مهاجرت به روسیه
روسیه مهاجرت اساسی رو به شرق را قبل از سال 1917 و پس از پایان جنگ جهانی دوم در سال 1945، بخصوص در جنوب و شرق سیبری تجربه کرد. این چنین مهاجرتی به شدت توسط حکومت اتحادیه شوروی که قصد ساختن مراکز صنعتی در شرق کوه‌های اورال، بعد از جنگ را داشت، مورد تشویق و تقویت قرار گرفته بود. در سال‌های اخیر، این مهاجرت با ترک کردن شمال سیبری و شرق روسیه به سمت روسیه‌ی اروپایی توسط شهروندان آن‌ها، معکوس شده است. همچنین در طول دوره‌ی اتحادیه‌ی شوروی، هزاران گروه قومی روسی به دیگر جماهیر اتحادیه‌ای مهاجرت کردند. این جریان از نیمه‌ی سال 1970 شروع به معکوس شدن کرد، و فروپاشی اتحادیه‌ی روسیه در سال 1991 منجر به بازگشت تعداد باز هم بیشتری از گروه‌های قومی روس به فدراسیون روسیه، شد. جنوب شرقی روسیه (از شمال قفقاز تا جنوب شرقی سیبری)، مسکو و سن پترزبورگ، مقصد اصلی برای مهاجرین شده بودند. ملیت‌های خارجی مثل چینی‌ها، در تعداد به نسبت کمتری، به سمت شرق روسیه و شهرهای بزرگ مهاجرت کردند. این مهاجرت‌ها برای جبران کاهش سراسری جمعیت روسیه ناکافی بودند.
ریاست سرویس فدرال مهاجرت به اجرای دستور ولادیمیر پوتین مبنی بر تبدیل روسیه به کشوری جالب برای کارگران خارجی پرداخته‌اند. رئیس جمهور پوتین به این نکته توجه جلب کرد که
“جمعیت مستعد به کار روسیه به سرعت کاهش می‌یابد که این امر در آینده نزدیک بر رشد اقتصادی و امکان اجرای تعهدات اجتماعی اثر بسیار منفی خواهد گذاشت”.
رئیس جمهور هدف ایجاد هرچه سریع‌تر شرایط بهتر برای جلب افرادی که بتوانند در توسعه روسیه سهم مثبتی ایفا کنند، را مطرح کرد. در هر حال، ریاست سرویس فدرال مهاجرت مایل است پایگاه حقوقی سیاست مهاجرتی جاری را تکمیل کند. قانون “ تابعیت” و “اقامت اتباع خارجی در فدراسیون روسیه” مورد بازنگری قرار دهد. مطابق آن هر کارگر مهاجری که وارد روسیه شد، باید به ثبت رسمی برسد و کسی نمی‌تواند به او جواب رد بدهد[۱].
در سال 2012 دولت روسیه مصوبه 654 درباره مقررات ثبت مهاجران در روسیه را منتشر کرد که این سند اساسی در زمینه اجرای قانون فدرال درباره ثبت مهاجرتی می‌باشد. نکته مهم در این سند شامل حال خارجیانی که برای کار می‌آیند و نیز گردشگران سازمان نیافته خواهد شد. آن‌ها از این به بعد می‌توانند در خاک روسیه یک هفته (به جای سه روز) بدون ثبت در سازمان‌های مربوطه محلی اقامت داشته باشند در حالی که متخصصین درجه بالا می‌توانند سه ماه بدون ثبت رسمی در خاک روسیه کار کنند. مطابق با مقررات جدید، این افراد و اعضای خانواده‌های آن‌ها موظف نیستند تا گذشت 3 ماه از زمان ورود به خاک فدراسیون روسیه مشغول ثبت رسمی خود شوند. اگر در خاک روسیه شغل عوض کرده و در محل جدید کمتر از یک ماه کار کرده باشند، نباید دوباره ثبت شوند (یعنی ضرورت ثبت بعد از گذشت یک ماه از زمان تغییر محل کار فراهم می‌شود). در همه موارد دیگر باید ظرف مدت 7 روز به ثبت برسند. این امر در عمل بدان معنی است که این گونه متخصصین باید ظرف مدت 100 روز از روز ورود به خاک فدراسیون روسیه به ثبت برسند که در صورت جابجایی در داخل روسیه این مدت برابر 40 روز است.
برای متخصصین با تخصص پایین‌تر (که اغلب از جامعه مشترک المنافع می‌آیند) نیز تسهیلات پیش‌بینی شده است. این گروه قبلاً مجبور بودند تا سه روز بعد از ورود به روسیه سرویس فدرال مهاجرت را از حضور خود در خاک روسیه مطلع کنند ولی در مقررات جدید این مدت تا 7 روز افزایش یافته است. به گزارش کمیته دولتی آمار، در سال 2010 تنها از کشورهایی که با روسیه رژیم روادید دارند، 4.4 میلیون نفر وارد روسیه شدند. قواعد جدید شامل حال گردشگران «غیر منظم» نیز می‌شود. این افراد با ویزای توریستی آمده ولی در هتل‌ها زندگی می‌کنند. آن‌ها هم باید به سرویس مهاجرت مراجعه کنند. ولی در میان گردشگران واقعی چنین افرادی کم هستند زیرا 90% آن‌ها در هتل زندگی می‌کنند. نحوه جدید حذف فرد خارجی از ثبت در محل اقامت نیز شایان ذکر است. طبق مقررات گذشته، هنگامی که فرد خارجی به شهر دیگر در خاک روسیه منتقل می‌شد، طرف میزبان بایستی برگ مخصوص اطلاعیه ورود وی به خاک روسیه را پر کرده و با ذکر تاریخ رسیدن به محل جدید کار به سرویس مهاجرت ارسال نماید. ولی از این به بعد چنین چیزی لازم نخواهد شد. سرویس فدرال مهاجرت بعد از دریافت اطلاعات درباره محل جدید اقامت فرد خارجی در خاک روسیه یا خروج وی از سرزمین فدراسیون روسیه از ارگان‌های نظارت مرزبانی، افراد خارج شده را به صورت اتوماتیک از ثبت خود حذف خواهد کرد. مقررات جدید آزادتر شده و هدف آن، مشروعیت بخشیدن به اقامت مهاجران در روسیه و کاهش فساد مالی در این زمینه است. نیکلای کوردیوموف رئیس شورای اتحادیه بین المللی مهاجرت کاری گفت: «مهاجران معمولاً از مقررات ثبت اطلاع کافی ندارند. سه روز برای درک همه خواست‌های قوانین روسیه کافی نیست. به همین دلیل آن‌ها مجبورند به واسطه‌ها پول بپردازند. و حالا برای پیدا کردن محل اقامت فرصت بیشتری دارند که در این شرایط استفاده از آدرس‌های خریده شده کمتر خواهد شد». البته با توجه به اینکه تغییرات اصولی برنامه‌ریزی نشده است، افزایش ورود مهاجران به روسیه پیش‌بینی نمی‌شود[۲].
تحلیل گران اقتصادی بر این باورند که بدون کارگران مهاجر خارجی قادر نیست تا رشد اقتصادی و افزایش جمعیتی خود را تامین کند. ویاچسلا وپولتانین گفته است که به دلیل نابسامانی‌های اقتصادی ناشی از فروپاشی شوروی، روسیه سالیانه حدود یک میلیون نفر از جمعیت خود را از دست می‌دهد. از سوی دیگر، جوانان این کشور تمایلی ندارند در بخش های صنعت و تولید، کشاورزی، ساختمان سازی و راه کار کنند. از این رو ما مجبور هستیم از کارگران مهاجر آسیای مرکزی استفاده کنیم. بر اساس آمار رسمی، در حال حاضر در روسیه، کارگران مهاجر خارجی 10 درصد از مجموع تولیدات ناخالص ملی این کشور را به خود اختصاص داده اند که شاخص بالایی به حساب می‌آید. کارفرمایان روسی، به خاطر تمایل نداشتن شهروندان کشورهای آسیای مرکزی به مشروبات الکلی ترجیح می‌دهند این افراد را استخدام کنند و این، برای کارگران مهاجر امتیاز محسوب می‌شود[۳].
دمیتری مدویدیف رئیس جمهور روسیه اعلام نموده کارگران مهاجر هم امید روسیه و هم دردسر آن است. به گزارش نوواستی؛ وی طی گفتگو با خبرنگاران منطقه‌ای گفت این نیروها برای برخی شهرها و بطور اخص شهرهای نسبتاً کوچک که مهاجران می‌توانند بسادگی بازار کار آن‌ها را متلاشی کنند «واقعاً مسئله بزرگی هستند. اما در مورد کل اوضاع باید گفت مهاجران هم امیدبخش هستند و هم مشکل‌زا زیرا از یک طرف باید توازن نیروی کار در کار باشد و از طرف دیگر ما در مناطقی که با کسری نیروی کار مواجه می‌شوند مشکل داریم و این مشکل را نمی‌شود بدون کارگران مهاجر تنظیم کرد. رئیس جمهور گفت از 15 میلیون مهاجری که وارد روسیه شده‌اند فقط 5 میلیون اقامت خود را ثبت کرده‌اند. وی خاطر نشان نمود فقط 3% جنایات در روسیه توسط اتباع بیگانه ارتکاب می‌شود ولی اغلب آن‌ها پرونده‌های جنجالی هستند و به همین دلیل احوالات ضد مهاجران بروز می‌کند. وی در هر حال تأکید نمود که این جنایات باید بدقت بازرسی شود. پوتین نیز در مقاله‌ای در بهمن ماه 1390، نوشت که برای جلوگیری از تبدیل روسیه به فضای خالی، سالانه باید 300 هزار مهاجر وارد کشور شود. او از ضرورت یک سیاست معقول مهاجرتی یاد کرد که در درجه نخست باید معطوف به روس‌های مقیم خارج و کارگران ماهر خارجی و جوانان بااستعداد باشد[۴][۵].
- ↑ روزنامه “ورمیا-نووستی”، (2004 24 نوامبر).
- ↑ http://www.iras.ir/vdchk6nz.23n6qdftt2.html
- ↑ http://tajik.irib.ir/persian/news/world/item/13949
- ↑ http://iraneurasia.ir/fa/20849.2012/02/15
- ↑ کرمی، جهانگیر (1392). جامعه و فرهنگ روسیه. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی، جلد اول، ص 77-152.