صنایع دستی در سیرالئون
وضعیت و انواع صنایع دستی
صنایع دستی متنوع و گوناگون معمولاً بخش اصلی هنرهای این كشور را تشكیل میدهند كه همچون دیگر شاخه‌های هنری بخشی از آداب و رسوم كشور سیرالئون را در قالب مفاهیمی استعاری و ایهام گونه در معرض تماشای بینندگان خود قرار میدهند.، مجسمه، ماسک، نقاشی بر روی بوم و نقاشی دیواری، بافت پارچههای رنگارنگ، سفالگری و... انواع صنایع دستی سیرالئون را تشكیل میدهند.
1-6-9- ماسک
ماسک و صورتک یكی از شاخه‌های مهم صنایع دستی این کشور محسوب میگردد. کاربرد ماسکها و صورتکها امروزه بیشتر محدود به ساخت و فروش این اشیاء هنری به گردشگران خارجی شده است با این حال ماسکها در گذشتههایی نه چندان دور صرفاً برای اجرا در مراسم و مناسبتهایی خاص نظیر جشنهای بارانسازی، جمعآوری محصول، تولد فرزندان و رفع خشم ارواح اجداد به کار میرفتند. ماسکها و صورتکها هنوز در قبایلی همچون «منده» و «سوسو» کاربرد دارند و در مراسم و مناسبتهای سنتی به کار میروند. افرادی که این ماسکها را بر چهره میزنند عمدتاً مردان قبائلند. با این حال در قبیله «منده» زنان نیز میتوانند حامل ماسک و صورتک باشند و با بر چهره زدن این اشیاء زیبای هنری به اجرای حرکات موزون نمایشی جالبی میپردازند. از مهمترین کاربردهای ماسکها و صورتکها که همچنان جایگاه خود را حفظ کردهاند، اجرای مراسمی خاص در انجمنهای مخفی «سندی» ویژه زنان و «پورو» خاص مردان است. معمولاً در جریان برگزاری این اجتماعات سرّی و در پایان آن مراسم جالبی صورت میگیرد و چند نفر از زنان و مردان با به صورت زدن ماسکها به اجرای حرکات موزون نمایشی میپردازند که جدای از نوعی رقص بومی، دربرگیرنده برخی از قوانین و هنجارهای سنتی این قبایل است. (Fyle 2006: 180-181)
ماسکها و صورتکها صرفاً چهره فرد را میپوشاند و برخی از صورتکها تمام بدن انسان را در بر میگیرد. این ماسکها از نظر هنری بسیار زیبا بوده و سازندگان آنها تلاش زیادی به‌خرج میدهند تا آثار هنری جالبی را در معرض نمایش گذارند.
2-6-9- مجسمهسازی:
هنر مجسمه سازی در سیرالئون و دیگر كشورهای قاره آفریقا با سبك مجسمه سازی در كشورهای غربی كاملا متفاوت بوده و بیشتر به‌عنوان بخشی از آداب و رسوم كهن این كشور درنظر گرفته می‌شود. مجسمههای ساخت این كشور عمدتاً چوبی بوده و همان گونه كه ذكر شد در واقع نمادی از آداب و رسوم عمیق قومی قبیلگی کشور سیرالئون بوده و دربرگیرنده مفاهیمی همچون عشق و محبت، خشم خدایان، اتحاد، نیایش به درگاه خداوند بزرگ و... میباشند. این مجسمهها هرچند از نظر سبک، اندازه و نوع هنر به کار رفته در آنها در قبایل مختلف کشور متفاوتند ولی از نظر هدف سازندگان آنها که انتقال فرهنگ و سنتهای بر جای مانده از اجداد و پیشینیان به نسلهای آینده است مشترک میباشند. سازندگان این مجسمهها نیز که این هنر را بدون هرگونه آموزش آکادمیک و به صورت عملی و تجربی آموختهاند معمولاً تا حدودی به فرهنگ، سنت و باورهای کهن بومی این سرزمین احاطه دارند و در خلق این آثار هنری نهایت خلاقیت خود را به کار میبرند. مجسمههای ساخته شده در قبایل سیرالئون امروزه بیشتر به‌عنوان وسیلهای برای امرار معاش و فروش آنها به گردشگران غربی در نظر گرفته میشوند و عده زیادی از بومیان این کشور از طریق ساخت این اشیاء هنری امرار معاش میکنند ولی تا چند دهه پیش صرفاً در مراسم و مناسبتهای سنتی همچون بزرگداشت مقام رؤسای قبایل، احترام به ارواح درگذشتگان، جشنهای گوناگون و مراسم سنتی و به‌عنوان ابزار ارتباط با ارواح اجداد مورد استفاده قرار میگرفتند.
مجسمههای سیرالئون امروزه یکی از اقلام صادراتی این کشور را تشکیل میدهند و گردشگران خارجی به ویژه توریستهای آمریکایی، انگلیسی، فرانسوی، آلمانی، ژاپنی و چینی در سفر به سیرالئون معمولاً چند قطعه از این مجسمهها را به کشورهای خود انتقال داده و زینتبخش منازل خود میسازند بدون اینکه توجهی به زوایای پنهان نهفته در عمق این اشیاء زیبای هنری داشته باشند. برخی از مجسمهسازان مشهور سیرالئون هر سال در جشنوارههای هنری که در کشورهای غربی برگزار میگردد شرکت میکنند و در مدت زمان برپایی این نمایشگاه سعی میکنند بازدیدکنندگان را با جلوههای فرهنگی دینی این مجسمهها آشنا سازند.((www.Culture of Sierra Leone.com:2011
3-6-9- نقاشی
یكی از اشكال جالب هنری در كشور سیرالئون نقاشی‌های جالبی است كه بر روی بوم‌های ساخته شده از پوست حیوانات ترسیم شده و معمولاً به صحنه‌هایی از طبیعت زیبای این كشور، حیوانات وحشی و زندگی روزمره مردم اختصاص دارد. از دیگر انواع نقاشی‌های سنتی این كشور می‌توان به نقاشی بر روی كلبه‌های روستایی سیرالئون اشاره كرد كه از زیبایی و طراوت خاصی برخوردار است.
هنر نقاشی در این كشور از قدمت زیادی برخوردار است و پیشینه آن به هزاران سال قبل بازمی گردد و هنوز معدودی از نقاشی‌های برجای مانده از نخستین قبایلی كه چند هزار سال پیش وارد این كشور شدند در برخی از مناطق كوهستانی سیرالئون بچشم می‌خورد.
4-6-9- سایر صنایع دستی سیرالئون:
بافت پارچههای سنتی بسیار زیبا منقش به اشکال و تصاویر گوناگون، ساخت سبدهای کوچک و بزرگ و موکت‌های حصیری(از علفهای بلند خودرو)، ساخت ظروف سفالی و سرامیک و صنایع دستی مختلف ساخته شده از سنگ و چوب درختان جنگلی همچون نیزه، تیروکمان، ظروف تجملی و... از دیگر جلوههای هنری کشور سیرالئون به شمار میروند.این اشیاء هنری توسط مردان شهری و روستایی تهیه شده و عمدتاً به گردشگران خارجی و خارجیهای مقیم این کشور نظیر لبنانیها و هندیها به فروش میرسند و از این طریق موجبات اشتغال گروهی از مردم این کشور را فراهم آورده است.
(www.Culture of Sierra Leone.com :2011)