قوم قرقیز افغانستان
قرقیزها، پس از ازبک‌ها و ترکمن‌ها، قرقیزها سومین قوم ترک‌تبار
افغانستان هستند و در شمال شرقی افغانستان در کوه‌های پامیر و
تنگه واخان زندگی می‌کردند و بیشتر به پرورش دام (گوسفند و
گاو کوهاندار) می‌پردازند؛ پیش‌ترها نیز به گله‌داری و بیابان‌گردی
اشتغال داشته و صاحب رمه‌های بزرگ بوده‌اند.
----------
قرقیزها که تبار ترکی- مغولی دارند؛ قبلا مردم بومی دولت
قره‌خانی بودند و در لوای آن می‌زیستند. روس‌ها در سال ۱۸۶۲،
نیروهای خود را در پایتخت ازبکستان مستقر کردند و طی چهارده
سال درگیری، مناطق اطراف از جمله مناطق قرقیزنشین را به
تصرف و کنترل خود درآوردند. با آمدن روس‌ها، عده‌ای از قرقیزها
مهاجرت کرده به طرف افغانستان و پامیر رفتند. اقدام روسیه برای
سربازگیری از مردم آسیای مرکزی، سبب مهاجرت عده دیگری از
قرقیزها شد؛ ولی این‌بار بیشتر به طرف چین رفتند. قرقیزها عمدتا
به دو قبیله تی‌پت وکسک تعلق دارند. قرقیزها حنفی‌مذهب‌اند و
زبانشان قرقیزی از گویش‌های گروه زبان قپچاقی است.
با حمله نظامی اتحاد شوروی به افغانستان، عده‌ای از مردم قرقیز
از مساکن خود رانده شده و در جاهای دیگر مهاجر و آواره شدند.