موقعیت زبان فارسی در چین معاصر

از دانشنامه ملل
نسخهٔ تاریخ ‏۲ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۲۳:۰۱ توسط Mahdi (بحث | مشارکت‌ها)

موقعیت زبان فارسی در چین معاصر

از اوایل قرن بیستم، با فروپاشی نظام امپراتوری در چین و ایجاد جمهوری چین که همزمان با نهضت مشروطه طلبی در ایران بود، دور تازه­ای از فعالیت ­ها برای آشنایی میان ایران و چین آغاز شد که متأسفانه به دلیل درگیر شدن چین در جنگ ­های داخلی و تجاوز ژاپن به این کشور که سرتاسر نیمه ­ی نخست این قرن را به خود مشغول کرد، این تلاش ­ها راه به جایی نبرد. اما پس از استقرار جمهوری خلق چین در سال1949، و در اواسط دهه ­ی1950ميلادي که رابطه ­ی سیاسی میان ایران و چین به دلیل روی کارآمدن حزب کمونیست در این کشور قطع شده بود، یکی از اساتید تاريخ بخش شرق‌شناسي دانشگاه پكن به نام پروفسور جی شیان ­لین كه خود زبان فارسي را در دانشگاه كمبريج ياد گرفته بود، اولين دوره ­ی آموزش زبان فارسي را با يازده دانشجو در دانشگاه پكن آغاز كرد. در سال1960، از آن يازده نفر تنها 4 نفر مدرك تحصيلي(کارشناسی) خود را در رشته­ ی زبان و ادبيات فارسي اخذ نمودند و در همان دانشگاه تدريس زبان فارسي را پی گرفتند. [۱]

با گسترش روابط سياسي میان ايران و چين در اوايل دهه­ 1970،(آغاز مجدد روابط بین دو کشور در سال 1971میلادی) از همين فارغ‌التحصيلان به عنوان مترجم در سفرهای ديپلماتيك استفاده شد و اين گونه بود كه آموزش زبان فارسی در چين، از ميانه­ ی دهه­ ی 1970و پس از بيست سال تجربه­ ی آموزش مستقل در اين كشور، از حمايت دولت وقت ايران نيز برخوردار شد. پس از انقلاب اسلامي نيز آموزش زبان فارسی در كشورهای مختلف مورد حمايت دولت‌های وقت قرار گرفت و تلاش اساتيد برجسته ­ی كشور همچون آقایان دكتر شهيدی، دكتر ستوده، دكتر دبيرسياقی و ذيبح الله صفا در تشويق و حمايت از ايران‌شناسان و مدرسان زبان فارسی در چين قابل توجه و تقدير بوده است. ترجمه شاهكارهای ادبی زبان فارسی به زبان چينی شامل شاهنامه فردوسی، مثنوی مولوی، بوستان و گلستان سعدی، رباعيات خيام، ديوان حافظ و نگاشتن فرهنگ لغت فارسی به چينی و بالعكس حاصل تلاش‌های اساتيد چينی و حمايت و همكاری اساتيد ايرانی زبان و ادبيات فارسي است. [۲]

حال كه بيش از نيم قرن از آغاز آموزش زبان فارسی به ­صورت آكادميك در چين مي‌گذرد، به نظر مي رسد علاقه و تلاش دولت مردان، زبان‌آموزان و مدرسان در اين كشور، حمايت‌های علاقه‌مندان به فرهنگ و ادب فارسی در بدنه ­ی دولت‌ و مراکز آموزش عالی ايران از طريق رايزنی های فرهنگی و اعزام اساتید مجرب و پيگيری مفاخر علمی و فرهنگی كشورمان، شرايط به گونه‌اي رقم خورده كه آموزش زبان فارسی در چين، برخلاف خیلی از کشورهایی که به صورت سنتی زبان فارسی در دانشگاه­ های آن­ها رواج خوبی داشت و تدریس می­ شد ولی اکنون درحال افول و تنزل است، از وضعيت نسبتا خوب و روبه رشدی برخوردار است. وجود مراكز مختلف آموزش زبان فارسی در دانشگاه‌های پكن، شانگهای و چند دانشگاه ديگر كه اخيرا تفاهم‌نامه‌های همكاری ميان دانشگاه‌های ايرانی و چينی منعقد شده است، در كنار پژوهشگاه فرهنگ ايران در دانشگاه پكن كه از سال 1991 به فعاليت خود مشغول است، آموزش‌های پراكنده و مقطعی زبان فارسی در دانشگاه نظامی لویانگ و دانشگاه راديو و تلويزيون چين، سبب شده تا امروز در بسياری از مراكز دولتی چين از وزارت خارجه و وزارت بازرگانی گرفته تا راديو چين، نيروهايی متخصص و آشنا به زبان فارسی حضور داشته و روابط همه جانبه­ ی دو كشور را تسهيل و تسريع مي‌كنند. وجود مراكز متعدد ايران‌شناسی در چين و تأسيس مراكزی جديد خبر از تخصصی شدن حوزه­ ی مطالعات ايران در این کشور می دهد. [۳]

کتابشناسی

  1. اسماعیل پور، ابوالقاسم.(1385). فارسی پژوه ی و ایرانشناسی، در دیدار با پروفسور جان هون نین، ایرانشناس برجسته­ ی چین. کتاب ماه ادبیات، شماره 105 سال در چین.
  2. فرازی، مهدی.(1391). مهر ماه ضرورت تقویت روابط فرهنگی ایران و چین؛ آموزش زبان به مثابه ­ی دیپلماسی فرهنگی. ارایه شده در دومین سمینار بررسی روابط فرهنگی ایران و چین. سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی.
  3. - سابقی، علی محمد.(1390). روابط فرهنگی ایران و چین به قدمت تاریخ، به لطافت ابریشم. کتاب آسیا 7، ویژه­ی روابط ایران و چین. مؤسسه­ ی فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر. تهران.