موقعیت زبان فارسی در چین معاصر
موقعیت زبان فارسی در چین معاصر
از اوایل قرن بیستم، با فروپاشی نظام امپراتوری در چین و ایجاد جمهوری چین که همزمان با نهضت مشروطه طلبی در ایران بود، دور تازهای از فعالیت ها برای آشنایی میان ایران و چین آغاز شد که متأسفانه به دلیل درگیر شدن چین در جنگ های داخلی و تجاوز ژاپن به این کشور که سرتاسر نیمه ی نخست این قرن را به خود مشغول کرد، این تلاش ها راه به جایی نبرد. اما پس از استقرار جمهوری خلق چین در سال1949، و در اواسط دهه ی1950ميلادي که رابطه ی سیاسی میان ایران و چین به دلیل روی کارآمدن حزب کمونیست در این کشور قطع شده بود، یکی از اساتید تاريخ بخش شرق‌شناسي دانشگاه پكن به نام پروفسور جی شیان لین كه خود زبان فارسي را در دانشگاه كمبريج ياد گرفته بود، اولين دوره ی آموزش زبان فارسي را با يازده دانشجو در دانشگاه پكن آغاز كرد. در سال1960، از آن يازده نفر تنها 4 نفر مدرك تحصيلي(کارشناسی) خود را در رشته ی زبان و ادبيات فارسي اخذ نمودند و در همان دانشگاه تدريس زبان فارسي را پی گرفتند. (اسماعیل پور، 1385)
با گسترش روابط سياسي میان ايران و چين در اوايل دهه 1970،(آغاز مجدد روابط بین دو کشور در سال 1971میلادی) از همين فارغ‌التحصيلان به عنوان مترجم در سفرهای ديپلماتيك استفاده شد و اين گونه بود كه آموزش زبان فارسی در چين، از ميانه ی دهه ی 1970و پس از بيست سال تجربه ی آموزش مستقل در اين كشور، از حمايت دولت وقت ايران نيز برخوردار شد. پس از انقلاب اسلامي نيز آموزش زبان فارسی در كشورهای مختلف مورد حمايت دولت‌های وقت قرار گرفت و تلاش اساتيد برجسته ی كشور همچون آقایان دكتر شهيدی، دكتر ستوده، دكتر دبيرسياقی و ذيبح الله صفا در تشويق و حمايت از ايران‌شناسان و مدرسان زبان فارسی در چين قابل توجه و تقدير بوده است. ترجمه شاهكارهای ادبی زبان فارسی به زبان چينی شامل شاهنامه فردوسی، مثنوی مولوی، بوستان و گلستان سعدی، رباعيات خيام، ديوان حافظ و نگاشتن فرهنگ لغت فارسی به چينی و بالعكس حاصل تلاش‌های اساتيد چينی و حمايت و همكاری اساتيد ايرانی زبان و ادبيات فارسي است. (فرازی ، 1391)
حال كه بيش از نيم قرن از آغاز آموزش زبان فارسی به صورت آكادميك در چين مي‌گذرد، به نظر مي رسد علاقه و تلاش دولت مردان، زبان‌آموزان و مدرسان در اين كشور، حمايت‌های علاقه‌مندان به فرهنگ و ادب فارسی در بدنه ی دولت و مراکز آموزش عالی ايران از طريق رايزنی های فرهنگی و اعزام اساتید مجرب و پيگيری مفاخر علمی و فرهنگی كشورمان، شرايط به گونه‌اي رقم خورده كه آموزش زبان فارسی در چين، برخلاف خیلی از کشورهایی که به صورت سنتی زبان فارسی در دانشگاه های آنها رواج خوبی داشت و تدریس می شد ولی اکنون درحال افول و تنزل است، از وضعيت نسبتا خوب و روبه رشدی برخوردار است. وجود مراكز مختلف آموزش زبان فارسی در دانشگاه‌های پكن، شانگهای و چند دانشگاه ديگر كه اخيرا تفاهم‌نامه‌های همكاری ميان دانشگاه‌های ايرانی و چينی منعقد شده است، در كنار پژوهشگاه فرهنگ ايران در دانشگاه پكن كه از سال 1991 به فعاليت خود مشغول است، آموزش‌های پراكنده و مقطعی زبان فارسی در دانشگاه نظامی لویانگ و دانشگاه راديو و تلويزيون چين، سبب شده تا امروز در بسياری از مراكز دولتی چين از وزارت خارجه و وزارت بازرگانی گرفته تا راديو چين، نيروهايی متخصص و آشنا به زبان فارسی حضور داشته و روابط همه جانبه ی دو كشور را تسهيل و تسريع مي‌كنند. وجود مراكز متعدد ايران‌شناسی در چين و تأسيس مراكزی جديد خبر از تخصصی شدن حوزه ی مطالعات ايران در این کشور می دهد. (سابقی،1390: 265)