تلویزیون در اردن

تلويزيون

اردن داراي دو شبكه تلويزيوني عربي و انگليسي (يا فرانسوي) است كه سابقه اي 30 ساله دارد. (43)

در سال 1964 مسئولان بزرگ دولتي اردن متوجه نياز کشور به تلويزيون شدند و مدير راديويي اردن گروهي را براي تحقيق و جستجو به امريکا فرستاد و از آنها خواست تا گامهاي اوليه ي اين پروژه را به اردن آموزش دهند.(44) از اين رو به منظور انتقال فناوري و تجهيزات تلويزيوني از تعدادي از موسسات سرمايه گذاري آمريكايي درخواست کردند كه در برنامه ريزي هاي اوليه براي آغاز به كار تلويزيون اردن به آنها كمك كنند.

به اين ترتيب در روز 11 سپتامبر 1964 ميلادي يكي از موسسات راديويي در طرحي 6 ساله به ايجاد و گسترش تلويزيون اردن پرداخت. تلويزيون اردن به طور كامل تحت نظارت حكومت است با اين هدف که كليه مناطق اردن را تحت پوشش برنامه هاي خود قرار دهد. (45) متعاقب آن در 11 ايلول 1964 يکي از شرکتهاي تخصصي برنامه شش ساله‌اي را براي ايجاد و توسعه تلويزيون در اردن ارائه داد، بدين ترتيب ايستگاه کوچکي در امان تاسيس شد که يک مرکز آموزشي براي کارمندان تلويزيون به شمار مي رفت. پس از آن دو ايستگاه بزرگ در امان و قدس راه اندازي شد و براي گسترش محدوده پخش تلويزيون برخي تجهيزات به اربد و نابلس منتقل شد (46).

در سال 1966 يکي از معتبرترين کارمندان وزارت فرهنگ به عنوان مدير پروژه تلويزيون انتخاب شد (49). در همين سال موسسه ي تلويزيون مملکت اردن هاشمي مسئول ايجاد تلويزيون و اداره و حفظ و انجام کليه ي امور مربوطه در اردن گرديد (50).

در سال 1967 تلاشهاي زيادي براي اتمام اين پروژه و پخش مستقيم انجام گرفت. و در 17 شباط 1968 اردن شاهد اولين تجربه ي پخش مستقيم تلويزيوني بود. اولين تجربه ي تلويزيوني در روز اول به مدت 70 دقيقه بود که تا پايان نيسان نيز با همان زمان پخش ادامه يافت. اين برنامه ها شامل برخي مستندهاي کوچک و موسيقي و ترانه ها بود. در نهايت در روز 27 نيسان ( آوريل ) سال 1968 ايستگاه تلويزيون اردن به وسيله ي ملک حسين و در حضور شخصيت هاي مملکتي افتتاح رسمي شد. (51) پس از آن تلويزيون اردن حدود پنج ساعت در روز(از ساعت 6 تا 11 شب ) برنامه داشت. موضوعات اصلي اين برنامه ها عبارت بود از:

- اخبار ( 40 دقيقه در روز به زبان عربي و انگليسي )

- برنامه کودک (20 دقيقه در روز )

- برنامه هاي اموزشي (1 ساعت در روز )

- برنامه هاي فرهنگي ( نيم ساعت در روز )

- برنامه هاي عمومي ( نيم ساعت در روز )

- و ساير برنامه ها ( 2 ساعت در روز )(52)

برنامه هاي تلويزيوني اردن:

تلويزيون نوپاي اردن برنامه هاي تلويزيوني خود را از کشورهاي مختلفي تهيه مي کرد؛ از کشورهاي مصر و لبنان برنامه هاي سرگرمي مانند (موسيقي، ترانه، نمايش هاي طنز و‌...) از کشورهاي امريکا، آلمان و فرانسه برنامه هاي سرگرمي و فرهنگي ديگري مانند سريال‌هاي عاشقانه و پليسي و فيلم هاي مستند، برنامه هاي اپرا و رقص باله و موسيقي کلاسيک. (53)

کشور اردن از اولين کشورهاي منطقه است که سيستم تلتکست را وارد تلويزيون خود کرد. اين کشور از سال 1983 با همکاري شرکت فرانسوي سوفراتيف توانست تلتکست را راه اندازي کند. اين سيستم وسيله اي براي رساندن اطلاعات گوناگون به مردم اردن بر روي صفحه ي تلويزيون است (54). که در کنار فوايد فرهنگي درآمد سرشاری براي موسسه ي راديو و تلويزيون اردن به همراه داشت؛ اين درآمدها از طريق پخش اگهي هاي بازرگاني و تبليغاتي و نشان دادن قيمت سهام و ... حاصل مي شد. (55)

تلويزيون اردن داراي دو شبکه مي باشد؛ شبکه ي اول برنامه هاي عمومي و شبکه دوم برنامه هاي خارجي پخش مي کند.

شبکه ي دوم حدود 80 ساعت در هفته برنامه دارد که 18 ساعت آن به زبان فرانسه و بقيه به زبان انگليسي است. بيشتر اين برنامه ها از کشورهاي امريکا، انگليس، فرانسه، آلمان، استراليا و کانادا وارد مي شوند (56) اين شبکه حدود 5 ساعت و نيم در هفته اخبار پخش مي کند. برنامه هاي اين شبکه شامل برنامه کودک، برنامه هاي عاشقانه و ورزشي، موسيقي، طنز، مستند، فيلم و مسابقات مي باشد. (57) شبکه اول 146 ساعت در هفته برنامه دارد که 15 ساعت آن را اخبار تشکيل مي دهد. اکثر برنامه هاي اين شبکه توليد داخل است. (58)

پخش اخبار در تلويزيون اردن؛ که خبرهاي اردن و کشورهاي عربي و ساير مناطق جهان را پوشش مي دهد، از اهميت بالايي برخوردار است. اخبار به زبان هاي انگليسي، فرانسه و عربي پخش مي شوند.

تلويزيون اردن در انجمن ها و اتحاديه هاي مختلفي عضويت دارد؛ از جمله: اتحاديه راديو هاي کشورهاي عربي، اتحاديه راديو هاي کشورهاي اروپايي، اتحاديه راديو هاي کشورهاي آسيايي و اتحاديه راديو هاي کشورهاي اسلامي(59)

در اكثر مناطق اين كشور علاوه بر اين دو شبكه، مي توان شبكه هاي تلويزيوني اسرائيل و سوريه و گاهي مصر را با استفاده از آنتن هاي معمولي مشاهده كرد. ضمنا كليه شهرنشينان متمول از آنتن هاي ماهواره استفاده مي كنند و كليه شبكه هاي جهاني از جمله تلويزيون جمهوري اسلامي را به راحتي دريافت مي كنند.

در طبقه بندي محتوايي شبكه هاي تلويزيوني موجود در اردن مي توان گفت: شبكه اول تلويزيون اين كشور كه برنامه هاي آن عموما توليد كشور اردن يا استفاده از فيلم ها و سريال هاي مصري است، از سلامت و كنترل نسبي حكومت برخوردار است، اما به ترتيب كانال دوم اردن و شبكه هاي تلويزيوني اسرائيل داراي سلامت فرهنگي كمتري است و اكثر برنامه هاي آن غير اخلاقي و خلاف فرهنگ عمومي مي باشد. اين برنامه ها اغلب فيلم‌هاي آمريكايي و اروپايي با زيرنويس عربي يا عبري است. قابل ذكر است كه در سال‌هاي اخير پخش برنامه هاي مذهبي چون اذان، خطبه هاي نماز جمعه، مباحث اخلاقي

و تاريخ اسلام در شبكه اول تلويزيون اردن تقويت شد كه در امتزاج فرهنگ اسلامي و فرهنگ غربي موثر بوده است.

از سوي ديگر به علت كمبود پارك ها، موزه ها و مراكز تفريحي در اردن، عمده اوقات فراغت مردم توسط تلويزيون، پر مي شود، علي الخصوص كه هر شبكه تلويزيوني به طور متوسط در روز اقدام به پخش دو فيلم سينمايي يا سريال مي نمايد. (60) بر اساس آمار گزارش جهاني يونسکو در سال 1998 گرايش هاي فرهنگي راديو و تلويزيون به شرحي است که مي آيد.

گيرنده هاي راديويي براي هر 10 هزار نفر		تغيير سالانه	گيرنده هاي تلويزيوني براي هر 10 هزار نفر		ميزان تغيير سالانه	نسبت گيرنده هاي راديو به تلويزيون
1980	1995	1995-1980	1980	1995	1995-1990	1980	1995
188	251	6/2	59	80	7/2	2/3	1/3

(61)

بنابر گزارش مشابه در سال 2002 درصد خانه هاي داراي راديو به 80 و در سال 2005 در صد خانه هاي مجهز به تلويزيون و تلويزيون کابلي يا ماهواره به ترتيب 96 و 5/37 درصد امده است. (62) بنا بر اين مي توان انتظار داشت که فرهنگ عمومي به شدت تحت تاثير تلويزيون باشد و بدين لحاظ اين رسانه ها نسبت به جرايد تحت كنترل حكومتي شديدتري قرار دارند. (63)

در شهر امان حدود 700 تا 1000 دستگاه گيرنده برنامه هاي تلويزيوني وجود دارد كه داراي انواع مختلف مي باشند؛ از جمله الياشحي كه شبيه به آنتن هاي معمولي است و كار آن انتقال و پخش تعدادي از ايستگاه هاي تلويزيوني مانند كانال هاي 1 و 2 قاهره در مصر و كانال هاي 1 و 2 خاورميانه در لبنان است، بهاي آن از 500 تا 1000 دينار است. نوع ديگر اين دستگاه ها معروف به ديش داراي انواع مختلف است و بهاي آن از 700 تا 3000 دينار مي باشد و تمامي كانال هاي تلويزيوني موجود را تحت پوشش قرار مي دهد. البته ايستگاه هاي ديگر نيز وجود دارند كه انواع فيلم ها، تئاترها و برنامه هاي ادبي براي بينندگان پخش مي كنند. (64)