رشد جمعیت در فرانسه
۱. نرخ رشد جمعیت فعلی و روندهای گذشته
نرخ رشد جمعیت فرانسه در سال ۲۰۲۴ به ۰.۳% رسیده است که نشان‌دهنده یک رشد متوسط در مقایسه با سایر کشورهای اروپایی است. این نرخ در مقایسه با دهه‌های گذشته تغییر چندانی نکرده است. در سال ۲۰۰۰، نرخ رشد جمعیت ۰.۷% بود که تا سال ۲۰۱۰ به ۰.۵% کاهش یافت.
جمعیت کنونی فرانسه در سال ۲۰۲۴ به ۶۸,۳۲۱,۰۰۰ نفر رسیده است. این رقم در مقایسه با سال ۲۰۱۴ که جمعیت ۶۶,۳۱۲,۰۰۰ نفر بود، افزایش ۳% را نشان می‌دهد. این رشد در مقایسه با کشورهای همسایه مانند آلمان (با رشد ۱.۸% در همین دوره) قابل‌توجه است.
سرعت رشد جمعیت فرانسه نسبتاً ثابت بوده است. در دوره ۲۰۰۰-۲۰۱۰، متوسط رشد سالانه ۰.۶% بود، درحالی‌که در دهه ۲۰۱۰-۲۰۲۰ این رقم به ۰.۴% کاهش یافت. این ثبات نسبی، فرانسه را از بسیاری از کشورهای اروپایی که با کاهش شدید جمعیت مواجه هستند، متمایز می‌کند.
۲. عوامل مؤثر بر رشد جمعیت
- نرخ زادوولد
نرخ باروری کل در فرانسه در سال ۲۰۲۴ به ۱.۸۳ فرزند برای هر زن رسیده است که یکی از بالاترین نرخ‌ها در اتحادیه اروپا است. این رقم در مقایسه با سال ۲۰۱۰ که ۲.۰۳ بود، کاهش‌یافته اما همچنان بالاتر از میانگین اتحادیه اروپا (۱.۵۳ در سال ۲۰۲۴) است. نرخ تولد خام در سال ۲۰۲۴ به ۱۰.۹ تولد در هر ۱۰۰۰ نفر رسیده است.
- نرخ مرگ‌ومیر
نرخ مرگ‌ومیر خام در فرانسه در سال ۲۰۲۴ به ۹.۳ مرگ در هر ۱۰۰۰ نفر رسیده است. این رقم نسبت به سال ۲۰۱۰ که ۸.۵ بود، افزایش‌یافته است. افزایش امید به زندگی (۸۳.۱ سال در سال ۲۰۲۴) و پیر شدن تدریجی جمعیت از دلایل اصلی این افزایش هستند.
- مهاجرت
مهاجرت نقش مهمی در رشد جمعیت فرانسه داشته است. در سال ۲۰۲۴، خالص مهاجرت مثبت ۵۷,۰۰۰ نفر بوده است. این رقم در مقایسه با سال ۲۰۱۰ که خالص مهاجرت ۳۹,۰۰۰ نفر بود، افزایش‌یافته است. اکثر مهاجران از کشورهای شمال آفریقا، اروپای شرقی و آسیا هستند.
۳. سیاست‌های جمعیتی دولت و تأثیر آنها
۱. کمک‌های مالی خانواده: در سال ۲۰۲۴، دولت یارانه ماهانه ۱۸۴ یورو برای خانواده‌های دارای دو فرزند و ۴۲۰ یورو برای خانواده‌های دارای سه فرزند پرداخت می‌کند.
۲. مرخصی والدین: مرخصی زایمان ۱۶ هفته‌ای برای مادران و ۲۸ روز برای پدران با حقوق کامل.
۳. مراقبت از کودک: یارانه‌های قابل‌توجه برای مراقبت از کودک، از جمله پوشش ۸۵% هزینه‌های مهدکودک برای خانواده‌های کم‌درآمد.
۴. مالیات: سیستم مالیاتی که به تعداد فرزندان بیشتر و خانواده‌های بزرگ‌تر تشویق می‌کند؛ با کاهش مالیات برای هر فرزند اضافی.
۵. سیاست‌های مهاجرتی: برنامه‌های ادغام مهاجران و جذب نیروی کار ماهر. در سال ۲۰۲۴، ۲۷۵,۰۰۰ اجازه اقامت صادر شده است.
تأثیر این سیاست‌ها قابل‌توجه بوده است. نرخ باروری فرانسه همچنان یکی از بالاترین‌ها در اروپا است، هرچند در سال‌های اخیر کاهش‌یافته است. همچنین، این سیاست‌ها به کاهش فقر کودکان کمک کرده است، به‌طوری‌که نرخ فقر کودکان در فرانسه (۱۵.۲% در سال ۲۰۲۴) پایین‌تر از میانگین اتحادیه اروپا (۱۹.۴%) است.
۴. پیش‌بینی‌های رشد جمعیت برای آینده و چالش‌های احتمالی
بر اساس پیش‌بینی‌های مؤسسه ملی آمار و مطالعات اقتصادی فرانسه (INSEE)، جمعیت این کشور تا سال ۲۰۵۰ به حدود ۷۲.۵ میلیون نفر خواهد رسید که نشان‌دهنده رشد ۶.۱% طی ۲۶ سال آینده است. این پیش‌بینی‌ها چالش‌ها و فرصت‌های زیر را برجسته می‌کند:
** پیری جمعیت: تا سال ۲۰۵۰، ۲۷.۲% جمعیت فرانسه بالای ۶۵ سال خواهند بود، در مقایسه با ۲۰.۵% در سال ۲۰۲۴. این امر فشار زیادی بر سیستم بازنشستگی و خدمات درمانی وارد خواهد کرد.
**تغییر در نیروی کار: پیش‌بینی می‌شود نسبت جمعیت در سن کار (۱۵-۶۴ سال) از ۶۱.۷% در سال ۲۰۲۴ به ۵۶.۸% در سال ۲۰۵۰ کاهش یابد.
**چالش‌های ادغام: با افزایش تنوع قومی و فرهنگی، فرانسه باید به چالش‌های ادغام مهاجران و نسل‌های دوم و سوم بپردازد.
**فشار بر منابع و محیط‌زیست: افزایش جمعیت می‌تواند فشار بیشتری بر منابع طبیعی و زیرساخت‌های شهری وارد کند. پیش‌بینی می‌شود مصرف انرژی تا سال ۲۰۵۰ حدود ۱۵% افزایش یابد.
** نابرابری‌های منطقه‌ای:
روند تمرکز جمعیت در مناطق شهری بزرگ ادامه خواهد یافت، درحالی‌که مناطق روستایی با کاهش جمعیت مواجه خواهند شد.
نویسنده : نرگس شکوری