خط در سوریه
شکل نوشتاری رایج در سوریه، خط و الفبای عربی است که البته بهتر است خط اسلامی نامیده شود؛ زیرا خط عربی پیش از اسلام، نوعی خط نَسْخِ برگرفته از خط «نَبَطی» (Nabati)[5]و الفبای «نیاسینایی» یا «پیشاسینایی» (Proto-Sinaitic) بود و نگارشی ساده، بی نقطه و اعراب و کمکاربرد داشت[6]؛ اما بعد از گسترش اسلام و ورود مستعربه و اقوام دیگر به اسلام و حکومت اسلامی، به سرعت با خطوط دیگر درآمیخت و به کمال رسید.
در سوریه پیش از اسلام نیز شکل و ریشه خط و الفبا به قول منطقیون، مقول به تفصیل است؛ یعنی باتوجه به تمدنهای یکپارچه حاکم برر سوریه و نیز تمدنهای پراکنده ای که به شکل دولتشهرهای مستقل در مناطق مختلف سوریه شکل گرفتهاند، طیفی از انواع خطوط، مورد استفاده بوده است؛ مثل خط و الفبای اوگاریتی، مصری، آرامی (نبطی، تدمری و...)، فنیقی و در ادوار متأخرتر، سریانی (آشوری)، عبری، یونانی و رومی.
در حال حاضر خط و الفبای سریانی (Syriac alphabet) در کلیساهای یعقوبی به عنوان خط زبان مقدس کتاب مقدس، اموزش داده و استفاده میشود که سه گونه متفاوت دارد: مُدوّر یا «استرانگلو» (Esṭrangēlā)، شرقی یا «مدنحایا» ('Maḏnḥāyā') و «سِرطا» (Serṭā) (گونه غربی)؛ بدین شکل:
نام | نویسه | معادل انگلیسی | ||
مدنحایا | مدنحایا | سرتو | ||
Ālep̄ | ā | |||
Bēṯ | b | |||
Gāmal | g | |||
Dālaṯ | d | |||
Hē | h | |||
Waw | w
ū / ō / u / o | |||
Zayn | z | |||
Ḥēṯ | ḥ | |||
Ṭēṯ | ṭ | |||
Yōḏ | y
ī / i | |||
Kāp̄ | k
(kh, x) | |||
Lāmaḏ | l | |||
Mīm | m | |||
Nūn | n | |||
Semkaṯ | s | |||
Ē | ʿ | |||
Pē | p
(ph/ f) | |||
Ṣāḏē | ṣ | |||
Qōp̄ | q | |||
Rēš | r | |||
Šīn | š (sh) | |||
Taw | t
(th, θ) |