ایران و آفریقای جنوبی فعالیت میکنند. مهمترینِ این نهادها عبارتاند از انجمن دوستی ایران و آفریقای جنوبی و کانون ایرانیان مقیم آفریقای جنوبی که هر دو در دههٔ ۱۳۹۰ش با مجوز رسمی دولت ایران تأسیس شدند (1).
این نهادها بهعنوان بازوی مردمی «دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران» در قارهٔ آفریقا شناخته میشوند و نقش واسطه میان جامعهٔ ایرانیان مقیم و نهادهای رسمی چون سفارت، رایزنی فرهنگی و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی را بر عهده دارند (2).
پیشینه
روابط ایران و آفریقای جنوبی پس از پایان نظام آپارتاید (۱۹۹۴م) وارد مرحلهای نو شد. با بازگشایی سفارت ایران در پرتوریا و تأسیس رایزنی فرهنگی، جامعهٔ ایرانیان مقیم این کشور رشد یافت و نیاز به نهادهای سازمانیافته برای هماهنگی و همافزایی بیشتر احساس شد (3).
در این فضا، دو محور فعالیت نهادی شکل گرفت: محور فرهنگی و مردمی (انجمن دوستی) و محور اجتماعی و جامعهٔ ایرانیان (کانون ایرانیان). این دو نهاد از نظر حقوقی مستقلاند، اما در عمل، مکمل یکدیگرند و در بسیاری از طرحها بهصورت مشترک همکاری میکنند (4).
انجمن دوستی ایران و آفریقای جنوبی
فعالیت ها و برنامه های انجمن دوستی ایران و آفریقای جنوبی (Iran–South Africa Friendship Association) به شرح زیر است:
تاریخچه و اهداف
انجمن دوستی در خرداد ۱۳۹۵ش با مجوز وزارت کشور و زیر نظر سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی تأسیس شد (5). مأموریت آن، توسعهٔ روابط فرهنگی و علمی میان دو ملت بر پایهٔ همکاری دانشگاهی، شناخت متقابل فرهنگی و معرفی میراث تمدنی ایران در آفریقاست.
در ساختار انجمن، کمیتههایی برای «فرهنگ و هنر»، «آموزش و دانشگاه»، و «روابط رسانهای» فعالیت دارند. عضویت برای شهروندان ایرانی و آفریقای جنوبی علاقهمند به همکاری آزاد است (6).
برنامهها و فعالیتها
در فاصلهٔ ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۳، انجمن دوستی بیش از چهل رویداد فرهنگی برگزار کرده است:
- «هفتهٔ فرهنگی ایران» در دانشگاه پرتوریا (۲۰۱۸م)؛
- نشست «نلسون ماندلا و عدالت در ادیان» (۲۰۱۹م)؛
- نمایشگاه صنایعدستی ایرانی در ژوهانسبورگ؛
- وبینارهای مشترک ایرانشناسی در دوران کرونا؛
- همکاری در شب شعر حافظ و سعدی در پرتوریا (۱۴۰۲)؛
- ارائهٔ گزارش به یونسکو در قالب برنامهٔ Intercultural Bridges (2022) (7).
نقش در دیپلماسی فرهنگی
به گفتهٔ گزارش سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی (۱۴۰۳)، این انجمن یکی از فعالترین انجمنهای دوستی ایران در قارهٔ آفریقاست و بهعنوان «پل ارتباطی مردمنهاد» میان دو کشور عمل میکند (8).
در ارزیابی دانشگاهی نیز، پژوهش JRCP (1401) آن را الگوی همکاری غیرسیاسی فرهنگی دانسته است (9).
کانون ایرانیان مقیم آفریقای جنوبی
فعالیت ها و برنامه های کانون ایرانیان مقیم آفریقای جنوبی(Iranian Association of South Africa – IASA) به شرح زیر است:
تاریخچه و اهداف
کانون ایرانیان در دههٔ ۱۳۸۰ش بهصورت غیررسمی و در سال ۱۳۹۲ش بهصورت رسمی فعالیت خود را آغاز کرد (10). هدف آن، ایجاد همبستگی اجتماعی میان ایرانیان مقیم، حمایت از فعالیتهای آموزشی و فرهنگی و تسهیل ارتباط با نهادهای ایرانی است. کانون از نظر ساختاری یک NGO مستقل است اما همکاری نزدیکی با سفارت و رایزنی فرهنگی ایران در پرتوریا دارد (11).
فعالیتها
کانون ایرانیان در هماهنگی با رایزنی فرهنگی برنامههای متنوعی برگزار میکند (12):
- جشن نوروز، شب یلدا و مراسم مذهبی (عید فطر، عاشورا)؛
- کلاسهای آموزش زبان فارسی و قرآن؛
- مسابقات ورزشی و اردوهای خانوادگی؛
- برنامههای خیریه و حمایتی برای خانوادههای ایرانی.
پژوهش موسویزارع (1388) و گزارش JRCP (1401) هر دو، کانون را نمونهای از «دیپلماسی فرهنگی جامعهٔ ایرانیان خارج از کشور» دانستهاند (13).
همکاری نهادی و همافزایی
انجمن دوستی و کانون ایرانیان در بسیاری از برنامهها همکارند؛ انجمن بیشتر بر ارتباطات دوجانبهٔ فرهنگی و دانشگاهی متمرکز است، در حالیکه کانون بر انسجام داخلی جامعهٔ ایرانیان و فعالیتهای اجتماعی تمرکز دارد. در سال ۱۴۰۲، شورای هماهنگی نهادهای ایرانی در آفریقای جنوبی برای تقویت همافزایی میان این دو نهاد تشکیل شد (14).
چالشهای نسلی و فرهنگی
گزارش سیاستی (۱۴۰۳) اشاره میکند که در میان نسل جدید ایرانیان مقیم، بهویژه جوانان متولد دههٔ ۱۳۸۰ و ۱۳۹۰ (اصطلاحاً «نسل Z»)، نوعی الگوی هویت دوفرهنگی و گرایش به رسانهها و زبان انگلیسی شکل گرفته است.
این روند سبب کاهش تدریجیِ مشارکت در آیینهای سنتی ایرانی و تضعیف پیوندهای نسلی میشود.
پژوهشهای تطبیقی دربارهٔ دیاسپورای ایرانی (Karimi, 2023) و مهاجران فارسیزبان در اروپا نیز همین الگو را تأیید میکنند.
بر این اساس، استمرار آموزش زبان فارسی و بازآفرینی آیینهای خانوادگی در محیطهای چندفرهنگی از راهبردهای پیشنهادی برای حفظ هویت ایرانی دانسته شده است (15)(16).
دگرگونی ساختار خانواده و پیامدهای اجتماعی
بر پایهٔ یافتههای گزارش سیاستی و مطالعات اجتماعی آفریقای جنوبی (Stats SA, 2022; SAMP, 2018)، ساختار خانواده در جامعهٔ میزبان طی دههٔ اخیر متنوعتر شده و سهم خانوادههای تکسرپرست یا دوشغلی افزایش یافته است. این شرایط، همراه با مهاجرتهای درونکشوری و فشارهای اقتصادی شهری، در میان جامعهٔ ایرانی نیز بازتاب یافته و گاه به پراکندگی مکانی خانوادهها و کاهش گردهماییهای آیینی (مانند نوروز و یلدا) انجامیده است. در مقابل، نهادهایی چون کانون ایرانیان و انجمن دوستی با برگزاری گردهماییهای فرهنگی و خانوادگی، کوشیدهاند این شکاف را کاهش دهند و پیوندهای اجتماعی را احیا کنند (17)(18).
چشمانداز و نتیجهگیری
دو نهاد یادشده، یعنی انجمن دوستی و کانون ایرانیان، در کنار رایزنی فرهنگی ایران در پرتوریا، سهضلعی اصلی دیپلماسی فرهنگی ایران در آفریقای جنوبی را شکل میدهند. این شبکهٔ نهادهای مردمی در صورت تداوم حمایت نهادی و رسانهای، میتواند الگوی «همکاری جنوب–جنوب فرهنگی» در سیاست خارجی ایران باشد (19). توجه به نسل جدید ایرانیان، آموزش زبان فارسی، و تقویت نقش خانواده در دیاسپورا از محورهای کلیدی برای آیندهٔ این نهادهاست.
فهرست منابع
(1) وزارت کشور جمهوری اسلامی ایران. (۱۳۹۵). مجوز رسمی ثبت انجمنهای دوستی ایران با سایر کشورها.
(2) سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی. (۱۴۰۳). گزارش سیاستی ایرانیان مقیم در آفریقای جنوبی.
(3) همان. فصلهای «فرصتها و ظرفیتها».
(4) شورای عالی ایرانیان خارج از کشور. (۱۴۰۱). پروفایل انجمنها و کانونهای ایرانیان مقیم قارهٔ آفریقا.
(5) خبرگزاری ایرنا. (۱۳۹۵). «تأسیس انجمن دوستی ایران و آفریقای جنوبی.»
(6) SPBA.ir. (۱۴۰۲). «دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در آفریقای جنوبی.»
(7) UNESCO. (2022). Intercultural Bridges Program Report.
(8) JRCP.ir. (۱۴۰۱). فصلنامه روابط فرهنگی.
(9) Rasanah Centre. (2022). Iran’s Policy in Africa: Between Ideological Dimensions and Economic Enticement.
(10) موسویزارع، ح. (۱۳۸۸). «ایرانیان خارج از کشور و رسانه.» فصلنامه رواق اندیشه.
(11) MEARI. (2025). Ties to Tehran: South Africa’s Democracy & Its Relationship with Iran.
(12) Karimi, Z. (2023). Locating Iranian Diasporas in Fifty Years of Academic Research. Routledge.
(13) SAMP (Southern African Migration Project). (2018). Migration Policy Series, No. 79.
(14) Stats South Africa. (2022). General Household Survey 2022. Pretoria.
(15–19) دادههای تکمیلی از گزارش سیاستی ۱۴۰۳ و مصاحبهٔ رسمی رایزن فرهنگی ایران در پرتوریا (YouTube, 2023).