سیاست جمعیتی ساحل عاج
به این شمار بسیار مهاجران که تاکنون وارد ساحل عاج شدهاند، همچنین باید تجار لبنانی و سوری (که عموماً برای تجارت به ساحل عاج میآیند) و آسیاییهای دیگر (ویتنامیها و چینیها) و نیز اروپاییها را اضافه کرد. درکل، تعداد بیگانگانی که تابعیت ساحل عاج را بهدست میآورند، حدود 0،6 درصد از کل جمعیت را تشکیل میدهند. شایانذکر است، بر اساس آمار سال 2007، حدود 26400 نفر پناهنده در این کشور وجود دارد که اکثریت آنها از لیبریا، درپی جنگهای داخلی در فاصله سالهای 1989 تا 2004، به این سرزمین مهاجرت کردهاند (World Refugee Survey, 2008). درمجموع، نزدیک به 26.5 درصد از کل جمعیت ساحل عاج را مهاجران تشکیل میدهند. بر اساس سرشماری 2014، تعداد خارجیهای مقیم ساحل عاج، 5490222 نفر بوده است. از این حیث، ساحل عاج دربین کشورهای دنیا کمنظیر است.
لازم به یادآوریست که مهاجرتها، بهویژه پیشاز آغاز بحران سیاسی و نظامی ساحل عاج، عمدتاً بهدلیل پیشرفت اقتصادی نسبتاً سریع آن بوده که شمار زیادی را برای زندگی بهتر، بهسوی این سرزمین کشانده است. طبیعتاً در این میان، تعداد مردهایی که بهمنظور کار در پروژههای عمرانی روانه ساحل عاج میشدند، خیلی بیشتر از زنان بوده و درنتیجه، در فاصله سالهای 1960 تا 1980، با افزایش بیرویه تعداد مردان و درنتیجه بحران در ساختار جمعیتی روبهرو هستیم. نکته دیگر اینکه افزایش سریع تعداد مهاجران به این سرزمین، باعث رشد سریع شهرها و جمعیت آنها شد. در سال 1975، اتباع خارجی، بیشاز 40 درصد جمعیت شهری در ساحل عاج را تشکیل میدادند. بین سالهای 1978 تا 1979 از هر سه خارجی، دو نفرشان بهسمت شهرها مهاجرت میکردند و از این تعداد نیز 41 درصد به ابیجان میآمدند. در این میان، اتباع کشور مالی، بیشترین تعداد کسانی را که به شهرها روی میآوردند تشکیل میداد و یکچهارم از جمعیتشان در ابیجان ساکن میشدند. درعوض بورکیناییها در نواحی کشاورزی و اهالی سنگال و نیجریه، عمدتاً در پایتخت، یعنی شهر یاموسوکرو، اقامت میگزیدند. این ترکیب و الگو تا به امروز تغییر چندانی نکرده است.
اکثریت جمعیت ساحل عاج را جوانان تشکیل میدهند. در سرشماری سال 1998، حدود 43 درصد زیر پانزده سال و تنها 4 درصد از جمعیت، مسن بودند. این میزان در سال 2011 نیز قابلتوجه است؛ بهطوری که در این سال، جمعیت زیر 15 سال کشور، 39.8 درصد کل جمعیت اعلام شده است. برطبق سرشماری 2014، جمعیت زیر 18 سال ساحل عاج، 8170209 نفر بوده است.[1]
همچنین این جمعیت بهشکلی بسیار ناموزون، در سراسر کشور پراکنده است. این پراکندگی، از ناحیهای به ناحیه دیگر و نیز از شهر به روستا متغیر است. درواقع برخلاف ناحیه شمالی، در جنوب، غرب و شرق کشور، افزون بر خارجیها، غیربومیان بسیاری زندگی میکنند که در جستجوی زمینهای قابلکشت برای محصولاتی چون کاکائو و قهوه، مجبور به عزیمت و جابهجایی شدهاند. البته بحران سیاسی و نظامی سال 2002 نیز در تشدید اختلاف جمعیت در شمال و جنوب بیتأثیر نبوده است. از دلایل افزایش بیرویه جمعیت شهرها، باید به مهاجرت روستاییان و بهویژه جوانان جویای کار، اشاره کرد؛ بهطورکلی تراکم نسبی جمعیت در ساحل عاج، 48 نفر در کیلومترمربع است؛ اما استان لاگونها[2] (تالابها)، با مرکزیت ابیجان، بیشترین تراکم جمعیت را دارد. 57 درصد در مناطق روستایی زندگی میکنند و 47 درصد در شهرها.
[1]. http://www.statistiques-mondiales.com
[2]. Lagunes