مقاطع تحصیلی در مراکز آموزش عالی فرانسه

مدارک ملي دانشگاهها

1-  سيكل اول (مدرك ديپلم + ٢سال تحصيل دانشگاهی)

پذيرش با مدرك ديپلم متوسطه فرانسوي يا با مدرك پايان تحصيلات متوسطه + آزمون آشنايي با زبان فرانسه براي پذيرش در سال اول دانشگاه براي دانشجويان خارجی اجباری است .

• مدرك مطالعات دانشگاهي عمومي ( DEUG ) در دو سال : این مدرك كه در پايان سيكل اول عمومي اخذ مي شود، راه دستيابي به تحصيل در مقطع ليسانس است.

سيكل اول در ٩ عنوان مربوط به ٩ زمينه ارائه مي شود :

1- مديريت اقتصادي و اجتماعي، 2- حقوق، 3- اقتصاد و مديريت ، 4-  علوم انساني و اجتماعي، 5- ادبيات و زبانهاي خارجي، 6- علوم و فناوري، 7- هنر، 8 - فعاليت جسماني و ورزشي، 9-  الهيات.

•   مدرك دانشگاهي فناوري ( DUT ) در دو سال:  اين دوره در موسسات دانشگاهي فناوري بيش از ٢٥ تخصص را در بر مي گيرد و آموزشي عمومي و فني را با اهداف حرفه يي و با گرايش به سمت بخشهاي صنعتي و خدماتي ارائه مي نمايد. اين مدارك زمينه پيراپزشكي و زمينه هاي اجتماعي را نيز شامل مي شود. در طي اين دوره، دانشجويان يك دوره كارورزي حداقل ده هفته اي را در يك موسسه و كارخانه سپري مي كنند.

•   مدرك تحصيلات دانشگاهي علمي و فني ( DEUST ) دو سال :  اين دوره با اهداف حرفه اي، تكنيسين هاي آماده براي ورود به زندگي حرفه اي را آموزش مي دهد و يك دوره كارورزي اجباري را نيز شامل مي شوند.  اين گونه تحصيلات بيش از ١١٠ تخصص را در زمينه هاي مختلف از مديريت، بازرگاني، انفورماتيك گرفته تا زمينه هاي هنري و توريسم در بر مي گيرد.

٢- سيكل دوم (مدرك ديپلم + ٣ سال تحصيل دانشگاهی) پذيرش با ٢ سال تحصيلات عالي در سیکل اول :

• ليسانس عمومي در يك سال : ادامه تحصيلات در تخصص مورد نظر، اين دوره ادامه تحصيل در مقطع فوق ليسانس را ممكن مي سازد.

•  ليسانس حرفه اي در يك سال : با ١٢ تا ١٦ هفته كارورزي، اين دوره مكمل آموزش عمومي دانشجو در يك آموزش شغلي – حرفه اي است كه در پيوند نزديك با موسسات و با هدف ورود دانشجويان به محيط حرفه ای است.

3-  سيكل دوم (مدرك ديپلم+ ٤ سال تحصيل دانشگاهی)

الف - پذيرش با سه سال تحصيلات دانشگاهي :

•  فوق ليسانس در يك سال : اين دوره شامل ادامه تحصيل تخصص مورد نظر براي دريافت یك مدرك با نگارش يك رساله و دفاع از آن در مقابل هيئت داوران است.

ب - پذيرش با دو سال تحصيل عالي:

•  فوق ليسانس علوم و فنون (MST) در دو سال

•  فوق ليسانس علوم مديريتي (MSG) در دو سال

•  فوق ليسانس روشهاي انفورماتيك كاربردي در مديريت موسسات در دو يا سه سال  (پذيرش در اين دوره با يك سال تحصيل در دوره هاي عالي ممكن است).

براي دوره هاي فوق ليسانس علوم و فنون و فوق ليسانس علوم مديريتي پذیرش دانشجو بر اساس پرونده هاي داوطلبي و آزمون ورودي با دقت انجام مي شود. اين دوره ها كه متمايل به زمينه هاي حرفه يي موسسات هستند، داراي اهداف شغلي بوده و بازار كار بسيار طالب آنها است.

ج - پذيرش با يك سال تحصيل در سطح عالی  :

•دوره فوق ليسانس موسسات دانشگاهي حرفه اي در سه سال : اين دوره در موسسات دانشگاهي حرفه اي برگزار مي شوند. آموزش اين دوره ها بر پايه همكاري دانشگاهها و موسسات حرفه اي طراحي شده است و آموزشهاي نظري و حرفه اي را پيوند مي دهد. يك دوره كارورزي شش ماهه در موسسه بعد از دريافت مدرك فوق ليسانس، اجازه مي دهد تا فارغ التحصيلان پس از شركت در مصاحبه اي در يك كميسيون عنوان استاد- مهندس را اخذ كنند. اين دوره ها زمينه هاي صنعتي، خدماتي، عمران، بانك- مالي- بيمه، اطلاعات- ارتباطات (٢١ تخصص) را در بر مي گيرد.

٤-سيكل سوم (مدرك ديپلم + ٤ سال تحصيل دانشگاهی)

الف - پذيرش با چهار سال تحصيل در سطح عالی :

•  مدرك مطالعات پيشرفته (DEA) در يك سال  ، اين دوره اولين مرحله براي كار در زمينه پژوهش است و دستيابي به دوره تحقيق رساله (سه سال) براي اخذ مدرك دكتري را پس از ارائه رساله و دفاع از آن ممكن مي سازد. مجموعاً بيش از هزار مدرك مطالعات پيشرفته در تمامي رشته ها وجود دارد.

•  مدرك مطالعات عالي تخصصي (DESS) در يك سال  ، اين دوره داراي كاربرد حرفه اي و اهداف تخصصي كردن آگاهي ها در زمينه مشخص و كسب فنون حرفه اي است كه به اين دوره ها مرتبطند با حداقل ٣ ماه كارورزي در موسسات حرفه اي. (اين مدرك كه در سطح مستر است در يك سال تكميل تحصيلات دانشگاهي را با آموزشهاي حرفه اي با بازار كار بسيار خوب ممكن مي كند).

ب- پذيرش در سطوح مختلف و متغير ( از ديپلم متوسطه تا سطح ديپلم + ٤ سال تحصيل در سطح عالي):

•  مدرك مهندسي در دانشگاه ، يك مدرك ملي متناسب با درجه مستر است. اين مدرك زير نظر كميسيون مدارج مهندسي ( CTI ) است كه متضمن كيفيت اين دوره است. آموزشهاي مهندسي دانشگاهي در دانشگاه به طور ويژه براي ارائه آموزش حرفه اي سطح بالا مرتبط با تحصيلات مهندسي است و در درون ساختارهاي داخلي براي پاسخگويي به معيارها و ميزانهاي توانايي مدارس مهندسي سامان داده شده اند.

تمامي آموزشهاي مهندسي دانشگاهي توسط كميسيون مدارج مهندسي تعيين مي شوند و بر اساس چگونگي و شكل خاص هر دوره آموزشي، معادل با سطح دوره هاي پنج ساله تحصيلات عالي پس از ديپلم متوسطه است. شرايط پذيرش همواره بر اساس گزينش خاص (آزمون، مصاحبه و پرونده) است.

سطوح مورد پذيرش از سطح ديپلم متوسطه براي پنج سال تحصيل دانشگاهي تا سطوح ٢، ٣، يا ٤ سال تحصيل دانشگاهي براي ٢ يا ٣ سال تحصيل در اين دوره متغيرند.

دارا بودن مدرك دانشگاهي به دانشجويان خارجي امكان مي دهد تا در ميانه دوره تحصيلي به آن وارد شده و پذيرفته شوند. مدرك مهندسي تنها به شرط آن كه دانشجو بيست و چهار ماه از دوره تحصيلي را در همان موسسه گذرانده باشد، به وي اعطا مي گردد.

توجه : مدرك مهندسي در مدارس عالي مهندسي نيز ارائه و اعطا مي شود. اين مدارس حدوداً ٥٠% عناوين مهندسي را در فرانسه اعطا مي كنند.

٥- سيكل سوم (درك ديپلم + ٨ سال تحصيل دانشگاهي) – درجه دكتري

- پذيرش پس از پنج سال تحصيلات عالي و موافقت يك استاد راهنماي رساله دكتري.

•  دكتري در سه سال، اين دوره، آخرين سطح تحصيلات عالي با نگارش رساله دكتري و پايان اولين كار پژوهشي دانشجو است.

•مدرك دانشگاهي (DU)

•مدرك تحصيلات عالي دانشگاهي (DESU)

با نامها و عناوين مختلف، اين مدارك در دانشگاهها و براي پاسخگويي به گرايشات تخصصي يك دانشگاه يا به نيازهاي اقتصادي منطقه اي ايجاد شده اند. نهاد هاي تصميم گيري دانشگاه، ارزشيابي اين مدارك را به عهده دارند. تنوع زيادي در سطح، طول دوره و تخصص مدارك دانشگاهي وجود دارد. با اينكه این مدارك دانشگاهي مدارك ملي نيستند، داراي فرصت خوبي براي يك دانشجو خارجي براي كسب يك تخصص در زمينه اي بسيار مشخص است.

- دوره هاي دكتري پزشكي، دندانپزشكي و داروسازي:

  -دوره ها : مقررات دوره هاي پزشكي، دندانپزشكي و داروسازي بر اساس متون تدوين شده توسط وزارت بهداشت و وزارت آموزش هستند. در پايان سال اول براي هر دانشگاه ظرفيت پذيرش مشخص مي شود، تعداد دانشجويان خارجي نيز به صورت درصدي از اين ظرفيت است. اين دوره ها در دانشگاه هايي ارائه مي شوند كه واحدهاي آموزشي آن تحت عنوان مركز بيمارستاني دانشگاهي (CHU) گرد آمده اند.

برنامه آموزشي آنها مشتمل بر سه سيكل است و به همان صورت سامان گرفته است : در پايان سال اول سيكل اول و در پايان سال اول سيكل سوم، براي انتخاب شاخه عمومي يا تخصصي، دانشجويان در كنكور شركت مي كنند.

•  پزشكي : براي اخذ مدرك دولتي پزشكي عمومي ٩ سال و براي تخصص پزشكي ١٠ يا ١١ سال تحصيل دانشگاه الزامي است.

•  سيكل اول (PCEM) در ٢ سال، پس از موفقيت در كنكور، مشترک برای پزشکی و دندانپزشکی، در پايان سال اول ارائه مي شود. كنكور براي پزشكي و دندانپزشكي مشترك است.

•  سيكل دوم (DCEM) در ٤ سال داوطلبان را برای اخذ مدرک سنتز بالينی و درمانی آماده می کند که علاوه بر ارزیابی آموزش تئوری و تمامی دوره های کارآموزی بيمارستانی برای ورود به سيکل سوم ضروری است.

•  سيكل سوم: دوره رزيدانت (معادل انترنی در ايران) که دانشجو پس از سيکل دوم مستقيماٌ به آن وارد می شود، در مدت 2.5 سال وی را براي مدرك پزشكي عمومي آماده می کند (وظایف بيمارستانی مدت دو سال و مدت يک نيمسال کارآموزی نزد يک پزشک عمومی). به دنبال اين دوره ، پزشکان عمومی می توانند يک يا دو سال دوره های توانايی پزشکی را که دوره های تخصصی هستند بگذرانند (آنژيولوژی، طب سالمندان، پزشکی حوادث …)

* دوره تخصص پزشکی در ٤ يا ٥ سال است که پس از کنکور دانشجو را به دوره تخصصی پزشکی راهنما می شود.

٩ رشته تخصصی در کنکور پيشنهاد می شود :

1- تخصصهاي جراحي، 2- تخصصهای پزشکی داخلی، 3- طب كار، 4- بهداشت عمومي، 5- زيست شناسي پزشكي، 6- روانكاوي، 7- بيهوشي و احياي جراحي،8-  اطفال، 9- زنان و زايمان ، تحصيلات تئوری و عملی منجر به دريافت مدرك دولتی دكتري پزشكي به ضميمه مدرک دوره مطالعات تخصصي رشته تخصص مورد نظر می گردد.

•  دندانپزشكي : 6 سال براي اخذ مدرك دولتي دندانپزشكي

• سيكل اول (PCEM) در ٢ سال، پس از موفقيت در كنكور پايان سال اول ارائه مي شود. كنكور براي پزشكي و دندانپزشكي مشترك است.

• سيكل دوم در سه سال. سيكل سوم در يك سال يا سه سال براي شاخه تخصصي

•  داروسازي : ٦ سال براي مدرك دولتي دكتري داروسازي.

• سيكل اول و دوم در دوسال.سيكل سوم در ٢ يا ٥ سال براي شاخه تخصصي.

روشهاي دستيابی غير فرانسويان به تحصيلات پزشكي :

پذيرش مستقيم به دوره پزشكي عمومي ممكن نيست. يك غير فرانسوي كه هنوز مدرك پزشكي را در كشور خود كسب نكرده باشد در هر سطحي از دوره دانشگاهي، بايد در كلاسهاي سال اول سيكل اول و كنكور پاياني سال اول شركت كند و اگر در اين كنكور قبول شود، پس از بررسي پرونده اش سطح دانشگاهي كه قبلاً در كشورش كسب كرده است مورد ارزشيابي و معادل سازي قرار مي گيرد. در خصوص دوره تخصصي، به غير از دوره آماده سازي ، مدرك مطالعات تخصصي مختص پزشكان عمومي خارجي، دوره هاي آموزشي تخصصي براي دانشجويان و پزشكان خارجي در نظر گرفته شده اند و برخي مدارك دانشگاهي در سطح بسيار تخصصي نيز براي دانشجويان خارجي قابل دسترسي است.

1-  براي پزشكان عمومي :

الف - دوره مطالعات تخصصي (DES ) کنکور تخصص پزشکی برای افراد خارجی ( که منجر به شرکت در دوره مطالعات تخصصی می شود) تنها برای پزشکی است و برای جراحی دندان و داروسازی کنکور خاص برای خارجيان وجود ندارد . حق الزحمه رزيدنتهای خارجی معادل با دستمزد فرانسویان است و برای طول مدت آموزش (۴يا ۵ سال برحسب رشته تخصصی) توسط مراکز بيمارستانی دانشگاهی پرداخت می شود.

آزمون قابليت پذيرش (مرحله اول ):

•  در ماه آوريل ثبت نام در بخش همکاری و فعاليت فرهنگی سفارت فرانسه در ايران انجام می شود.

•  نامه شرکت در آزمون توسط سفارت ها در ماه ژوئيه تنظيم و تحويل می شود.

•  سفارت آزمون قابليت پذيرش را در ماه سپتامبر برگزار می نمايد.

آزمون پذيرش در پاريس در ماه نوامبر برای تمامی داوطلبان قبول شده مرحله اول برگزار می شود. (اين داوطلبان برای شرکت در آزمون رواديد کوتاه مدت دريافت مي کنند).تاريخ شروع به کار و آموزش در ماه مه سال بعد خواهد بود.

ب - دوره مطالعات تخصصی تکميلی DESC

دوره ملی با طول مدت ۲ تا ۴ سال است که می توان از آخرین سال تحصيل دوره مطالعات تخصصی آن را آغاز نمود. تعداد 32 دوره مطالعات تخصصی تکميلی در سه رشته پزشکی (۱۶)، جراحی (۸) و زيست شناسی (۸) وجود دارد.

گواهي آموزش تخصصي  ( AFS )

ج - شرايط ثبت نام  :

• اين دوره براي دارندگان مدرک پزشکي است که بتوانند در کشور خود به حرفه پزشکي مشغول شوند و در حال طي دوره تخصصي پزشکي باشند.

•  تابعيت کشور خارجي

•  طول دوره : حداقل ۲ نيمسال و حداکثر ۴ نيمسال

•  نامه مسوول موسسه خارجي که اهداف آموزشي مورد انتظار در فرانسه و اعتبار دوره در آموزشي در چارچوب دوره تخصصي کشور خارجي

•  شناخت خوب زبان فرانسه به تاييد بخش هاي فرهنگي فرانسه

•  نظر مساعد استاد هماهنگ کننده دوره مطالعات تخصصي فرانسه

•  ارسال پرونده اداري براي رييس دانشگاه فرانسوي مورد نظر دانشجو که در مورد ثبت نام کردن يا نکردن با هماهنگ کننده هاي رشته تصميم گيري مي کند.

-  کارورزي عملي بيمارستاني :

•  اين دوره به طور اجباري در يک بخش بيمارستاني آموزشي براي دانشجويان دوره تخصصي فرانسه پس از موافقت رييس بخش و مدير موسسه برقرار مي شود.

•  الزاماً اين دوره کارورزي منجر به پرداخت حقوق توسط بيمارستان فرانسوي نمي شود و داوطلبان مي توانند کارورزي خود را در دو شرايط طي نمايند:

1- به عنوان رزيدنت حقوق بگير که يک پست آزاد را پس از انتخاب و گزينش انترنها و رزيدنتهاي فرانسوي اشغال مي کند.

2-  به عنوان رزيدنت افزون غير حقوق بگير. در اين حالت بخش بيمارستاني تنها مي تواند يک دانشجو در دوره آموزش تخصصي يا دوره آموزش تخصصي پيشرفته را بپذيرد. ( يا براي هر ۶ پزشک تمام وقت يک نفر در هر دپارتمان).

- نحوه اعتبار بخشي :

•  اعتبار آموزش نظري و نيز کارورزي عملي پس از ارائه نظر رئيس بخش بيمارستاني توسط دانشگاه فرانسوي ثبت نام کننده تاييد مي شود.

•  رئيس دانشگاه ميزبان گواهي آموزش تخصصي را که در آن رشته تخصصي نوشته شده است بر اساس پيشنهاد يک کميسيون به داوطلب اعطا مي کند.

•  تنها يک بار مي توان نيمسالي را که معتبر محسوب نشود، تجديد نمود.

•  گواهي آموزش تخصصي اعطا شده در فرانسه حق طبابت در فرانسه را اعطا نمي کند.

2- براي پزشكان متخصص

الف-  گواهي آموزش تخصصي پيشرفته ( AFSA )

شرايط ثبت نام:

•  اين گواهی به دارندگان مدرك پزشكي تخصصي اعطا خواهد شد.

• اين بورس به اتباع خارجي اعطا مي‌شود.

•  مدت دوره براي دريافت اين گواهينامه : حداقل يك ترم شش ماهه و حداقل دو ترم.

•  درخواست كتبي متقاضي كه در آن فرد اهداف و انگيزه هاي خود را از گذراندن دوره اعلام كند.

•  نامه مسئول مؤسسه خارجي اعزام كننده كه در اين نامه اهداف آموزشي مورد نظر در فرانسه درج و اعتبار اين دوره آموزشي تاييد شده باشد.

•  آشنايي به زبان فرانسه كه به تاييد بخش هاي فرهنگي فرانسه برسد.

•  نظر مساعد استاد راهنماي فرانسه.

•  پرونده اداري ارسال شده فرد به رئيس دانشگاه مورد نظر در فرانسه كه او در باره ثبت نام يا عدم ثبت نام فرد تصميم مي‌گيرد.

•  آموزش نظري و محتواي آموزشي .

•  آموزش نظري و عملي انتخاب شده از ميان آموزشهاي DES يا DESC فرانسه كه به آموزش تخصصي انتخاب شده متقاضي مرتبط است.

•  محتواي آموزشي DESC فرانسه به صورت مكتوب ارايه مي شود.

•  تعداد ترمهاي آموزشي با توجه به سابقه تحصيلات متقاضي و اهداف آموزش تعيين مي‌شود.

ب-   دوره آموزش تجربي در بيمارستان

•  اين دوره الزاما در يك مركز آموزشي درماني دانشجويان دوره تخصص فرانسه و پس از موافقت رئيس اين مركز و مدير نهاد بورس دهنده برگزار مي شود.

•  در اين دوره الزاما بيمارستان فرانسوي به دانشجويان دستمزد پرداخت نخواهد كرد.

•  متقاضيان مي توانند دوره خود را به دو شيوه بگذرانند:

1-   يا به عنوان انترن (كارورز) بيمارستان در يك سمت فعاليت و حقوق دريافت كنند.

2- يا به عنوان نيروي مازاد بدون حقوق (كارآموز). كه در اين صورت بيمارستان مي تواند فقط يك دانشجوي AFS يا AFSA داشته باشد (يك دانشجو براي ۶ پزشك تمام وقت در هر بخش).

• طول هر ترم از اول نوامبر تا سي ام آوريل سال بعد يا از اول ماه مه تا سي ام اكتبر مي باشد.

نحوه تاييد

•دانشگاه فرانسوي كه متقاضي در آن ثبت نام كرده دوره آموزش نظري را تاييد مي‌كند اين در حالي است كه اين دانشگاه پس از اعلام نظر رئيس مركز آموزشي درماني دوره آموزش عملي متقاضي را نيز تاييد مي‌كند.

• رئيس دانشگاه پذيرنده AFSA را به پيشنهاد يك كميسيون و با درج واژه تخصص به متقاضي اعطا خواهد كرد.

• دانشجو در صورت مشروط شدن فقط يك بار مي‌تواند ترم گذشته را تكرار كند.

• فرد متقاضي با مدرك AFSA كه در فرانسه تاييد مي‌شود حق ندارد در فرانسه به حرفه پزشكي مشغول شود.

- مدارك دانشگاهي  و مدارک بين دانشگاهي

از سطوح سيكل اول، دوم يا سوم، پس از دوره آموزشي بسيار تخصصي، بدون شركت در دوره تخصصي پيشرفته، اعطا مي شوند. برخي مدارك دانشگاهي ويژه پزشكان متخصص ، جراحان و زيست شناسان و براي برخي پرسنل پرستاري يا پيراپزشکي هستند و داراي دوره متنوع از چند ماه تا يک سال در مورد موضوع و مضمون بسيار تخصصي مي باشند. در فرانسه ۹۲۷ مدرک دانشگاهي و ۸۲۴ مدرک بين دانشگاهي موجود است.

توجه : در فرانسه، تحصيلات تخصصي پزشكي بر روي كار پزشكي بيمارستاني بنيان گرفته اند. براي دوره های کارآموزی بیمارستانی که بخشی از دوره است، دانشجويان خارجي بايد داراي آشنايي خوب با زبان فرانسه باشند و در دانشگاه در AFS و يا در AFSA ثبت نام كرده باشند.

  - دوره هاي كارداني عالي (STS)

- ديپلم كاردان عالي ( BTS ) : دوره هاي كارداني عالي به طور كلي در كلاسهاي عالي مدارس دولتي يا خصوصي گسترش مي يابند. برخي مدارس تخصصي به ويژه در رشته هاي هنري اين دوره ها را ارائه مي كنند. اين دوره ها امكان اخذ ديپلم كاردان عالي ( BTS ) را ممكن مي سازند. مدرك اين دوره ها از مدارك ملي هستند و در دو سال (و گاه سه سال) بعد از ديپلم متوسطه، براي ورود به زندگي حرفه اي و بازار كار طراحي شده اند. در بخش هتلداري، صنعت، كشاورزي، در زمينه اجتماعي، مد و هنر، اين آموزشها بسيار گسترده و فراوان هستند و مقدمه اي براي آموزش هاي بلند مدت شغلي نظير ليسانس تخصصي، فوق ليسانس علوم و فنون ( MST) ، فوق ليسانس در موسسات دانشگاهي حرفه اي ( IUP ) يا پذيرش در يك مدرسه تخصصي ... هستند.

- مدارس عالی : مدارس عالي خاص فرانسه هستند و از ابتداي قرن نوزدهم براي تربيت كارمندان عالي رتبه در تمامي زمينه هاي مديريتي و خدمات عمومي فرانسه به طور موازي با دانشگاهها به وجود آمده اند. امروزه، مدارس عالي كماكان آموزش حرفه اي سطح عالي را ادامه مي دهند و براي پذيرش دانشجو گزينشي عمل مي كنند .مدارس عالي موسسات آموزشي كيفي هستند، با اين همه تعداد بيشتري از دانشجويان از جمله دانشجويان خارجي را با روندهاي پذيرش خاص مي پذيرند. گاه مدارس عالي دولتي هستند و بنابراين تحت نظارت يك وزارتخانه قرار دارند (٧٥% مدارك مهندسي)، يا آن كه، به خصوص در زمينه بازرگاني، وابسته به اتاقهاي بازرگاني و صنعت مي باشند و در نهايت مدارس عالي خصوصي اند. با هر جايگاهي مدارس عالي از نظر تعليم و تربيتي زير نظر وزارت آموزش ملي قرار دارند.