فرهنگ كتابت، كتابداری و كتابخانه در اتیوپی

کتابخانه‌ها

با وجود آمارنسبي بي سوادی در کشور اتیوپی ؛ مردم این کشور علاقه خاصی به مطالعه دارند و معمولا سعي مي کنند بخشي

Alem Marian- 264

216

از اوقات فراغت خود را به مطالعه کتب مورد علاقه خویش اختصاص دهند از این روی در مجموع می توان گفت فرهنگ کتاب خوانی و مطالعه در این کشور بالا است . با این حال گراني کتب موجود در بازار موجب روی آوردن آنها به کتابخانه هاي عمومي و استفاده از کتب موجود در کتابخانه هاي عمومي و تخصصی شده که این امر بنوبه خود موجب رشد نسبي کتابخانه هاي عمومي و تخصصي در این کشور و اقبال عمومي از این مراکز علمی نیز شده است.

7-11-1-کتابخانه ملی اتیوپی:

نخستین کتابخانه به سبک امروزی در زمان حکمراني هایلا سلاسي و به مناسبت تاجگذاری او در سال 1930 گشایش یافت. این کتابخانه که از آن زمان کتابخانه ملی اتیوپی نام گرفته، نوعي کتابخانه و موزه ملي عمومي است که نسخه‌هاي خطي منتخب گیز و کتاب‌های چاپی به زبان‌های فرانسوي، انگلیسي و روسي را در خود جای داده است. موزه کتابخانه ملی اتیوپي نیز داراي اشیاي بسیار ارزشمند باستاني از قسمت‌هاي مختلف کشور است که در سال 1930 و در هنگام تاسیس کتابخانه ملی کشور جلوه هایی از جایگاه و منزلت تاریخی کشور را در برابر شخصیت‌ها و مقام‌های اروپایی شرکت کننده در جشن تاجگذاري به نمایش گذارد.

کتابخانه ملی اتیوپي پس از ورود نیروهاي ایتالیایي به آدیس‌آبابا در 5 مه 1936 دستخوش خسارات سنگینی شد . ایتالیایی‌ها کتابخانه‌ای عمومی را در مساوا( در اریتره امروزین) برپا کردند که بعدا به اسمره منتقل شد. کتابخانه مزبور بعدها گسترش یافت و مجموعه کتب موجود در آن به ده هزار جلد رسید. ایتالیایی‌ها همچنین در سال 1936 کتابخانه

217

تخصصی "کتابخانه مرکزي افریقاي شرقي " را با 10000 جلد کتاب در آدیس آبابا تاسیس کردند .

اشغال اتیوپی توسط ایتالیایی‌ها در امر آموزش و کتابداری جدید وقفه جدی ایجاد نموده و صدمات و آسیب های چشمگیري بر بخشی از سرمایه فرهنگی کشور وارد آورد . علاوه بر آن وقوع آتش‌سوزی‌هایی در آدیس‌آبابا و مصادره گنجینه‌های نفیس و انتقال آنها به ایتالیا، خسارات مادی و معنوی زیادي بر این کشور تحمیل نمود.

کتابخانه ملی اتیوپی که در حال حاضر به منزله کتابخانه عمومي مرکزي و گنجینه اطلاعات اتیوپی عمل می‌کند دربرگیرنده مجموعه ارزشمند چند صد جلدي از نسخه‌های خطی قدیمی در ارتباط با کلیسای ارتدکس است که برخی از این نسخ به زیبایی تذهیب شده و تاریخ نگارش آنها به سده چهاردهم می‌رسد.قدمت برخی از متون قدیمی این کتابخانه نیز به دوره آغاز به‌کار صنعت چاپ محلی در سده نوزدهم باز می گردد. کتابخانه ملی اتیوپی در دهه 1960 شعباتی در مراکز ایالات مختلف، به‌ویژه دبرذیت و پرگالم گشود و مجموعه‌های آنها را مجهز کرد. تعداد مجموعه کتب و اسناد موجود در کتابخانه ملی اتیوپی بیش از نود هزار جلد است. www.nale.gov.et/national library.html

7-11-2-کتابخانه دانشگاه آدیس آبابا :

این کتابخانه در سال 1961 و پس از گردآوری مجموعه کتب موجود در دانشکده‌های دانشگاه آدیس‌آبابا تاسیس گردید. کتابخانه دانشگاه آدیس آبابا داراي شعبه‌هاي متعدد در دانشکده های حقوق، پزشکی، مهندسي، علوم، کشاورزي و بهداشت عمومی است. مجموعه کتاب های این دانشکده ها در دهه 1990 به کمك بنیاد فورد و کمك‌هاي مالي ایالات متحده بنحو چشمگیری افزایش یافت و از پانصد هزار جلد نیز افزون گشت

218

در حدود 25 هزاز جلد از کتب و اسناد کتابخانه دانشگاه آدیس آبابا مربوط به اتیوپی و شاخ افریقا است و حدود ده هزار جلد از کتب کتابخانه نیز که بیشتر به زبان امهری است در خود کشور چاپ شده اند. در این کتابخانه حدود ده هزار نسخه خطی و طومار نیز وجود دارد. کتابخانه دانشگاه آدیس آبابا هر سال با همکاري مؤسسه مطالعات و انتشارات اتیوپی سیاهه‌ای رده‌ای از کتب و مقالات ادواري منتشر شده در کشور را منتشر می‌کند.

جدای از این کتابخانه ها ؛ کتابخانه هیأت اقتصادي افریقا (1958) وابسته به سازمان ملل که دربرگیرنده مجموعه‌اي غني از مدارك دولتي ، اسناد ادواري‌ها و حدود 60,000 جلد کتاب درباره توسعه افریقاست از کتابخانه های بزرگ اتیوپی محسوب می شود.

کتابخانه‌هاي بانك‌هاي ملي و تجارت، مؤسسه مدیریت عمومي، دانشکده‌های پلیس و نیروی هوایي ، مرکز فرهنگی بریتانیا ، مرکز فرهنگی فرانسه، مرکز فرهنگی آلمان، مرکز فرهنگی ایتالیا و مرکز فرهنگی روسیه کتابخانه‌های مهم تخصصی کشور اتیوپی را تشکیل می دهند. علاوه بر آن در هزاران صومعه و کلیسای ارتدوکس و پروتستان اتیوپی نیز گنجینه‌های ارزشمندی از نسخه‌هاي خطي دیني( بالغ بر 50,000 نسخه خطي ) وجود دارند .برخی از این نسخ خطی در حال حاضر بصورت میکروفیلم مورد استفاده پژوهشگران قرار می گیرند.

http://www.worlib.org/Ethiopia

دیگر کتابخانه‌هاي مهم اتیوپي عبارتند از: آکادمی زبان‌هاي اتیوپي کتابخانة مطبوعات اتیوپي

کتابخانة شهرداري آدیس آبابا

219

آرشیو ملی و کتابخانة عمومي اتیوپی

(کتاب سبز: 22)