کتابخانه های عمومی کوبا
مراکز فرهنگی و کتابخانه‌های عمومی
کوبا نیز همانند دیگر کشورهای جهان از کتابخانه‌های عمومی، تخصصی و دانشگاهی برخوردار می‌باشد، از اولین کتابخانه‌های عمومی که در کوبا تاسیس شدند می‌توان به دوران استعمار اشاره کرد. البته این دوران در کوبا از سال ۱۴۹۲؛ تاریخ کشف جزیره؛ تا ۱۸۹۸؛ سال مداخله نظامی آمریکای شمالی در کوبا و استقلال از استعمار اسپانیا را دربرمی‌گیرد. در این دوران دو کتابخانه عمومی ایجاد شد اولی کتابخانه عمومی «اجتماع اقتصادی دوستان کشور» نام داشت که در سال ۱۷۹۳ تاسیس شد. دومین کتابخانه عمومی در شهر ماتانزاس کوبا و در سال ۱۸۵۳ راه‌اندازی گردید. سومین کتابخانه عمومی، کتابخانه شهرداری سانتیاگوی کوبا می‌باشد که در سال ۱۸۹۹، یعنی یک سال پس از مداخله نظامی آمریکای شمالی در کوبا، افتتاح شد. این سه کتابخانه نقش مهمی در فرهنگ محلی و ملی کوبا ایفا نمودند و پیشینیه تاریخی کتابخانه عمومی در کوبا بشمار می‌آیند، در این رابطه، کتابخانه اجتماع اقتصادی دوستان کشور از آنجایی که اولین کتابخانه عمومی کشور محسوب می‌شود و مدت زمان بیشتری در دوران استعمار و جمهوری و با حمایت افراد و سازمان‌های خصوصی و از حمایت دولتی در دوران جمهوری برخوردار بود از نقش مهم‌تری در کوبا داشته است.[۱]
از طرف دیگر، شخصیت‌های برجسته علمی و روشنفکران کوبا، در قرن نوزدهم، کتابخانه‌های خصوصی مهمی را تاسیس کردند و توسعه دادند. از جمله می‌توان از کتابخانه‌های فرانسیسکو د آرانگو ای پارنیو، نیکلاس کالبو ای او فاریل، آنتونیو باچی پر ای مورالس، دومینگو دل مونته، بیدال مورالس ای مورالس، خوزه سیلبریو خورین، نستور پونسه د لئون، دومینگو فیگرولا کانه دا، را نام برد. این مجموعه‌ها شامل کتاب‌هایی بودند که توسط انتشاراتی‌های برجسته اروپایی، آمریکای شمالی و کوبایی با ظاهری شکیل و هنرمندانه به چاپ رسیده بودند. علاقه به کتابخوانی در میان طبقات مختلف اجتماعی در پایان قرن نوزدهم مشاهده می‌شد. در طی سه دهه آخر قرن نوزدهم، با پدید آمدن اجتماعات فرهنگی و تفریحی، ایجاد کتابخانه‌های عمومی با منابع اندک راه‌اندازی می‌شود. به این ترتیب، با پایان قرن نوزدهم، یک اجماع کلی مبنی بر نیاز به توسعه کتابخانه‌ها به‌عنوان بارزترین نماد فرهنگ علمی و ادبی است، که در هر جامعه‌ای وجود دارد.[۲]
یکی از مهم‌ترین کتابخانه‌های کوبا، کتابخانه ملی خوزه مارتی می‌باشد که تاسیس آن به سال ۱۹۰۱ برمی‌گردد که البته عدم وجود یک کتابخانه ملی تا این تاریخ، بیانگر عدم وجود یک دولت ملی و شرایط استعماری کوبا می‌باشد.کتابخانه ملی کوبا در روز ۱۸ اکتبر سال ۱۹۰۱ تاسیس گردید و دارای آرشیوی از ۱۰۹۹۱ جلد کتاب است، سالن‌های آن عبارت‌اند از: سالن عمومی، سالن مرجع، سالن کودک و نوجوان، سالن هنر و ادبیات، سالن کتاب‌های کمیاب و نفیس، سالن کنترل کاربران، سالن جستجوی اینترنتی، سالن نشریات، در ضمن دارای دو سالن مهم نیز می‌باشد که عبارت‌اند از: سالن لئونور پرز کابررا [i] و سالن فرانک امیلیو [ii]: این سالن ویژه نابینایان و کم بینایان است، در این کتابخانه فعالیت‌های فرهنگی از جمله نشست ادبی نیز برگزار می‌شود و در ضمن آثار هنری و ادبی در سالن هنر و ادبیات به نمایش عموم گذاشته می‌شود. این کتابخانه برنامه‌های ویژه‌ای برای افراد در سنین مختلف نیز ارائه می‌دهد، برای مثال برنامه‌ایی با عنوان جوانی ابدی (Eterna Juventud) که این برنامه ویژه افراد میانسال است که شامل کتابخوانی، موسیقی و آوازخوانی می‌باشد. و همین‌طور برنامه تک‌خوانی، گفت‌وگوهای دوستانه، همایش‌هایی با جوانان نیز برگزار می‌شود. در ضمن آثار هنری شامل نقاشی و صنایع دستی هنرمندان نیز به نمایش گذاشته می‌شود، در این کتابخانه فعالیت‌های کودکانه از جمله بازی‌های دسته‌جمعی و تئاترهای کودکانه نیز برگزار می‌شود، لازم به ذکر است که نام کتابخانه ملی کوبا در سال ۱۹۴۹ با پیشنهاد دن فرناندو اورتیز (Fernando Ortiz) ، نام قهرمان ملی کوبا، خوزه مارتی، نام گرفت.[۳]
پس از پیروزی انقلاب، کوبا مجموعه‌ای از راهکارها و اقداماتی را برای ارتقا سطح فرهنگی جامعه توسعه داد، این تلاش‌ها در سال ۱۹۶۱، با کمپین سوادآموزی آغاز شد، از پایتخت کشور تا مکان‌های بسیار دورافتاده، پروژه انقلابی مبارزه با بیسوادی آغاز شد و سعی گردید تا پیشرفت آموزشی قابل توجهی در جامعه کوبا مشاهده شود. در پی آغاز این موج تغییرات و اصلاحات اجتماعی، کتابخانه‌های عمومی جایگاه مهم و اساسی را اشغال نموده است. چندی بعد، و در یک مبارزه جدید برای آموزش ملت، "برنامه ملی کتابخوانی" آغاز شد که با دیگر راهکارهای پیشنهادی و با مشارکت سازمان‌ها و موسسات فرهنگی به ترویج کتابخوانی در کوبا پرداختند، به همین منظور سیستم ملی کتابخانه‌های عمومی با رهبری کتابخانه ملی خوزه مارتی از همان ابتدای پیروزی انقلاب به‌طور فعالانه‌ای جهت ارائه و امانت‌دهی سرویس‌های کتابخانه‌ای به ملت اقدام نمودند، راهکارهایی که تاکنون و با مشارکت تمامی کتابخانه‌های عمومی و با همکاری موسسات فرهنگی ادامه یافته و در بالا بردن سطح فرهنگی مردم کوبا و سطح با سوادی و کتابخوانی آن‌ها نقش بسیار موثری ایفا نموده‌اند. اکنون این شبکه کتابخانه‌ای در کوبا شامل ۴۱۲ کتابخانه عمومی که در سراسر کوبا قرار گرفته‌اند، همچنان فعالانه توسعه می‌یابد.[۴]
تمامی این کتابخانه‌ها ساختاری مشابه دارند و از سالن‌های متعددی تشکیل شده‌اند، از جمله سالن کتاب کودک و نوجوان، سالن بزرگسالان، سالن عمومی و دیگر موارد را می‌توان در ساختمان اکثر کتابخانه‌های عمومی مشاهده نمود. با توجه به اهمیت کتاب و کتابخانه‌ها در کوبا، روز ۷ ژوئن به‌عنوان روز کتابداری کوبا شناخته شده است و هر ساله در این روز به‌مناسبت بزرگداشت آنتونیو باچیلر [iv] روز کتابداری کوبا جشن برگزار می‌شود.[۵]
نیز نگاه کنید
- کتابخانه های عمومی تونس
- کتابخانه های عمومی سنگال
- کتابخانه های عمومی ژاپن
- کتابخانه های عمومی کانادا
- کتابخانه های عمومی چین
- کتابخانه های عمومی مصر
پاورقی
[i]: Leonor Perez Cabrera (Leonor Antonia de la Concepcion Micaela Perez Cabrera . او مادر خوزه مارتی است. (۱۸۲۸-۱۹۰۷)
[ii]: Frank Emilio (Francisco Emilio Flyn Rodrígue. فرانک امیلیو ( 1921 ‑ 2٠٠1 )، پیانیست کوبایی که در سیزده سالگی بینای یاش را از دست داد.
کتابشناختی
- ↑ Espinosa Fernández, L. (2005). Las Industrias Culturales en Cuba. Su articulación con la Política Cultural, Portal Iberoamericana de Gestión Cultural, P43
- ↑ “ De la Torre, C. (1997). La identidad nacional del cubano. Logros y encrucijadas de un proyecto”. Revista Latinoamericana de Psicología, año/vol. 29, número 002, Bogotá, Colombia, P227
- ↑ De Andueza, J. (2011). Isla de Cuba pintoresca, histórica, política, literaria, mercantil e industrial; recuerdos, apuntes, impresiones de dos épocas. British Library, Historical Print Editions, P78
- ↑ De Andueza, J. (2011). Isla de Cuba pintoresca, histórica, política, literaria, mercantil e industrial; recuerdos, apuntes, impresiones de dos épocas. British Library, Historical Print Editions, P160
- ↑ حق‌روستا، مریم. (1397). جامعه و فرهنگ کوبا. تهران:موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتت بین المللی الهدی، ص201-205.