موسسه فرانسوی مطالعات ایرانی
مؤسسه فرانسوی مطالعات ایرانی [38]
این مؤسسه با هدف «مطالعه دنیای ایرانی، مدیریت میراث ها، نمودها و واقعیت ها در دگرگونی های اجتماعی» و تسهیل پژوهش در زمینه علوم انسانی و اجتماعی و باستان شناسی در گستره تمدن ایرانی به مفهوم عام آن و از ادغام هیأت باستان‌شناسی فرانسه در ایران و انجمن ایران شناسی فرانسه در تهران پدید آمد. مفهوم دنیای ایرانی، در محدوده سرزمینی ایرانِ امروز خلاصه نمی شود و حوزه تمدنی ایرانِ بزرگ یا دنیای ایرانی شامل تمامی سرزمین های برخوردار از فرهنگ، تمدن و زبان فارسی، مانند افغانستان، آسیای مرکزی، آذربایجان و شمال هند را در گستره زمانی ایران باستان تا دوره معاصر در برمی گیرد.
هیأت باستان‌شناسی فرانسه در ایران در سال۱۸۹۷م به دست ژاک دومورگان[39] پی ریزی شد و آن زمان زیر نظر رُمان گیرشمن[40] فعالیت می کرد. علاقه هانری کُربَن به میراث فلسفی- عرفانی ایران و اسلام و پشتیبانی اداره روابط فرهنگی وزارت امور خارجه فرانسه، وی را به گشایش بخش ایران شناسی در سال ۱۹۴۷م در درون مرکز انجمن ایران و فرانسه، و چاپ ونشر کتاب و مقاله به دو زبان فارسی و فرانسه در این زمینه واداشت. انتشار ۲۲ مجلد از مجموعه کتابخانه ایرانی، نتیجه تلاش های کُربَن در خلال سال های ۱۹۴۷- ۱۹۷۸ بود.
پس از بازنشستگی کربن، شارل هانری دوفوشه کور[41] (۱۹۷۵م) و برنارد اورکاد[42] (۱۹۷۹م) بر مسند وی در بخش ایران شناسی تکیه زدند. پیروزی انقلاب اسلامی در ۱۳۵۷ش، توقف کاوش های باستان شناسی (۱۹۸۰م) و تأثیرپذیری سرنوشت مؤسسه از فراز و فرود روابط سیاسی ایران و فرانسه، سبب ساز ادغام هیأت باستان شناسی و بخش ایران شناسی در سال ۱۹۸۳م گردید و از دل این دو، مؤسسه فرانسوی مطالعات ایرانی پدید آمد. برنار اورکاد تا سال ۱۹۹۳م از پاریس به اداره مؤسسه نوبنیاد پرداخت. پس از وی رمی بوشارلا[43] (۱۹۹۵م)، کریستف بالایی[44] (۱۹۹۸م)، یان ریشار (۲۰۰۲-۲۰۰۳م با عنوان جانشین)، ژان دورینگ [45] (۲۰۰۴ م) و کریستیان برومبرژه[46] به ترتیب مسئولیت مؤسسه فرانسوی مطالعات ایرانی را عهده دار شدند.
سیاست گزاری علمی مؤسسه، با یک شورای علمی است که قطب منطقه ای ترکیه، ایران و آسیای میانه و مؤسسه های پژوهشی فرانسه در استانبول، تهران و تاشکند را اداره می کند. کمیته ای برای پی گیری امور علمی در تهران در حال شکل گیری است که چهار تن از شخصیت های علمی ایرانی در آن عضویت خواهند داشت. این پژوهش‌ها با همکاری مراکز علمی فرانسوی، ایرانی و اروپایی مانند مؤسسه مطالعات ایرانی دانشگاه سوربن ، مرکز ملی پژوهش‌های علمی پاریس (واحد پژوهشی دنیای ایرانی) ، مؤسسه ملی زبان‌ها و تمدن های شرقی (اینالکو) انجام می‌گیرند.
کتابخانه مؤسسه با بیش از ۲۳ هزار کتاب و ۲۰ هزار مجله، کتابخانه ای غنی در حوزه های مختلف به ویژه در زمینه ادبیات، تاریخ و ادیان و مذاهب ایران پیش و پس از اسلام، فلسفه و عرفان، تشیع و تصوف، باستان شناسی، زبان‌های زنده و باستانی، و دیگر زمینه های علوم اجتماعی، انسانی، محض و کاربردی می باشد. این مؤسسه افزون بر «گزارش‌های هیأت باستان شناسی فرانسه در ایران» و سالنامه «چکیده‌های ایران شناسی»، تا کنون ۴۶ عنوان کتاب علمی‌ـ پژوهشی را در زمینه‌های گوناگون فرهنگ و تمدن ایرانی به زبان فرانسوی منتشر کرده است که برخی به فارسی برگردانده شده‌اند. در کنار کتابخانه، مؤسسه با اقامتگاهی برای پژوهشگران فرانسوی و اروپائی مقیم یا مسافر، محلی برای دیدار پژوهشگران ایرانی، فرانسوی و اروپائی است.