بودیسم در افغانستان
دره بامیان طی قرن اول میلادی، یکی
از مراکز مهم گسترش بودیسم بود. بامیان در آن زمان بخشی از
امپراتوری کوشانی (۲۲۰-۴۰ میلادی) و تحت تأثیر فرهنگ و
مذهب بودائی بود.کوشانی‌ها اصولا جزء قبایل «ستی» بودند و
در منطقه‌ای به امتداد کاشغر تا شمال دریای (رود) بلخ به‌سر
می‌بردند... و تا سال ۴۲۵ میلادی، در جنوب هندوکش به
فرمانروایی خود ادامه دادند.
«بودسیم در قرن سوم پیش از میلاد، توسط راهبان بودائی به
نواحی جنوب هندوکش عرضه شده بود. با توجه به سکه‌های قدیمی
پیداشده در بامیان، نقاشی‌های روی دیوارهای معابد و اطراف
تندیس‌های بودا، نقاشی‌های به‌جامانده از زمان آخرین شاهان
کوشانی و همچنین شکل فیزیکی تندیس‌ها، می‌توان چنین نتیجه
گرفت که ساکنان این منطقه حدود ۲۳۰۰ سال پیش دارای همان
ترکیب فیزیکی صورت بوده‌اند که هزاره‌های امروز هستند. یفتلی‌ها
(۵۶۶- ۴۲۵ میلادی)، جانشینان امپراتوری کوشانی نیز به قبایل
ستی با همان ترکیب فیزیکی و چهره تعلق داشتند. تأثیر یفتلی‌ها را
تا زمان پیدایش کلمات ترکی در هزارگی می‌توان دنبال کرد: البیرونی
ردپای یفتلی‌ها را تا ترک‌های تبت بازمی‌گرداند. بنابراین، مدت‌ها
پیش از ظهور مغول‌ها، ساکنان هزاره‌جات امروز در معرض تأثیرات
اقوام قدیمی‌تر و ترک‌زبان با ویژگی‌های فیزیکی شبیه مغول‌ها قرار
گرفتند».۱ احتمال داده می‌شود که اجداد هزاره‌ها در دوران قدیم از
حدود تبت و جنوب چین به طرف افغانستان آمده باشند.
۱ سید عسکر موسوی؛ هزاره‌های افغانستان؛ ص ۶۷ تا ۷۰.
12)
۹۱
----------