نقاشی لبنان
نقاشي: نقاشي‌هاي ديواري برجاي مانده در برخي كليساها و ديرهاي قديمي در مناطق مختلف لبنان نشان از ريشه‌هاي تاريخي اين هنر در لبنان دارد. نقاشي‌هاي ديواري كليساها بيشتر مربوط به موضوعات ديني و چهره قديسين و نيز چهره‌پردازي از عيسي مسيح و مريم عذراست (ابورزق و ديگران، 2004،4، البستاني، 1969، 1، 149)
نقاشي معاصر لبنان اما از اواخر قرن نوزدهم و اوائل قرن بيستم ظهور كرد كه گروهي از هنرمندان براي فراگيري نقاشي مدرن به اروپا رفتند و پس از آن كه يكي پس از ديگري به لبنان بازگشتند با فعاليت‌هاي هنري و آثاري كه پديد آوردند آغازگر روند هنر تجسمي در اين سرزمين شدند. آنان با به كارگيري شيوه‌هاي علمي در هنر نقاشي موفق شدند اين هنر را از دايره تفنن و سرگرمي به مسير حرفه‌اي و تخصصي هدايت كنند. (ابورزق و ديگران ، 9) از جمله چهره‌هاي بارز هنري اين دوره كه سرآغاز جنبش هنرهاي نوين تجسمي در لبنان بود، داوود القرم (1930 – 1852)، حبيب سرور (1938 – 1860) و خليل الصليبي (1970 – 1875) شايسته ذكرند. داوود القرم بيشتر به چهره‌پردازي شخصيت‌هاي سياسي اجتماعي، حبيب سرور به مظاهر حيات مردم لبنان و خليل الصليبي كه رويكردي كلاسيك داشت به موضوعات متنوع مي‌پرداخت.*
پس از پايان جنگ جهاني اول فضاي مناسبتري براي حوزه هنرهاي تجسمي ايجاد شد و نسل جديدي از هنرمندان كه از دانش هنري پيشگامان، هنر نقاشي را فراگرفته بودند، راه آنان را ادامه دادند و مسير بالندگي اين هنر را هموار كردند. مرحله شكوفايي هنر نقاشي از دهه‌هاي چهل و پنجاه قرن گذشته آغاز شد. تأسيس آكادمي هنرهاي زيبا كه در سال 1943 ازسوي دولت لبنان به رسميت شناخته شد، تحولي در مسير اين شكوفايي بود. ده سال بعد تأسيس انجمن لبناني هنرمندان نقاش و مجسمه‌ساز و كنده‌كاري، نقطه عطف ديگري در روندبالندگي هنرهاي تجسمي بود. شمار زيادي از هنرمندان تجسمي از جمله هنرمندان نقاش، طي اين سالها با خلق آثاري ماندگار در مسير تكامل آن سهيم بودند. قيصر الجميل که آموزش‌هاي آكادميك او در تربيت نسل بعدي مؤثر و خود از بنيادگذاران آكادمي هنرهاي زيبا بود، در زمره آنان قرار دارد. عمرالانسي از شاگردان خليل الصليبي بود و با استعداد فوق‌العاده خود تأثيري عميق بر اين مرحله از جنبش هنري لبنان داشت. مصطفي فروخ به عنوان هنرمندي پژوهشگر از اركان جنبش هنري معاصر لبنان بود . صليبا الدويهي چهره‌پرداز انسان و طبيعت از ديگر هنرمندان تأثيرگذار اين مرحله بود كه پس از فراگيري هنر نقاشي نزد حبيب سرور، به فرانسه رفت و در اين رشته تخصص گرفت. الدويهي در سال 1950 به آمريكا مهاجرت كرد و تا سالهاي پايان زندگي به فعاليت و خلق آثار هنري ادامه داد. تعدادي از تابلوهاي نقاشي او در موزه‌هاي آمريكا، انگيس و فرانسه نگهداري مي‌شود (ابورزق و ديگران ، 30 تا 36)
پس از تأسيس آكادمي لبناني هنرهاي زيبا، تأسيس دانشكده هنرهاي زيبا در دانشگاه آمريكايي بيروت در سال 1954 و اهتمام دولت به حوزه هنر، نقطه عطف ديگري در مسير پويايي هنرهاي تجسمي بود. سالهاي دهه‌ي شصت و نيمه اول دهه هفتاد را مي‌توان از مقاطع پررونق هنرهاي تجسمي به ويژه نقاشي بشمار آورد. تأسيس مراكز آموزشي آكادميك، كانون‌هاي هنري، حضور منتقدان هنري و نيز نمايشگاه‌هاي متعدد طي اين سالها، در رشد علمي و توسعه اين هنرها نقش بسزا داشت. هنرمندان صاحب سبك اين سالها نيز با خلق آثار هنري مبتني بر رويكردهاي علمي و هنري مدرن، بيشترين سهم را در اين خصوص داشتند. پل گيراگوسيان از جمله هنرمندان نقاش اين كشور در نيمه دوم قرن گذشته است كه در زمره بارزترين هنرمندان تجسمي لبنان و جهان عرب بشمار مي‌رود. (باشا، 2010،701). آثار نقاشي گيراگوسيان همواره مورد استقبال محافل هنري و علاقمندان به هنر نقاشي در لبنان و ديگر كشورهاي عرب قرار داشته است. او تلاشهاي بسياري را براي تأسيس موزه هنرهاي معاصر صورت داد كه پيش از تحقق آن درگذشت. از ديگر هنرمندان تجسمي و نقاشي اين دوران، مي‌توان از هلن خال، سمير ثابت، فريد عواد، ايلي كنعان، رفيق شرف و الياس ابورزق نام برد.
با آغاز جنگ در سال 1975، هنرهاي تجسمي به مرحله‌اي از ركود وارد شد كه تا سالها ادامه يافت. در اين مرحله بسياري از هنرمندان لبنان را ترك كردند و فعاليت‌هاي هنري به حداقل كاهش يافت و تعدادي از آنان كه در كشور ماندند، فعاليت‌هاي محدودهنري خود را با فراز و نشيب ادامه دادند.
با خاموش شدن شعله‌هاي جنگ، جنبش هنري دوره جديدي را آغاز كرد كه با سالهاي پيش از جنگ تفاوت داشت؛ به ويژه نسل جديدي از هنرمندان در اين كشور ظهور كردند كه رويكردهاي نوين متأثر از هنر مدرن جهاني بر آثار آنان غلبه داشت. (ابورزق ودیگران، 117) . توني شكر، و ليد رعد، نادين توما، خليل جريح، عماد عيسي، وليد صادق، اكرم زعتري، ربيع مروه و جلال توفيق در شمار هنرمندان تجسمي دهه‌هاي اخير لبنان قرار دارند كه با اثرپذيري از سبكهاي امپرسيونيسم، اكسپرسيونيسم، فوتوريسم و كوبيسم، آثار هنري خود را خلق مي‌كنند.
*سليم، حسين احمد : www.forums.fonon.net
* www.forums.fonon.net