آیین بودا در بنگلادش
6. 2. 15.بودایی
اکثریت جمعیت بودایی کشور در نواحی چیتاگون کوهستانی دیده می شود. جمعیت انیمست ها نیز در شمال بنگلادش (نواحی راجشاهی و دیناجپور) سکونت دارند.
مذهب بودایی
بودا (Buddha) در حدود 544 قبل از ميلاد، در سرزمين هند متولد شد و آن چنان بود كه در اواسط قرن ششم قبل از ميلاد در شمال ناحيه بیهار، سرزميني كه در آن زمان مقر سلطنت مگادها بود، پيشواي فكري جهان بودایی، گوتاما (Gautama) به ظهور رسيد. او را از آن جهت « بودا» لقب دادند كه مدعي شد به علم اعلي كه به زبان سانسكريت « بودي » (Buddhi) گويند، تأمل گرديده است و راز عالم وجود بر او كشف گشت. پدرش يكي از شاهزادگان و اشراف سرزمين كپیلا واستو (Kapila Vastu) در شمال هندوستان بود، ناحيه ای که هم اکنون در خاك مملكت نپال قرار دارد.
از دوره جواني گوتاما حكايات شيرين و امثال حكمت آموز نقل مي كنند. مي گويندكه چون بر فناي عمر انساني و آفات او مانند مرض و پيري و مرگ كه بر آدمي چيره است، آگاه شد، عيش ونوش و راحت و عزت را كه در قصر پدر داشت، يك سره ترك كرد و در طلب حقيقت به سير و سلوك به جنگل رفت و به ریاضت پرداخت. اما چون از این کار طرفی نبست، به نزد فرزانگانی رفت تا راه حقیقت را به او بیاموزند. او چنان کرد که آموخته بود، تا آن كه عاقبت در نزديكي شهر بنارس در پای درختی در گایا، نور معرفت بر دل او بتابيد و گوهر دانش او را حاصل گشت. پس اصول و قواعدي براي پيروان خود وضع كرد و نخستین موعظه خود را به چند تن از یاران گفت، و گفت سراسر اوضاع و احوال وجود متغير و فاني است و دلبستگي را نشايد. آدمي بايد سعي كند كه با ترك علائق دنيوي بنفس قدسي و روح كلي واصل شود. سپس خلق را به اخلاق حسنه، كردار نيك و صدق و ادب و محبت به ديگران و رعايت عدالت و احترام به موجودات زنده (انسان و حيوان) دعوت فرمود.
پس از آنكه 45 سال در اطراف آن سرزمين مي گشت و مبادي خود را منتشر مي ساخت، سرانجام درهشتاد سالگي جهان را بدرودگفت. اگر چه تاريخ مرگ او به طور قطع معلوم نيست، برحسب روايات موجود در حدود 460 ق .م وفات يافته است.
نور فكر اين مرد روحاني كه در آن زمانه ديرين در آن گوشه از هندوستان تابش گرفت، در طول اعصار و قرون پي در پي فروزان تر شد. چندي در هندوستان پرتو افكند، ولي بعد از هفت قرن در برابر مبادي برهمنان تاب مقاومت نياورد و آخرالامر در كانون ولادت خود يعني سرزمين هند خاموش شد. درعوض درممالك همسايه و مجاور، فروزش و درخشندگي روز افزون يافت و سراسر ممالك سيلان و برمه و سيام و نپال و تبت و مغولستان و چين و ژاپن و ... را روشن ساخت.
نبايد تصور کرد كه بودا مانند ساير انبياء به دعوت نبوت و پيغمبري برخاسته است، زیرا او خود هیچ گاه ادعا نکرد که دینی جدید آورده است. او در تفکر برهمنی شکاک شد و به دنبال حقیقتی می گشت تا انسان اسیر در بند دنیا را از چرخه تولدهای بی شمار رهایی بخشد و به نیروانا برساند. از این رو او را متفكري بايد دانست كه يك سلسله مبادي فلسفه وضع كرد، شريعت و طريقتي كه به سانسكريت، «دارما» (Dharma) گويند ( يعني دستور زندگاني ) بنياد نهاد. بر حسب آن دستور، پيروان وي ده اصل كلي را بايد رعايت كنند: انسان يا حيوان را نيازارند، دست به دزدي دراز نكنند، به زنا دامن خود نيالايند، از دروغ، زبان خود را چركين نسازند، به غيبت و عيب جويي از ديگران نپردازند، از خودخواهي اجتناب كنند، از كينه ورزوي دوري جويند و در آخر كار آنچه از همه مهم تر است، آنست كه از جهل وناداني بپرهيزند و به گوهر علم و دانش نفس خود را بيارايند. بودا هر چند منكر وجود الوهيت نيست، در سخنان خود از باري تعالي و معرفت او سخني به ميان نياورده است (حکمت، 1377: 2608).
جمعيت عشايري كشور بیشترین پیروان بودایی را به خود اختصاص داده است. حدود نيمي از آنان در منطقه چيتاگنگ كوهستاني زندگي می کنند و نيم ديگر در سراسر كشور ازجمله داكا پايتخت بنگلادش حضور داشته و داراي مراكزي هستند. گفته مي شود كه در مناطق راجشاهي، سيلهت، ميمنسينگ تعدادپيروان بوديسم بيش از ساير مناطق مي باشند.
تعداد بودايي هاي اين كشور بيش از يك ميليون نفر است. زبان مذهبي بودايي ها، « پالي » است. گرچه هر يك از اقوام داراي گويش خاصي هستند، تحصيل گردكان آنان به زبان بنگالي گفتگو مي كنند. معمولاً آن ها به طور متشكل و منسجم در اطراف معابد زندگي مي كنند و سازمان هاي گوناگونانی با نام های مختلف دارند.
هيئت مديره ستاد امور ديني وخدمات رفاهي بودايي ها در واقع با نام تشكيلات رسمي دولتي بوده و بر فعاليت هاي آنان نظارت داشته و از آنان پشتيباني مي كند.
گفتني است كه هيات مديره ستاد فوق را دولت بنگلادش در 17 ژوئيه 2002 م تشكيل داد و مشرف حسين شاه جهان وزير مشاور در امور مذهب بنگلادش، رئيس و دكتر شوكومل بروا استاد بخش زبان وادبيات پالي دانشگاه داكا معاون رئيس هیئت مدیره شدند. هيئت مديره فوق داراي 5 عضو ديگر مي باشد و دوره خدمت آن ها سه سال است (روزنامه جوگانتر 17 ژوئيه 2002 م ).