ادبیات باستان در چین

- ادبیات باستان                

تحول در ادبیات باستانی چین

تا پیش از دوران حاکمیت سلسله‌­ی یوان، اندیشمندان و شاعران با گردآوری ادبیات عامیانه، آن­ها را به­‌صورت فاخرانه تدوین و تنظیم نموده و د راختیار پادشاهان قرار می دادند تا با بهره­‌گیری از این ادبیات مردمی، حاکمان را با آن­چه در میان جامعه می­گذشت آشنا سازند و برای رفع مشکلات آنان بکوشند. یعنی نه تنها ادبیاتی برای مردم خلق نمی شد، بلکه ادبیات خلق شده توسط مردمان عادی نیز به پادشاهان تعلق داشت، ولی از دوران سلسله­‌ی یوان به بعد، که اندیشمندان چینی، دربار مغولان بی­‌فرهنگ و تمدن را شایسته­‌ی ارایه­ی آثار ادبی خود نمی­دانستند، تلاش کردند ادبیاتی خلق کنند که قابل ارایه و فهم عموم مردم باشد تا آن­ها بتوانند در اوقات فراغت خود از این نوع ادبیات استفاده کنند. لذا، برخلاف گذشته که هدف از ادبیات جلب توجه و رضایت حاکمان و درباریان بود، از این پس تلاش شد ادبیاتی به‌­وجود آید که هدف آن کسب رضایت مردم و شامل مسایل و مشکلات روزمره­‌ی آنان باشد.

داستان­‌های کوتاه«حکایت­‌هایی درباره­‌ی دیو‌‌ها و رب النوع‌­‌ها»

در اوایل قرن 18میلادی، در چین منتخب حکایات«حکایت­‌هایی درباره­‌ی دیوها و رب النوع‌­ها» مورد توجه عموم مردم واقع شد. مؤلف این اثر «پو سون­لین» با طرز بیان منحصر به فرد خود، حکایات زیادی درخصوص دیو و اهریمن به رشته­‌ی تحریر در آورد. «پو سون­لین»(1640-1715میلادی) ادیب دوران سلسله­‌ی«چینگ» بود. وی درخانواده­ای بازرگان به­‌دنیا آمد و تمام عمر خود را به­‌تدریس اختصاص داد. از میان تعداد بی­شمار آثار ادبی او منتخب داستان­‌های کوتاه«روایات درباره­‌ی دیوها و رب النوع­‌ها»، اثری نمونه به‌­شمار می­آید. این اثر از 431 حکایت تشکیل شده و کوتاه­ترین آن دارای 200تا 300 کاراکتر وحکایات بلند آن متشکل از چند هزار واژه است.

نویسنده دراین کتاب، ضمن انتقاد از محدودیت­‌ها وجمود اصول اخلاقی فئودالی و فساد موجود در نظام آزمون سلطنتی؛ به­صورت نمادین، زیباروهایی را ترسیم کرده که به ظاهر زیبارو اما بی­رحم و سنگدل هستند. در حکایت« پوست نقاشی شده»، روباه‌ی هست که با چهره­‌ی زیبای انسان از طریق مکیدن خون انسان زندگی می­کند. «پوسون­لین» در این کتاب تعداد زیادی از چهره‌­های به­‌ظاهر زنانه و زیباروی، اما در حقیقت روباه صفت را ترسیم کرده و از طریق آن­ها خصلت‌­های پسندیده­‌ی اخلاقی را که انسان­ها از آن محروم شده‌­اند را ستوده است. این داستان­‌های افسان‌ه­ای، از آثار ماندگار در تاریخ ادبیات چین به­‌شمار می­روند که ظرف 200سال اخیر به بیش از 20 زبان خارجی ترجمه شده و در جهان منتشر شده است. بسیاری از این داستان­‌ها به­‌صورت فیلم و سریال‌­های تلویریونی درآمده و پخش شده که مورد پسند بینندگان قرار گرفته است.

یکی دیگر از آثار مهم ادبی دوران باستان چین، کتاب« یادداشت­‌های تاریخ نویسان (Records of The Historians)» است که توسط سیماچیان (Sima Qian) (145تا 86 پیش از میلاد)، مورخ نامدار و پدر تاریخ نویسی چین در دوران حاکمیت سلسله­‌ی «خن» نوشته شده است. این کتاب علاوه بر مرجع تاریخی بودن مطالبش، از نظر ادبی نیز یک شاهکار به شمار می­رود که تأثیر فراوانی در ادبیات این کشور گذاشته است.

ادبيات حماسي

همان­گونه که پیشتر گفته شد، ادبیات چینی، ادبیات اشخاص قهرمان نیست، و اگر قهرمانی هم مورد  ستایش واقع شده، به خاطر فضایل انسانی قهرمان بوده است نه به خاطر زور بازوی او. به همین دلیل، ادبیات حماسی که بیشتر روی توانایی­‌های شخص تأکید می کند هم در ادبیات چینی جایگاه کم­تری دارد. اما، به این معنا نیست که هیچ ادبیات حماسی در ادبیات چینی وجود نداشته باشد. آن­چه در پی می­آید، نمونه­‌ای از ادبیات حماسی چین است که عمدتا مربوط به ادبیات اقلیت­‌های نژادی چین است.