فرهنگ عمومی اردن
- فرهنگ عامه
1-8- آداب و رسوم
فرهنگ اردن بر پايه عناصر عربي – اسلامي است و به طرز قابل تاملي از فرهنگ غربي تاثير پذيرفته است.
جنبه هاي قابل توجه فرهنگ شامل موسيقي اردن، ورزش ها و بخصوص فوتبال و بسكتبال و ساير ورزش هاي وارداتي از اروپاي غربي و آمريكا است.
آشپزي اردني ها
آشپزي اردني يك روش سنتي براي اماده سازي غذاست كه اصالتا اردني است. اين شيوه كه طي قرن ها تغييرات اجتماعي و سياسي كه ريشه در عصر پارينه سنگي اردن دارند، آغاز شده است. تنوع زيادي در شيوه هاي پخت غذا در اردن وجود دارد. آشپزي اصيل اردني شامل پختن، سرخ كردن و كباب كردن همراه سبزي ها، گوشت و مرغ است. از ديگر شيوه هاي رايج آشپزي مي توان به بريان كردن و تهيه غذا با سس هاي وي‍ژه اشاره كرد.
به دليل اين كه اردن يكي از بزرگ ترين توليدكنندگان زيتون در دنياست، روغن زيتون، روغن اصلي آشپزي در اردن است.
سبزي ها، سير، ادويه ها، پياز، سس گوجه فرنگي و ليمو طعم دهنده هاي رايج در غذاهاي اردني ها هستند. غذاهاي ملي اردن منسف ناميده مي شود كه ريشه در سنت هاي باديه نشين ها دارد. برخلاف اين اصالت روستايي، اين غذا نه تنها در بين باديه نشين ها بلكه در بين بسياري از اردني ها با فرهنگ هاي مختلف نيز رايج است.
اين غذا از نان، گوشت، ماست، برنج، مغزها و ادويه تشكيل شده است و در ديس ها بزرگ و دايره اي صرف مي شود.
غذاهاي روزانه
صبحانه معمولا شامل انواع پنيرهاي سفيد، زيتون ها، ترشي سبزيجات و نان هاي تازه پخت به همراه هسته ي ميوه ها، كره و عسل صرف مي شود.
بهترين گزينه ي نوشيدني به همراه صبحانه نيز چاي يا آبميوه است.
نهار براي بسياري از خانواده هاي اردني وعده غذايي اصلي است و معمولا شامل گوشت و انواع متنوعي از سالادها مي شود. شام معمولا وعده غذايي كمتري از نهار است كه البته اين موضوع براي خانواده و برنامه كاري آنها مي تواند متفاوت باشد.
جمعيت زياد فلسطيني ها در اين كشور باعث رواج غذاي مشهور ديگري به نام مقلوبه شده است. اين غذا از گوشت، پياز سرخ كرده و انواع متنوعي از سبزي ها تشكيل شده است. كلمه مقلوبه به معني "وارونه" است و علت اين نام گذاري آن است كه اين غذا در هنگام پخت بطور كامل در يك ماهي تابه زير و رو مي شود. يكي از جنبه هاي اصلي فرهنگ اردن ميهمان نوازي آنهاست. اين موضوع حتي هنگامي كه در خيابان ها نيز راه مي رويد با واژه ي اهلا و سهلا به چشم مي خورد. بعضي از اين سنت هاي مهمان نوازي از فرهنگ قبايل باديه نشين نشات مي گيرند. به طور مثال يكي از سنت هاي قبايل باديه نشين آن است كه يكي از آنها ميهمان دعوت مي كنند و او را به مصرف قهوه فرامي خوانند، ابتدا خود كمي از قهوه مي نوشند تا از دماي آن مطمئن شوند و سپس آن را به ميهمان مي دهند.
هم چنين بسياري از آنچه كه امروز موسيقي و رقص سنتي خوانده مي شوند نشات گرفته از فرهنگ و سنت مردم روستايي باديه نشين است. يكي از اين رقص هاي سنتي مشهور اردن دبكه است. در اين رقص افراد شانه به شانه يكديگر و در حالي كه دستان همديگر را گرفته اند به صورت يك دايره قدم به قدم حركت مي كنند. موسيقي همراه اين رقص شامل ني، طبل و مجمر مي شود. اين رقص كه بين باديه نشين ها و غير باديه نشين ها مشهور است معمولا در عروسي ها مورد استفاده قرار مي گيرد. سنت هاي عروسي در اردن بسيار شبيه آن چيزي است كه در فلسطين، لبنان، سوريه و مصر رواج دارد. بعد از مراسم خواستگاري و پسند هر دو طرف جشن عروسي برپا مي شود. در عروسي باديه نشين ها كه بين 5 تا 7 روز به طول مي انجامد مراسم مختلفي برگزار مي گردد. يكي از اين مراسم ها تجمع مردان در چادر داماد و تجمع زنان در چادر عروس است و اماده كردن آنها براي شب آخر عروسي كه عروس رسما به خانواده داماد مي پيوندد.
اما در بين ساير اقوام همه چيز از ديدار زنان مسن تر و نظر آنها براي دو شخص كه مي توانند و همسر مناسبي باشند شروع مي شود. سپس ديدار داماد و پدر او با پدر عروس و صرف قهوه و در نهايت عروسي كه يك هفته به طول مي انجامد.
2-8-
3-8- سرودها
در اين قسمت تعدادي از سرودها و نغمات اردني به همراه نام سازنده ي خود ذكر شده اند كه عبارتند از:
· احمد الدراسيه: اسمر ياغالي، خالي ياخال، دمعي جراح، يا الله الله، يا الله يا معبود، يا شوقي
· احمد الردور: خيل لفت علينا، شوقي، لك ويلي عليهم
· احمد سويركي: حفلة 1، سهره عرس 1، 2، 3 و 4، عمه يا عمه، يمه الهوا غدنبي
· اشرف الحسامي: حبكم بالقلب، حطمني، ديداها، غدتبني، لاتذكرني
· امل شبلي: ان ماندمتك، اي دنيا، لخاطري، يا جارحني،يا ربي يا عالم، ياما ياما
· احمد عنبده: الاردن اولا، شبابنا، كلمات قلبي، فاطر، يا شقاوته، يا ماكنت معاه، تشوبيه
· العنود: خطموني، مافي داعي، لاتسافرو ترحل، يا حبيبي
· بشار اسرحان: احبك يا لبنان، اوراق الصبر، الا يا نفس، البارحه، الخيانة، بالعسكرية، حمام، روح بجسد، شعر سايب، يا حسين البشرك، يا علي
· توفيق النحري: اشعل النار، القدس ديرتنا، بين الجناين، ماسلا قلبي هواكم، نزلت سلم، يا طير الخضر، يا باالخير
· جميل وسلوي العاص: جسر الحديد، مرحب يا ريم الفلا، يا ابن الحسين، يا ديراويه
· جهاد سركيس: بنيه، الف سلامه، طفي النار، لاتقول، مجنون ليلي
· حسين السلمان: دار الهواشم، موال 1 و 2، هاجر، يا زمان، يا عم حسين
3-8- جشن ها و مناسبت هاي ملي و مذهبي
مانند ساير مناطق بسياري از جشن هاي اردني با تعطيلات اسلامي همانند رمضان مرطبتند. كشور اردن بيشتر از كشورهايي همچون عربستان و عراق به اين جشن هاي فرهنگي توجه دارد تا بتواند خود را كشوري آزاد نشان دهد.
· جشنواره بين المللي تئاتر امان: اين رخداد سالانه ي جديد كه تنها يك هفته به طول مي انجامد شامل تعدادي از نمايش هاي تئاتر است كه در مركز فرهنگي سلطنتي امان برگزار مي شود.
· ماراتن بزرگ درياي مرگ: پنج مسابقه در يك روز برگزار مي شوند كه در انتها به كم ارتفاع ترين نقطه جهان يعني درياي مرده ختم مي شوند.
· سوك آزاز: يك جشنواره موسيقي تابستانه است كه در دو شهر امان و جراش به مدت يك ماه برگزار مي شود.
· جشنواره فيلم كوتاه امان: اين جشنواره كه تازه به تقويم فرهنگي اردن اضافه شده است، يك هفته به طول مي انجامد و در آن عكس برگزيده نيز در پايتخت به نمايش درمي آيند.
· جشن كريسمس: با توجه جمعيت مسيحيان در اردن كريسمس جشن ملي شناخته مي شود.
· رمضان: اين ماه روزه داري براي همه ي مسلمانان در تقويم هايشان ثبت است.
· جشنواره جراش: اين جشنواره فرهنگي دو هفته اي در شهر باستاني جراش برگزار مي شود و در آن نمايش تئاتر، موسيقي، شعر،رقص ورزشي هنري و بسياري از نمايش هاي عصرانه برگزار مي شوند.
4-8- تعطيلات رسمي در اردن
1. سال نو (1 ژانويه)
2. تولد شاه عبدالله (30 ژانويه) اخيرا لغو شده است.
3. روز كارگر (1 مي)
4. عيد پاك – روزهاي مختلف – اين عيد كه با توجه به تقويم روزعيد پاك كليسا مشخص مي شود يكي از اعياد مسيحيان است.
5. روز استقلال (25 مي)
6. روز پادشاهي ملك عبدالله (4 ژوئن)
7. روز تولد شاه حسين (14 نوامبر) اخيرا لغو شده است.
8. روز كريسمس – روز كريسمس در اردن توسط تمام فرق جشن گرفته مي شود.
9. جشن ايثار
10. جشن كوچك (1 شوال)
11. اسراء ميراج (27 رجب)
12. تولد پيامبر (ص) (12 ربيع الاول)
5-8-
6-8- تفريح و گردشگري
مناطق گردشگري
ü امان يك شهر مدرن و چند مليتي است كه بواسطه ي مراكز خريد، هتل ها و آمفي تئاترهاي روم باستان مشهور است. ديگر منطقه ي گردشگري مهيس و مكان هاي مذهبي آن است.
ü وادي رم يك بيابان انبوه از كوه ها و تپه ها واقع در جنوب اردن است. اين منطقه به خاطر مناظر و همچنين بسياري از ورزشي هايي كه در آنجا صورت مي پذيرند مشهور است.
ü ايربد بزرگ ترين شهر اردن، خانه بسياري از موزه ها و تفرجگاه هاست.
ü شهر فوهيس واقع در شمال غرب امان كه براي كليساهاي سنتي قرن 18 و 19 مشهور است.
زندگي شبانه در اردن بخصوص شهرهاي امان و آكابا پرشورترين زندگي هاي شبانه را در منطقه دارا هستند.
درياچه هاي اردن سالانه پذيراي بسيار از گردشگران و توريست ها هستند. اين مناطق در فصول مختلف مهاجرت، پرندگان مهاجر را به خود جلب مي كنند.
7-8- فرهنگ عامه
ليست موزه هاي اردن
1. موزه باستان شناسي اردن
2. موزه ي آداب و رسوم اردن
3. موزه ي سنت هاي مشهور اردن
4. موزه ي باستان شناسي اردن / دانشگاه اردن
5. موزه ي طبيعي / دانشگاه اردن
6. گالري ملي هنرهاي زيباي اردن
7. موزه ي سكه شناسي بانك مركزي اردن
8. نمايشگاه ميراث عرب و يافته هاي جديد
9. موزه ي ساطنتي اتومبيل
10. موزه ي بچه ها
11. موزه ي باستان شناسي آكابا
12. موزه ي پيامبر (ص)
در قسمت زير تعدادي از اين موزه ها مورد بررسي قرار مي گيرند.
موزه باستان شناسي اردن در سال 1951 در تپه سي تادل در امان ساخته شد. اين مجموعه به ترتيب چيده شده است و نمونه هاي باستاني از زندگي روزمره را در خود جاي داده است.
موزه آداب و رسوم مشهور اردن در سال 1971 تاسيس شد. اين موزه در قسمت شرقي تئاتر رومي واقع شده است. هدف آن جمع آوري ميراث قومي اردني و فلسطيني از سراسر اردن براي محافظت و نگهداري براي نسل هاي آينده است.
موزه مدال شناسي بانك مركزي اردن به مساحت 400متر مربع كه شامل 2200 سكه مي شود. اين موزه به طور رسمي در سال 1988 باز شد.
8-8- كتابخانه هاي عمومي
ü كتابخانه عمومي عبدالحامد شمان در سال 1986 تاسيس شد. اين كتابخانه مدرن شامل بسياري از منابع اطلاعات در شاخه هاي مختلف علمي است كه اين منابع را در اختيار محققين و عموم مردم قرار داده است.
ü كتابخانه كنسول انگلستان
در اين كتابخانه دانش و اطلاعات 20 نشريه و روزنامه انگليسي نگهداري مي شود. اين مجموعه شامل آخرين كتاب ها در زمينه هاي مديريت، تكنولوژي اطلاعات، زبان و ادبيات انگليسي، داستان و موضوعات عمومي است.
1000 ويدئو خانگي كه براي سرگرمي خانواده ها مناسب اند، تعداد زيادي DVD و تلويزيون زنده اخبار BBC و دسترسي رايگان به اينترنت در اين مكان موجودند.
ü كتابخانه دانشگاه اردن
اين كتابخانه در سال 1962 تاسيس شده است. محيط كلي اين كتابخانه در حدود 500,10 مترمربع و محيط اتاق هاي مطالعه در حدود 500,3 متر مربع است. اين مجموعه داراي 96 كارمند است كه هر كدام روزانه به 100 دانش آموز و اعضاي هيئت علمي خدمات مي دهند. مجموعه اين كتابخانه برخوردار از حدود 570,652 عنوان كتاب در تمام زمينه هاي علمي به زبان هاي متنوع است. اين دانشگاه داراي مركز كامپيوتر كه خدمات اطلاع رساني همچون تحقيق اينترنتي، استفاده از سيستم دايل آپ و ... می باشد.