موسیقی در زیمبابوه

از دانشنامه ملل
نسخهٔ تاریخ ‏۱۴ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۱۲ توسط Samiei (بحث | مشارکت‌ها) (صفحه‌ای تازه حاوی «'''موسیقی''' زيمبابوه در میان كشورهای جنوب صحرا از مهم ترين  کشورهای آفریقایی در حوزه موسیقی به شمار می آید.موسیقی بخش مهمی از میراث غنی فرهنگی این کشور بوده بر زندگی فرهنگی و اجتماعی مردم سایه انداخته است.به جرأت می توان گفت موسیقی از تولد تا م...» ایجاد کرد)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

موسیقی

زيمبابوه در میان كشورهای جنوب صحرا از مهم ترين  کشورهای آفریقایی در حوزه موسیقی به شمار می آید.موسیقی بخش مهمی از میراث غنی فرهنگی این کشور بوده بر زندگی فرهنگی و اجتماعی مردم سایه انداخته است.به جرأت می توان گفت موسیقی از تولد تا مرگ همراه جدا نشدنی فرد زیمبابوه ای است.موسیقی در این کشور از موسیقی سنتی آفریقای جنوبی تأثیر گرفته و مشابهت هایی با آن دارد.

با وجود آن که موسیقی در بخش ها و لایه های مختلف جامعه زیمبابوه حضور چشمگیری دارد،اما اطلاعات و مستندات کافی در این زمینه موجود نیست و در حوزه های پژوهشی به این بخش از هنر مردمی کمتر پرداخته شده است.    

  "توماس تورینو"[49] در کتاب خود با عنوان "ملی گرایان و موسیقی عامه  پسند در زیمبابوه" که در سال 2000 از سوی دانشگاه شیکاگو چاپ شد،موسیقی زیمبابوه را از جنبه ارتباط آن با مسائل سیاسی (تأثیرات فرهنگی استعمار و ملی گرایی بر روی موسیقی)مورد بررسی قرار داده است.وی معتقد است موسیقی در زیمبابوه از گذشته های بسیار دور وجود داشته و هویت های اجتماعی و جایگاه اجتماعی افراد جامعه بر موسیقی بومی تأثیر گذار بوده اند.

وی در بررسی روند موسیقی در منطقه امباره طی دهه های 1930 تا 1960 ،نشان داده است که موسیقی و رقص بومی  در رشد و توسعه سبک های موسیقی و رقص مردم پسند اثر گذار بوده است.

در بخش دیگری از مطالعات خود در ارتباط موسیقی با مبارزات آزادی خواهانه به این نتیجه می رسد که رهبران ملی گرای کشور احساسات مردمی ناشی از تأثیرات موسیقی را به کنترل خود در آوردند.وی در ادامه نقش موسیقی بر فضای  رقابتی ملی گرایی در جامعه که موجب تشدید مبارزات حزبی و برای مثال پیروزی حزب "زاپو"  در 1962 گردید را قابل تأمل می داند.

در این کتاب تفاوت نگرش طبقات مختلف جامعه از جمله طبقه متوسط با توجه به سطح درآمد،تحصیل و شغل افراد و نوع موسیقی مورد پسند هر یک،از دیدگاه جامعه شناختی مورد بررسی قرار گرفته است.(2012:www.archive.lib.msu.edu)

موسیقی در زیمبابوه شامل دوسبک "فولک" و"پاپ" بوده بیشتر به وسیله امبیرا mbira که آلت موسیقی معروفی بین بسیاری از کشورهای آفریقایی است نواخته می شود.


-سازهای آفريقایی


در آفریقا تنوع چشمگیری از سازها و گروه‌های هم نوازی دیده می‌شود. گروه های هم نوازان آفریقایی شامل دو تا بیست یا شمار بیشتری از سازها است. گروه‌های هم نواز در موسیقی آفریقایی مجموعه ای از سازهایی بدون زیر و بم معین و انواع زنگ و زنگوله، سازهای تکانشی و طبل‌های ساخته ‌‌شده از تنه درخت تا سازهایی دارای زیر و بم معین مانند انواع فلوت،زایلوفون و نیز سازهای زهی - زخمه‌ای را در بر می‌گیرند. برخی از گروه‌ها نیز دارای هر دو گونه سازها می باشند.

سازهای ایدیوفون: مانند زنگ و زنگوله، سازهای تکانشی، سازهای سایشی، زایلوفون و نیز طبل‌های ساخته شده از تنه درخت بوده از متداول ‌ترین سازها در آفریقا هستند. بیشتر این سازها با ضربه زدن یا تکان ‌دادن نواخته می‌شوند اما برخی نیز با خراشیدن، سایش، زخمه‌زدن یا کوبش بر زمین به صدا در می‌آیند. این سازها اغلب زیر و بم معین ندارند( سازهای تکانشی، زنگ وکوبه‌های سنگی) بعضی از آنها نیز مانند زایلوفون و امبیرا (mbira) سازهای کوکی هستند.

Mbira-معمولاً به آن "پیانو دستی" نیز گفته می شود و از مهم ترین آلات موسیقی در زیمبابوه است.همانند کدوی قلیانی دو قسمت داشته و قابلیت تقویت صدا را دارد.Hugh  Tracey موسیقیدان اعتقاد دارد در دهه 1930 این وسیله موسیقی در حال انقراض بود اما دوباره در دهه های 60 و70 احیا گردید و حتی در محافل بین المللی مورد استفاده قرار گرفت.

MbiraDzeNjari ،نوعی از Mbira بوده که در میان عامه مردم زیمبابوه به خصوص در مناطق مرزی شرق این کشور کاربرد زیادی دارد.این وسیله موسیقی دارای 32 کلید بوده از پیچیدگی بیشتری نسبت به سایر انواع آفریقایی آن برخوردار است.تعدادی از دانشجویان خارجی دانشگاه واشنگتن شواهدی دال بر استفاده مبارزان از برخی  انواع این آلت موسیقی در دوران نبردهای آزادی بخش زیمبابوه به دست آورده اند.

Mbira

Mbira،به عنوان وسیله موسیقی کاملاً سنتی بیشتر در مراسمی نواخته می شود که بخواهند ارواح را احضار کنند.

قدمت آن به چندين قرن می رسد و در موسيقی بسياری از كشورهای آفريقايی مشاهده می شود و در زيمبابوه به عنوان آلت موسيقي ملي در كشور به ثبت رسيده است."امبيرا"،هنوز در مناطق روستايی و شونا زبان زيمبابوه و در مراسم های خاص  استفاده می شود.

امروزه شاهد انتفال اين آلت موسيقي  به مناطق شهري از جمله حراره هستیم.جوانان به وفور از آن استفاده مي كنند.

موسيقی در اين كشور هم چون ديگر اجزای فرهنگی صورت های مختلفی در خرده فرهنگ ها دارد.

مردم قبيله شونا،كليدهای ساز را با اسامی خاصی چون:شير،مرد ديوانه و.... می خواندند. (Martin،1986:237)

در"بولاوايو" كه پايتخت "ماتابله لند" محسوب می شود،ریشه موسيقی با اقوام نژادی "زولو" در آفريقای جنوبی مرتبط می باشد.(www.nai.uu.se)


چیمورِنگا:

چیمورنگا موسیقی جنگ آزادی در زیمبابوه و ترکیبی از موسیقی سنتی امبیرا و گیتار  می باشد و " توماس مپ فومو" از هنرمندان شاخص و بین المللی این سبک در این کشور به شمار می رود.(www.flashkhor.com)

جیت جیف و ترو جیت:

از دیگر سبک های موسیقی آفریقایی در زیمبابوه هستند. پس از پایان جنگ در اوایل قرن هجدهم گروهی از جوانان زیمبابوه این سبک ها را به شهرت رساندند.این سبک پس از پایان جنگ های آزادی خواهی و مهاجرت بسیاری از جوانان از روستاها به پایتخت ابداع شد.این جوانان که کاری نداشتند،گروه های موسیقی تشکیل داده و در شهر به اجرای برنامه های سرگرم کننده پرداختند. بوندوس بویز از پیشگامان این سبک بود (همان)

موسیقیSungura:

نوع دیگری از موسیقی بومی زیمبابوه است که در اوایل دهه 1980 بین عامه مردم رواج یافت.در دهه 2000 نیز این سبک موسیقی در میان مردم کشور عمومیت داشت.

Jit- نام گیتار در موسیقی پاپ زیمبابوه است و طرفداران زیادی دارد.

Gospel- در دهه 1980 و 1990 این نوع موسیقی از شهرت خاصی برخوردار بود.این موسیقی در فضای فرهنگی مسیحیت تدوین شد و در اواسط دهه 90 به اوج شهرت خود رسید. با تأسیس کلیساهای آفریقایی مانند کلیسای کاتولیک،متودیست و کلیساهای لوتران در زیمبابوه،موسیقی دینی نیز به سمت آفریقایی شدن رفته و رشد کرد.این کلیساها به نقش موسیقی در انتقال پیام مسیحیت در رستگاری انسان اهمیت خاصی می دادند.

موسیقی اعتراض:

همراه با گسترش بحران های اقتصادی و سیاسی در زیمبابوه،موسیقی شکل اعتراضی به خود گرفت.در دهه 1990 هم زمان با شرایط سخت اقتصادی،این موسیقی در قالب ابراز اعتراض به وضع موجود به ایفای نقش پرداخت.

انواع دیگر موسیقی در زیمبابوه عبارتند از:Tuku-Jit-Rumba-Lyrics.

Urban  Grooves–نوع جدیدی از موسیقی در زیمبابوه است که بیشتر مورد توجه جوانان است و در حدود سال 1999 در فضای کاملاً سنتی وارد موسیقی کشور شد.

از گذشته مجموعه ای از نواهای بسيار موزون در موسیقی زیمبابوه وجود داشت كه توسط اركستر(ماريمبا)[50] متشكل از سازهای ضربی و تام- تام نواخته مي شد.نوع دیگری از موسيقي نیز که به شیوه ای کاملاً استادانه توسط تك نوازان هنگام مراسم مذهبي  با امبيرا[51] نواخته می شود،از شاخصه های موسیقی این کشور است.

جنگ های آزادی بخش به رشد و پيشرفت موسيقی هم سرایی و چند صدایی با موسيقی ريتميك آفريقایی الهام گرفته از سرودهای مذهبی مسيحی،كمك نمود.( دانيل ژوآنو،1369:صص117-116).