دوازده حیوان نمادین در چین
مردم چین یک رسم سنتی دارند ، وقتی بچهای به دنیا میآید، از یک حیوان به عنوان نماد برای او استفاده میکنند. این سنت را «شو شیانگ» یا «شِنگ شیائو» میگویند و از روش سنتی خاصی برای احتساب سن و شمارش سالها استفاده میشود.
مردم چین باستان(←تاریخ دوران باستان چین) برای شمارش سالها، از عنوان امپراطور وقت و روش «گَنجی» استفاده میکردند. روش محاسبهی سال «گَنجی» به سال 841 پیش از میلاد بر میگردد که تا به امروز مورد استفاده است. «گَنجی» از «گَن» و «جی» تشکیل شده است. «گَن» به معنی «ساقهی آسمان» از ده کاراکتر چینی تشکیل میشود که عبارتند از: «جیا، ای، بینگ، دینگ، وو، جی، گِنگ، شین، رِن و گویی». واژهی «جی» به معنی «شاخهی زمین» است و از دوازده کاراکتر تشکیل شده که عبارتند از: «زه، چُو، یین، ماو، چِن، سی، وو، وی، شِن، یُو، شو و خَی». اگر ده کاراکتر ساقهی آسمانی را با دوازده شاخهی زمینی به ترتیب متناسب کنیم، شصت ردیف ترکیبی به دست میآید، مانند: «جیا زه»، «ایچُو»، «بینگ ما» و.... این شصت ردیف چرخشی هستند و هر شصت سال را یک «جیازه» میگویند. برای نمونه، سال 2001 میلادی، مطابق با سال «شینسی» و سال 2002 میلادی، مطابق با سال «رِن وو» به تقویم کشاورزی چین است؛ پس از شصت سال، دوباره سال 2061، با سا ل«شینسی» و سال 2062، با «رن وو» مطابقت میکند. از زمان سلسلهی «خَن» (←سلسله ی خن) شرقی (25 ـ220 م)، مردم چین شروع به استفاده از دوازده حیوان برای تطبیق با دوازده شاخهی زمینی کردند که این دوازده حیوان عبارتند از «موش، گاو، ببر، خرگوش، اژدها (←افسانهی اژدها در فرهنگ چین)، مار، اسب، گوسفند، میمون، خروس، سگ و خوک». این دوازده حیوان دوازده «شِنگشیائو (Shengxiao)» یا دوازده «شوشیانگ (Shuxiang)» نام دارند. دوازده شاخهی زمینی با دوازده حیوان به این شکل تطبیق میکنند: «زه ـ موش»، «چُو ـگاو»، «یین ـ ببر»، «ماو ـ خرگوش»، «چِن ـ اژدها»، «سی ـ مار»، «وو ـ اسب»، «وی ـ گوسفند»، «شِن ـ میمون»، «یو ـ خروس»، «شو ـ سگ»، «هَی ـ خوک»؛ یعنی سال «زه» سال موش است، سال «چُو» سال گاو و سال «یین» سال ببر است... از این رو، هر کس که به دنیا میآمد یک حیوان به عنوان سمبل سال تولد او محسوب میشد. لذا، کسی که در سال «زه» به دنیا میآید، به موش تعلق دارد و اگر در سال «چُو» به دنیا بیاید، به گاو تعلق دارد و اگر در سال «یین» به دنیا بیاید، به ببر تعلق میگیرد. (idb: 31-35)
امروزه، مردم چین برای شمارش سالها و محاسبهی سن افراد، از تقویم میلادی و «شوشیانگ» (سال حیوان) استفاده میکنند و از روی حیوانِ سال تولد هر کس میتوان سن و سال تولد او را محاسبه کرد[۱].[۲]
نیز نگاه کنید به فرهنگ عمومی در چین؛ آداب و رسوم عامیانهی مردم چین؛ افسانهی اژدها در فرهنگ چین؛ جشن قایقرانی اژدها در چین